Skip to main content

Full text of "Ephemerides"

See other formats 


UD 

E 

: Ἢ τ 
: : o «- «T 

T4 b- OW το (D 

: x oO..0 
ρ σ᾽ ὦ Ὁ ὁ μα 


Be 
dram t 


uS. 


πον 


-- 
H 
E] 
| 
NE 
E 


E 


- 


EPHEMERIDES 


ISAACI CASAUBONI 


CUM 
PRAEFATIONE ET NOTIS 
EDENTE 


JOHANNE RUSSELL S.T.P. 
CANONICO CANTUARIENSI 


SCHOL/E CARTHUSIAN/E OLIM ARCHIDIDASCALO. 


TOMUS IL 


OX. ON. I 1, 
E TYPOGRAPHEO ACADEMICO. 


M.DCCC.L. 


eQvtG 
QC 


Digitized by the Intern&t Archive 
in 2010 with funding from 
University of Toronto 


http://www.archive.org/details/ephemerides02casa 


ISAACI CASAUBONI 


ES$HMEPIAEz. 


FASCICULUS QUINTUS. 


Xi. Kal. Jul. Varie occupati diem transegimus ; 
atque uno verbo aliis potius viximus quam nobis. 
Deum veneror, sic det quod reliquum vitee super- 
est, sic transigere ut non plane ejus glorie pro- 
movend:ze inutiles fuisse dicamur. Ναὶ, ὦ Θεὸς, διὰ 
᾽Ιησοῦ Χριστοῦ τοῦ μεσιτεύοντος, καὶ ἐμὲ, καὶ τὴν πότνιαν 5 
μητέρα, καὶ τὴν σύγγαμον, καὶ τὰ τέκνα, τήν τε ἀδελφὴν, 
πάντας τε τοὺς ἐν γένει σῶσον ἀπημάντους. Gloria 
tibi τῷ μόνῳ ἐν τριάδι Θεῴ. ᾿Αμήν᾽ πάλιν αὖ καὶ πάλιν, 
᾿Αμήν. 

X. Kal. Jul. Diem fere cum amicis egi, οὗ τὸ 
maxime cum optimo viro D. Gothofredo, quem 
cum omnibus meis, matre preesertim et uxore, 
servet Deus. Amen. 

IX. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, et magna voluptate 
fruor quod Polybii non segniter curatur editio.:5 
Sed dolet propter morbum fili Johannis, et 
«; VOL. II. B 


094 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1607. 


quod de matre pia nihil inteligam. Tu, O 
Deus, et ills da meliorem valetudinem, οὐ τῇ 
συγγάμῳ, ac nos omnes finge glori: tuse utiles. 
Amen. 

vit. Kal. Jul. Τὰ ἐγκύκλια : sed mente varies 
agitata. Aliis vivimus, non nobis, et quidem 
hominibus ingratis, quod hodie et sepius sum 
expertus in isto M. homine indigno eo honore 
quem illi habui, et serio poenitet. Neque pergam 
insanire, et πλεονέκταις Suram praebere. Etiam ro 
alter ne pariter ἀγνωμονῆ vereor. Sed parva, 
magna, negotia mea et meorum Deo commendo; 
qui me in hoc tenui incepto adjuvet. Amen. 

vit. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, et de molesta cura 
preli anxietas. Uxor ad sacram synaxin ivit.:; 
To δὲ Θεῷ χάρις. 

γι. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, et hic labor ascititius, 
ut puto ingratus. Τῴ Θεῷ χάρις. 

v. Kal. Jul. Pars magna diei cum amicis acta 
Stephanis, Gothofredo, aliis. Deo Optimo Maximo 2o 
laus, honos, gloria εἰς αἰώνας αἰῶνων. 

IV. Kal. Quint. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

IU. Kal. Quint. "Γὰ ἐγκύκλια, mane saltem. Uxor 
hodie segrotavit: atque utinam majus malum 
non existat quam cujus hactenus fuit ἔμφασις. 
Tu, Deus seterne, et illam, et matrem, et nos 
omnes serva; ac familie huic studiisque nostris 
benedice. Amen. 

Prid. Kal. Quint. 'Tà ἐγκύκλια, sed in opella 
quadam minuta parum feliciter. Τὰ dabis, O 3o 


t3 
σι 


8 KAL. JUL.—3 NON. JUL.] ES$HMEPIAEX. 5935 


Deus, perficere, quod optamus, qui dedisti meis, 
spero, omnibus mihique mensem exigere. Tibi 
honos et gloria mbsyb, 

Kal. Jul. Mensem hodie inchoavimus, quem 
det Deus exigere ἀπημάντοις καὶ τῆ μητρὶ, καὶ ἐμοὶ, 5 
καὶ Ti γυναικὶ, Tékvois, καὶ ἄλλοις. [46Π}] peccata 
nostra tegat. Et pro sua bonitate det perficere 
opellam, quae hodie me detinuit, quo minus ad 
sacram synaxim irem. Ο quando rem factam 
aut saltem inchoatam videbo? Tu, Deus, adjuva τὸ 
per Jesum Christum, cui una tecum et Spiritu 
Sancto sit laus et honos εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

vi. Non. Jul. O srumnas! Nam neque vidi 
Polybium hodie, neque fere libros attigi. lta me 
amici impeditum habuerunt. Deus misereatur :5; 
nostri. Amen. 

v. Non. J'ul. Hodie discessit ab his aedibus Hot- 
tomanus. Nos in literis fuimus multi vel nostris 
vel alienis. Θεῷ χάρις. 

1v. Von. J'ul. "à ἐγκύκλια, sed. aliis potius quam 2o 
nobis. Θεῷ χάρις. 

ΠΙ. Non. Jul. Mirus casus hodie nobis accidit. 
Ancilla in culinam vasa quadam argentea detu- 
lerat mundanda. Fur apertam nactus januam eo 
penetravit, et partem non poenitendam abstulit. 2; 
Incidit in exeuntem ancilla Hottomani negotii 
caussa huc veniens, quae animadversa rusticani 
hominis facie, et sonitu vasorum, ut ait, audito, 
ad nostram ancillam accurrit, non dubie affir- 
mans exire aliquem qui furtum fecisset; videret 5o 

B2 


50936 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1607. 


igitur et accurreret, ut hominem prehenderet, 
quem ipsa indicaturam se pollicebatur. Daniela 
(id nomen famuls nostre) dum circumspicit, 
dum respectat quid sit ablatum, elabendi facul- 
tatem furi dedit, multum clamante uxore, quz 5 
negligentiam  mulierculze graviter increpabat. 
Itur ad furem capiendum. Frustra. Jam enim 
evaserat. Quid uxor faceret? Nihil enim poterat 
nisi dolere jacturam. Post alteram tertiamve 
horam exiit conjux ad emendum limbum nescio το 
quem sericeum. In ultimo Ponte Michaelis, cum 
itur ad Palatium, habitat limbolarius mercator, 
cui nomen Regi, apud quem solet uxor emendi 
caussa itare. Eo quum venisset, ac conjugi ipsius 
rem narraret (meminit enim cui dolet), e regione 
ejus officinze recta ante oculos ipsi occurrit ille 
rusticano vultu. fur, quem statim suspicata est 
uxor ipsum esse. Itaque exclamans ad circum- 
stantes, Fallor, ait, aut hic est ille, qui ante 
paucas horas furto mea ἀργυρώματα abstulit. 2o 
Simul hzec dicens observat in ejus manu cochle- 
aria quzedam ex argento quae vendebat mulieri 
aciculari:ee. Tum enimvero iterum et acrius 
clamare uxor, et Carolum Chabaneum nostrum 
jubet ut homini manum injiciat, cujus diligen- 25 
tiam antevertit ipsa, e£ manum primam injicit 
furi, qui mox facto concursu omnia quae erant 
amissa secum habere deprehensus est, tribus 
solum cochlearibus exceptis quae miser jam ven- 
diderat et quorum pretium secum habebat.  Om- 3o 


"^ 


5 


1 


c 


4 NON. JUL.—.4 EID. JUL. | EOSHMEPIAEX. 037 


nia igitur reperta, sed nondum nobis reciperata : 
sunt enim in manibus magistratuum, nisi forte 
δεκόροφοι potius dicendi, qui reddere uxori quod 
suum erat denegarunt, quum rei furtivze per- 
petua sit auctoritas et vindicatio. Atque hzc; 
ita acciderunt. Tibi Deus seterne, gratias agi- 
mus, quod furtum plane miraculo indicaris. Sed 
dolet nobis si caussa nostra vel per occasionem 
rei nostre miser ille perit. Tibi, O Deus, uni et 
triuno honos, laus et gloria. Amen. 10 

Prid. Non. Jul. Vix hodie egi quicquam, ita 
sum ab amicis impeditus ; deinde ab inimicis. 
Nam prodiit lepidi nebulonis cujusdam in Persium 
commentarius, qui nos maligno animo traducit. 
Sed merus est asinus. Θεῷ χάρις. I5 

Non. Jul. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

virt. μα΄. Jul. Quam δεινὸν καὶ πέρα δεινοῦ nemi- 
nem hodie sacram synaxim e nostris adiisse? Sed 
parce, O Deus, et da facultatem aliter institu- 
end: vitze. Multa enim nos quotidie impediunt. 2o 
Tu miserere, e£ nos serva cum pia matre, liberis, 
sorore et aliis. Amen. 

vit. Zid. Jul. Amici fere hunc diem eripuerunt. 
᾿Ελέαιρε ὦ Θεός. 

γι. Eid. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 25 

v. Eid. Jul. O duram conditionem ingenii mei ; 
imo miseram, nisi adesset Deus; qui O utinam 
adsit in eo quod nunc parturio. Amen. 

IV. Eid. Jwl. Hodie constitui de summa τῆς 
μελλούσης opellze. Tu, Domine, da perficere. Amen. 3o 


5058 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1607. 


πι. Eid. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 

Prid. Eid. Jul. Quid dicam, tam male positum 
diem? Pudet me mei At tu, ὦ Θεὸς, ἐλέαιρε. 
Amen. 

Kid. Jul. Ad sacram synaxim hodie sum pro- 5 
fectus cum parte familie. “Τῷ Θεῷ χάρις, qui det 
perficere quod eupimus. Amen. 

xvi. Kal. Aug. Aliquid hodie. Utinam det 
exitum Deus. Amen. 


χγι. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ xapis. 1o 
xv. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια paucis horis. Θεῷ 
χάρις. 


x1v. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

xit. Καί. Aug. 'Tà ἐγκύκλια, atque utinam Deus 
det perficere. Amen. 15 

xi. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια, et in parergo aliquid. 
Da, O Deus, absolvere. Amen. 

x1. Kal. Aug. Deus uxorem servet, me et meos. 
Idem piam matrem praestet valentem et longsze- 
vam. Ad synaxim hodie uxor et liberi profecti. 2o 
Te Θεῷ χάρις. 

x. Kal. Aug. ᾿Γὰ ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui det mo- 
lestissimze opellze exitum. Amen. 

ix. Kal. Aug. Diem infelicem, tristem, miserum. 
Totum mane in nugis per summos animi crucia- 25 
tus ἀφάτους, ἀρρήτους egi: neque fere quicquam 
promovi: a prandio alii super alios ad me vene- 
runt, e£ meum mihi tempus jam moesto sic eripu- 
erunt, ut vix meminerim diem egisse in museo 
tristiorem. .O utinam hs molestizve hune saltem 39 


3 EID. JUL.-7 KAL. AUG.] ESHMEPIAEZ. 539 


afferant fructum, ut odium terrenarum curarum 
mihi ingenerent, et amorem c:clestium. | Non 
male mecum erit actum, si terra ezelum commu- 
tavero, et, quia displicent terrena, totum me 
ccelestibus studiis dedero. Sed quis ego sum,s 
qui vel sperare tantum beneficium ausim, nisi 
quod eo me solor, quod spes illorum non eva- 
nescit, qui in Domino spem omnem suam ponunt? 
Ili me, matrem, uxorem, liberos et omnia mea 
permitto et committo. llle δυσελπιστίαν meam de το 
studiis favoris sui aura dignetur prosequi per 
Jesum Christum Filium suum, cui una cum Patre 
et Spiritu Sancto honos, laus et gloria. Amen. 

virt. αἰ. Aug. Tà ἐγκύκλια, et aliquanto meliora. 
Τῷ Θεῷ χάρις. Amen. i5 

vH. Kal. Aug. O letum diem et auspicatum ! 
Nam vexatio illa animi, quie me dies multos 
habuit exercitum, hodie finem est nacta Dei Opt. 
Max. beneficio. Millies inchoaveram, millies co- 
actus istis impedimentis intermiseram epistolam 2o 
ad Jos. Scaligerum, qua virum magnum hortor 
ad ea edenda, quae boni ab ipso expectant. In 
fine de inimicis meis et illius aliquid adjicio; et 
non responsurum testor. lta velit Deus, ut post- 
hac illi vivere, illi scribere, illi mori possim ; et25 
ab ejus dilectione nunquam separer. Det idem 
Deus Opt. Max. ut mater valeat, uxor item, quze 
hodie rus profecta, valeant et liberi qui cum ipsa. 
Idem et nos servet, et studiis nostris benedicat. 
Amen. 3o 


540 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1607. 


vi. Kal. Aug. Non multa hodie prestiti, ab 
amicis fere totum diem impeditus. Sed, spero, 
meliora sequentibus diebus, Dei voluntate qui 
me et meos servet. Amen. 

v. Kal. Aug. Hunc fere totum diem Gothofredo 5 
veteri amico impendi. Oeo χάρις. 

rv. Kal. Aug. Ne hodie quidem sacre synaxi 
interfuimus. Deus faciat ut hoc bono minus 
aliquando careamus ego et omnes mel, quos, 
ὦ Σῶτερ, Serva. Amen. 10 

nri Καί. Aug. Tà ἐγκύκλια, τῷ Oeo χάρις, qui 
matrem, me, meam, meosque servet. Amen. 

Prid. Kal. Aug. Uxor rus ad preediolum profecta 
hodie rediit: quo nomine tibi, Deus zeterne, gra- 
tias ago. Sed, O bone Deus, quid dicam de Isaaco τς 
meo Chabanzo, qui Geneva nullas ad me per 
duos jam menses dedit literas? Deus omen aver- 
tat. Sed ego illi timeo, et te oro, ὦ Σῶτερ, ut et 
matrem, et illum, et sororem, ac domum univer- 
sam serves ἀπήμαντον. Àmen. 20 

Kal. Aug. Quod Deus bene vertat, mensem non 
inutiliter inchoavimus, et pauculas horas studiis 
impendimus. At de matre, et de Isaaco admo- 
dum sumus solliciti. Tu, Deus, et matrem et 
uxorem et me cum liberis atque omnibus meis 25 
serva. Amen. 

IV. JVon. Aug. Tà ἐγκύκλια, τῷ Oeo χάρις. 

IH. JVon. Aug. Τὰ ἐγκύκλια καὶ πλείστη τῷ Θεῷ ἡ 
χάρις. Sed quid dicam, quod de matre nihil in- 
telligo?^ quid quod nihil de Isaaco meo? Hec 3. 


6 KAL. AUG.—EID. AUG. | ESHMEPIAEXX. 541 


tu, Deus, da esse lzeta, et libera me hac sollicitu- 
dine. Amen. 

Prid. Non. Aug. Uxor ἡ φιλτάτη repetiit rus. 
Ego remansi, cum de ejus abitu solicitus propter 
sestum diei, tum de matre et Isaaco vehemen-5 
ter anxius. Deus nos omnes servet propitius. 
Amen. 

Non. Aug. Sacram synaxim pars familie hie 
adiit, major, ut spero, rure. Ego substiti varie 
impeditus. Deus nostri misereatur. Amen. 10 

vii. Eid. Aug. Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui. meos 
omnes et me servet. Amen. 

vit. Eid. Aug. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

vi. Eid. Aug. Pauca hodie ac fere nihil. Deus 
meliora mihi et meis. Amen. I5 
v. Eid. Aug. Rus ad uxorem et liberos profi- 

eiseens hsec scribebam, ut tibi, Deus seterne, me 
et meos commendarem.  O finge nos tibi gratos : 
dele ὉΠ ^» in me meisque, et vera pietate nos 
orna. Serva matrem, uxorem, liberos, me eto 
omnes meos. Ámen. 

rv. rr. Prid. Eid, Eid. Aug. E rusticatione et 
ab uxore et ab liberis sum reversus summo 
mane. Non male cessit inceptum. . Vidi uxorem 
Dei beneficio valentem, Philippam, Johannem, et 25 
reliquos liberos, nisi quod Gentilis ex intempe- 
rantia in febrim incidit, sed qus, intervallata 
quum sit, non metuenda videatur. Sacre synaxi 
bis interfui, et amoenissima rusticatione sum 
usus. Tibi, Deus zeterne, laus et gloria. Amen. 5o 


042 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


xix. Kal. Sept. Amici hunc mihi diem eripu- 
erunt: sed vetus hoc malum. Deus me ac meos 
respiciat benignus. Amen. 

xvii. Kal. Sept. Uxor rediit, quam Deus servet, 
et me cum illa, et nostris liberis utrumque. Det 5 
etiam de matre et reculis Genevensibus lzta 
audire. Amen. 

xviI. Kal. Sept. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui me 
liberet hoc aestu de negotio Genevensi. Amen. 

χγι. Kal. Sept. Totum diem fere amici eripu- 1o 
erunt. taque ad Polonum pessime, vereque 
ἀνεπιστημόνως : nollem factum. Θεοῦ à ἐτελείετο 
βουλὴ, cui honos, laus et gloria. Amen. 

ZEstus per hos dies inusitati sole omnia perurente. 

xv. Kal. Sept. Tristia hodie multa et gravis- τς 
sima, nisi Deus medicinam fecerit. Mirabar quod 
nihil ab Isaaco literarum acciperem. Hodie ac- 
cepi, sed molestissimas. Ut video, penitus mihi 
et meis periit quiequid Genevzse habui, et aureo- 
rum plus quam mille trecentorum jacturam faci- 2o 
mus. Nam inde nihil speramus. .O gravem his 
tenuissimis fortunis casum. Sed in Deo spem 
ponimus ego atque uxor, et demisso capite illius 
voluntati acquiescimus certi fore illum nostro- 
rum liberorum patrem et nostrum quoque. Os. 
exaudi Deus Opt. Max. per Jesum Christum cui 
una tecum et Spiritu Sancto laus, gloria et honos. 
Amen. 

XIV. Kal. Sept. Sacrse synaxi hodie interfui Dei 
beneficio, qui me et meos servet. Amen. 30 


IQKAL.SEPT.—PR.KAL.SEPT.] EG HMEPIAEXZ. 543 


XIII. XII. XI. X. Kal. Sept. 'Tà ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 

Ix. Kal. Sept. Deus Opt. Max. domum hanc 
omnibus in posterum prsesidiis destitutam sua 
bonitate velit fulcire. Amen. 

virt. Kal. Sept. 'Tà ἐγκύκλια, etsi infirmo et cor- 5 
pore et animo praesertim ob uxoris morbum ; cui 
tu medere, O Deus, et omnibus nostris malis per 
Jesum Christum. Amen. 

vit. Kal. Sept. Diem sacrum Dei cultui domi 
egi invitissimus ob morbum uxoris. Nam alio- τὸ 
quin paratus erat currus ut iremus ad synaxin. 
Deus faciat eamus brevi et seepe. Amen. 

vi. Kal. Sept. Tà ἐγκύκλια, Θεῴ χάρις. 

v. Kal. Sept. 'T'à ἐγκύκλια, uteunque. Sed mace- 
rant me opere typographieze. Τῷ Θεῴ πᾶσα ἡ τς 
χάρις καὶ δόξα. Amen. 

IV. Kal. Sept. Deus adsit conatibus. Langueo 
enim curis confectus. Tu, Deus, jacentem erige. 
In te enim spes mea. Amen. 

IH. Kal. Sept. Quod bene vertat, uxor hodie rus 2o 
profecta. Ego curis, negotiis et molestiis con- 
ficior. Et profecto, nisi sustinerer Dei manu, 
pridem defecissem. Accedit injuria istius, qui 
nuperum libellum edidit, a quo ne ut videam 
quidem possum impetrare: tanta hominis ἀβελ- 25 
τηρία. 'O Deus sterne, matrem, uxorem, me ac 
meos respice. Amen. 

Prid. Kal. Sept. Hodie ab uxore literas accepi, 
quam et filium, ac reliquam domum servet o 
Κύριος mr. ÀÁmen. 30 


944 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


cal. Sept. Ut proximos dies, etiam hunc pene 
totum amisi amicis surripientibus. .O gravem 
jacturam ! Sed, O Deus, miserere. Amen. 

rv. Von. Sept. Diem Deo sacram egimus partim 
inter amicos et apud Polonum hunc Palatinum, 5 
partim in literis scribendis. Det Dominus, ut 
proxima Dominica die sacrosancte coensz ipsius 
communicemus, idque digne et ἀξίως τῆς κλήσεως. 
Amen. 

rr. /Von. Sept. Literas hodie scripsimus. — Aliud το 
nihil. Θεὸς ἵλεως εἴη. 

Prid. Non. Sept. Uxorem hodie exspectabam. 
Non venit. Itaque crucior. Sed in tua benigni- 
tate, O Deus, spes mea. Tu illam, tu matrem, 
et nos omnes serva per Jesum Christum Filium :5 
tum, cui una tecum laus et gloria. Amen. 

Non. Sept. Gratias tibi, Domine Jesu, quod hodie 
de uxore intellexi, si minus quae optabam, certe 
meliora quam putabam. Tibi honos, laus et gloria. 

" Amen. 20 

vii. Zid. Sept. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui meos 
et me cum his servet. Amen. 

vit. Eid. Sept. 'T'à ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 

γι. Jd. Sept. ' EAXéaupe, ὦ Θεὸς, καὶ ἐμὲ καὶ τὰ 
ἐμά. 25 

v. Eid. Sept. Quod felix Deus velit esse, ad 
sacram synaxim et sanctissimi mysterii partici- 
pationem proficiscimur. Det Dominus digne ac- 
cedere, vitia mea agnoscere, agnita odisse, melio- 
rem vitam profiteri, et reapse preestare. Det hoc 39 


KAL.SEPT.-!13 KAL.OCT.] ^ EOHMEPIAEX. 545 


idem beneficium meis omnibus ; servet matrem, 
servet uxorem, eamque mihi reducem pr:zestet 
valentem. — Servet et liberos, detque illis sui 
timorem, per Dominum nostrum Jesum Christum, 
eui una eum Patre et Spiritu Sancto sit laus et 5 
gloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

IV. Μὶα. Sept. Adhuc expecto uxorem ; et miri- 
fice languet animus, ut jam suscepto operi simus 
impares. O Deus, tu me respice ac meos. Amen. 

nr. Aid. Sept. Deo gratias, quod uxor hodie τὸ 
redierit. Illi honos et gloria. Amen. 

Prid. Eid., Eid. Sept. Tibi, Deus zeterne, honos 
et gloria. Amen. 

xvilI. ΔΛ αἰ. Oct. Utinam beneficiis tuis, Ὁ Deus, 
ego meique prudenter uteremur. Nam hsec otia τς 
quze heic mihi concedis, et hzec Alcyonia suspecta 
mihi sunt, quoties animo mea aut meorum pec- 
cata respicio. Tu, Domine, illa tege per meritum 
Jesu Christi Filii tui cui una tecum et Spiritu 
Sancto honos et laus in seternum. Amen. 20 

xviI. Λ αἱ. Oct. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

χγι. Kal. Oct. Diem sacrum domi non sine 
dolore egimus, quod in sacra synaxi non essemus, 
quod ut possimus quam sepissime da nobis, O 
Deus. Amen. 25 

Xv. Kal. Oct. "Τὰ ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 

xiv. Kal. Oct. 'Tà ἐγκύκλια utcunque, Oeó χάρις. 

Χαμ. Λ αἰ. Oct. Hodie de obitu Buzenvallii viri 
amplissimi cognovi, et ex ea re maximum dolo- 
rem cepi. &Amisit enim Respublica Christiana 3o 


246 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1607. 


virum industrium, et qui magnum rerum usum 
habebat. Amisit Rex fidelem ministrum, ecclesia 
Dei virum optimum et purioris religionis studio- 
sissimum, ego amicum non lenibus vinculis mihi 
junctum consensu in pietate et studiorum amore. 5 
Te veneror, Deus zeterne, serves reliquos amicos 
mihi, serves et me cum omnibus meis ad nominis 
tui gloriam. Amen. 

xit. Kal. Oct. Messa viri amplissimi obitum 
hodie cognovi eoque nomine vehementer dolui.:o 
Magnam ego, maximam Respublica jacturam 
fecit. Θεοῦ à ἐτελείετο βουλὴ, qui et Regem et 
Regnum, et hanc quoque jacentem domum servet 
sospitetque. Amen. 

x1. Kal. Oct. Ego vero vix ac ne vix quidem τς 
jànm srumnis par sum.  Recurrit subinde ob 
oculos jactura Genevze facta. Mater quam bene 
valeat nescio. Uxor neque optime valet, et cras 
a me discedit. Liberi pene omnes magne moles- 
{188 sunt, certe nonnulli, partim quod zegrotent, 2o 
partim quod neque in virtute neque in literis 
profectum ullum faciant. Itaque crucior animi, 
et intestinus quidam dolor mihi cor urit. Tu, 
Domine, solare languentem, et, qui hactenus 
fuisti mihi benignus clementissimusque Pater, ὡς 
esto porro et meus et meorum omnium. Per ego 
te Jesum Christum Filium tuum oro atque vene- 
ror; cui una tecum et Spiritu Sancto sit honor, 
gloria et laus εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

x. Kal. Oct. Uxor rus hodie necessaria de causa 3o 


|. 12 ΚΑΙ, OCT.—KAL. OCT. ] ESHMEPIAEX. 547 


abiit; quam, O Deus, serva, et matrem, me, libe- 
ros, sororem atque omnes. Amen. 

IX. Kal. Oct. Et hunc Deo sacrum diem invitus 
domi egi. Tu, Domine, ignosce, et da meliora. 
Serva etiam matrem, uxorem, liberos, me cum 5 
his, et omnes nostros per Jesum Christum Domi- 
num nostrum, cui una tecum et Spiritu Sancto 
laus sit et honos εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

viU. Aal. Oct. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, cui me, 
meos et mea supplex commendo. IO 

VII. Καί. Oct. 'Γὰ ἐγκύκλια, Θεῷ τῷ πανελέῳ χάρις. 

VI. Kal. Oct. 'T'à ἐγκύκλια, Oeo χάρις. Amen. 

v. Kal. Oct. 'Γὰ ἐγκύκλια singulari tua bonitate, 
O Deus seterne, qui matrem, uxorem mihi cum 
liberis ac sorore serva et omnibus benedice. Amen. :5 

IV. Kal. Oct. 'T'à ἐγκύκλια. De uxoris prospera 
valetudine hodie intellexi; et venit Carolus cum 
charissima Anna. Laus Deo Opt. Max. honos et 
gratia. 

II. Aa. Oct. 'Tà ἐγκύκλια, etsi lente ob variaso 
caussas. Deus mei et meorum misereatur, servet 
matrem, uxorem et universam domum. Amen. 

Prid. Kal. Oct. Gratias tibi, Deus zeterne, quod 
mensem dederis exigere, neque pro meritis meis 
et meorum me habueris. O Deus miserere, et?5 
Serva καὶ ἄκοντας, e£ da nobis omnibus verum et 
efficacem tui timorem. Amen. 

Kal. Oct. Literas hodie ad amicos in Belgium et 
in Hispaniam scripsimus. Deinde nobili Polono 
partem maximam diei impendimus. Itaque oc-3o 


548 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


cupatissimi viximus, et nihil egimus rerum nos- 
trarum. Ac de Polono satius fuerit eo labore 
supersedere. Sed sspe ipsi nobis labores accer- 
simus. Deus nos pares faciat tot curis et me 
cum universa domo servet. Amen. 5 

vi. Non. Oct. Uxor ἡ φιλτάτη rediit. Ο gratias 
tibi, Deus seterne. Ὁ δὲ II. οὗτος οὐδὲ νῦν. Φεῦ τῆς. 
Sed adhuc expectandum. Tu, Deus Opt. Max. 
miserere mei et meorum. Amen. 

v. Non. Oct. At, O Deus benigne, tu quidem τὸ 
bonitate nos semper provocas, nos vero ne te 
semper novis peccatis irritemus, da nobis. Amen. 

IV. Von. Oct. Pauca hodie in studiis: uxor ad 
concionem ivit. Deo laus et honos. Amen. 

ui. Von. Oct. 'Tà ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 15 

Prid. Non. Oct. 'là ἐγκύκλια, nisi quod literas 
multas scripsimus. Θεῷ xapis. 

Non. Oct. Ad sacram σύναξιν ego, uxor, cum 
liberorum parte hodie ivimus, et incredibilem 
voluptatem ex ea re cepimus. Τῷ Θεῷ χάρις. 20 

vut. Aid. Oct. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

vii. Μἰά. Oct. 'Γὰ ἐγκύκλια, sed non in penso 
Polybiano, quod per alterum jam diem operz 
Polybianz intermiserunt. Θεῷ χάρις καὶ δόξα. 
Amen. 25 

vi. Eid. Oct. 'T'à ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 

v. Eid. Oct. 'T'à ἐγκύκλια Dei bonitate inenarra- 
bili, quae utinam meis meorumque peccatis ne 
interrumpatum aliquo casu. Amen. 

Iv. Eid. Oct. Τὰ ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 30 


6 NON. ocT.-16 καὶ. NovV.] ESHMEPIAEX. 549 . 


πι. Zid. Oct. Infelicem diem. ^ Accepi hodie 
literas à Laurentio, qui Genevae professor est, 
quibus significat se specie pietatis invasisse in 
meas reculas, quas e magno naufragio ibi habui 
reliquas. O urbem praedonum, hypocritarum 5 
αἰσχροκερδῶν sedem ! En pietatem Genevensium ! 
En hypocrisin diabolicam ! At tu, Deus :eterne, 
peecatis meis ignosce, meis meorumque malis 
medere, nos solare, per Jesum Christum Filium 
tuum Servatorem unicum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto tuo honos et gloria. Amen. 

Prid. Eid. Oct. "Γῆ ἁγίᾳ συνάξει non interfui- 
mus, atque ex animo dolet nobis. Tu, Deus mi- 
sericordiarum, nos respice. Amen. 

Eid. Oct. Iterum hodie de clade rerum mearum 15 
apud Genevam nuntium accepi. Deus bone, quz 
heec inaudita iniquitas? Quis furor? Quse vecors 
amentia? O Domine, te supplex oro, post tantum 
naufragium rectam mihi mentem serva et meis. 
Amen. 20 

xvit. Kal. Nov. Studia jacent: vix vitam trahi- 
mus. Occurrit subinde scelus istorum scelestorum 
Genevensium, quorum fraude fortunze meze peri- 
erunt. Amisi aureos mille trecentos: adde sum- 
tus in prosecutione litis. O hypocrisin! O phari- »5 
saismum Genevensium! Tu, Domine, me et meos 
serva. Amen. 

xv1. Kal. Nov. Pars diei posita in nugis. Sic 
enim voco curam, quie sumenda mihi, ut Gene- 
vensis magistratus furta aut potius rapinas pate- 5o 

VOL. Il. p 


μ᾿ 
ο 


550 ISAACI CASAUBONI A. D. 1607. 


faciam iis, qui juvare me possunt. Deus mei, 
meorum, et illorum quoque misereatur. Amen. 

xv. Kal. Nov. Pars diei posita in sarcienda 
Genevensi injuria. O dolor! Sed miserere, O Deus. 
Amen. 5 

xiv. Kal. Nov. Θεὸς καὶ ἐμὲ καὶ τοὺς ἐμοὺς ἐλεαίρη. 
᾿Αμήν. 

ΧΠΙ. Kal. Nov. Uxor ἡ φιλτάτη rus hodie pro- 
fecta est, quam, O Deus, mihi serva cum meis 
liberis. Amen. 1o 

xit. Kal. Nov. O Deus, respice me, et me hac 
molestissima cura libera. Amen. Amen. 

XL. Kal Nov. 'Tà ἐγκύκλια, sed animo parum 
sereno ob scelestissimorum Genevensium inju- 
rias quae animo semper obversantur meo, non τς 
propter pecuniam amissam, sed propter metum, 
ne mei egeant. At tu, Deus :eterne, illos libera- 
bis. Amen. 

X. Kal. Nov. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

iX. Kal. Nov. Laus Deo Opt. Max, quod uxor2o 
hodie rediit, quod valentem illam mihi Dei be- 
nignitas restituerit. Ο Domine Jesu, et illam, et 
piam matrem, et me, atque omnes nos serva ἀπη- 
μάντους. Àmen. | 

vit. Καί. Nov. 'Γὰ ἐγκύκλια hodie leniter. Deus»; 
me ae meos respiciat. Amen. 

vil. Kal. Nov. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui me 
meosque servet. Àmen. 

vi. Kal. Nov. Hoc quoque debeo latronibus Ge- 
nevensibus (Deus justo dolori ignoscat) et hypo- 3o 


I5KAL. NOV.-KAL. NOV.]] EOSHMEPIAEX. 951 


critis Phariscis, quod pars magna hodierni diei 
perit. Tu, Domine, respice piam matrem, me 
miserum, uxorem castissimam, et nostros liberos 
atque universam domum. Amen. 

v. Kal. Nov. Benedictum sit Dei nomen: ego, 5 
uxor, liberi hodie sacre synaxi interfuimus. 
Θεῷ χάρις. 

ΤΥ. Kal. Nov. Neque nihil, neque multum: urget 
enim dolor, ira, et quid non? Tu, Deus, miserere. 
Amen. Io 

rr. Καί. Nov. Τὰ ἐγκύκλια uteunque.. Oeo χάρις. 

Prid. Kal. Nov. Ecce novam molestiam. .Pecu- 
nize, quam Isaaco Chabaneo Genevam mitto quot 
mensibus, apochas incuria mea amisi. Nunc repe- 
titur summa satis magna, quam pro certo habeo :; 
me solvisse. O serumnas hujus vitze! Ο socor- 
diam meam in curanda re familiari. Tu, Domine, 
sustine plane ruentem domum per Jesum Chris- 
tum Dominum nostrum, cui una tecum et Spiritu 
Sancto laus, honor, et gloria. Amen.  Posteaoo 
repperi apochas Dei beneficio. 

Kal. Nov. O utinam illuxerit felix hic dies. 
Premor, O Deus seterne, non aliorum injuriis et 
peecatis in me, sed meis in te summis delictis, 
quai ne demersum tandem obruant, fac, Ὁ Deus»; 
misericordiarum, pro tua clementia. ^O exaudi 
vota mea supplicis, O respice me et meos benig- 
nus, per meritum Christi Domini nostri, cui una 
tecum et Spiritu Sancto tuo honos sit et gloria in 
ceeternum. Amen. 3o 

c2 


552 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


IV. Non. Nov. Parum hodie promovimus, sed 
partem matutini temporis cum D. Canaio veteri 
amico posuimus, quem, O Deus, bea omnibus 
bonis, et nos cum illo. Amen. 

nr. Non. Nov. Τὰ ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 5 

Prid. Non. Nov. Deus ceptis adsit; me meosque 
pro sua bonitate pascat. Amen. 

Non. Nov. Parte familie ad sacram synaxin 
profecta, nos varie diem consumpsimus. Deus 
mihi meisque sui timorem indat animis. Amen. το 

vir. μια. Nov. Certe nostra curat Deus.  Angit 
nos jactura facta Geneve maxim:e partis fortu- 
narum nostrarum. Sed Dominus a se nos vide- 
licet vult pendere solo. Eo enim disponente 
oblata est occasio partem aliquam jacturz illius 15 
reparandsz. Filius magni Cancellarii Lituanize 
hodie ad me venit orans, obtestans ut de succi- 
sivis meis horis partem sibi tribuerem: velle a 
me doceri, quze futura sint usui in patriam reverso. 
JEgre concessi quod petebat, concessi tamen ἑκὼν 2o 
ἀέκοντι θυμῷ. Τὰ, Domine Deus, da vires ferendis 
laboribus hisce, et ut omnia facta, dicta mea ad 
gloriam nominis tui et Ecclesie cedificationem ac 
salutem meam referam, te supplex oro per Jesum 
Christum Dominum nostrum τὸν τοῦ κόσμου σωτῆρα, 25 
cui una tecum et Spiritu Sancto tuo sit laus, honor 
et gloria. Amen. 


Mericus magistro traditus, quod Deus fortunet. 


vit. Eid. Nov. Ego quidem bona fide inceptum 


4 NON. NoV.-18 Kar. pE£c.] EPDHMEPIAEXZX. 553 


negotium curo: sed an par voluntas sit respon- 
sura nescio. Τῷ Oeo χάρις. 

vi. διά. Nov. Ne nune quidem laeti quicquam ; 
ut jure aliquid suspectem. Cseterum τῴ Oeo τὰ 
πάντα ἐπιτρέπομεν, cui honos et gloria. Amen. 5 

v. Eid. Nov. 'Tà ἐγκύκλια benignitate supremi 
Numinis suprema. llli honos et gloria. Amen. 
Οἱ δὲ καλοικάγαθοι ἀλλ᾽ οὐδὲ νῦν. 

Iv. Eid. Nov. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

πι. δου. Eid. 'Tà ἐγκύκλια, ac ne hodiernus qui- τὸ 
dem dies liber. Itaque haec quidem servitus est 
ingrata, quam velis, O Deus Opt. Max., bono ce- 
dere. Amen. 

Prid. Eid. Nov. Deo laus et honos, ivi hodie ad 
sacram synaxin. Laus Deo. Amen. 15 
Kid. Nov. Poteram hunc diem lapillo albo sig- 

nare, quia advenit Paulus Stephanus charissim:ze 
uxoris frater: quae res magnum mihi gaudium 
attulit. Sed O miseram mortalium conditionem ! 
Idem, qui suo adventu nos exhilararat, nuntio de 2o 
obitu, hei mihi, piissimae, optimae, charissimse, 
omnique veneratione dignissimee matris meze, in- 
credibilem in modum me afflixit. Sed quia a 
meis, qui illi adsunt, nihildum accepi, exspectabo 
quid rei sit. Nam casu is nuntius ad Paulum»; 
Stephanum est perlatus. Si adhuc vitalem carpis 
auram, pia mater, Deus te servet, tibi annos vel 
de meis addat, et mihi det facultatem tibi inser- 
viendi. Amen. 

xvul. ΔΛ αἰ. Dec. Adhuc de pia matre quid cre- 5^ 


554. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


dam, nescio: et, O Deus seterne, fac me velle 
quod tu vis. Gratias vero tibi, Deus benignissime, 
pro successu privati negotii. Tibi honos, tibi laus, 
tibi gloria τῷ ἐν τριάδι μονωτάτῳ Occ. Amen. 

xvi. Kal. Dec. Et de optima matre sum anxius, 5 
et de Isaaco et sorore. Accedit negotium cum 
Paulo Stephano, eujus exitum video nullum. 
Deus me, meos et consilia nostra regat. Amen. 

xv1. Kal. Dec. Ecquid accidit, cur de meis rebus 
tam seri veniant nuntii? Nam mater optima 1o 
vivat, annon, haud scio: et utinam illa quidem 
vivat. Tum, Geneva quid factum sit, nescio. 
"Γοιαῦτ᾽ ἀπολαύω τῆς ἄγαν στοργῆς εἰς τοὺς συγγενεῖς. 
Deus nostri misereatur. Amen. 

xv. Kal. Dec. Curz valetudinis hune diem im- :5 
pendi, quae vel ex sollicitudine de matre male 
habet, et alis sexcentis curis meis. Τὰ, Deus, 
respice hanc tenuem familiam. Amen. 

xiv. Kal. Dec. Quamdiu de optima matre ero 
incertus?  Hzeccine fides meorum? Εὖ Isaacus 2o 
adhue Genevae subsistit. En undique molestias. 
Tu, Domine, omni sollicitudine me libera. 

xit. Kal. Dec. Amicis et valetudini hune diem 
impendimus, quum interim de matre mire anxius 
tabellarios in dies exspectem. Tu, Deus zeterne, 2; 
nos serva. Amen. 

xn. Kal. Dec. 'Tà ἐγκύκλια. et hec jugis de 
matre sollicitudo. Deo laus et honos. Amen. 

xt. Kal. Dec. Ergo nihil nisi moerores, molestias, 
cruciatus a meis accipiam? De matre optima 3^ 


I7KAL. DEC.-5KAL.DEC.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 555 


quam sim anxius, quam moestus, scis tu, O Deus. 
At Chabanseus, cui mea stulte credideram, ne 
literas quidem de meis rebus ad me mittere dig- 
natur. Cum Paulo Stephano quid statuam, plane 
nescio. Adde imprudentissimze sororis verba, et 5 
res eversas, quee mearum pernitiem trahent, nisi 
Deus adfuerit. Ades igitur, O Deus, et me, uxo- 
rem, ac liberos respice. Amen. 

x. Kal. Dec. En obduratum in sua negligentia 
juvenem! Nam celat nos omnia, quzxe mea inter- ro 
erat scire, ὁ καλὸς κἀγαθὸς νεανίας. Interea de op- 
tima matre et rebus meis Genevze omnia ignora- 
mus. Deus nos servet. Amen. 

ix. Kal. Dec. Et nunc de matre anxii hzeremus. 
O culpam meorum gravem ! Tu, Deus zeterne, me τς 
ac meos rege. Amen. 

vil. Λ αἰ. Dec. 'Tà ἐγκύκλια, et de matre ac rebus 
meis par sollicitudo. Tu, Deus, nos serva. Amen. 

vir. Kal. Dec. Ecquid tandem de mea matre, de 
meis rebus intelligam ὁ Ο fidem tuam, Isaace 2o 
Chabanzse! Sed in te uno, Deus mi, mea sunt 
omnia solatia; qui me et meos omnes serva. 
Amen. 

vi. Kal. Dec. Deo laus et honos, quod hodie 
ego et uxor cum parte familiee utramque σύναξιν »5 
sacram celebravimus. At de pia matre nihil. Tu 
nos serva, O Deus. 

v. Kal. Dec. Adhuc zeque incerti sumus et sol- 
licit. Deus nostram hanc domum respiciat. 
Amen. 39 


556 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


Iv. Kal. Dec. Nos quidem in incepto pergimus, 
Dei beneficio. Sed quousque anceps animi haerebo 
inter spem metumque? Tu, Domine, omnia εἰς 
ἀγαθὸν κρῖνε. Àmen. 

III. Kal. Dec. Eadem cura nos coquit, et sollici- 5 
tudo, qua nos leva, Deus seterne; Amen. Etsi 
Chauvierus advenit, quem de matre omnia habere 
comperta audio. ltaque ab eo discam, et ad Dei 
voluntatem me conabor componere. Utinam qui- 
dem possem, tum in hac parte, tum in cseteris τὸ 
vitae mez. XO beatum me, si facerem. Certe 
non facio, et vivo assidue cum vitiis colluctans, 
et quod miserrimum est, semper succumbens. 
Firma me in hac lucta, O Deus, et meos quoque, 
ut te colamus, tibi uni serviamus per Jesum; 
Christum Dominum nostrum Filium tuum, cui 
una tecum et Spiritu Sancto sit honos, laus et 
gloria. Amen. 

Prid. Kal. Dec. Ergo verus est ille tristissimus 
mihi nuntius, quem de obitu pice atque optime 2o 
matris nuper accepi. O lacrymabilem mihi diem 
atque ingratum, qui te, mea mater optima, mihi 
eripuit: qui spem mihi ademit, tui amplius vi- 
dendi, dum terras colam, miser, et tui desiderio 
semper cruciabor. Tu mihi, pia mater, δῖα γυναι- 25 
κῶν, foemina in exemplar virtutum genita, tu mihi 
gaudia mea conturbasti: tu mihi uxorique mec 
et liberis nostris eam tui memoriam reliquisti, id 
exemplar virtutis, ut neque tui non meminisse 
possimus, neque ullum optare majus bonum, ut o 


4 KAL. DEC.—PR. KAL. DEC.] EQGHMEPIAEZ. | 557 


homines, queamus, quam ut jugi tui et morum tuo- 
rum recordatione tui similes evadamus, Dei timen- 
tes, ut tu eras, in vita casti, in cupiditatibus con- 
tinentes, in verbis castigati et parci, ut tu eras, 
mulierum lectissima. Profeceras nempe in schola 5 
τοῦ μακαρίτου τρὶς kai τετράκις parentis mei, viri pie- 
tate preestantissimi et omni genere prudentize τῆς 
κατὰ Θεὸν excellentissimi. Nam de alta eruditione 
nune taceo. Hic te juvenem admodum οἰκειω- 
σάμενος jure connubii, suis moribus imbuerat, sua 
illa insigni probitate, et παντοίη ἀρετῇ informa- 
verat, et quantum ratio sexus ferebat, sui red- 
diderat quam simillimam. Nemo nata fuit un- 
quam mulier, in qua αἱ κατὰ φύσιν στοργαὶ acrius 
aut ordinatius unquam viguerint. Annos prope 
triginta cum sapientissimo meo parente egit sic, 
ut vehementiusne illum revereretur, an ἐκπαθέ- 
crepov amaret, dicere nemo posset. Liberos ex 
eo novem sustulit; quatuor vidit ad grandiorem 
statem provectos. Deus bone, quo illa nos2o 
affectu, qua charitate, qua cura, quo labore fovit, 
aluit, educavit? Jam primum nutricis opera nun- 
quam est usa, nisi bis, cum propter repentinos 
tumultus fugiendum erat per avia et ignota. Me 
certe pia mater tantis cum zerumnis per aliquot 25 
annos in prima infantia longum morbo languen- 
tem ita curavit, ut secundum Deum illi potius 
quam medicis vitam debere me, patrem mihi 
sepe narrantem audiverim. Quid dicam, qua 
constantia, qua assiduitate, qua fide juventutem 3o 


— 


o 


Lal 


5 


558 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


nostram pietatis et virtutum studiis imbuere sit 
conata? cum presertim aberat pater meus illo 
longo itinere, quo per annos duos et aliquot 
menses fructu ejus prsesentiee sumus privati, 
dum ipse in fatali illa expeditione versatur, quze 5 
ab Ecclesiis Galli:e Narbonensis Delphinatus et 
Provincie anno 1568 Principis Condzei jussu fuit 
suscepta. Deum immortalem! Qu:e fuit optime 
foeminarum cura? quod studium, ut ego, qui stu- 
diorum fundamenta patre magistro feliciter jece- 1o 
ram, non omnis obliviscerer?^ Non possum eorum 
temporum sine gemitu et lacrymis meminisse. 
Tandem rediit parens: sed qui aliquot post annis, 
ah, nimium cito, conjugi charissim:e et nobis li- 
beris est ereptus. lta relicta est vidua pia mater, τ 
quze in eo statu ad ultimum diem vitze per annos 
viginti duos castissime, prudentissime, sapientis- 
sime duravit. Optavi ut una semper essemus, 
sed mihi non licuit esse tam beato, neque hoec 
per vitze med genus fieri potuit. Quod unum 2o 
supererat, dum Genev: aut Mompelii vixi, szepe 
illam apud me habui; quando divulsi sumus, 
quoties poteram, illam invisi sepe cum uxore, 
sepe cum liberis, interdum solus, quo officio 
uter magis delectaretur, illane an ego, dici non25 
poterat. Equidem nullum hodie solatium prza- 
sentius experior mei doloris, quam recordatio- 
nem postremi itineris mei ad illam. Tum ego 
te vidi, mea optima mater, non quamdiu vole- 
bam, sed quamdiu per gravissimas occupationes 39 


PR. KAL. DEC.-4 NON. DEC.] ESHMEPIAEXX. 509 


licebat, neque tu satura me dimisisti, sed invita 
invitum, flens flentem, moestissima moestissimum. 
Atque ego semper meminero postremorum ser- 
monum, quos una habuimus, cum ego lacrymans 
te Deo Opt. Max. commendabam, tibi prosperam 5 
valetudinem et longam vitam precabar. Tu mihi, 
uxori, liberis omnia a Deo concedi fausta vove- 
bas, et pro nostra omnium salute, et rebus lzetis, 
precibus ἐκτενεστάταις Christum. Dominum  nos- 
trum fatigabas; qui mihi, meze, ae meis hoc lar- 1o 
giatur beneficium, ut vita ac morte tum pa- 
rentem optimum, praestantissimum, tum te, pia 
mater, referamus atque imitemur. Da hoc mihi, 
Deus Opt. Max, da mez, da meis per Jesum 
Christum τὸν μονογενῆ Filium tuum, cui una te-:5 
cum et Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria 
εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

Kal. Dec. Pene in totum omissa τὰ ἐγκύκλια. 
Haeret memorize pia mater, qua satis lugeri ἃ, 
me meisque non potest. Accedunt alia quam-2o 
plurima impedimenta studiorum. ltaque frustra 
nomen aliquod habemus in literis. Nihil enim 
sumus. Utinam quidem μηδέν ποτ᾽ εἴην ἄλλο πλὴν 
Θεῷ φίλος. Amen. 

Iv. Non. Dec. Hei mihi neque sacr&e synaxizes 
interfui, neque egi fere quicquam hodie, et viget 
magis magisque τῆς φιλτάτης καὶ σεβασμιωτάτης 
μητρὸς desiderium. Urgent et mala quse affinis 
culpa ingenti aliorumque fraudibus huic familice 


560 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


imminent, nisi tua, O Deus, avertat benignitas. 
O nos serva, Deus. Amen. 

uH. Von. Dec. 'Tà ἐγκύκλια cum multo moerore 
ob amissam matrem, et rerum mearum statum 
pessimum. Σὺ ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε ᾿Ιησοῦ. 5 

Prid. Non. Dec. Tandem aliquando et de obitu 
optimese et venerandissim:ce matris literas a meis 
accepi: et venit Anna soror charissima cum. 
Isaaco Chabanseo. Res molestissima mihi obi- 
tus talis matris; res non parum grata tam con- io 
junctarum personarum adventus, nisi quod de 
Genevensibus mira narrant, et de eorum scele- 
ribus scelestissimis. Itaque consilio nobis opus, 
quod tu, O Deus, nobis largire, et nos rege. 
Atrocissima est, quam accepimus, injuria. ΝΘ 
quid tamen te offendam, O Deus, dum jus meum 
persequor, supplex te veneror. Amen. Res sane 
stupenda, senatores, quum accepissent queri me 
de ipsorum in me et meos injuriis, praedonum 
manum cum procuratore fisci immisisse in2o 
sedes sororis et Isaaci, qui res meas agebat, et 
omnes chartas esse scrutatos. Qauid hoec scele- 
ris? Quid ego? quid mei commeriti sumus, ut 
hoc modo nobiscum ageretur? Quse dabunt ex- 
empla hujus improbitatis erga similem mihi ?25 
Sed contineo me, et Deo Opt. Max. me et mea 
commendo. Amen. 

Non. Dec. En, O Domine, languentem domum. 
Tu caussas nosti et medeberis, scio ac confido, 


- 
A! 


3 NON.DEC.-3 EID. DEC.]] | ESHMEPIAEX. 561 


cum erit opportunum et quomodo, per Jesum 
Christum Filium tuum unicum, cui una tecum 
et Spiritu Sancto tuo sit laus, gloria et regnum 
in seternum. Amen. 

vii. Zid. Dec. Curis obrutus et laboribus, stu- 5 
diorum pene deficio, O Deus. Tu me subleva et 
solare. Amen. 

vir. Zid. Dec. Totus dies misere periit studiis 
meis infelicibus. Hodie accepi literas a Goulardo 
pastore Genevensi, et privatas ipsius nomine, et τὸ 
publieas nomine omnium pastorum et professo- 
rum. Cetera non queror, laudo potius: illud in- 
dignor, quod senatorum suorum scelus, sceleste, 
utut fortasse per ignorantiam, defendunt. Eant 
igitur cum suis literis. At tu, Deus seterne, mea τς 
peccata ingentia, infinita, immensa tege, et me 
totum immuta. Da etiam illi senatui, ut tyran- 
niea facta sua agnoscat, et ut domus Stephanica 
non plane concidat sine spe resurgendi. Amen. 

vi. Zid. Dec. Quod diu non feceram, paucas»o 
horas studiis hodie impendi. Deo sit laus, gloria 
et honos. Amen. 

v. Aid. Dec. O Deus, miserare languentem 
domum, et me imprimis mole negotiorum mo- 
lestissimorum, sed magis peccatorum meorum. 25 
Κύριε ἐλέησον. Àmen. 

IV. Eid. Dec. Obruor, O Deus, et curis, et pec- 
catis, et laboribus. Τὰ subveni, spes mea unica, 
et languentem sana. Amen. 

ut. Zid. Dec. Diem amicis fere impendi, et huie 3o 


562 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


oneri ἀχαρίστῳ cujus me jam poenitet. Tu, Deus 
Opt. Max., rerum mearum scis statum. Tibi ho- 
nos et gloria. Amen. 

Prid. Eid. Dec. En laborem ingratum: en om- 
nia adversa. Nam et in studiis omnia neglecta 5 
hodie, dum aliis studia mea inserviunt, aut lite- 
ras Genevam scribo. Deus me et meos respiciat. 
Amen. | 

Kid. Dec. Etiam hodie negotia cum Paulo Ste- 
phano me avocarunt a studiis. Atque utinam το 
Deus faxit, ne me possit poenitere ejus humani- 
tatis quam illi exhibui. Nam everso facultati- 
bus suis et presentem pecuniam dedi quantam 
maximam poteram, et de ducentis aureis fidem 
illi meam astrinxi, si Deus dabit ut pignus illud :5 
domus Stephanie: possit recipere. Τὰ, Deus 
ceterne, pro bonitate tua fac, ne me mes hujus 
benignitatis possit unquam poenitere aut meos. 
Amen. 

xix. Kal. Jan. Quod Deus bene vertat, Paulus 2o 
Stephanus affinis hodie ad Allobrogas rediit, et 
soror ad preediolum nostrum est profecta. Ego 
aliis vivo, non mihi. Hoc meum est fatum. 

xvi. Kal. Jan. Hic dies a longo tempore stu- 
diis meis non periit. In penso enim Polybiano 5 
assidui fuimus, item in illo altero et molesto 
et ingrato. Sed te unum, O Deus, specto, a te 
benedictionem mihi et meis supplex peto, per Je- 
sum Christum τὸν μονογενῆ σωτῆρα, cui una tecum 
et Spiritu Sancto sit honos et gloria. Amen. 3o 


PR. EID. DEC.-IO KAL.JAN.] ESHMEPIAEXX. 063 


xvu. Kal. Jan. Inviti diem Deo sacrum domi 
egimus; etsi non plane vacuum a piis medita- 
tionibus. Ignosce, Domine, et miserare languen- 
tem domum. Amen. 

xvi. Kal. Jan. Quid hoc est? In dies crescit» 
dolor; et jam ipse me non agnosco.  Urget ἡ 
φυσικὴ στοργὴ erga uxorem et liberos. Agnosco, 
O Deus, infirmitatem meam. Tu languenti ac 
pene afflictae domui manum auxiliatricem praebe. 
Amen. 10 

xv. Kal. Jan. O libera me, Deus seterne, tot 
angustiis et doloribus, quibus absque te fovente 
par non essem. Nam etiam ascititius hic labor 
quam ingratus? Sed unum te specto. Amen. 

xlv. Kal. Jan. En assiduas vexationes et qui-:5 
dem admodum ingratas. Tu, Deus seterne, nos 
respice. Amen. 

xu. Καί. Jan. Soror rediit. Valet ἡ φιλτάτη 
uxor, et liberi. Deo laus, honor, et gratissimze 
grates. Amen. 20 

xil. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. 

XI. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, aliis saltem, si minus 
nobis. Deo laus, honos, et gloria. Amen. 

X. Kal. Jan. Quod bene vertat, imus ad sacram 
synaxin, ego, uxor, liberi, soror et oí Ovyarpidot.25 
Est quidem dura tempestas propter ingens fri- 
gus, quod facit ut de uxore, quz et ipsa, ut 
caeteri, iter pedibus est confectura, te, Ὁ Deus, 
volente, sim sollicitus. Sed si tua nos benigni- 
tas sublevaverit, Pater clementissime, nihil me-3o 


564. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1607. 


tuimus. Supplex igitur infimis precibus te oro, 
ut actioni hodiernae benedicas, tui nobis timorem 
infundas, nos serves per Jesum Christum Domi- 
num nostrum τὸν μονογενῆ Filium tuum, cui una 
tecum et Spiritu Sancto sit laus et honos. Amen. 5 

IX. Kal. Jan. Ex defatigatione hesterna vix 
quicquam egi hodie, sed nec penitus nihil. Té 
Oeo χάρις. Amen. 

viu. Καί. Jan. Pauca hodie propter amicos. 
Tibi, O Deus, honos et gloria. Amen. Lo 

vir. Kal. Jan. Et hodie perpauca; sed quod va- 
lemus, magnas tibi, O Deus, gratias. Amen. 

γι. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια quantum per amicos 
lieuit: at res familiaris ruit. Tu sustentabis, 
Deus seterne. Amen. I5 

v. Kal. Jan. 'T'à ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 

IV. Kal. Jan. 'l'à ἐγκύκλια, sed. non. sine aliqua 
molestia. Bone Deus, respice nos, et fac velle 
quod vis ipse. Amen. 

ill. Kal. Jan. Quod poteram, gravioribus stu-2o 
diis aliquot horas impendi. Deo laus sit et honos. 
Amen. 

Prid. Kal. Jan. O magnas tibi, Deus seterne, 
gratias. Exegi beneficio tuo annum pene mihi 
meisque fatalem. Et salvus tamen sum, salva; 
uxor charissima, et suavissimi nostri liberi. 
Salva et soror, ipsa quoque et merito suo, et 
recordatione parentum admodum chara. At 
mater mea, veneranda mater abest, illa quidem 
sevi matura et dierum plena in vitam meliorem 39 


9 KAL. JAN.—PR. KAL.JAN.] ESHMEPIAEXZ. . ὅθ 


traducta, sed cujus tamen desiderio magis ma- 
gisque in dies angor. Tibi igitur, Deus immor- 
talis, pro tua hac in me et meos indulgentia, 
quas ego tibi grates agam? Quem ὕμνον χαριστή- 
ριον tibi canam? Superant jam olim tua bene-; 
facta et memoriam, et copiam dicendi meam (si 
qua illa est) et omnes meas aut dicendi aut cogi- 
tandi facultates. Illud hoc anno insigne, quod 
rebus meis, quas Genev: fundaveram, collocata 
ibi sorore, et dote uxoris ibidem relicta, funditus τὸ 
eo loci eversis, ne plane tamen conciderem mihi 
dedisti, et inusitato favore hactenus me susten- 
tasti. Magna, maxima, tua hzec, O Deus seterne, 
benignitas. Nam per homines illos, quibus fide- 
bam, penitus ruendum mihi fuit. Amisse sunt; 
uxoris charissime mediocres fortunz ; certe 
quantas fere habuit.  Amissum est sine ulla 
exceptione, quiequid soror aut a patre, aut a 
me, aut a marito habuerat, φροῦδα οἴχεται πάντα, 
et nos nudi sumus relicti. Itaque ad eos quod 5o 
attinet, qui nostris nos opibus privarunt, ἔρρει 
τὰ καλὰ, et nos ad ultimum necessitatis sumus 
redacti. Stamus tamen, O Deus salutis me:e, 
stamus et, spero, stabimus. Certe tui hoc totum 
muneris est, qui tenuitatem nostram sublevas»; 
mira, et, prope dixerim, singulari benignitate. 
Atque hoc beneficium in me et meos collatum 
quo majus est, eo major incessit animum meum 
timor, ne peccatis meis et meorum irritatus ma- 
num retrahas, et vultum illum benignissimum - Ὁ 
D 


9066 . ISAACI CASAUBONI [A. D. 1607. 


tuum a nobis avertas. Scio, et sincere atque 
ingenue confiteor, Deus καρδιογνῶστα, sexcenta a 
me, a meis quotidie admitti, propter quae nos 
deseras, et vel gravissimas a nobis poenas exigas. 
Ante omnia obversatur animo genus delicti, quo 5 
tuam Majestatem superioribus mensibus ssepe a 
me provocatam, ah miser, agnosco. Nam a se- 
natoribus et ministris Genevensibus tot injuriis 
affectus (ita omnes amici judicant, et periti le- 
gum) neque iram neque linguam tenui, et quiro 
commoveri non debui, mirifice interdum exarsi, 
et przcipiti ira sum lapsus. Hoc ego, Deus cle- 
mentissime, et factum confiteor, et ne posthae 
unquam fiat, supplex infimis te precibus veneror. 
Da spernere has injurias. Da aspernari res hu- t5 
manas, et à te cogitationis oculos non dimovere : 
tibi uni confidere, ex omnibus serumnis in te 
uno requiescere, et unum te salutis meze portum 
agnoscere etiam in his caducis rebus et ψευδω- 
νύμοις bonis. Postremo da hoc mihi, mese, et2o 
meis omnibus ut vere et ex animo dicamus μη- 
δέν ποτ᾽ εἴην ἄλλο πλὴν Θεῴ φίλος. Ο illos beatos, 
quorum in tuo unius auxilio spes omnes sunt 
sitzee! Hoe equidem scio, hoc cupio reapse pr:e- 
stare. Sed homo sum, hei mihi, nimis homo.2; 
Per igitur ego te, Deus zeterne, Dominum nos- 
trum Jesum Christum Filium tuum oro, obsecro, 
obtestor, ut vota hzeec mea exaudias; et pro tan- 
tis beneficiis tuis in me, meam ae meos, toto 
pectore tibi gratias agere ut possimus, te no-3o 


PR. KAL. JAN.—KAL. JAN.] EOHMEPIAEX. 567 


menque tuum celebrare, et quam simus hac tua 
benignitate indigni magis magisque agnoscere, 
per eundem Filium tuum Dominum Jesum, Re- 
gem, Messiam, cui una tecum et Spiritu Sancto 


tuo sit laus, honos et gloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 5 


αἰώνων. Amen. Amen. Amen. 


ANNUS 1608. 


Kal. Jan. Ego vero anni novi initio quid potius 
agam, nisi ut praeteritorum beneficiorum tuorum 
erga me et meos recordatione, O Deus, ad veram 
pietatem me excitem, et ut in reliquum vitae 
mese et meorum tempus parem benignitatem 
illi quam sumus hactenus experti supplex te 
poseam ? Sed me in memoriam redeuntem me- 
ritorum in me ac meos tuorum ἀφασία ἔχει, ut, 
neque unde incipiam, neque ubi desinam, possim 
invenire. Omittam igitur alia plane ψαμμακοσιο- 
yapyapa, illud non tacebo quod a pueritia nostra 
dedisti mihi et meis, ut in timore nominis tui 


[e] 


τ 


imbueremur, non sivisti nos ἀτημελήτους καὶ τῶν 2ο 


καλῶν ἀνεννοήτους. Ingens plane beneficium, si nos 
illud ἡμετέραισιν ἀτασθαλίαις non corrupissemus. 


Nune vereor, imo certo scio, longe aliter eo bene- 


ficio immortali esse nos usos, aec debueramus. 

Non ita factis, non ita dictis nostris sumus mo- 

derati, ut par erat. Malum denique fecimus, 

O miseri, quod non debueramus, bonum quod 

tenebamur prsestare, non prasstitimus. Ego, qui 

meis debui esse παντοίης ἀρετῆς ὑπόδειγμα, quam 
12 


ng 
“9 


568 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


longe ab eo afui? quam longe absum? Itaque 
crucior animi, cum anteactzee vitzee subit recor- 
datio. Jam studia mea, quam hactenus inuti- 
liter gloriee tuse (cui uni famulari et inservire 
debueram) sunt a me culta? Twdet pigetque me;5 
inceptorum meorum.  Vixi, fateor, et nunc vivo 
in Ecclesia tua velut ἐτώσιον ἄχθος ἀρούρης. Nam 
etiam illud malum ingens est, quod sacris syn- 
axibus raro intersumus. Hoe aliaque infinita 
et mea et meorum peccata reputantem subit το 
animum Saepe otov ἀπελπισμός τις, ut dubitem in- 
terdum an solita benignitate tua, Deus eterne, 
erga nos utaris. Certe illud votum sspe faci- 
mus ego atque uxor, ut majorem facultatem pios 
eotus celebrandi aliquando habeamus. —Esset:; 
animus, O Pater clementissime, hoc solatii genere 
familiarius uti vel ad zedificationem nostram vel 
ad exemplum aliorum. Quicquid hujus sit, sup- 
plex infimis precibus a te peto, Deus «seterne, 
Pater clementissime, ut deleas peccata nostra 2o 
priora, des serio eorum poenitere; des ita in post- 
erum vivere, ut et interior conversatio nostra, et 
exterior ad prescriptum Legis tuse sit composita. 
Serva me uxori, uxorem mihi, utrumque liberis 
nostris, liberos nobis. Serva et sororem, et uni-25 
versam domum. Fac oblivisci omnium injuria- 
rum quas ab aliis accepimus, et pro tua inenar- 
rabili bonitate malis nostris medere, industriz et 
conatibus, O Deus salutis meze, benedice. Nos 
quidem omnibus propemodum vitz  przesidiis 5o 


KAL. JAN.] EOSHMEPIAEZX. 569 


sumus destituti. Opes habemus nullas; neque 
praeter liberos et libros quicquam fere mihi su- 
perest. Accedit novum onus sororis, filize ejus, 
affianium, quos penitus deserere impium sit. 
Stupet animus recordatione tot cladium.  Ssepes; 
etiam languet mens et oneri succumbit gravis- 
simo, durissimo. Sed erigam me tamen, et 
quamvis onere fatiscens, erigar tamen in ccelum. 
Conversus enim ad te unum, Deus eterne, in te 
uno ex omnibus zerumnis meis acquiescam, cer- τὸ 
tus spem in te positam neminem posse desti- 
tuere. Αὕτη ἡ κάμαξ οὔποτε τὴν ἄμπελον ἡπάτηκε. 
In hac cogitatione me, meam et meos omnes 
confirma, Deus Opt. Max., ut neque illi me respi- 
ciant, neque ego Reges aut Principes, sed unum :5 
te omnes spectemus, omnes abs te pendeamus. 
Da, seterne Deus, vere ovAate, rectam mentem ad 
prospiciendum rei familiari melius quam feceri- 
mus hactenus. Quod si ita placet tibi, ut colli- 
gendarum reliquiarum paternsee haereditatis uxor 2o 
longum iter instituat, da illud feliciter inchoare, 
feliciter perficere; serva euntem, serva redeun- 
tem, et nos quoque hic serva. Adjice etiam, O 
Pater ingeniorum, eum cumulum prioribus bene- 
ficiis tuis, ut, quem dedisti librum inchoare, Poly- »; 
bium dico, des ad umbilicum perducere. Omnibus 
denique meis et meorum inceptis ades et bene- 
dice. O exaudi, Pater ézovpawe, ὁ ὧν ἐπὶ πᾶσι ἡ 
πάσης ἀγαθοεργίας kai ἀγαθωσύνης πηγὴ àévvaos, per 


Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum 5o. 


570 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


τὸν μονογενῆ cul una tecum et Spiritu Sancto sit 
laus, decus et regnum et nunc et semper εἰς αἰῶνας 
τῶν αἰώνων.  lévovro, γένοιτο. ᾿Αμήν. 

IV. JVon. Jan. 'Tà ἐγκύκλια satis assidue, ut nunc 
mea studia sunt. Sed fructus meorum laborum 5 
ad ingratos profecto redit. Etiam illi incommodo, 
51 ita lubet, medere, O Deus. Certe enim te unum 
spectamus, tibi confidimus, et non fallet me, scio, 
spes mea. Amen. 

IH. JVon. Jan. 'Tà ἐγκύκλια parum hodie proces- 
serunt ob nutantem valetudinem, quam, O Deus, 
firma, et res meas sustine labentes. Amen. 

Prid. Non. Jan. 'Tà ἐγκύκλια uteunque, sed aliis, 
non mihi. Tu nos, O Deus, respice. Amen. 

Non. Jan. Certe de meis studiis, de re familiari 
actum mea, nisi tu, Deus seterne, subvenias. Alii 
scelere immani me et meos spoliarunt fortunis 
nostris, alii laboribus fruuntur, bipedum ingratis- 
simi. Nempe eo isti proficient, ut omnes meze et 
meorum spes in te unum, O Deus, conferantur. 2o 
Amen. 

vi. Zid. Jan. Deum veneror, ut, quae hodie 
eogitavimus ego et uxor, ac fere constituimus, 
ea bene vertant. Heri oblata ei facultas fuerat 
eundi ad sacram synaxim, sed qu:ze frigus ingens 25 
foras progressa negotiorum caussa die hesterna 
sensisset, ne gravius malum fieret, quod videba- 
tur jam inchoatum, priusquam surgeremus, faci- 
endum decrevimus, ut ejus vicem ipse oblata oc- 
casione uterer. Id cogitans aliquando maturius 39 


o 


Lnd 


9 


4 NON. JAN.—8 EID. JAN.] EOHMEPIAEZ. 571 


quam superioribus diebus surrexi, et hesternam 
lucubrationem de motuum equestrium generibus 
apud Polybium, lib. x. expolivi. Interea adest 
currus Arnaldarum, virginum honestissimarum. 
Ego, qui semper in museo fueram et gelu penes 
torpebam, repente abeo. "Vix currum conscen- 
deram, cum cepi frigus maxime pedum sentire 
sane ingens. Imus, porta egredimur. Sed non 
longum extra muros spatium confinximus. Ea 
enim fuit frigoris vehementia, frigidissimo prze- 1o 
sertim vento omnia perurente, ut neque ii, qui 
vehebantur, neque equi progredi ulterius potueri- 
mus. lta ἄπρακτοι sumus reversi, magnum sane 
nobilissimarum virginum mei studium experti, 
ubi semel animadversum ab iis est quantopere 15 
friperem. Jam ergo domum reversus votum hoc 
apud te, O Deus seterne, verbis disertis concipio: 
si ita Majestati tuze et Numini fuerit visum, id 
me deinceps omni cura et diligentia acturum ut 
iis in locis lares figam, ubi purioris religionis erit 2o 
libera professio et actionum pietatis commodior 
exercitatio. Monent me et uxorem perquam 
multa, sed quae prze hoc uno levia sint ducenda: 
at vitam ducere absque ullo fructu sacrarum syn- 
axeon, malum nobis videtur intolerandum  et25 
nobis et liberis nostris. Cum praesertim quotidie 
magis magisque frigere eorum amicitiam videam, 
qui me huc vocarunt spe futurze meze mutationis 
ὃ μὴ γένοιτο, οὐδ᾽ ἔσται. Duze offeruntur nobis con- 
ditiones Heidelbergensis et Nemausensis. {Π{π8- 3o 


572 ISAACI CASAUBONI . [A. Ὁ. 1608. 


que suas illecebras habet, suas remoras. Te, O 
Deus seterne, oro supplex, ut des nobis rectam 
mentem, des in hac re et omnibus aliis ea velle 
quae tibi sunt futura grata. Miserare languen- 
tem domum. Solare moerentes, me et uxorem, 5 
ac prope animos despondentes ob tot jacturas et 
clades rei familiaris. Exaudi, O Deus, per Jesum 
Christum Dominum nostrum Filium tuum, cui 
una tecum et Spiritu Sancto tuo sit laus, honos 
et gloria eie αἰῶνας αἰώνων. Amen. 1o 

vir. Zid. Jan. Pars maxima diei periit ob vio- 
lentiam hiemis sane asperrimez. Τῷ Θεῷ δόξα. 
Amen. 

vi. Eid. Jan. Ne nunc quidem remisit hiems, 
et nos a Polybio evagamur. Deus nos respiciat. τς 
Amen. 

v. Eid. Jan. Et hunc diem vehementia frigoris 
fere mihi eripuit. Aliis tum viximus sane ingra- 
tis. Tu, Deus, nobis ades, nos protege. Amen. 

Iv. Eid. Jan. Polybium dudum omisimus pro-2o 
pter hzec frigora. Certe aliis vivimus non nobis: 
hoc fato sumus. Θεοῦ à ἐτελείετο βουλή. llli laus 
et gloria. Amen. 

nr. Fd. Jan. Non aliis sed bipedum ingratis- 
simis vivimus. Deo laus et gloria. Amen. 25 

Prid. Eid. Jan. Post multorum dierum inter- 
missionem ad Polybium cepi leniter hodie re- 
verti. Et da, O Deus, finem videre, per Jesum 
Christum Filium tuum, cui una tecum et Spiritu 
Sancto tuo sit laus et honos. Amen. 3o 


-— 


7 EID. JAN.-12 KAL. FEB.] | ESGHMEPIAEZ. 579 


Kid. Jan. Et frigus et alia incommoda nos pri- 
varunt auditione verbi sacri, quo beneficio O uti- 
nam liberius aliquando fruamur. Amen. 

xix. Kal. Feb. Etiam hodie per frigus et nego- 
tia fere nihil egi. Polybium certe intermisi, quem, 5 
O Deus, da absolvere. Amen. 

xvi. Kal. Feb. Neque nihil, neque multum. 
Sed uxor non valet, quam, O Deus, serva. Amen. 

xvi. Καί. Feb. Aliis potius quam nobis vixi- 
mus, et quidem ἀχαριστοτάτοις bipedum. En fa-1:o 
tum literarum et meum. Sed nostra in unius 
Dei misericordia spes, illi honos et gloria. Amen. 

xvI. Kal. Feb. Vix curis sufficimus, vix seerum- 
nis. Sed sublevat Deus, qui et liberabit, spero 
hac cura vel potius tot hisce curis et nos ser-:s 
vabit. Amen. 

xv. Kal. Feb. Viget hoc frigus sane intolerabile, 
et quod jam hoc anno Polybium ter mihi de ma- 
nibus excussit. Itaque expectamus mitiora et 
letiora nobis tempora, quze tu dabis, Ὁ Deus, si 2o 
placet. Amen. 

xiv. Kal. Feb. Plane hic periit mihi dies. Et 
de istis auribus lupum tenemus, nisi quod omnia 
Deo permittimus. Θεῷ χάρις καὶ δόξα. 

xin. Kal. Feb. Jam equidem ad hsec mala oc-55 
callui. Sed quod frigoris asperitate simus domi 
contenti et ad sacram synaxim non iverimus dolet 
mihi. Tu malis meis, O Deus, medere. Amen. 

xil. Kal. Feb. O meis incommodis, Deus salutis 
me:e, medere. Amen. 30 


074 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


X1. Kal. Feb. En nunquam nisi querelas heic 
effundam? Nam etiam hodie ad csetera mala et 
studiorum jacturam accessit, quod ex ea civitate, 
quae pessime de me et meis est merita, stultas 
literas ab amicis accepi. Tu, Deus Opt. Max, 5 
omnia ad tui nominis gloriam compone. Amen. 

Xx. Kal. Feb. Horrendum frigus ita hodie urebat 
omnia, ut majoris aut ne similis quidem vix pos- 
set quisquam meminisse. Deus sterne, miserare 
tot pauperes, qui ligni inopia miserrime vexantur, 1o 
per Jesum Christum Dominum Filium tuum, cui 
una cum Spiritu Sancto laus, gloria et decus in 
c(eternum. Amen. 

Ix. Kal. Feb. Deum immortalem! Quis par erit 
tantis frigoribus? Jacet tota fere domus aut lan- τς 
guet. Nos pedem in museo vix posuimus: vix 
leniter ad focum librum aspeximus. Miserere, 
Deus, tot pauperum misere afflictorum. Amen. 

virt. Kal. Feb. Gratias tibi, O Deus, quod hodie 
sacre synaxi interfuimus qu:ze publice habita est 2o 
apud Legatum Anglie. Hodie cepit remittere 
frigus: sed excipit tempestas non bona valetu- 
dini. Sed tu reges omnia, O Deus, tuis ponderi- 
bus et mensura, non hominum arbitratu. Tibi 
honos et gloria. Amen. 25 

vir. Kal. Feb. Remisit sane frigus illud horri- 
bile; sed vehemens tamen est adhuc. Et mira- 
bamur nos hodie atque heri pruinam illis omni- 
bus locis concretam, quie ullo modo aerem ad- 
mittunt. Dicas nucanrenta nucum e lacunaribus 39 


IIKAL. FEB.-4 KAL. FEB.] ESGHMEPIAEZ. 70 


pendere, et parietes omnes novo quodam genere 
nivis esse contectos ad crassitiem satis magnam. 
Nullus angulus non eximie vestitus ea πήξει. Sed 
in cellis inferioribus ad crassitiem unius fere di- 
giti ea quasi crusta pervenit. Sane fuit hesterna 5 
dies nube obtecta densissima, quz videtur huic 
μετεώρῳ dedisse originem. Tu, Deus Opt. Max. 
nos serva et eripe ad meditationem τῶν μεγαλείων 
τῶν σῶν, per Jesum Christum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto tuo sit laus et honos. Amen. 10 

Πάχνη per omnes parietes et lacunaria qua aer admissus. 
Palladius in Lausiaca 1m Ptolemzeo vocat δρόσον. Vide que 
inde excerpsimus. 

vi. Kal. Feb. Nune contraria caussa domi con- 
tinetur. Diu frigus nos coercuerat, jam aquze ex 15 
liquefacta nive, ut ne hodie quidem ad sacram 
synaxim iverimus. Deus ignoscat, et nos servet. 
Γένοιτο, γένοιτο. 

v. Kal. Feb. Nunc enimvero cumulus accessit 
serumnis meis.et uxoris charissimse, fidelissim:e, 2o 
prudentissimae. Tu, Deus eterne, scis quid nos 
cruciet, e£ quam inique molestiee nobis sit illa 
quiae tot per me beneficia a te accepit. O Domine, 
ingenium illud compone, finge, dirige, et liberos 
nostros da in tui nominis timore educare, per 25 
Jesum Christum Filium tuum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. Amen. 

IV. Kal. Feb. Jacemus sub onere tot serumna- 
rum languentes; sed te, Deus seterne, spectamus. 
Tu nobis ades. Amen. 3o 


5076 ISAACI CASAUBONI [Α. D. 1608. 


ur. Kal. Feb. O fortunam hujus diei, Ὁ zerum- 
nas! sed taceo, et me tibi, O Domine, permitto. 
Tu nos respice. Amen. 

Prid. Kal. Feb. Ut video, inter aquam et ignem 
facilius conveniet, quam inter hasce foeminas, 5 
nempe uxorem et sororem meam.  O invisam, 
O duram sortem! O zerumnas! O meos suavissi- 
mos liberos! Deus seterne, respice meas moles- 
tias, et da levamentum. Amen. 

Kal. Feb. Da, Pater czelestis, feliciter inire, feli- 1o 
citer claudere hunc mensem mihi meisque. Amen. 

IV. Non. Feb. Studia utcunque. Deo laus et 
honos. 

ur. Non. Feb. Deo sacrum diem domi egimus, 
et quidem non in museo, sed inter amicos. Ο 15 
serumnas vitee hujus. Deus, miserere. Amen. 

Prid. Non. Feb. Totus fere dies periit, et fui 
hodie cum Cardinali Perronio. Deus, miserere. 
Amen. 

Nonis, vi. Eid. Feb. 'Tà ἐγκύκλια τῷ Θεῷ χάρις. 20 
Amen. 

vit. μιά. Feb. "Γὰ ἐγκύκλια uteunque, etsi multum 
temporis frigus abstulit. Τῷ Oeo χάρις. 

vi. Eid. Feb. 'Tà ἐγκύκλια, οὔ spes meliorum περὶ 
τὰ ἐνδόμυχα. Te, Deus seterne, veneror per Jesum »5 
Christum, nobis adsis. Amen. 

v. Eid. Feb. Stultitiam meam hodie ut semper 
agnovi. Venit mane quidam ad me et oratione 
Latina me est aggressus. Mirabar quo hzc ora- 
tio tenderet, sed non diu hsesi incertus. Nam 3o 


3KAL. FEB.-]4 KAL. MaAR.] EOGHMEPIAEXX. 077 


mox viaticum a me petiit, ut in Belgium posset 
redire, quum sibi nuper furto crumena esset ab- 
lata. Erat modo canus, honeste vestitus, et qui 
non mediocrem vultu gravitatem pr:e se ferret. 
Itaque, etsi ignoto, penitus dedi quicquid tum; 
ad manus erat, quod certe alios in usus pridem 
destinaveram. Non poeniteret, si de persona sal- 
tem aliquid mihi constaret. Nunc recte fecerim, 
an non, haud scio. Nam hoc presertim tempore 
quam multi probe mihi noti egeant et opem uxo- ro 
rem poscant, non ignorabam, et fortasse eorum 
potius rationem habere debui. Sed hoc leve. Tu, 
Deus, nos protege. Amen. 

IV. Eid. Feb. Obsccenissima tempestas liques- 
cente glacie etiam hodie facultatem mihi eripuit i5 
ad sacram synaxim eundi. Da, Domine, fungi 
officio, et sancta illa voluptate frui. Amen. 

i1. Zid. Feb. Pars diei inter amicos acta. Deus 
nos servet et nostris peccatis ignoscat. li erant 
Quercetanus et Maiernius vv. cl. Θεῷ χάρις. Amen. 5o 

Prid. Eid. Feb. Etiam hie dies cum amicis ac- 
tus. Τῷ Oeo τῷ παναρίστῳ χάρις. Amen. 

Thucydidem Lat. commodavi D. Sapize Polono. 

Kid. Feb. Ad Polybii editionem serio jam redi- 
mus, si tua modo, O Deus, faverit clementia, quod 25 
te supplex oro, à παναγία τριάς. Amen. 

xvi. xv. Καί. Mar. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ €e9 χάρις. 

xiv. Kal. Mar. Pene hodie nihil, aut potius 
nihil penitus. Amicis enim non studiis vivimus. 
Sed tu, Deus szeterne, miserare. Amen. 30 


578 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


xi. Kal. Mar. Ad sacram synaxim hodie ivi 
cum filio. Praeter commune omnium piorum offi- 
cium, erat hic dies mihi privata festivitate solen- 
nis. Hodie enim annum vite, quadragesimum 
nonum claudimus. Itaque, Deus sterne, et in5 
Ecclesia gratias tibi agere optavi, egique, et nunc 
quoque ejus beneficii tui memoriam recolo. Plane 
hic annus vitze meze totius fuit imago; ita leetis 
nonnullis, sed pluribus longe tristibus varie sum 
affectus.  Tristissima fuit pie matris jactura; τὸ 
tot clades rei familiaris, quas Genevze hoc anno 
sumus passi; tantum temporis amissum, tam 
parum esse profectum. Adde srumnam, quz 
me pene abstulit ante hebdomadas tres vel 
quatuor. Adjice, quod omnium, hei mihi, longe :5 
gravissimum, propter damna fortunarum toties 
offensum Numen, dum queror impotenter de auc- 
toribus mearum calamitatum. Hoc mihi moles- 
tissimum et est, et esse debet. Parum est bona 
amisisse, modo tuum amorem, O Deus, non amit- 20 
tam. Sentio impotentiam animi mei, et serio 
dolet. Nam etsi perinique mecum est actum 
varüs modis, debui tamen lenius hunc casum 
accipere, et Deo Opt. Max. meas res permittere. 
Itaque improbe, fateor, fines modestize excessi.25 
O ignosce tu, Deus seterne, et me, meam, ac meos 
immuta, et veram pietatem, veram ἀνεξικακίαν et 
patientiam nos doce. Quod si ita lubet, lapsas 
meas et meorum omnium fortunas sustine, et 
damna sarci qui omnia fecisti ex nihilo, et da 3o 


XT. ET 


I3 KAL. MAR.-12 KAL. MAR.] EDHMEPIAEXZ. 579 


veram in te fidem, certam in tuo auxilio fidu- 

ciam. Sed et leta acciderunt hoc anno non- 

nulla. Nam et ego, et uxor, et fere liberi valui- 

mus, ac nunc tuo, Christe Jesu, beneficio valemus. 

Studia quoque mea, etsi detrimenta multa per-5 
pessa, non tamen prorsus conciderunt. Testis 
Polybius pene jam ad umbilicum perductus. 
Omitto alia nonnulla, quorum me non poenitet. 
Horum igitur nomine, Deus seterne, et nomina- 
tim quod annum hune vitzee mes dederis com- 
modo satis fine claudere, supplex quanta maxima 
possum pietate tibi gratias ago atque habeo. Oro 
etiam enixissime te, ut quod vitze nobis superest, 
regas et praeterita tegas.  Denedic, O Pater ézov- 
ράνιε, Studiis pietatis, si qua illa sunt in nobis; si 
nulla sunt, ea excita, et in dies magis magisque 
fove. Da mihi et meis ut firmiter credamus 
nihil posse iis deesse, quibus Dei timor non desit. 
Benedic et studiis literarum, aliisque inceptis meis 
meze et nostris omnium, per Jesum Christum Do-2o 
minum nostrum τὸν μονογενῆ Filium tuum, cui 

una tecum et Spiritu Sancto sit honos, laus et 


-— 


Oo 


M 


5 


gloria eie τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. ᾿Αμήν. ᾿Αμήν. 


ANNUS VITAE L. 


xil. Kal. Mar. Hunccine ego diem numerem 2ς 
meliore lapillo, qui mihi labentes apponit can- 
didus annos? Hic enim est dies quo annum vitze 
quadragesimum nonum supergressus quinquage- 
simum incipio numerare, cujus rei venire mihi 


580 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


non potest in mentem, ut non et longe Dei 

Opt. Max. patientize adversus me simul veniat 

in mentem. Tua, Deus immortalis, benignitas 

tot me jam annos fovet, et beneficiis, non dicam 

quotidianis, sed συνεχέσι continenter ad meliorem 5 
vitam provocat. Neque vero passus es, ut tuam 
voluntatem penitus ignorarem quae bonos prz- 
mia, quze malos supplicia maneant. Quo graviora 
sunt peccata mea, mea inquam peccata, quorum 
sensu crucior, et tzeedet me vitze longioris.  DBea- 
tus Paulus, vas illud glorise pretiosissimum, non 
dubitavit dicere, facere se malum quod nollet, 
bonum quod vellet non facere, optare etiam libe- 
rari hoc corpore, ut esset cum Christo Domino, et 
de carne sua victoriam semel reportaret. Deum 
immortalem! nos homunculi aut vermes potius, 
sed vermes consuti ex iniquitatibus, quid sentire 
de nobis, quid a Domino Jesu petere precibus 
ἐκτενέσι deberemus? Nempe illud unum, quod, si 
fateri verum volumus, unum horremus, dissolvi 
et desinere vivere, ut desinamus peccare.  Mise- 
rum me! Cur ego mole peccatorum meorum 
obrutus, hoc animo non sum? Nam simul ac 
acrius teedere me diuturnioris hujus vitze cepit, 
delapsus statim ad cogitationem de uxore etos 
liberis ac sorore in humanas curas rursus ὡς 

βαθύτητα demergor, nonnihil etiam revocantibus, 

fatendum est enim, et studiis, ne tot scilicet 

exantlatze vigili:ee incassum pereant. Quod si 

vere sapientie micam haberem, securus de me: 30 


Oo 


Ca 


to 
oO 


12 KAL. MAR. ] ESHMEPIAEZX. o8] 


et meorum post obitum meum necessitatibus, 
spretis nugis omnibus lucubratiuncularum mea- 
rum, id unum cogitare debui ut necessitate pec- 
candi quam primum liberarer, Τὰ igitur, Deus 
seterne, da "mihi vere δυσαρεστεῖν ἐπὶ τοῖς ἐμοῖς 5 
παραπτώμασι, quae eo graviora sunt, quo fuit hac- 
tenus lenior tua erga me clementia. Quod si me 
terras colere adhue volueris, da, Pater ἐπουράνιε, 
510 vitam instituere ut ad mandata tua accedam 
quam proxime. Da veritatem ὀρθοδοξίας in hae ro 
faece temporum et magis magisque agnoscere et 
firmiter tenere. Da przeesse huie domui ὡς φρονι- 
μώτατα, ὡς εὐσεβέστατα. Durum sane onus, et quod 
nuper longe gravius est factum, quod erat jam 
gravissimum. Itaque hzreo sspe inops consilii, 
et quo me vertam incertus. Cupio illis prospi- 
cere? Studia sunt negligenda, quae mihi vita sunt 
chariora. Negligo rei familiaris curam? Obruor 
incommodis, et ruinge meorum in me concidentes 
me obterunt, quod pene nuper factum : unde multa 5o 
mala, multze zerumnie, qua me prope δυσάνιον eis 
αἰῶνα reddiderunt. Omnium gravissimum, quod 
si me sublevare nupero hoc onere sororis et ejus 
filiae cupiam, ad Regis opem implorandam mihi 
veniendum necessario. lHoc quum fieri nequeat, 25 
ut non depingantur suis coloribus Genevenses, 
quid faciam? Egone ultro ignominicee notam ibo 
inustum illi Ecclesi:e. quam plerique hactenus 
putavimus esse omnium purissimam ? In hoc 
negotio tu me rege, Deus eterne, et moderare 30 


E 


Un 


582 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


meis affectibus. Nam negligere sororem ad men- 
dicitatem redactam, et longe ulterius, per pieta- 
tem non licet: non etiam possum non moveri 
tot malis et damnis, quae tum universa domus 
Stephanica est passa, tum etiam charissima uxor. 5 
Horret animus, cum venit in mentem quot me 
maneant ex eo fonte manantes molesti: : ut plane 
habeam necesse tuam opem, O Domine Jesu, im- 
plorare, te precibus meis fatigare καὶ δυσωπεῖν, ut 
propitius mihi ac meis in tanta rerum nostrarum ro 
perturbatione esse velis. Ades igitur mihi, Deus 
Opt. Max., gressus meos, linguam meam, cogita- 
tiones meas denique dirige, neque siris hoc fluctu 
negotiorum aut penitus absorberi me, aut studia 
mea funditus everti. Sed omnia vota mea unico τς 
voto melius complectar. Da, Deus immortalis, 
mihi, med, et omnibus meis veram pietatem et 
ὁλόκληρον πίστιν, hoc te supplex oro atque obtes- 
tor per Dominum nostrum Jesum Christum τὸν 
μονογενῆ Filium tuum, cui una tecum et Spiritu 2o 
Sancto laus, honos, gloria καὶ πᾶσα μεγαλοπρέπεια 
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. ᾿Αμήν. ᾿Α μήν. 

XI. Καί. αν. 'Tà ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 

X. Kal. Mar. ᾿ὰ ἐγκύκλια, etsi leniter, impediti 
morbo charissim:e filiz:e. primogenitze, sed Deus,5 
spero, brevi liberabit, et liberet utinam, nosque 
servet. Amen. 

IX. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. Amen. 

vii. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια utcunque. Θεῷ χάρις. 
Amen. 


39 


peine 


1I KAL. MAR.-Ó6 καὶ, MAR.|] ESHMEPIAEXZ. 083 


vit. Kal. Mar. Pene intermissa studia ob mor- 
bum charissimze filiarum, quam, Ὁ Deus, velis 
sanare, et nos adjuvare, qui in te speramus. 
Amen. 

vi. Kal. Mar. Deum immortalem! Quam egos 
te nominem, dies hodierna? quse mihi, crudelis, 
lumen suavissimum ademisti Philippam, filiam 
meam natu maximam, solatium unicum paren- 
tum et multarum virtutum domicilium. O mea 
lux, neum coreulum, matris tu:e amor, delicise, 
gloria, ergo tu nos deseris? nos heic in hae mise- 
riarum valle derelinquis? ipsa meliori vita frui- 
tura in easlos abis? Quid dicam? $i affectum 
meum ef tenerrim: matris specto, male nobis- 
cum agitur. Dolore namque et luctu atque an- 
gore obruimur cui vix pares sumus.  Amittimus 
enim, hei miseros, amittimus supra modum xai 
παντὸς λόγου πέραν charum pignus.  Przeter com- 
munem στοργὴν parentum in liberos merebatur 
certe tua indoles, mea Philippa, ut te vel eo solo 5o 
nomine non diligeremus, sed amaremus. Quid 
tuis moribus amabilius? Inerat vultui non forma 
illex, sed gravitas illam prsesertim zetatem miri- 
fice commendans. | Castam, pudicam, modestam, 
Dei timentem diceres cum vultum, cum incessum 
aspiceres, Omnia in ea γνήσια, fucati nihil. Tota 
ἄδολος, ἄκακος, ἀνυπόκριτος. Jam propriw virginum 
liberaliter educatarum virtutes mirifice in ea eni- 
tuerunt. Cultus non περιττὸς Sed mundus, non 
euriosus, sed honestus. Operum Minervze scien- 5o 

E 2 


- 


o 


r1 
ida! 


t3 
Cn 


584. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


tia non vulgaris. Lingus Angliez peritia non 

aspernanda. Supra omnia fuit fervens pro sexu 

et zetate zelus verze pietatis. ἧς ὀρθοδόξου πίστεως 

fuit tenacissima, ut sine gravissimo dolore animi 

deliria quz» in doctrinam evangelicam et ejus; 
fideles ministros solent effundi, non posset audire. 
Me miserum! Quoties ego, mea Philippa, tuse 
constantiee periculum facere volui, ut qualis post 
fata mea esses futura cognoscerem. Proponebam 
tenuitatem nostram, res accisas, spes in hominum 
presidio nullas. Addebam de cupiditate mea ejus 
collocandze pro honestate nostrae domus, quod 
quidem vix sperare possem in hac ἀδυναμίᾳ nostra 
et immensitate dotium in hae prsesertim urbe; 
tum autem facilia fore omnia spondebam, si Re- 
gis voluntati vellem obtemperare, et τῷ νῦν αἰῶνι 
rationes meas accommodare. Hec ego non semel 
apud illam: non quod ita sentirem, πρίν μοι xavoi 
εὑρεῖα χθών, sed ut cogitationes illius explorarem. 
Scis tu, καρδιογνῶστα Deus, qualem sim semper 
post hujusmodi sermones expertus, quam firmam, 
quam stabilem, quam constantem. Scis tu, Do- 
mine, sepe illam mihi respondisse, impietatis 
esse partem de hac re deliberare; paratam se 
crucem Christi amplecti et ad extremum vitz ὡς 
spiritum sequi; omitterem curam omnem de se; 

sibi Deum Opt. Max. prospecturum ; si nihil ipsi 

relinquerem, at divinam opem sibi non defutu- 

ram; parvo posse se esse contentam; id quoque 

51 à parentibus non acceperit, Deo bene juvante 3o 


- 


o 


CA 


t2 
o 


6 KAL. MAR. ] ESHMEPIAEX. 585 


suam industriam pro mediocribus sibi opibus 
futuram ; bono essem animo, levarem me hac 
cura, et eam totam Deo permitterem ; przestarem 
me virum, et dignum cujus ad exemplum se ma- 
ter sua et omnes liberi componerent; postremo 5 
si fidem ipse mutarem, si mater, si omnes fratres, 
sorores, amici, firmiter se nihilo secius in ea fide 
quam a me accepisset mansuram. Hec et simi- 
lia his cum dicentem te audirem, mea Philippa, 
meus amor, quo gaudio perfunderer, Deus scit. 
Puto hanc fuisse caussam cur ante sex septem 
menses voluntas eam ceperit addiscend:ze linguze 
Anglieze, ut, si turbarentur res in Gallia, eo faci- 
lius mihi esset in Angliam perfugere.  Offere- 
batur commoditas honestissima. | Est in urbe 
Legatus Anglie vir excellentissimze virtutis et 
cujus domus schola pietatis potest dici. Nam 
uxor ilius heroina seculo major, sanctimonia 
vitsze, et fervore erga τὴν ὀρθοδοξίαν nemini homi- 
num cedit. Hzc veneranda matrona delectata 2o 
ingenio filiae mea, cum ipsa egerat ut in suo 

comitatu esse vellet, loco honestissimo, et quie 

fere ab ipsius latere nunquam esset discessura, 

persuasum est me:ze filize propter eas haud dubie, 

quas attuli, rationes, et ut εὐσχημοσύνην atque ὁμι- 25 
λητικὴν δύναμιν, quibus przcipue dotibus secun- 

dum pietatem nobiles virgines commendantur, 

addisceret. Me quoque hzc statim impulerunt, 

ut rogatus non invite hoec concederem nobilis- 

sim:ze et gravissimee matronsz. At mater invita 5o 


μ- 


Oo 


μι 


B 


586 ISAACI CASAUBONI [Α. D. 1668. 


et vix segre hoc ei permisit. Crederes amantis- 
simam filie. matrem jam tum vaticinari, quod 
accidit. Egit filia mea apud Legatum menses 
plusculos, ubi ea pietatis, probitatis, dexteritatis 
et humilitatis, sed ejus qua nobilem animum 5 
deceret, dedit specimina, ut omnes amore summo 
ipsam prosequerentur, ipse przesertim D. Legatus 
et ejus εὐσεβεστάτη uxor, qui ambo sane nos 
parentes beatos tali filia preedicarunt. OO escas 
spes mortalium! Nze tu Fortuna vitrea es, cum τὸ 
splendes, frangeris. Postquam eo videbatur per- 
ducta mea Philippa, ut Deo propitio brevi collo- 
cata nuptum majori adhue parentibus esset ob- 
lectamento, ex inopinato et repente spes nostrse 
concidunt. Dies erat Lunz, uti vocant, mensis 15 
hujus decima octava, qua die natalem meum 
quadragesimum nonum agebam, cum filia repen- 
tino morbo correpta de mensa surgere coacta in 
lectum se contulit. Dolebat illi caput, eumque 
dolorem languor corporis comitabatur.  Peccasti, 2o 
filia mea, in me, in matrem, gravissime, quod non 
statim de tuo morbo nos fecisti certiores. Sed 
nocuit tibi nimia erga nos reverentia, et tacita 
dolorem tuum ferre preeoptasti, quam nobis esse 
dolori. Diem Lunz Martisque totos res nos la-25 
tuit. Mercurii die mane venit, qui morbum nun- 
tiaret. Mihi quum charissima conjux in museum 
nuntium attulit, tristi quodam sed non fallaci 
omine hoc visa est dicere, Philippa nostra obiit, 
ita sum eo nuntio perculsus. Accurrit mater ; 3o 


6 KAL. MAR. | EOSHMEPIAEZX. 587 


ego illam sequor. Invenimus in lecto jacentem, 
sed opinione nostra melius, ut videbatur, haben- 
tem. Domum delata, iterum nimia nostri reve- 
rentia nos et salutem suam fortasse perdidit. 
Sciebat quomodo parentes afficerentur, quoties 5 
ipsa segrotaret: itaque prius invalescere morbum 
est passa, quam de illius gravitate vocem his- 
ceret. Sed et morbi genus mire insidiosum et 
fallax. Nam quia febris illam non habebat, et 
erat pulsus arterie sequalis, calor modicus, nihil 1o 
gravioris morbi suspicatus unquam est Arbaldus 
medicus eximius et nostri amantissimus. Admota 
sunt medicamenta utilia quidem sed mitia. Ego 
infelix, postquam illam vidi domum relatam, pro 
jam curata habui, et eram tum forte in meo Po- :; 
lybio admodum occupatus. Itaque raro jacentem 
invisi, raro compellavi: idem et mater fecit. Nul- 
lum enim prorsus apparebat signum τοῦ μέλλοντος. 
Ventum ad diem Sabbati. Tum enimvero torpor 
noster excitari cepit, etsi tunc quoque modice.»2o 
Angebat nos silentium ipsius. Verbum enim 
ab ea exprimere non poteramus.  Urgere igitur 
illam, instare, interdum et irasci. Arbaldo medi- 
cum alium magna fam:e adjecimus, cui nomen 
est Monacho. Adhibita sunt de communi ambo- »; 
rum sententia acerrima remedia excitando huic 
καρώματι. llla non posse pati, et cum loqui non 
posset, clamare, ac flere. Nox tota inquies, etsi 
perseverabant signa ad salutem. Noctem hie 
excepit dies sane luctuosus. Jam ante diem o 


588 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


Arbaldum advocaveram, mox et Monachum, et 
celeberrimi nominis Maiernium veteri amicitia 
nobis conjunctum. Nihil praetermissum est, quod 
videretur posse esse usui Sed tua nimirum, Ὁ 
Deus, deerat benedictio. Itaque adeo nihil reme- 5 
diis est perfectum, ut et cruciatus intendisse, 
et mortem accelerasse possint videri. Dixerat 
Monachus mihi, verendum esse ne matutinum 
hujus diei statum exciperet lethargus, lethargum 
phrenitis, e£ omnino quum fato functuram puta- 1o 
ret, plurium tamen dierum morbum futurum pro- 
nuntiabat. Angebar exspectatione hujus funesti 
et tristis prognostici. Evenit vero haud paullo 
aliter. Hoc enim ipso die, circa tertiam pome- 
ridianam, charissima, suavissima, dilectissima mea 15 
Philippa post acres aliquot horarum cruciatus et 
spasmos beatam animam Deo, ἃ quo acceperat, 
placide reddidit. OO te felicem, mea charissima 
Philippa! O letam sortem tuam pre nostra 
parentum ! Tu mundum hunc eluctata caelestem 2o 
hereditatem mature crevisti. Nos in perpetuo 
agone hane miseriarum vallem incolimus. Tu 
seternum otium, quietem securam es nacta. Nos 
inter spem metumque dubii semper agitamur. 
Tu in portu ἀκυμάντῳ. Nos inter fluctus decu-25 
manos in alto. Tu in choro sanctorum futura 
gaudia meditaris. Nos praesentis vitze necessi- 
tates terrze affigunt. Quod omnium caput, tu 
divinam Majestatem desiisti peccatis offendere. 
Nos miseri indesinenter Creatorem nostrum dic- 39 


ÓKAL.MAR.—5 KAL. MAR.] ESGHMEPIAEXSX. 589 


tis, factis lacessimus. Salve igitur czlitibus ad- 
dita anima, et siqua defunctis in Domino super- 
est cura rerum humanarum, parentis utriusque, 
fratrum, et sororum memoriam serva. Nos tui 
desiderio languentes in Dei Opt. Max. voluntate 5 
semper justa, semper zsequa, et recordatione tuze 
pietatis et bonz indolis solatium conabimur in- 
venire. 

Vixit mea Philippa, matris suze amor et cura, 
annos octodecim menses vi. dies xxi. horas fere rv. 1o 

vi. Kal. Mar. Inter suspiria et gemitus actus 
hie dies; cujus multas horas et pene totum 
hesternum diem illustrissimi Legati Anglise uxor 
pietate femina insignis uxori adfuit, suas nostris 
lacrimas adjungens: ut appareat singulari Dei 
benedictione factum ut Philippa mea ab omnibus 
bonis mirifice fuerit amata, quibus illa innotue- 
rat. Non hoc merito illius, sed divina benignitate 
ipsi contingebat. Quam multe et heri et hodie 
nobiles genere et pietate matronsi ad solandam 2o 
matrem advenerunt! Et heri quidem, quod erat 
in ea czleste, czelum repetiit, hodie quod χοϊκὸν 
et terrenum terre est redditum. Funus igitur 
duximus, quod plurimi amici cohonestarunt. O 
vale, filia, bene de patre, bene de matre merita, 25 
quibus semper obsequentissima, charissima, ju- 
cundissima vixisti. Sed fiat voluntas Dei. Amen. 

v. Kal. Mar. Soland:e uxori, et excipiendis ma- 
tronis nobilissimis et honestissimis, quz» ad id 
ipsum veniebant, hic dies est impensus.  Agoso 


5 


590 ISAACI CASAUBONI ΓΑ. D. 1608. 


tibi, O Domine Jesu, gratias, quod Philippa, jam 
non mea, nominis sui inter s:equales memoriam 
honestissimam reliquit. Tui hoc totum est bene- 
ficii. Tibi laus, Ὁ παναγία τριὰς, gloria et honos 
in seternum. Amen. 5 

IV. Kal. Mar. Ad solennia redituri, ego et uxor, 
si dabit Deus, ab auditione verbi divini initium 
fecimus, et Charantonem hodie sumus profecti. 
O Deus seterne, qui in hanc domum gravis adeo 
recens incubuisti, da proficere per castigationes τὸ 
tuas, ita ut emendata in melius vita, omni affectu 
te amemus, tibi serviamus, te unum metuamus, 
cupiamus unum. Serva, benigne Deus, quod su- 
perest hujus afflictzte domus, et nobis parentibus 
bene illi przeesse, liberis bene parere, omnibus 15 
ad te se convertere da, ac benignus largire, per 
Jesum Christum Dominum nostrum Filium tuum 
μονογενῆ cui una tecum et Spiritu Sancto tuo sit 
laus, gloria, decus, et triumphus εἰς αἰῶνας αἰώνων. 
Amen. 20 

ni. Kal. Mar. Videbatur mihi, ubi me semel 
collegissem, facile tolerabilis hic dolor, aspirante 
divina clementia. Sed quo plus labitur temporis, 
eo plus experior virium mearum infirmitatem. 
Tu enim, mea Philippa, ob oculos mihi semper : 25 
te desidero, te cogito. Tua vero mater tui desi- 
derio tabescit. O solare illam, Deus :zeterne, et 
ne te offendamus nostra impatientia supplicibus 
et enixe rogantibus concede. Amen. 

Prid. Kal. Mar. Redire ad solennia paullo dili- 39 


4 KAL. MAR.-5 NON. MaAR.] ESHMEPIAEX. 591 


gentius sumus conati; sed, O Deus immortalis, 
pudet me infirmitatis meze. Vix possum libros 
aspicere, quin revocer statim ad cogitandum de 
dilectissima mea Philippa: meam dico? atqui 
ila jam non mea; qui dederat, abstulit. Ejuss 
nomen sit benedictum. Tu vero, Deus eterne, 
et in altera vita, et in hac, tua benignitate nos 
prosequere. Amen. 

Kal. Mar. O Domine, O Pater ἐπουράνιε, qui 
mensem dedisti inchoare, da perficere in tul ti- τὸ 
more, et vit: castimonia. Da acquiescere in 
voluntate tua, et de Philippa nostra tibi potius 
gratias agere, quam impotenter dolere, per Jesum 
Christum cui una cum Patre et ims sancto 
sit laus et honos. Amen. 15 

γι. Non. Mar. En rerum vicissitudinem! Ante 
octo dies erepta mihi est, si tamen erepta, filia 
charissima, suavissima, amore parentum dignis- 
sima, Philippa mea. Hodie pene eadem hora e 
morbo, qui male nos habebat, convaluit Johannes 2o 
noster, et nos cura liberavit. Ο Deus eterne, da 
mihi, da uxori, in omni tua voluntate acquiescere 
ex animo. Scio, Deus zeterne, indignum me, in- 
dignos meos, quos tuo aspectu digneris, sed in 
bonitate tua et merito Domini Jesu spes omnis 25 
nostra est posita. O miserere nostri, Deus sancte, 
cui unà cum Domino Jesu et Spiritu Sancto sit 
laus et honos. Amen. 

v. Non. Mar. Parabamus nos, ut rediremus 
serio ad solennia: sed neque desiderium mese 30 


592 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


Philipp:e remittit adhue, et operze Polybianze im- 
probe luxuriantur. Itaque nondum ita occupati 
sumus ut optaremus. Ὁ benedic, Deus seterne, 
huic domui. Amen. 

iv. Non. Mar. Quid hoc est? Temporis longin- 5 
quitas adeo Philippe mese non inducit oblivio- 
nem, ut desiderium augeat. Languor corpus oc- 
cupat; manant per genas lacrimz:e. | At tu, Deus 
immortalis, infirmitati meze et uxoris ignosce, et 
nos compone ad formam tua Lege prescriptam, 1o 
nos, inquam, et nostros liberos. Amen. 

Gram. Leuderii Polono Patri commodavi. 

πι. Jon. Mar. Tu quidem, benigne Deus, bene- 
fieiis nos provocas tuis: sed, O Pater, da illud 
precipue, ut te debita reverentia colamus, et in 15 
tua voluntate acquiescamus, et quod de Philippa 
nostra tibi placuit, idem et nobis quoque penitus 
ex animo placeat. De beneficiis interim tuis, 
quze hodie, imo quotidie, experimur, gratias tibi, 
O Deus, cui honos et laus εἰς αἰῶνας. Amen. qiero 

Prid. Non. Mar. Etiamne tam cito tantum vul- 
nus? miserum me. O Deus eterne, da timorem 
verum tui nominis, da mihi, da uxori charis- 
simze, da liberis, te timere et revereri ut oportet. 
Amen. 25 

Non. Mar. Heri parum valebat filius; nune 
meliuscule. Deo laus, honos, et gloria. Amen. 

vii. Eid. Mar. Pene preeter spem gratos sum 
his diebus expertus eos, qui multum mihi tem- 
poris absumunt. "Tua he, O Deus, est benigni- 3c 


ANON. MAR.—PR. EID. MAR.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 593 


tas. Fac, Deus sterne, ego atque uxor et liberi 
beneficiis tuis ἐν φόβῳ xai τρόμῳ utamur. Amen. 

vit. Zid. Mar. Pars domus ad sacram synaxim 
hodie est profecta. Nos heic detenti sumus cum 
uxore ob varias caussas. Deum veneror, nostri; 
et nostrorum misereatur. Àmen. 

vi. Eid. Mar. Libros hodie non vidimus, sed 
ad multos per Germaniam sparsos amicos literas 
scripsimus, et nostrum luctum illis communica- 
vimus. Deo sit laus et honos. Amen. το 

v. Eid. Mar. Plus solito hodie promovi in penso 
Polybiano, cujus exitum O da videre, qui solus 
potes, Deus immortalis. Amen. 

Iv. Eid. Mar. Parum omnino hodie, etsi non 
cessavimus. Sed, O Deus, quando id consequemur, τς 
ut ἄνευ τοῦδε ToU σκόλοπος te colamus, et studiis 
invigilemus ? Da, Pater, piam, castam et tibi gra- 
tam vitam instituere. Amen. 

ur. £d. Mar. Etiam hodie filiam meam fusis 
lacrimis, quas mihi uxor expresserat, luxi: uti-2o 
nam sine offensa tua, O Deus. Amen. 

Prid. Eid. Mar. Quid dicam? Quo plures proce- 
dunt dies, eo acrior doloris sensus premit. Facio 
tibi, O charissima Philippa, injuriam, qui lacrimis 
te prosequar, quz? nune sis apud Deum beata.2»; 
Σὺ δὲ, ὦ πολυέλεε Θεὸς, μὴ λογίζου ἡμῖν εἰς ἀπιστίαν τὸ 
σφοδρὸν τῆς λύπης τῆσδε, ἀλλὰ ἐλέαιρε κἀμὲ, καὶ τὴν 
φιλτάτην γυναῖκα, καὶ τὰ τέκνα, σὺν τῆ οἰκίᾳ πάση, διὰ 
᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ᾧ μετὰ σοῦ ἡ δόξα, τό τε κράτος εἰς 


*^ ^ 3$» 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 20 


594. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


Eid. Mar. 'Tà ἐγκύκλια paucissimis horis, reli- 
quum amici tempus occuparunt. Θεῷ δόξα καὶ 
χάρις. Amen. 

xvii. Kal. Apr. Quod Deus felix et faustum 
faciat, ad sacram synaxim ferme -avowi imus.5 
Utinam proficiamus in cognitione veritatis, et 
utinam cognitionem illam opera bona sequantur, 
ipsi futura grata. Amen. 

xvi. Kal. Apr. 'là ἐγκύκλια, etsi pensum Poly- 
bianum intermissum omnibus modis. Da opus το 
molestum absolvere, O Deus, et tibi πανοικὶ ser- 
vire. Amen. 

xv. Kal. Apr. Adhue obversatur memoriz pa- 
rentum Philippa, olim nostra, quam velis, O Deus, 
in sinum Abrahami recepisse. Amen. 15 

xiv. Kal. Apr. Ne nunc quidem ad solennia 
studia redire bona fide possum. Tu da, O Deus, 
et huic domui benedice. Amen. 

xul Kal Apr. Τὰ ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 
᾿Αμήν. 20 

xit. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια ut poteramus, quan- 
tum per gravem hunc meum et uxoris luctum 
poteram, et alias occupationes plurimas. *Q ἐλέ- 
ate ἡμᾶς, ὦ Θεός. 

xi. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια : Deo sit laus, Deo 
gloria. Amen. 

. X. Kal. Apr. Uxor ad sacram synaxim hodie 
ivit, Dei beneficio, quem supplices ego atque illa 
oramus, ut tum reliquae benedicat familie, tum 
Annam filiolam ab eo morbo servet, cujus nobis 5o 


t2 
Un 


v 


EID. MAR.—PR. KAL. APR.] EOSHMEPIAEXZ. 595 


oborta est suspicio; quae nos cura non medio- 
criter exercet. Amen. 

IX. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια, quantum poteramus. 
Τῷ Θεῷ χάρις. 

vii. Kal. Apr. 'Τὰ ἐγκύκλια, sed non sine meo et 5 
uxoris luctu tui, mea Philippa, desiderio, etsi nos 
sane tibi; imo Deo Opt. Max., injuriam facimus, 
qui tuam tibi felicitatem invideamus. Non faci- 
mus, Deus seterne atque immortalis. Sed τὴν 
φυσικὴν στοργὴν ἡμῶν tu nosti, Domine, qui ignosce, 
O bonitatis omnis fons inexhauste, et huic domo 
benedic. Amen. 

vi. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια per Dei bonitatem, 
cui gloria et laus. Amen. 

γι. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια, quantum licuit. Tibi, 
O Deus, honos et gloria. Amen. 

v. Kal. Apr. Nunquam oceupatior fui nun- 
quam minus aptus ad studia. Et scis tu caus- 
sam, O Deus, qui da mihi atque uxori in tua 
voluntate acquiescere. Amen. 20 

IV. Kaf. Apr. Tertia hora matutina hodie sur- 
rexi; neque promovi tamen multum. Nam ubi 
illuxit, non defuerunt avocamenta. Miserere mei 
et meorum, O Deus. Amen. 

II. Kal. Apr. Ad sacram synaxim cum uxore et 25 
parte familize sum profectus, et magnopere sum lze- 
tatus, etsi postea reversum excepit quaedam nube- 
cula. Te specto, O Deus, in te uno spero. Amen. 

Prid. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια" sed admodum oc- 
cupati. Oeo χάρις. Amen. 3o 


μι 


o 


-— 


5 


5096 ISAACI CASAUBONI [ A. D. 1608. 


Kal. Apr. Non male mensem inchoavimus, quod 
ad studia. Sed alia sunt, quae nos magis angant. 
Tu, O Deus, nostris medere malis. Amen. 

IV. Non. Apr. Nunquam magis visit nos typo- 
graphus: sed textus Polybiani finem jam vide- ; 
mus, Deo volente. 

nr. Non. Apr. Pensum acriter pro otio. Laus 
Deo. 

Prid. Non. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Sed, O Deus, da 
melioribus literis vacare, et ad proximam coenam ro 
tuam nos rite preeparare. Amen. 

Non. Apr. Quod Deus fortunet, hodie cum 
uxore et parte liberorum ad praiediolum nostrum 
imus, ibi, Deo propitio, sacrae coenze Domini com- 
municaturi, et ex tantis molestiis aliquid fortasse ες 
levamenti capturi. Tu, Deus seterne, nos deduc 
euntes, et redeuntes; nobis et nostris, sive qui 
hic mansuri sunt, sive qui nobiscum futuri, aut 
alibi, semper ades, semper nos rege, et ad veram 
pietatem dicta, facta nostra dirige, per Jesum 2o 
Christum Dominum nostrum, qui una cum Patre 
et Spiritu Sancto vivit et regnat εἰς αἰῶνας. Amen. 

vin. vii. VI. v. id. Apr. Hodie e rusticatione 
sum reversus, Dei beneficio, non mediocri volup- 
tate ibi percepta; et maxime quidem propter ὡς 
sacrosanctam Domini coenam, cujus eo loci su- 
mus facti participes. Laus Deo Opt. Max., qui 
servet et nos qui jam hic sumus, et uxorem cum 
parte familize, quee adhuc ibi haeret, non sine 
acerba recordatione persspe suavissim:e filise, 3o 


KAL. APR.—18 KAL. MAI.] ESHMEPIAEZ. 597 


quam te, Deus seterne, esse miseratum et sua 
illi peccata condonasse confidimus, et, ut ita sit, 
toto pectore exoptamus. Deus immortalis hanc 
domum protegat per Jesum Christum τὸν ἀλη- 
θινὸν σωτῆρα τοῦ κόσμου, cui una cum Patre et; 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 

IV. Fd. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ τῷ παναρίστῳ 
χάρις. Amen. 

nur Ad. Apr. ᾿Γὰ ἐγκύκλια. Θεῷ τῷ παναρίστῳ 
χάρις, qui me, uxorem, et liberos servet cum uni- :o 
versa domo. Amen. 

Prid. Eid. Apr. 'Tà ἐγκύκλια, et hodie literze a 
magno Scaligero: vellem et ab uxore. Te oro, 
Deus seterne, et illum, et illam, et nos omnes 
serves ἀπημάντους. Amen. 15 

Eid. Apr. Deo sit laus et gloria; hodie sacrae 
synaxi hie in urbe interfuimus apud D. Legatum 
Anglize, Gallo pastore concionante. Uxorem cras 
expecto, te volente et faciente, O Deus. Amen. 

xviit. Kal. Mai. Uxor hodie venit. Sed parum 2o 
bene valens. Ego autem casu nactus epistolam, 
quam ad me scripserat Philippa: mea aliquando, 
priusquam in morbum incideret, ita sum repente 
commotus, ut per lacrimas diei magnam partem 
exegerim. Utinam, O Deus benignissime, tuum 
numen non offendam. Τὸ certe μακαρῖτιν filiam 
meam nunquam obliviscar, qui luctu absumerer, 
nisi confiderem in Dei clementia et merito pas- 
sionis Domini Jesu tibi bene esse et εἰς μακάρων 
χῶρον esse te receptam.  O ita velis, Deus seterne 3o 

F 


Ὁ] 
Cn 


598 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


immortalis, et Pater benignissime, per Jesum 
Christum τὸν σωτῆρα ToU κόσμου, cuj una tecum 
et Spiritu Sancto honos et laus in seternum. 
Amen. 

xvit. Kal. Mai. Uxor graviter febre tertianas 
hodie laboravit. Εὖ poterat me ea sollicitudo 
gravi dolore afficere, nisi te et opem tuam, O 
Deus, spectarem. Ades, Ὁ Deus, et nos serva. 
Amen. 

xvi. Kal. Mai. Uxor melius valuit febri inter- 1o 
mittente, quae utinam die crastina non nimis eam 
vexet. Hodie absolvi, quam pridem inceperam in 
duorum nobilium Polonorum gratiam, Aristotelis 
Nicomacheorum interpretationem. Deo sit laus 
et honos. Amen. 15 

xv. Kal. Mai. 'Tà ἐγκύκλια, sed, O Deum immor- 
talem, quantis cum difficultatibus! Hodie verte- 
bam obscurissimam disputationem de compara- 
tione phalangis Macedonicee et legionis Roman: 
apud Polybium, ac pene eo necessitatis sum 2o 
redactus, ut cogerer statim, ut quaeque periodus 
erat versa, ad :'typographum eam mittere. Et 
tamen ita impedito oblata sunt propemodum 
plus quàm unquam multa impedimenta. lllud 
letum quod tertiana charissimee uxoris videtur 25 
remisisse. Deo laus et honos. Ámen. 

xiv. Kal. Mai. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

xir. Kal. Mai. Gratias tibi, Deus seterne, quod 
pridem inchoatam Polybii versionem per mille 
impedimenta et inter luctus et lacrimas absolvi 5o 


17 KAL. MAIL.-4 KAL. MAt.]  ESHMEPIAEXZ. 599 


tamen hodierna die. Ο da, Domine, quzxe super- 
sunt hujus operis ad umbilicum perducere et 
absoluto opere te laudare, tibi gratias agere posse 
per Jesum Christum Filium tuum, cui una tecum 
et Spiritu Sancto sit laus et gloria in seternum. 5 
Amen. 

xit. Kal. Mai. Ad sacram concionem profecti 
sumus quae habita in domo Legati Anglici. Τῷ 
Θεῷ χάρις. 

χι. Kal. Mai. 'Tà ἐγκύκλια uteunque: Θεῷ χάρις. 10 

x. Kal. Mai. Τὰ ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. 

IX. Kal. Mai. 'là ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui nos 
servet et sanet parum valentes. Amen. 

Jai preste ce jourdhui a Monsieur l'Ambassadeur 
d'Angleterre le pr. tome de Baronius. I5 
virt. Kal. Mai. Hodie, quod Deus fortunet, Po- 
litica Aristotelis cepi exponere, quem librum da, 

Deus, absolvere. Amen. 

vil. Kal. Mai. 'T'à ἐγκύκλια τῷ O69 χάρις, qui ser- 
vet hanc universam domum. Amen. 20 
vi. Kal. Mai. 'Tà ἐγκύκλια, sed, O Deus, quantis 
cum incommodis et doloribus. Nam uxor con- 
suetis doloribus cruciatur. Tu illam serva, O 

Deus, et libera pre:esentibus cruciatibus. Amen. 

v. Kal. Mai. Die sacro pars famili: ad sacram »5 
synaxim ivit, ego ob morbum uxoris remansi: 
quam tu, O Domine, quod videris cepisse, sana, 
et valentem przesta et nos omnes. Amen. 

IV. Kal. Mai. Uxor melius valet, Deo sit laus 
et honos. Mericus adhuc graviter szegrotat; 564 30 

F2 


600 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


de hoc quoque spe bona sum. Τὰ modo ades, 
Domine. Amen. 

nr. Kal. Mai. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις, qui pro 
sua bonitate avertat scandalum ejus scripti a 
ministro brevi profecturi, quem ministri Gene-5 
venses ad incitas redegerunt. Certe multus in 
vita error versatur. Θεὸς ἵλεως εἴη. 

Prid. Kal. Mai. Deo laus et honos quod mensis 
est exactus. llle det reliquam vitze partem feli- 
citer exigere. Amen. 10 

Kal. Mai. Det Dominus mensem exigere, qui 
dedit inchoare. llle regat nos, et nostra consilia, 
preesertim de profectione charissimse conjugis ea 
suggerat nobis quze futura sunt ipsi grata. Amen. 

vi. Non. Mai. 'Tà ἐγκύκλιας, Sed turbat soror τς 
mira quadam perversitate, per quam neque illi, 
neque mihi, neque uxori licet esse quietis. O 
ingenium effraenum! Tu, Domine, haec omnia εἰς 
ἀγαθὸν κρῖνε. Amen. 

v. Non. Mai. Ergo κέκριται de profectione cha-2o 
rissim:e uxoris in Delphinatum. Ego ταλαίπωρος 
et illa ad tempus carebo, et domi que non opta- 
bam videbo, et meam Philippam charissimam 
illam parenti utrique filiam non videbo. Equum 
est, justum est, Domine Deus, quod vis, et quic-?5 
quid vis. Solare, O Domine, me uxoremque, et 
da sanitatem tum nobis, tum liberis omnibus 
nostris per Jesum Christum Dominum nostrum, 
cul una tecum et Spiritu Sancto sit honos, laus 
et gloria. Amen. Ac quoniam hodie serio de 3o 


3 KAL. MAI.—7 EID. MAI. | ESHMEPIAEX. 601 


itinere constitutum, Deum Opt. Max. veneror ut 
uxoris iter fortunet, eamque valentem ad valen- 
tes nos sistat. Amen. 

IV. Non. Mai. Uxor ad sacram synaxim hodie 
profecta est, et pars famili: : ego remansi ἑκὼν ! 
ἀέκοντι θυμῷ. Deus seterne, respice hane domum. 
Amen. 

in. Non. Ma:. Ne hic quidem dies a turbellis 
vacuus; et urget uxoris charissime profectio, 
quam, Ὁ Deus, serva euntem, redeuntem. Amen. τὸ 

Prid. Non. Mai. Literee propter uxoris iter: 
turbae varie: curze multiplices: nihil boni. O det 
Deus in reditu uxoris omnia lzetiora. Amen. 

Non. Mai. Quod Deus Opt. Max. felix et fau- 
stum esse velit, uxor charissima itineri hodie se 
accingit, iter necessarium coacta suscipere. Te 
veneror supplex, Deus szeterne, serves euntem, 
serves et redeuntem, et nos una iterum jungas 
ad nominis tui gloriam, utilitatem liberorum 
nostrorum et nostram. Οὐ respice, Domine, lan-2o 
guentem domum per Jesum Christum Dominum 
nostrum, qui una tecum et cum Spiritu Sancto 
vivit, regnat, et triumphat in zeternum. Amen. 

virt. Zid. Mas. 'Tà ἐγκύκλια, sed mirifice nos ha- 
bet sollicitos uxor charissima propter hasce plu-255 
vias continuas. Tu, Deus sterne, illam serva et 
nos omnes. Amen. 

vit. διά. Mai. 'T'à ἐγκύκλια, et litere hodie Lug- 
duno satis letzee de negotiolo ex animi senten- 
tia ibi confecto. Sed pluvia assidu: macerant 5o 


VM 


μ- 


5 


602 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


me sollicitum de uxore, quam O serva, Deus 
seterne, et totam domum. Amen. 

γι. Eid. Mai. Tà ἐγκύκλια : litere ad amicos: 
sollicitudo de uxore, quam, Ὁ Domine, mihi et 
liberis serva. Amen. 5 

v. Eid. Mai. T6 Θεῷ χάρις, quod ad sacram 
synaxim feliciter [ivi] hodie, et feliciter redii, etsi 
pars diei vento et pluvia fuit infesta. Utinam 
pari felicitate hodierni diei iter uxor confecerit : 
quod et opto, et spero ἐν Κυρίῳ, ᾧ δόξα xai χάρις. το 
Amen. | 

Iv. Eid. Mai. 'Tà ἐγκύκλια, sed a prandio κειμήλια 
invisimus civis Parisiensis Petsegle, ubi mirum 
quam multa miranda viderimus. Θεῷ χάρις, qui 
et uxorem et nos servet. Amen. 15 

Presté au Pol. Epist. Cic. et Dionys. Halic. 

ur. Eid. Mai. Deum immortalem! Quantam 
facio non aliquando, sed semper, et continuam 
jacturam temporis? Vix unam aut alteram ho- 
ram quotidie mihi vivo. O Domine, medere in- 2o 
commodis tot meis, sed animo potius medicinam 
facito meo ac meorum. Redde et, si placet, 
uxorem. Amen. 

Prid. Eid. Mai. Gratias tibi, Domine Jesu, quod 
charissimze uxoris literas habui hodie. Quam 25 
putabam longe abesse aquse morantur ad Mon- 
temargi. Tu, Domine, duc, et reduce salvam et 
ἀπήμαντον. Amen. 

Eid. Mai. Ascensionis Dominicze memoriam 
non plane ut volebam, sed, ut poteram, cele-3o 


6EID.MAL-IIKAL.JUN.]  EOHMEPIAEX. 603 


bravimus. Θεῷ χάρις, qui uxorem et nos omnes 
servet. Amen. 

xvir. Kal. Jun. Nunquam ita fui occupatus. 
Plane succumbo oneri: vires me deficiunt, eo 
magis, quod abest charissima uxor, quam tu, O 5 
Deus, mihi redde, et tot liberos male habentes 
redde sanitati per Jesum Christum Dominum 
Filium tuum; cui una cum Patre et Spiritu 
Sancto sit laus et honos. Amen. 

xvl. Kal. Jun. Τὰ ἐγκύκλια, et, ut semper, aliis 1o 
non nobis vivimus, O utinam, cum aliquo fructu 
publico. Velit hoc Deus, qui servet nos, servet 
uxorem, et totam domum. Amen. 

xv. Kal. Jun. Pars familie Charantonem pro- 
fecta; ego mansi valetudinis caussa, quam, O i5 
Deus, mihi aec meis firma. Uxorem cum primis 
mihi redde, si placet. Amen. 

xIV. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια per varias molestias 
et sollicitudinem de uxore ingentem, quam, O 
Deus, serva, et nos cum illa. Amen. 20 

xur Kal. Jun. Τὰ ἐγκύκλια, et de uxore lenis 
aliquis nuntius, sed propemodum ἀδέσποτος. Quic- 
quid hujus sit, confido, O Deus, in bonitate tua. 
Neque spes mea, scio, confundetur. Ο ades, Do- 
mine Jesu. Amen. 25 

xil. Kal. Jun. Hodie cathartico sum usus, quod, 
oro Deum, ut sit ex usu. Serva etiam, ὦ σῶτερ, 
hane domum et uxorem duc, reduc. Amen. 

XI. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια. Oeo χάρις, qui pro sua 
bonitate uxorem nosque omnes servet. Amen. 39 


604. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


x. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια. Atque hoc die literas 
ab uxore accepi qu:e molestissimum iter sana 
confecisse ait. Ο gratias tibi, Deus seterne, qui 
noster es coro, noster auxiliator. In te spes 
nostra, in te solatium omne nostrum in adversis. 5 
Te supplex oro, des brevi ire, redire, salvam ad 
salvos per Jesum Christum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. Amen. 

IX. Kal. Jun. Ne meliora cogitaremus, et ad 
crastinam actionem nos pararemus, ut par erat,:o 
amici nos impedierunt, qui totum diem nobiscum 
fuerunt, et ne nobis frueremur impedierunt. Det 
Dominus veniam delictis meis et meorum. Amen. 
Amen. Qui etiam uxorem servet, reducatque, et 
nobis propitius faveat. Dévovro, γένοιτο. 15 

vii. Kal. Jun. Ad sacram synaxim et coenam 
Christi Domini hodie profecti cum universa fa- 
milia propemodum Christi corporis participes 
sumus facti beneficio ipsius ἀφάτου ἀφάτῳ. Det 
Dominus Jesus mihi, uxori, et universe domui2o 
sic frui hoc beneficio, ut operibus bonis Christi- 
anos nos probemus, et πάσῃ σπουδῇ καὶ μηχάνη ipsi 
placere studeamus, et placeamus. Det etiam 
Deus pro sua bonitate εὐοδοῦν hanc domum: ser- 
vet uxorem absentem, ac reducat, servet nos25 
omnes in timore nominis sul ἔμπροσθεν αὐτοῦ περι- 
πατοῦντας per Jesum Christum Dominum, cui una 
cum Patre et Spiritu Sancto sit honos, laus et 
gloria. Amen. 

vi. Kal. Jun. Nihil jam per aliquot dies ab39 


IOKAL.JUN.-3 Και σὺν.) EOSHMEPIAEX. 605 


uxore literarum accepi. Doleo, et sollicitus sum : 

sed essem multo magis, nisi in te, O Deus, spes 

omnes meas locatas haberem cum de cetera vita 

universa, tum de chari illius capitis conserva- 

tione. O illam mihi, me illi serva, et nostros; 
omnes nobis per Jesum Christum Filium tuum, 

cui unà cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit 

laus, gloria et honos εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

γι. Kal. Jun. Ne nunc quidem ab uxore quic- 
quam. dltaque uror curis et anxietate. Sed tu:o 
aderis, O Deus. Amen. 

v. Kal. Jun. Ecce novam sollicitudinem: nam 
enecat me silentium uxoris ex quo Lugdunum 
venit. O medere meis curis, Deus Opt. Max. 
Amen. 15 

IV. Kal. Jun. Dominus Deus sollicitudine hac 
et tanta molestia liberet, servata ac mox, si 
placet, reddita uxore, cujus de statu adeo nunc 
torqueor. llle mihi, illi, et omnibus meis adsit 
per Jesum Christum Filium suum, cui una cum 2o 
Patre et Spiritu Sancto sit honos et gloria εἰς 
αἰῶνας αἰώνων. Ámen. 

Ir. Kal. Jun. Certe respexisti me, Deus immor- 
talis, et vitam mihi reddidisti, quam silentium 
uxoris uti videbatur, pene jam eripuerat. lIlla25 
vero scripserat, et de beneficio a te accepto me 
fecerat certiorem : hodie illas accepi literas: quo 
nomine tibi, Deus seterne, gratias supplex ago, 
teque veneror, ut, quam hactenus duxisti, porro 
pergas ducere, aec reducas. Exaudi vota mea per 3o 


606 ISAACI CASAUBONI [4A..D. 1608. 


Jesum Christum, cui una cum Patre et Spiritu 
Sancto sit laus et honos. Amen. 

Prid. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια. Deus servet uxo- 
rem et totam domum. Amen. 

Kal. Jun. 'Te veneror supplex, Deus :eterne, qui 5 
dedisti mensem inchoare, des absolvere feliciter, 
et in tui nominis φόβῳ xai τρόμῳ: Redde mihi 
τὴν τριπόθητον conjugem : serva ἀπήμαντον hanc 
domum, et benedie liberis, sorori, omnibus per 
Jesum Christum Dominum nostrum, qui una το 
cum Deo Patre et Spiritu Sancto ante secula 
in secula seculorum vivit, regnat et triumphat. 
Amen. 

IV. Von. Jun. 'Tà ἐγκύκλια. "To Θεῷ χάρις, qui uxo- 
rem et nos servet. Amen. 15 
i1. Von. Jun. 'Tà ἐγκύκλια. Incipit recrudescens 
sollicitudo de uxore, quam, O Deus, redde nobis. 

Amen. 

Prid. Non. Jun. 'l'à ἐγκύκλια Dei beneficio, qui 
charissimam mihi servet uxorem et totam do-2o 
mum. Amen. 

Non. Jun. Quam longum nobis tempus esse 
incipit, cum cessant nuntii de uxore? Et tamen 
ne exspecto quidem, nisi postquam Lugdunum 
redierit. Satis bene mecum agetur, si tu illam 25 
mihi serves, O Deus, quod ego te suppliciter oro. 
Amen. 

vir. Ziid. Jun. Accepi hodie ab uxore binas lite- 
ras csetera leetissimas Dei beneficio, sed eo tristes, 
quod vexationem illius narrant ex equitatione. 3o 


PR.KAL.JUN.—-4EID.JUN.] | EOHMEPIAEZX. 607 


Itaque sum vehementer sollicitus. Sed, O Deus 
seterne, in te spem pono et fiduciam meam. Te 
oro supplex, illi ades et nobis. Amen. 

vit. Zid. Jun. Etiam hodie ab uxore literas ac- 
cepi ut non possim ego de ejus valetudine magis 5 
esse sollicitus quam ipsa est de mea. Deum im- 
mortalem supplex veneror, servet illam, servet 
me et nostros omnes ad gloriam suam: eumque 
in finem brevi illam mihi reddat. Amen. 

vi. Eid. Jun. Ego, soror, filius, item Isaacus το 
cum parte familiee ad sacram concionem sumus 
profecti, et utramque audivimus Charantone, pars 
altera familie in Urbe apud Legatum Anglicum. 
Gratias igitur tibi, O Deus, qui et hzee χαρίσματα 
πνευματικὰ .Seepe largiri mihi meisque dignare, τς 
et uxorem ἀπήμαντον reddere mihi per Jesum 
Christum Filium tuum, cui una tecum et Spi- 
ritu Sancto sit honos et gloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. 
Amen. ᾿ 

v. Eid. Jun. Quam languerem, quod cessent 20 
litere ab uxore, nisi in tua, O Deus, bonitate et 
misericordia spem meam omnem repositam habe- 
rem. Te, Deus zeterne, oro, adsis mihi, meisque, 
et illi nominatim sis propitius. Amen. 

IV. Eid. Jun. Etiamne hodie turbellas? Sane:25 
eo nempe nomine, quod de rebus sororis Gene- 
vensibus quaedam didici hodie, quae mea multum 
interesset aliter esse gesta. Sed hsec Deus vi- 
derit. Te, Domine, oro, obtestor, ut benedicas huic 
domui, et uxorem ut mihi reddas. Amen. 30 


608 ISAACI CASAUBONI [4. Ὁ. 1608. 


iu. id. Jun. 'Tà ἐγκύκλια. Sed, O Deus immor- 
talis, sollicitudine hac de uxore me libera, eam- 
que mihi restitue, οὖ me meosque omnes serva. 
Amen. 

Prid. Eid. Jun. 'Tà ἐγκύκλια, et studiis quidem 5 
non pessime fortasse consultum: sed crescit 
anxietas de uxore, quam, O Domine, nobis resti- 
tue ἀπήμαντον. Vévovro, γένοιτο. 

Fd. Jun. 'là ἐγκύκλια, καὶ πολλή σοι, ὦ Θεὸς, ἡ 
χάρις, ἀλλ᾽ ἐλέαιρε, ὦναξ, καὶ τὴν φιλτάτην γυναῖκα Qv- 10 
λαττε ἀπήμαντον, kat αὐτὴν εὐόδωσον. Ναὶ, ὁ Θεὸς, διὰ 
Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἅμα τῷ Ilarpt Θεῷ καὶ ᾿Αγίῳ []Ἰνεύ- 
ματι τῶν ὅλων κρατοῦντος. ᾿Αμήν. 

xvii. Λ΄ αἱ. Jul. Laeter an doleam incertus sum. 
Literas hodie ab uxore summ:e pietatis et affec- 
tus in me maritalis accepi, quo nomine quantas 
tibi; O Deus, et agam et habeam gratias non 
invenio. Sed angor et crucior animi, cum de 
reditu τῆς φιλτάτης cogito. Adeo me tot diffi- 
cultates terrent, et sollicitum habent. —Confugio 2o 
igitur ad te, O Deus, et opem te peto. Ὁ ades, 
et illi sis propitius mihique aec meis per Jesum 
Christum Filium tuum, cui una tecum et Spiritu 
Sancto sit laus et gloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. Àmen. 

xvi. Aa. Jul. Ad sollicitudinem de uxore in-55 
gentem et pene ἄτλητον kai ἀνυπόστατον accedit 
cura de filiola Anna quz febri gravissima heri 
correpta nune quoque πυρέττει. ΤῸ veneror, om- 
nipotens Deus, serves et matrem et filiam et 
domum universam per Dominum Jesum, cui una 3o 


5 


3EID.JUN.-I2KAL.JUL] | EOHMEPIAEXZX. | 609 


cum Patre et Spiritu Sancto sit laus, gloria, et 
honos. Amen. 

xvI. Kal. Jul. Gratias tibi, Domine, quod solli- 
citudine de filiola me liberasti, sed uxoris caussa 
angor et crucior animi supra modum. Οὐ 8665, 5 
ceeterne Deus, et illam nobis redde salvam salvis, 
per Jesum Christum, cui una cum Patre et Spi- 
ritu Sancto sit laus et gloria. Amen. 

xv. Kal. Jul. Adhue suspensi et animi dubii 
haerremus. Nihil enim de uxore intelligimus, 1o 
quam, O Deus, serva, et reduc ad nos. Amen. 

xIv. Kal. Jul. O duram conditionem exspec- 
tantium! Ego qui de uxore nuntios aut literas 
expecto, non vivo, sed vitam traho: non quia 
diffidam, Deus Opt. Max., ὕπερ benignitati et cle- τς 
mentiz, sed quia longa tua erga nos patientia 
incipit jam mihi suspecta esse. Quid enim miseri 
facimus, nisi te provocare et lacessere? Ο be- 
nigne Deus, fac nos alios, et finge nos tibi gratos. 
Cor, inquam, mihi, uxori et nostris da novum,oo 
tibi penitus deditum. Da etiam hoc et mihi et 
uxori, ut brevi hae molestia liberemur, et, ea 
reversa, feliciter gratias tibi immortales atque 
gratissimas agamus, per Jesum Christum Domi- 
num nostrum Filium tuum, cui una tecum et; 
Spiritu Sancto. sit honos, laus, et gloria. Amen. 

xi. Aa. Jul. Domine Deus, quo me vertam, 
nescio: ita curis conficior propter uxorem, quam, 
O Deus, serva, et mihi restitue. Amen. 

xit. Kal. Jul. Et hune quoque diem frustra 3o 


610 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


expectando consumsimus. Nam de uxore nihil, 

ne nunc quidem. Te, Deus seterne, supplex ve- 

neror, serves illam, reducas illam, et nos omnes 

valentes praestes per Jesum Christum Filium 

tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto sit laus 5 
et gloria. Amen. 

Fouberto cuidam Divionensi libellum qui epistolam 
Nysseni Gregori continet hodie dedi utendum ἀναιδῶς 
rogatus. 

xi. Kal. Jul. Deum immortalem! quanta cum το 
seerumna literas ab uxore charissima expecto ! 
Sed venient, spero, et mox ipsa feliciter. [ta 
velis, Deus seterne, qui solus potes, nostram im- 
prudentiam vertere in occasionem glorificandi tui 
nominis, quod ut facias, supplex tuum, Deus Opt. τς 
Max. Numen veneror per Dominum Jesum, cui 
una tecum et Spiritu Sancto sit honos et laus εἰς 
αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

x. Kal. Jul. Me quidem languor hie et inex- 
plieabilis de uxore sollicitudo conficit: γενηθήτω 20 
δὲ τὸ θέλημά cov, ὦ Κύριε. Ego vero scio dignum 
me quem tua justitia absumat, potius quam ut 
tua clementia me sublevet. Sed sperabo tamen, 
O Deus, in bonitate tua. Ο ades igitur, Pater 
érovpavie, e£ me doce vias tuas, me ac meos firma?5 
in veritatis professione. Redde etiam uxorem, 
et e longo itinere salvam presta, ae brevi redu- 
cem, per Jesum Christum Dominum nostrum τὸν 
μονογενῆ Filium tuum, cui una tecum et Spiritu 
sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 3o 


II ΚΑΙ, JUL.-9 KAL. JUL] ESHMEPIAEZX. 611 


IX. Kal. Jul. Nse vita hiec mihi certe serumna- 
rum plena est et molestissimarum molestiarum. 
Ad languorem illum quem affert uxoris absentia, 
et de ejus statu sollicitudo, cui vix jam par sum, 
accedit molestia liticulae ab impudentissima mu- 5 
liereula mihi eoncitatze. Quando maxime szvie- 
bat hiems, impetravit ab uxoris pietate et facili- 
tate nequam mulier, ut quoniam locatitia domo 
exeundum erat, nec quo se verteret sciebat, par- 
tem domus nostrse illi concederemus ad mensem, το 
quod etsi gravatim uxor faciebat, pietatis tamen 
caussa lubenter assensum dedit. Mensem excepit 
alter mensis. Et ecce mensem jam fere septi- 
mum, ex quo impudentissima mulierum nos ducit. 
Ad extremum cum urgeretur, frontem perfricuit το 
et negavit facturam. Quid improbius? Quid im- 
pudentius? Quid audacius? Hi sunt fructus pie- 
tatis fictae. Igitur ut ad sanam mentem illam 
redigeremus publica auctoritate agendum fuit 
nobis; atque id negotium hodie inchoatum esto 
magno sane cum dolore meo, qui toties cogor de 
injuriis eorum conqueri, qui se inter reformatos 
familiam ducere volunt videri. Tu nostri mise- 
rere, Deus, et mentem serva rectam inter tot 
πειρασμούς. Etiam illud te oro supplex, ut uxo-»s 
rem salvam atque incolumem ad salvos reducas, 
et etiam in eo tui laudandi materiam nobis duis. 
Amen. H:ee scripseram, cum allatze sunt Geneva 
literee variis de caussis moleste. Nam et vete- 
rum malorum τὸ εὗδον δάκρυον éyeipovew, et nescio 3o 


612 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


eujus morbi uxoris fit mentio, quod ne sirit Deus 
Opt. Max. Et sane deprehendi eum nuntium ha- 
bita ratione temporis esse vanum. ltaque repente 
perculsus, mox sum recreatus. Atque utinam, 
O Domine, brevi hac anxietate liberatum tu me5 
velis. Amen. 

virt. Kal. Jul. Nos quidem hodie literas vidimus 
in quibus valere uxor dicitur: sed neque illae 
satis certae, neque hoc nobis satisfacit, qui ab ea 
literas expectamus. .O da illas nobis, aut ipsam ro 
potius, O Deus seterne. Hodie rescivi de Foberto 
advocato Divionensi, fele libraria, trium literarum 
homine, qui nuper librum à me mutuatus manu 
mea multum adnotatum, turpiter abiit non red- 
dito libro, ὁ ἀλιτήριος. Hzec hominum fides. Ite-:5 
rum te veneror, O Deus, adsis uxori redeunti. 
Amen. 

vit. Kal. Jul. Angor et vehementer quidem : 
necdum enim de uxore quicquam intelligo. Sed 
quia ita tu vis, Domine, ego quoque volo. Tuo 
modo illam serva, et valentem valentibus redde. 
Ita velis, Domine Jesu. Amen. Te quoque oro, 
labantem rem familiarem sustineas, qui solus 
potes. Τ ἕνοιτο, γένοιτο. 

v1. Kal. Jul. Etiamne tu siles adhuc, ὦ φιλτάτη ? 25 
Certe hic tuus mos non fuit. Itaque crucior 
animi, dum caussas hujus silentii exputo, et apud 
me quaro. Tu, Domine, serva illam, serva me 
etmeos. Amen. Illud certe hodie jucundum fuit 
quod Josias Mercerus in hasce sedes immigravit. 5o 


ht 


8 KAL. JUL. -3 καὶ, JUL.] EOSHMEPIAES. 613 


Opto bene illi, bene mihi, quod et spero ἐν τῷ 
Κυρίῳ. Amen. 

v. Kal. Jul. Deum immortalem! quantus hic et 
quam longus cruciatus, quem tua caussa expe- 
rior, ὦ φιλτάτη! Mensis est, cum ignoro tuum sta- 
tum ex tuis literis. O libera me hac serumna, 
Deus seterne, et nostra peccata tege, ac domo 
huie benedice. Amen. 

Iv. Kal. Jul. O duram et miseram conditionem 
meam, qui longum adeo tempus de tuo statu, 
meum cor, incertus manere cogor! Et faciet 
quidem, spero, Deus Opt. Max. ut mei omnes 
vani sint metus. Caeterum ego, dum quod res 
est ignoro, dies, noctes, varia fingo, quae possunt 
aecidisse, cur nihil de te, mea dilectissima, intel- 
ligam. Itaque vitam prorsus vivo non vitalem, 
plane non vitalem, nisi Deus pro sua infinita 
benignitate utriusque nostrum misertus aut nos 
iterum conjunxerit, aut utrumque de statu utri- 
usque fecerit esse certiorem. Οὐ vota nostra ex-2o 
audi, Deus zeterne, per Jesum Christum Dominum 
Filium tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto 
sit laus et gloria. Amen. 

IU. Kal. Jul. Concioni eruditissimi viri Molinzei 
magna eum voluptate animi hodie interfui: 60- 25 
que nomine ago tibi, O Deus, gratias immortales. 
Sed, O benignissime Pater, quamdiu in hac solli- 
citudine aec squallore isto me relinques? Nam 
vita mihi semper acerba erit, donec de charis- 
sima et fidelissima uxore aliquid intellexero. Teo 

VOL. II. α 


[91] 


μι 


o 


μαι 


5 


614. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


supplex veneror, Deus seterne, presta illam va- 
lentem, da facultatem redeundi, duc, et perduc 
ad nos redeuntem, ut ea reversa, ego atque illa, 
et domus tota tibi gratias agamus, tuum nomen 
laudemus, et omnibus modis tibi φέρειν ἐπίηρα 5 
conemur in dies magis magisque. Tta velis, O 
Deus, per Jesum Christum, Dominum Jesum, τὸν 
σωτῆρα τοῦ κόσμου; Cul una tecum et Spiritu 
sancto sit honos, laus, et gloria. Amen. 

Prid. Kal. Jul. Etiamne mensis ὅλος καὶ πᾶς est ro 
elapsus, priusquam scire potuerim quis tuus, ó 
φιλτάτη, toto hoc mense fuerit status? Est sane: 
neque ego, quid dicam, quid suspicer, quid spe- 
rem, scio. Hoc unum scio, s&quum justumque 
esse, ut omnia velim, qux» tu, Ὁ Deus immor- 15 
talis, me volueris velle. 'Te supplex veneror, 
serves illam mihi et liberis nostris, e£ nos cum 
illiss Amen. 

Kal. Jul. Principio mensis hujus veneror sup- 
plex Deum omnipotentem, ut det mihi, det mese, 2o 
det meis hunc exigere ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ τοῦ Kv- 
piov det omnem deinceps vitam sic instituere ut 
pios decet; det denique mihi, uxorique et liberis 
nostris exitum videre hujus molestissimc:e mo- 
lestize. Languemus enim hic omnes, ego maxime 25 
propter diuturnam absentiam uxoris charissimze 
et longum hoc illius silentium. llla sine dubio 
vel dolore meo dolet, etiam si nihil esset aliud, 
quod male ipsam haberet. Domine Deus, serva 
ilam nobis et nos illi: me illamque, O σῶτερ, 3c 


PR. KAL. JUL.-PR. NON. JUL.] ESGHMEPIAEZ. 615 


respice propitius, et hoe ingenti cruciatu me 
illamque leva per Dominum Jesum Christum 
Filium tuum unicum τὸν τοῦ κόσμου σωτῆρα, Cui 
una tecum et Spiritu Sancto sit laus, decus et 
gloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Àmen.  Hecs 
scripseram, cum illa tamdiu expectata uxor 
rediit salva atque incolumis, qua etsi parum 
ex animi sententia sui meique res confecit, eo 
tamen ipso quod salva rediit ingentem tibi, O 
Deus, gratias agendi occasionem mihi attulit. 1o 
Tibi igitur, sancte Deus, Pater clementissime, 
gratias gratissimas. Tu illius meaque vota ex- 
audisti. Tu pro tua benignitate da nunc ita 
vitam instituere, ut dicta factaque nostra ad tui 
nominis gloriam semper referantur per Jesum ας 
Christum Dominum nostrum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 

vi. Non. Jul. Horrenda rei familiaris damna 
hodie cognoscebam, et vel eo monebar, ut magis 
magisque in dies tibi, O Deus, confiderem, quod, 20 
O Soter, da mihi, me: ac meis. Amen. 

v. Non. Jul. Quam vereor ne ἐκ κυμάτων κύματα 
me excipiant. sed nihil eveniet, nisi quod Deus 
voluerit, cui honos et gloria. Amen. - 

IV. Aon. Jul. 'lTà ἐγκύκλια per varias occupa-25 
tiones. Τῷ Θεῷ χάρις. 

II. Von. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, etsi, O Deus, quantis 
cum molestiis? Sed dabit, spero, Deus tot mo- 
lestiarum exitum. Amen. 

Prid. Non. Jul. Diem sacrum Deo, hei mihi, 5o 

α 2 


616 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608, 


non, ut optabam, transegi, sed per varias βιωτικὰς 
curas et necessarias. Deus, ignosce, et da meliora. 
Amen. 

ANon. J'ul., vit. Eid. Jul. 'Tà ἐγκύκλια" τῷ Θεῷ xapis. 

vit. δῖα. Jul. 'Tà ἐγκύκλια. Itaque, O Deus ε6- 5 
terne, quas ego miser tibi gratias agam? Nam 
post tot animi cruciatus et vivimus, et valente 
uxore liberisque maximas cur tibi gratias agam, 
caussas habeo. Tibi, Deus seterne, honos, laus et 
oloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. Àmen. IO 

vi. id. Jul. Infelicem vitam! Mecum est illa, 
quam tantopere amo, quam tantopere optavi. Et 
alia tamen me cruciant, quze tu nosti, Ὁ Domine, 
qui medere malis hujus domus, supplex te adoro. 
Amen. I5 

IV. Eid. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, et molestissimus qui- 
dem labor in colligendis fragmentis Polybianis. 
To Θεῷ χάρις. 

πι. Zid. Jul. Pars famili:e ad sacram synaxim 
profecta. Ego cum uxore et liberis remansi ne-2o 
cessario. Utinam esset major facultas fruendi 
cibo illo divino, auditione concionum ; sed vitam 
vivimus in multis parum ex voto. Deus nostri 
misereatur. ÀÁmen. 

Prid. Eid. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 25 

Fd. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, Dei seterni gratia atque 
beneficio. Illi honos et gloria. Amen. 

xvlII. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 

XVI. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια. ἘΠ᾿ hodie intermis- 
sum pensum Polybianum absoluta editione textus 3o 


NON.JUL.-I3KAL.AUG.] ^ EOHMEPIAEX. 617 


eum versione et fragmentis, quo nomine τῇ πανα- 
yta 'Γριάδι grates ago gratissimas. Det Dominus 
Jesus absolvere quod superest. Amen. 

xv. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια, et quidem cum sum- 
ma voluptate et domo benedictione Domini flo- 
rente, quze sit utinam perennis. Amen. 

xlv. Kal. Aug. Adhue τὰ ἐγκύκλια quantum per 
valetudinem non optimam licebat et curas varias. 


Vx 


Τῷ Θεῷ χάρις. 

xir. Kal Aug. Deum immortalem, ὑπεράρρητον, τὸ 
ὑπεράγαθον! Quo ego ore tuam hodiernam benig- 
nitatem praedicabo? Optarem quidem hoc saltem 
modo grati animi testimonium aliquod posse tuze 
Majestati, O Deus sancte, exhibere. Sed obruit 
me multitudo pariter et magnitudo tuorum in 
me beneficiorum. Hic dies vel unicus mihi meis- 
que luculentum tux bonitatis est argumentum. 
Hodie mane sie domo sumus profecti, ego, uxor, 
fillus natu maximus Johannes, et ille setate 
proximus Merieus, cum sorore, quasi audituri 2o 
utramque concionem Charantone, ac mox iterum 
navi redituri. Nam et eundo adverso flumine 
deferri consilium fuerat. In portum ut ventum, 
etsi necdum septima erat audita, nullam navim 
invenimus prseter monocroton unum male in-25 
structum, ae ne linteamine quidem tectum, uti 
est moris. Dubitavimus quid facto esset opus. 
sed mox vicit omnes difficultates cupiditas officio 
pio fungendi. Ingressi igitur sumus, quod super- 
erat, monocroton, vel potius lintrem. — Navicu- 3o 


x] 


5 


618 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


larius, qui lintrem regebat, ut de ripa naviculam 
et nos in ea traheret, mox est egressus, et helcio 
arrepto facere quod instituerat cepit. Jam pars 
major itineris erat confecta, cum navigium majus, 
quod pariter equi duo validi helciariis trahebant, 5 
lintrem nostrum consequitur temere fluitantem 
et huc illuc volitantem. Hic enimvero Dei im- 
mortalis auxilio praesenti opus habuimus, et Nu- 
men illius przeesens sumus experti. Nam prora 
à tergo instantis navigii lintrem nostrum obruit, 1o 
atque ita statim demersit, ut aqua oppleretur ac 
sidere inciperet. Actum erat de vita omnium, 
qui in lintre eramus, nisi auxilio atque ope di- 
vina essemus servati. Et soror quidem ae filii 
non difficulter in navigium illud majus se rece- 15 
perunt, adjuti ab iis, qui nostri periculi specta- 
tores erant. Ego et uxor simul sedebamus, et 
simul a periculo sumus deprehensi. lllam ego 
repente animadverti inter illum strepitum supi- 
nam 510 jacentem, ut pars corporis in lintre esset 2o 
aqua referto, pars in Sequana flumine. Fateor 
tam chari capitis periculo gravius commotum 
me, ita tamen ut mens mihi constaret. ltaque 
manu illi porrecta et totis animi corporisque viri- 
bus connisus ad eam sublevandam, effeci, Deo»; 
volente et juvante, ut qui erant in majore navigio 
prehendere illam possent, et prehensam attra- 
here. Atque ita factum est, ut hoc pacto uxor 
charissima periculo huic quidem sit erepta. In- 
fanti quem utero gestat ego atque illa male so 


m 


13 KAL. AUG.] EOSHMEPIAES. 619 


metuimus. Nam ut mater servaretur et dum in 
majorem navem sustollitur, necessario in ventrem 
fuit illi incumbendum. Sed heie quoque, spero, 
propitium Deum Opt. Max. experiemur. Enim- 
vero dum saluti uxoris consulitur, ego qui jam 5 
salutarem navem utraque manu prehenderam, 
aversus ad curam uxoris meam salutem negligo. 
Itaque post illam salvam ego summum adeo peri- 
culum. Nihil propius factum, quam ut eo casu 
interirem. Sed me quoque idem Deus respexit, 1o 
et clamoribus uxoris excitati, omnes qui aderant 
(et ipsi sane sponte curantes) non ante quieve- 
runt quam ego quoque in tutum sum receptus. 
Ita ego, uxor, filius Johannes, itemque alter filius 
Mericus, cum sorore pene jam absorpti, e faucibus :5 
Orci sumus erepti; neque preeter alicujus pecu- 
nice impensam ullum aliud fecimus damnum, nisi 
quod librum Psalmorum amisi, mihi unice cha- 
rum vel eo nomine, quia illum ipsum librum pro 
munere sponsalitio uxori dilectissimze olim dede- 2o 
ram; et postea eo semper eram usus annos prope 
jam duos et viginti. Erat ille liber in manibus 
cum periculum adiimus. Nam quod meminisse 
juvat, more sibi familiari uxor canendi unum 
alterumque psalmum ἐνδόσιμον dederat mox ut2ss 
navim fuit ingressa: et nonagesimum primum 
jam absolveramus, atque in nonagesimi secundi 
versu septimo cum maxime eramus quando lin- 
ter concussus est noster. Ita liber τιμαλφέστατος 
de manibus mihi excidit cum Novo Testamento 3o 


620 ' ISAACI CASAUBONI [4. Ὁ. 1668. 


Graeco, quem librum paullo post bene madidum 
recepi. Possum ἐν Κυρίῳ καυχᾶσθαι et illud poetze 
usurpare, Deus me tuetur: O utinam vere illud 
quoque possim addere, Deo pietas mea cordi est. 
Hoc tu praesta, Deus seterne, et veram pietatem 5 
me atque meos doce: fae te in dies melius ac 
propius noscamus, te vereamur unum, tibi ser- 
viamus, et servire gaudeamus, freti καὶ μετὰ πλη- 
ροφορίας πεποιθότες neque mihi, neque uxori, ne- 
que meis tempore necessario defuturum tuum ro 
auxilium. Da hoc serio credere, Deus sancte, 
per Jesum Christum filium tuum unicum τὸν τοῦ 
κόσμου σωτῆρα, Cul una tecum et Spiritu Sancto 
sit honos, laus et gloria. Amen.  Juvat κατὰ 
λεπτὸν tanti casus meminisse. Multa enim 0c-:; 
currunt singularis Dei προνοίας καὶ πρὸς ἡμᾶς εὐνοίας 
certa documenta. Jam primum illud non leve, 
quod, quum ego atque uxor constanter decrevis- 
semus liberos omnes nostros simul ad sacram 
σύναξιν adducere, contra voluntatem nostram, sed, 2o 
ut interpretamur, ovx ἀθεεὶ, evenit, ut minimus na- 
tu filius et tres fili:e, vestibus nondum confectis 
quas erant sumpturi novas, remanerent. Doluit 
nobis cum proficiscebamur, quod non poteramus 
voti alioquin pii fieri compotes. Postea cum pene ὡς 
subversus est noster linter, et nos segre servati, 
gratias Deo egimus ego atque uxor, quod non 
omnes reperti essent nobiscum liberi nostri. Nam 
si universi adfuissent, fieri omnino aliter non 
potuit (quantum humanis rationibus provideri 3o 


mA RAM, 


I3 KAL. AUG. ] ! EOSHMEPIAE2. 621 


potest) quin aut pars liberorum periret, aut 
parentum alter vel fortasse ambo. Etiam illud 
salutare nobis fuit, et ut certo credimus ὑπὸ τοῦ 
Θεοῦ οἰκονομηθὲν, quod ille, qui equos regebat ma- 


jorem illam navim remulco trahentes, non virili 5 


sed muliebri more alteri equorum insidens, ma- 
ture periculo nostre navicule animadverso, re- 
pente consistere equos fecit: qui si trahere navim 
perrexissent, demersa penitus et subversa nostra 
navicula (κατ᾽ ἄνθρωπον λέγω) fuisset. Postremo 
suavissimam συγκυρίαν non possum przetermittere. 
Quum priori concioni non potuissem interesse in 
curanda uxore occupatus, ad posteriorem saltem 
accessi. lbi de more cantatus est psalmus ante 
concionem. Non soleo canentibus aliis in Eccle- 
sia silere, et prseterea fortuna hujusce diei me 
invitabat, ut omnibus modis Dei nomen magnifi- 
carem. Dum volo me accingere ad canendum, 
manu in peram injecta, ut psalmorum codicem 
educerem, sensi tum primum jacturam, cujus 
ante mihi ne venerat quidem in mentem. [Ita 
factum, ut canerentur in Ecclesia aliquot versi- 
culi, priusquam ipse accinerem.  Circumspicio 
quis proximus adsideret mihi in cujus librum 


-- 


oO 


I5 


t3 
o 


possem εἰσκύπτειν. Erat juvenis ante me sedens, »5 


in eujus librum oculos conjicio, ut psallentibus 
me adjungam. Forte canebatur pars posterior 
psalmi octogesimi sexti versus autem in quem 
primo incidi fuit hie mnn Ὁ "tb nom 


«al ἐρρύσω τὴν ψυχήν μου ἐξ ᾳαδου κατωτάτου, ut est3o 


622 ISAACI CASAUBONI [4. n. 1608. 


in Lxx., quod metrica versio ita expressit 
Tirant ma vie du bord 
Du bas tombeau de la mort. 

Ne dici quidem poterat, quam grata mihi et 
quam suavis hzee fuerit συγκυρία. Nam quid po-5 
terat aptius aut congruentius usuvenire? Tum 
igitur mihi statim venit in mentem ejus quod 
dicit Pater Ambrosius, proprium hoc esse libro 
Psalmorum quod ὁ ἀκούων ὡς αὐτὸς λέγων κατανύτ- 
τεται, καὶ συνδιατίθεται τοῖς τῶν φδῶν ῥήμασιν ὡς ἰδίων 10 
αὐτοῦ ὄντων. Vide quae ibidem sequuntur. [p. 743.] 

XII. Kal. Aug. 'là ἐγκύκλια᾽ τῷ παναρίστῳ Θεῷ 
χάρις. Amen. 

XI. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 

x. Kal. Aug. 'T'à ἐγκύκλια Θεῷ χάρις. 15 

IX. Kal. Aug. Tà ἐγκύκλια: Dei Opt. Max. bene- 
ficio. Amen. 

Τακτικὰ Lat. dedi utenda Polo. 

vit. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια' Dei Opt. Max. bene- 
ficio. Amen. 20 

vir. Kal. Aug. Quod Deus faustum esse jubeat, 
hodie uxor charissima rus est profecta. Illam, 
O Deus, serva, et nos cum illa. 

γι. Kal. Aug. Hic est octavus dies ἀπὸ τῆς ἡμε- 
τέρας παλιγγενεσίας, atque utinam et isto die, qui»; 
Domino sacer, et omnibus κυριακαῖς, imo omnibus 
diebus, gratias tibi, O Deus, in ecclesia tanti bene- 
ficii [dignas] possem [agere]. Sed nos eo bono alio- 
quin optatissimo alia atque alia subinde privant. 
Nune quidem rusticatum profecto uxorem sequi-3o 


I2 KAL.AUG.-9 NON. AUG.]  EOGHMEPIAES. 628 


mur, unum ad summum diem ibi futuri. Deus 
nobis det ita frui hoc otio, ut de ezeterno semper 
cogitemus, et ad illud nos paremus ; per Jesum 
Christum Dominum nostrum, cui una cum Patre 
sit gloria, laus, et honos una cum Spiritu Sancto 5 
εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 

v. IV. Kal. Aug. E rusticatione hodie sum re- 
versus, et tum salvam ac valentem uxorem rure 
reliqui, tum hic omnes valentes beneficio, O 
Deus, tuo inveni. De valetudine Annse filiolze 1o 
nonnihil sum sollicitus, et de studiis Johannis. 
Sed Dei bonitas omnia regat, dirigatque ad sui 
nominis gloriam et nostram salutem. Amen. 

IU. Kal. Aug. Negotia et studia pene ex sequo 
hodie curata. Τῷ Oeo χάρις. 15 
Prid. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια. Laus Deo Opt. 
Max. cui sit honos, et gratiarum actio εἰς αἰῶνας 

τῶν αἰώνων. Amen. 

Kal. Aug. Hodie filius rediit e rusticatione, et 
literas a matre attulit. Omnes prseter filiolam 2o 
valent. Te oro, Deus zseterne, serves uxorem et 
liberos omnes nostros, et me cum illis atque uni- 
versam domum. Amen. 

IV. Non. Aug. 'Tà ἐγκύκλια ut poteramus per hos 
prope inauditos sestus. Deinde et ad uxorem; 
scripsi quam, O Deus, una cum universa domo 
serva. Amen. 

I. Von. Aug. Hodie invitatus ad prandium ab 
illustrissimo Principe fratre serenissimi Ducis 
Virtembergii ea audivi a nobilissimo Buwincau- 3o 


624. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


sen, quze si Deus volet habere exitum, fortasse 
non plane vixerimus inutiles. Ceterum ejus- 
modi consiliorum eventus in tua, O Deus, sunt 
manu. Tu omnia dirige ad tui nominis gloriam, 
Ecclesize zedificationem et meam ae meorum salu- 5 
tem. Amen. 

Arabicum Lexicon meum presté a Mons". Martin beau- 
frere de M. Pietre. 

Prid. Non. Aug. 'T'à ἐγκύκλια per summum otium, 
nisi quod sollicitus jam esse incipio de uxore το 
charissima, et hzec frequens absentia parum mihi 
cordi. Veruntamen habemus caussas cur illa 
rure, ego hie sim, etsi est utrique hoc molestis- 
simum. Ο serva illam, Deus Opt. Max., et me 
ac meos cum illa, per Dominum nostrum Jesum :5 
Christum, cui una tecum et Spiritu Sancto sit 
honos et gloria. Amen. 

Non. Aug. Per summos et intolerabiles sestus 
non parum promovissem, si per amicos licuisset. 
Deo laus, et quod aliquid promovi, et quod de 2o 
uxore lIz:eta omnia accepi. Amen. 

vir. £d. Aug. En vim amoris in uxorem! Nam 
vel invitus rapior iterum ad illam. Itaque te 
supplex, O Deus, oro, serves illam, me et nostros 
omnes per Jesum Christum Filium tuum, cui una »; 
tecum et Spiritu Sancto sit laus et honos. Amen. 

VII. VI. V. Iv. Itl. Prid. Eid. Aug. Laus Deo Opt. 
Max. quod e rusticatione nuper suscepta hodie 
ἀπήμαντος Sum reversus cum uxore et parte fami- 
lie. Deum supplex veneror, ut porro etiam nos 3o 


PR.NON.AUG.-13 KAL.SEPT.]  ESHMEPIAEX. 625 


servet omnes ad nominis sui gloriam per Domi- 
num Jesum Filium suum, cui una cum Patre et 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria in seter- 
num. Amen. 

Eid. Aug. In molestissimam περιπέτειαν ego et 5 
charissima uxor incidimus, amissis dum 80- 
sumus, novem aureis. Neque nos adeo male 
habet summa, ut persona quam suspicamur rem 
abstulisse. Tu, Domine, da verum invenire, et 
te laudare. Amen. το 

xix. Kal. Sept. O Domine, quod monstri domi 
latens invenimus? Te supplex oramus ego atque 
uxor ut mentem τοῦ διεφθαρμένου sanes, et nobis 
gaudium pium ex illius emendatione preebeas, per 
Dominum Jesum, cui una cum Patre et Spiritu 
sancto sit laus et gloria. Amen. 

Presté a M. Herauld. S. Basile. 

xvill. Λ αἱ. Sept. Da mihi et uxori lzetiora de 
domesticis, imo de liberis. Hoc te, Domine, sup- 
plices oramus. Amen. 20 

xv. Kal. Sept. En medere, O Deus, nostris ma- 
lis, nam graviter angimur hac filii offensa, cujus 
malis fac tu, Domine, medicinam. Amen. 

xv1. Λ αἰ. Sept. Ad sacram synaxim pars familice 
est profecta. Uxor melius, quam heri, valuit. 25 
Tibi, O Deus, honos et gloria. Amen. 

Xv. xiv. Λ αἰ. Sept. 'l'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

xIlI. Aa. Sept. ''à ἐγκύκλια Dei benignitate. Sed 
urit me cura de sorore, quid illa faciam, aut quo- 
modo erga illam me geram adeo indignam cui3? 


μι 


3 


626 ISAACI CASAUBONI [Δ. D. 1608. 


bene fiat. Deum supplex veneror det nobis om- 
nibus rectam mentem et εἰρηνοποιὸν, quod quum 
enixe optemus per stultitiam vel potius mulie- 
brem diversitatem non assequimur. Sed asse- 
quemur τοῦ Θεοῦ διδόντος. Amen. 5 

xil. Kal. Sept. 'Tà ἐγκύκλια per aliquot horas. 
Θεῷ χάρις. 

x1. Kal. Sept. ᾿Γὰ ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. 

x. Kal. Sept. 'T'à ἐγκύκλια, etsi valde impeditus. 
Θεῷ χάρις. 10 
IX. Kal. Sept. Casu et prseter voluntatem a 
sacra synaxi hodie abfui. Domine, respice hanc 

domum multis modis tuzxe opis egentem. Amen. 

vii. Kal. Sept. Τὰ ἐγκύκλια ut poteramus inter 
tot impedimenta. Θεῷ χάρις. 15 

vir. Kal. Sept. Nihil fere hodie promovi: adeo 
male mecum agitur. Deus mei et meorum mise- 
reatur. llli honos et gloria. Amen. 

vi. Kal. Sept. Venena multa hodie observamus 
nostris studiis oblata. Deus nostri misereatur, 2o 
et nos cum omnibus nostris σωτήριος servet. Oeó 
χάρις. 

v. Kal. Sept. 'Tà ἐγκύκλια non. sine obstaculis. 
Da, Domine, per has difficultates ope tua perficere 
quod instituimus, ac nos nostrosque liberos atque 25 
universam domum serva. Amen. 

IV. Kal. Sept. Amici, literze: preeterea nihil. Θεῷ 
χάρις quod vivimus saltem ego et mei. Amen. 

ut. Kal. Sept. Literas hodie ad amicos Germanos 
Scripsi. Amicis ad tempora vitee mes misere 3o 


12 KAL. SEPT.—7 EID. SEPT.] EDHMEPIAEJ. 627 


perdenda patui: optimum virum D. Montignium 

graviter segrotantem visi: hsec sola opera bene 

posita. Τὰ, Deus seterne, vere σῶτερ, illi bonam 

valetudinem redde, mihi uxori et meis serva. 

Amen. 5 
Auctor de Helvetia preste a M. Diodati. 

Prid. Kal. Sept. Ad sacram σύναξιν hodie, te fa- 
ciente, O Domine, iturus, te supplex veneror ut et 
euntes et manentes protegas ac serves ἀπημάντους. 
Amen. Ita mensis absolutus τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι, το 
cui honos et gloria. Amen. 

Kal. Sept. Deum veneror det mihi, det mese, 
det meis hunc mensem et quod superest vite 
feliciter exigere: servet etiam publicum statum 
et τοὺς ἁπανταχοῦ ἀγαθοὺς ἄνδρας et segrotantes 5 
amicissimos viros sanet. Nos quotidie vanitatem 
rerum humanarum edocemur, etiam, ni fallor, in 
iis experturi id ipsum qui temporis tantum mihi 
surripuerunt. Quicquid erit, Oe? χάρις. Amen. 

IV. Non. Sept. Librum hodie vix vidi, neque egi 2o 
quicquam. Deus ceptis adsit. Amen. 

III. Von. Sept. Neque nihil, neque multum. Θεῷ 
χάρις. 

Ortelius presté a M. Carolus Paulus. 

Prid. Non. Sept. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 25 

Hodie commodavi D. Sanclario Prof. Mathematico Eu- 
clidem Gra:cum cum Proclo. etc. 

Non. Sept. Literee hodie scripts, prseetereaque 
nihil, plane nihil. Deus laudetur εἰς αἰῶνας αἰώνων. 
Amen. 30 


628 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


vii. Eid. Sept. 'Tà ἐγκύκλια beneficio Dei; sed 
quanto cum dolore animi quod ea studia non 
tractavi, quze ad salutem animse pertinent. Mo- 
nebat me diei crastinsde consideratio, qua, faci- 
ente Numine, sacrae coenze sumus communicaturi. 5 
Cum me respicio, cum meos, et oculos sursum | 
tollo, terret me hxc longa Dei patientia. Quid 
enim sumus, praeter σωρηδὸν congesta peccata? 
O tege illa, Deus zeterne, et nos omnes rege, per 
Jesum Christum Dominum nostrum Filium tuum το 
Unigenitum, cui cum Deo Patre et Spiritu Sancto 
sit laus et gloria εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 

vit. Zid. Sept. Ad sacram synaxim et sacro- 
sanctee Eucharistice participationem proficiscimur. 
Tu, Deus zseterne, ad tantum nos para mysterium, t5 
et serva euntes ac redeuntes. [vi igitur cum 
parte familie, et pedibus iter confeci, non sine 
magna defatigatione, sed admodum alacris. Deo 
sit laus et gloria sine fine. Amen. 

VI. V. £d. Sept. Τὰ ἐγκύκλια, Θεῴ χάρις. 20 

1v. Eid. δορί. Τὰ ἐγκύκλια: et ἃ. Scaligero atque 
Heinsio munusculum novi libelli ab ipsis elabo- 
rati in honorem Julii Ccsaris Scaligeri. Etiam 
a sorore, quae ruri est aliquid: quam, O Deus, da 
vivere cum uxore, et uxori charissimse vivere 25 
cum illa ex praescripto verbi tui. Montignii Pas- 
toris Ecclesiee hujus fidelissimi valetudine vehe- 
menter afficior. Tu illum, O Deus, ὦ σῶτερ, sana 
et serva. Amen. 

I. id. Sept. 'Tà ἐγκύκλια Oeo χάρις. Amen. Ξ839 


 8Erm.sEPT.-12KAL.OCT.| | ESHMEPIAESZX. 629 


Prid. Eid. Sept. 'T'à ἐγκύκλια, τῷ Oeo χάρις. ; 

Eid. Sept. 'Tà ἐγκύκλια hodie intermissa, dum 
literas ad Josephum Sealigerum et alios amicos 
scribo. Deus nostri misereatur. Amen. 

xvii. Kal. Oct. Pars familiee ad sacram synaxim 5 
est profecta. Nos hiec variis de caussis remansi- 
mus, et ut amico paululum segrotanti Josiee Mer- 
cero viro praestantissimo adessemus. ' Tu, Deus, 
et illum et nos serva, ac nominatim uxorem, 
liberos et universam domum. Amen. 10 

xvi. Kal. Oct. O :rumnas! O dolores! Quo- 
rum caussam tu scis, O Deus, qui me, meam et 
meos serva. 

ΧΥ͂Ι. Xv. XIV. Kal. Oct. Τὰ ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

ΧΠΙ. Καί. Oct. 'Tà ἐγκύκλια, etsi varie impeditus. 
Τῷ Θεῷ χάρις. | 

xit. Kal. Oct. Deum immortalem, quam gravia 
sunt peccata mea et meorum? Nam tuam iram, 
O bone Deus, attraximus, neque cessamus ἡμετέ- 
pas ἀτασθαλίαις ire nos perditum. Soror porroao 
pars horum malorum magna, quie imprudentia 
sua et aliena perversitate fortunis suis eversa 
cum ad nos se contulit nube tristissima hanc 
domum obfuscavit. Scis tu, Deus seterne, quam 
dura mea sit conditio quam variis de caussis. Quic- »5 
quid sit, quiequid erit, in te sperabo tamen, et 
a te levamentum harum tot :erumnarum exspec- 
tabo. O ades, ὦ σῶτερ, per Dominum nostrum 
Jesum Christum Filium tuum, cui una cum Deo 

VOL. II. H 


"- 
Ca 


630 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


Patre et Spiritu Sancto sit laus, gloria et honos 
εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

xi. Kal. Oct. Pars famili:e ad sacram synaxim, 
me ob uxorem hic remanente, est profecta. Te, 
Deus seterne, supplex veneror, me respicias οὗ 5 
meos. Amen. 

x. Kal. Oct. Quod sit felix et faustum, ad scri- 
bendas Animadversiones in Polybium nostras 
hine nos accinximus, etsi non fere quicquam pro- 
movimus. Sed promovebimus, spero. Idque ut:o 
ita sit, te supplex veneror, Deus eterne, per 
Jesum Christum Dominum nostrum τὸν μονογενῆ 
Filium tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto 
sit honos et laus εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

IX. Kal. Oct. Quse heri scripseramus hodie re- τς 
scripsimus, vel potius in alium locum rejecimus. 
Hodie igitur primum jacta sunt prima funda- 
menta nostrarum in Polybium observationum. 
Longum opus et cujus magnitudo me terret. 
Perficiam illud annon, in tua, Deus seterne, posi- 2o 
tum potestate. 'Te supplex veneror, des otium 
et tranquillitatem animi ad opus exigendum. 
Tranquilla, O Domine, res meas nune cum max- 
ime turbidas. Serva uxorem, liberos, sororem 
et quiequid ad me pertinet per Dominum nos-25 
trum Jesum Christum Filium tuum, cui una te- 
cum et Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria 
εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 


vut. Kal. Oct. Deo Opt. Max. laus, quod in 


II KAL. OCT.—5 NON. OCT.] ! EDHMEPIAEXZ. 631 


penso recens instituto non segniter hunc diem 
posuimus. llaXw a? καὶ πάλιν Θεῷ χάρις. 

vri. Kal. Oct. 'Tà ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. Amen. 

VI. Kal. Oct. Γὰ ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 

V. Kal. Oct. Τὰ ἐγκύκλια. Atque hodie literass 
accepi de liberis τοῦ μακαρίτου Calignonis. Deus 
ad suam gloriam omnia disponat. Amen. 

IV. Kal. Oct. Diem Deo sacrum, non ut volui, 
sed ut potui, collocavi, parte familie officio pie- 
tatis defungente. Θεῷ χάρις. Io 

IH. Kal. Oct. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

Prid. Kal. Oct. 'Tà ἐγκύκλια. Atque ita mensem 
peregimus tua, O Deus, insigni bonitate et cle- 
mentia. Tibi honos, laus et gloria. Amen. 

Kal. Oct. Deus bene vertat. Inter amicos diei 5 
magnam partem egi, et filio horam dedi in Apho- 
rismis Hippocratis legendis: atque utinam illius 
studiis benignitas adsit Numinis; adsit et matri 
et universe domo. Amen. 

γι. Von. Oct. Hodie τὰ ἐγκύκλια, quantum licuit, 2o 
curavi; sed jam sollicitum me habet parturientis 
uxoris status. Τὰ, Deus seterne, illam respice, 
et me ae meos ; et in liberatione illius da nobis 
tibi gratias agendi novum argumentum. Serva 
et Josephum Scaligerum de cujus valetudine»; 
tristia audiebam heri. Benedic et studiis meis 
ac meorum. Amen. 

v. Non. Oct. 'T'à ἐγκύκλια intermissa ob partum 
uxoris imminentem, quem, O Deus, fortuna. Amen. 

Pensum Polybianum intermissum. 20 
Η 2 


633 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. . 


rV. /Von. Oct. Eram de imminente uxoris partu 
sollieitus mirandum in modum ; et memini sic 
hesterna die cubitum ivisse, ut qui fortasse non 
multas horas essem quieturus. Non falsus sum 


opinione. Nam post primam a media nocte uxor 5 


quie admiranda patientia perdiu ὠδῖνας τοῦ τόκου 
dissimulare erat conata, et me et omnes excitavit 
opem poscens. Vix fuit facultas aecersendee ob- 
stetricis, cum ecce partus urgebat. Diu ego illi 
solus adfui cum honesta et pia muliere vidua 
Oberii, qua, pariter mecum, metu paullatim 
exanimabatur ne forte inter nostras duorum 
manus uxor τὶ πάθοι. Exaudivit Dominus pre- 
ces nostras, et tandem advenit obstetrix. lla 
vero vix pedem in cubiculo posuerat, cum re- 
pente partus erupit. Ita nata est nobis filia, 
partus uxoris decimus septimus. Quod jam tanta 
facilitate et felicitate ἡ τριπόθητος sit liberata, tui 
unius hoc, Deus seterne, est muneris. Tu ancil- 
lam tuam benignus respexisti, et ad meas τοῦ 
ovridavoU preces aures inclinasti. Tibi igitur, ὦ 
σῶτερ, gratias ago habeoque quantas possum 
maximas. Quod superest ego atque uxor sup- 
plices toto animo totoque pectore tuum, Deus 


-- 


o 


sancte, Numen oramus, obtestamur, fortunes id25 


quod est natum; des nobis parentibus in timore 
tui nominis et hanc filiolam et reliquos omnes 
liberos nostros educare, et veram illos pietatem 
docere, et quie alia eorum variis setatibus con- 


veniunt. Exaudi, Deus Opt. Max., per Dominum 3o 


»4NON.OCT.-(EID.OCT.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 633 


Christum τὸν μονογενῆ Filium. tuum, cui una te- 
cum et Spiritu Sancto tuo sit honos, laus et 
gloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

II. Ion. Oct. 'Tà ἐγκύκλια αὖ poteramus, τῷ Θεῷ 
χάρις. j 
Prid. Non. Oct. Omissa τὰ ἐγκύκλια᾽ Θεῷ χάρις 

quod valet uxor. Amen. 

Non. Oct. Et hoc die τὰ ἐγκύκλια magna ex parte 
omissa, dum uxori adsideo. Deus seterne, serva 
hane domum. Amen. — 10 

vii. Eid. Oct. Plane hodie egi nihil eorum quz 
optavi. ᾿Ελέαιρε ὁ Θεός. Amen. 

vit. Eid. Oct. Hoc demum die aqua καθαρτικῇ 
lota et in ecclesiam Dei est recepta nuper nata 
filia, et Maria est appellata. Deus Opt. Max., per τς 
Jesum Christum Filium suum, qui una cum Deo 
Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat, illi be- 
nignitatem suam dignetur impertiri et efficere 
ne vana sit hsec gratia sed vere salutis con- 
ciliatrix. Amen. 20 

vi. Eid. Oct. Mane solum aliquid egimus: sed 
postea diem fere totum amisimus. Deus domui 
et ceptis nostris benedicat. Amen. 

v. Eid. Oct. Hodie ad pensum Polybii serio 
rediimus: vel potius hodie primum illud serio 25 
inchoavimus. Det Dominus exitum videre, et 
me, meam ac meos fortunet. Amen. 

IV. Eid. Oct. Propter obscoenam tempestatem 
nemo nostrum ad sacram σύναξιν est profectus. 
Deus ignoscat, et nos regát. Amen. 30 


634. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


i1. Eid. Oct. "Γὰ ἐγκύκλια. Sed tu, Domine, ceptis 
benedice. Amen. 

Prid. Eid. Oct. 'Tà ἐγκύκλια serio per Dei mise- 
ricordiam, cui sit honos et gloria. Amen. 

Kid. Oct. 'Tà ἐγκύκλια mane: inde amicorum 5 
ἐπισκέψεις. "T Oeo χάρις. Amen. 

xvII. Kal. Nov. Nihil pene hodie ob varias caus- 
sas, et quidem letas nonnullas. Τῷ Θεῷ χάρις. 
Amen. 

xvi. Kal. Nov. Hodie vix quicquam  profeci : 1o 
.adeo sum ab amicis impeditus. Accedit indig- 
natio ob sororis amentiam in me et furorem, 
quem, O Deus, compone. Amen. 

Preste a Mr. Herauld Tertullian Pater. 

xv. Kal. Nov. Me vero curz et molestiee con- 15 
ficiunt, cum cogito, quam inique mecum agatur. 
sed tu, O Deus, justo dolori facies medicinam. 
Amen. 

xiv. Kal. Nov. Domi variis molestissimisque 
curis detenti remansimus. Tu, Domine, mise-2o 
rare, et da meliora. Amen. 

xir. Λ αἰ. Nov. Ne librum quidem hodie aspexi: 
sed ad amicos literas scripsi, gravissimo interim 
dolore afflictatus propter tristissimum de vale- 
tudine Josephi Scaligeri nuntium. .O Deus, sana 25 
illum, et serva orbi tantum doctrinze lumen per 
Jesum Christum Filium tuum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto sit laus, gloria et honos. Amen. 

xl. Kal. Nov. Hodie quod velit Deus felix esse 
et faustum, Mericum filium studiorum et pietatis 3o 


3 EID. OCT.—5 KAL. ΝΟΥ͂. | EOSHMEPIAEXZ. 635 


caussa Sedanum misi. Ceptis benedic, Domine, 
ut curriculo peracto tibi serviat, et nos parentes 
ea re letemur. Serva etiam, Deus σῶτερ, Jose- 
phum Sealigerum gravi ex morbo decumbentem. 
Serva et hanc domum totam. Amen. 5 

xi. Kal. Nov. Amici, non studia. O jacturam! 
Sed laudetur Deus. Amen. 

x. Kal. Nov. Corporis valetudini hic dies est 
datus, et pharmaco. Deus benedicat. Amen. 

IX. Kal. Nov. Φλεβοτομίᾳ hodie sumus curati : 1o 
cui Deus benedicat, et Josephum Sealigerum ser- 
vet, et cum eo nos omnes. Ámen. 

viu. Καί. Nov. Et hie dies θεραπεύσει corporis 
est datus. Deus benedicat. Hodie vidi quz 
Gretserus scripsit adversus meas Notas in Gre- 
gorü Nysseni epistolam.  Demiror hominis furo- 
rem, sed me ille non movet. "Unum dolet mihi, 
contumeliam tam acerbam fieri Josepho Scaligero 
ab homine scelestissimo. Οὐ Deus σῶτερ, da lon- 
giorem Scaligero vitam, si placet, et me rege tuo 2o 
Spiritu. Amen. 

vi. Kal. Nov. Pars famili:e ad sacram σύναξιν 
profecta, ego varie occupatus diem egi. Deus 
benedic mihi et meis: ac Scaligerum serva. 
Amen. 25 

γι. Kal. Nov. 'l'à ἐγκύκλια, sed de Scaligero, pa- 
tere, Ὁ Deus, ut precibus te sollicitem meis assi- 
due. Illum, si placet, serva, et nos simul nos- 
trosque. Amen. 

v. Kal. Nov. 'T'à ἐγκύκλια, etsi de Scaligero valde 5o 


μι 


5 


636 - ISAACI CASAUBONI ΓΑ. D. 1608. 


solliciti et de rebus meis sane arctis. Deus illum 
servet, e£ me, ac meam et meos. Amen. 

IV. Kal. Nov. 'Tà ἐγκύκλια, sed magna cum solli- 
citudine de Scaligero. Tu, Deus eterne, illum, 
me, uxorem et nostros omnes serva. Amen. 5 

Prid. Kal. Nov. 'Tà ἐγκύκλια, sed quantis cum 
molestiis? quanta cum sollicitudine de Scaligeri 
valetudine? quem, O Deus, serva, et nos nostros- 
que cum illo. Amen. 

Kal. Nov. Literas hodie de filio, qui Sedani 
agit, accepi; et cur Deo gratias agam, caussas 
habeo. Sed, O Deum immortalem, quid erit tan- 
dem de Josepho Scaligero? Nam undique rumor 
confirmatur illum fato functum. Et spero qui- 
dem, opto certe, falsum esse rumorem. Me ta-:5 
men hic ipse rumor plane conficit. O tristem 
mihi casum ! mihi privatim tristem, literis pub- 
lice funestum. Sed exspectabo, et Deum Opt. 
Max. assidue orabo ut aliter sit, et virum sum- 
mum ut nobis diutius concedat, qui etiam afflic- 2o 
tissimam hanc domum servet. Amen. 

IV. Non. Nov. Bene positus dies. Hodie enim 
duabus sacris evva£esw interfuimus duorum sum- 
morum virorum Ferrerii et Durandi, quorum fa- 
cundia et peritia sacrarum literarum vehementer 25 
sumus obiectati. Deo laus et honos, qui pro sua 
bonitate cura de Scaligero et rebus nostris nos 
liberet. ^ Nam soror μαίνεται oUker ἀνεκτῶς. lu 
sana, Deus. Amen. 

rt. JVon. Nov. Quod felix esse Deus velit, uxor 3o 


o 


4 KAL. NOV.—7 EID. ΝΟΥ. EOHMEPIAEZ. 637 


rus profecta negotii caussa. Illam Deus przestet 
ἀπήμαντον. Non enim deest, quod metuam. Idem 
et Scaligerum sanum przestet. Amen. 

Prid. Non. Nov. Utinam de Scaligero aliquid 
lzeti audiam. Sed res adhuc in incerto. De uxore 5 
nihil hodie, et jam certis de caussis tempus mihi 
longum. Deus Opt. Max. me et meos servet, et 
illum virum in quo spiritus meus vertitur publico 
servet. Amen. 

Presté au precepteur du fils de M. de Rosni Polyb. Gr. τὸ 
Lat. de Dasle. 

Non. Nov. Vocatus ab uxore rus abeo cum bono 
Deo. Te, Christe, veneror ut euntem, redeuntem 
serves, et omnes meos mecum. Da etiam, si 
placet, ut reversus letiora de Scaligero possim τς 
intelligere, et omnes ut tibi seternum serviamus. 
Amen. 

vir. vir. Zd. Nov. Hodie rure sum reversus, 
csetera letus Dei beneficio. Sed una re vehe- 
menter afflictus, iniquitate, improbitate, scelere 2o 
denique sororis in me. Haec magnis beneficiis 
a me semper affecta nunc saevit, et jacturam ab 
alis sibi illatam contra par ac jus vult sarcire 
mea jactura non exigua. O mentem improbam ! 
O pectus κακοπραγμοσύνης γέμον kai ἀχαριστίας Stu- 25 
pendze! Sed fortasse inopia domabit furorem 
illius. Experiemur igitur hoc remedium, quando 
aliud nihil possumus. Deus ignoscat meis pec- 
catis, quae tantam calamitatem mihi conciliarunt. 

O exaudi, Deus, et segram animi sana. Amen. 30 


638 ISAACI CASAUBONI [A. n. 1608. 


vi. Aid. Nov. Τὰ ἐγκύκλια, sed inter summos 
animi cruciatus propter improbitatem hujus mu- 
lierculze, quee me et uxorem miris modis exercet. 
Cum venit parentum in mentem, cum pietatis 
erga Deum, tzedet vitze, et valde angimur. Seds 
Deo Opt. Max. rem permittimus. Ille nostra 
vulnera, si placet, et quando placet, sanabit. 
Amen. 

v. Eid. Nov. Diem sacrum domi egimus: uti- 
nam inter fratres potius. Ο da, Deus seterne, ro 
hoc posse, e£ meam respice domum variis modis 
afflictam. Serva me, serva meam ac meos. Sed 
et Scaligerum ut morbo liberes, supplex te oro. 
Amen. 

IV. Eid. Nov. 'Tà ἐγκύκλια laus Deo, et honos, τς 
qui me, meam et meos servet. Amen. 

i. Jd. Nov. 'T'à ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. 

Prid. Eid. Nov. Pensum hodie intermisimus, 
sed alia non aliena curavimus. Deus nostris 
malis medeatur, et me meam ac meos servet. »o 
Qui etiam de Scaligero leta det nobis audire. 
Amen. 

Eid. Nov. Exspectabam hodie uxorem. [lla 
non venit: et sua mora me male habet. Video 
ruentem domum, et fulcire non possum. ΤΊ], ὃς 
Domine, me, meam, et meos humili mente com- 
mendo. Ego miris modis animi crucior ob varias 
caussas tibi, O Deus, notas. Miserere jacentis 
domus. Amen. 

xvi. Καί. Dec. 'T'à ἐγκύκλια intermissa ex caussa. 3o 


6 EID. NOV.—9 KAL. DEC. ] EQSHMEPIAEZS. 639 


Deus det brevi redire ad institutum, et domum 
hanc servet. Amen. 

xvi. Kal. Dec. Uxorem τὴν φιλτάτην adhuc 
rusticantem hodie expectabam. Sed illam casus 
ibi detinuit, ut scripsit. Τῷ Θεῷ χάρις. c 

xv1. Kal. Dec. Pars domus ad sacram synaxim 
profecta. Ego remansi inter literas. Hodie a 
Sealigero literas accepi, sed quae alias jucundis- 
sims sollicitudinem tamen de illo meam non 
leniunt. Sunt enim morbo illius priores. ὥρα τὸ 
bene adhuc speramus, et ut sit illi bene te, Deus 
seeterne, supplices oramus. Serva et uxorem 
nobis, et illam mihi redde, serva et liberos ac 
domum universam. Amen. 

xv. Kal. Dec. Uxor rediit rure valens ad va-:5 
lentem: tibi, Deus seterne, summas maximas 
gratias ago, et de cetero domum hane tibi sup- 
plex commendo. Tu nos respice. Amen. 

xiv. Kal. Dec. 'T'à ἐγκύκλια τῷ Θεῷ χάρις. 

xir. Καί. Dec. 'Γὰ ἐγκύκλια, sed paucas horas.2o 
Θεῷ χάρις. 

xit. Kal. Dec. ὰ ἐγκύκλια mane saltem: nam 
a prandio amici, τῷ Θεῷ χάρις. ᾿Αμήν. 

Xl. Kal. Dec. Hodie non multum profeci; et 
literas ab affine Chabanzo accepi, Deum immor- 25 
talem, quales! Tu, Domine, rebus nostris suc- 
curre. Amen. 

Xx. Kal. Dec. Curse varie et literee ad amicos 
pro re familiari, quam, O Deus, serva. Amen. 

IX. Kal. Dec. Deus misereatur Ecclesie suze.3o 


640 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


Tristia undique audimus, et videmus; sive pub- 
lica respicio, sive privata, omnia molesta; nisi 
quod in variis malis superest consolatio domes- 
tica in uxore et liberis, quos, O Deus, mihi serva. 
Amen. 5 

vin. Kal. Dec. 'Tà ἐγκύκλια Dei beneficio, cui 
laus et gloria. Amen. 

vir. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. — Sed, 
O Deus seterne, quum de Scaligero tristia nar- 
rentur, quis meus est dolor? γενηθήτω δὲ τὸ θέλημά το 
σου. Àmen. 

vi. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια ut potuimus. Sub 
vesperam uxor parum valuit. Sed in Deo bene 
speramus. lle nos servabit. Amen. 

v. IV. Kal. Dec. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. Amen. — is 

iri. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια, sed leniter. Deus det 
opus institutum perficere, et mihi meisque timo- 
rem sui nominis. Amen. 

Prid. Kal. Dec. Hic dies Dei benignitatem erga 
me et meos est testatus. Jam per aliquot dies 2o 
uxor parum valebat, sed adduci tamen ut medici 
opera uteretur non poterat. Mane, cum surrexi, 
sic mihi inventa, ut vix spiritum ducere posset, 
eratque praesens metus παρασυνάγχης, sed Dei be- 
neficio medici πρὸς θεράπειαν advocati remedium »; 
attulerunt. Tu, Domine, benedixisti. Te sup- 
plex oro ut porro benedicas per Jesum Christum 
Filium tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto 
sit honos, laus et gloria. Amen. 

Kal. Dec. Deo laus, honos, et gloria. Uxor, de 3o 


8 KAL. DEC.—5 EID. DEC.] EQSHMEPIAEZX. 641 


qua heri fui valde sollicitus, melius habet: et 
spero brevi tempore ad pristinum statum redi- 
turam. Tu velis, O Domine. Amen. 

Angli hodie nos adierunt. 

IV. Non. Dec. 'Tà ἐγκύκλια, etsi nullo fere pro-5 
fectu. Deus adjuvet. Amen. 

rrr. Von. Dec. 'Γὰ ἐγκύκλια non mediocri profectu 
per Dei gratiam, cui supplex me, meam, et meos 
commendo. Amen. 

Prid. Non. Dec. Librum hodie vix aspexi: sed το 
plus feci; ivi enim ad sacram synaxim, etsi max- 
imo meo incommodo, quo me ac meos Deus libe- 
ret. Amen. 

Non. Dec. 'Tà ἐγκύκλια saltem mane; sed uxor 
seegrotans me habuit admodum sollicitum. Tu, τς 
Deus, sanabis. Amen. 

vin. Jd. Dec. 'Tà ἐγκύκλια per Dei gratiam. 
Hodie accepi literas a Tornasio, qui Genevze agit, 
de variis rebus; ibi etiam rerum sororis memi- 
nit; quae si vera sunt, non plane ejus caussaao 
tantum me stomachari oportuit. Deus Opt. Max. 
mihi meisque ignoscat, et nos clementia sua ad 
portum salutis perducat, per Dominum Jesum, 
cui una eum Deo Patre et Spiritu Sancto sit 
honos, laus et gloria. Amen. 25 

vil. £d. Dec. Pars familiee ad sacram synaxim 
profecta; ego cum uxore et libris mansi, sed a 
literis amici avocarunt, qui mea studia plane 
perdunt. Fiat Dei voluntas. Amen. 

vi. v. Eid. Dec. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. 30 


642 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1608. 


Iv. Eid. Dec. 'T'à ἐγκύκλια, sed. nihil profecimus 
varie impediti. Deus benedicat domui huic et 
ceptis nostris. Amen. 

ur Jd. Dec. 'Tà ἐγκύκλια, sed leniter. Deus 
benedicat mihi, uxori, liberis, omnibus. Amen. 5 

Prid. Eid. Dec. Quod Deus Opt. Max. bene ver- 
tat, hodie domum nostram immigraverunt τῶν 
μακαριτῶν domini Calignonis Cancellarii Navarrze 
et illustris heroinze ejus uxoris liberi. Millies 
hoc a me cum viveret petierunt parens uterque. το 
JEgre concessi. Sed amor et reverentia, qua 
prosecutus sum defunctos, item egregia indoles 
utriusque juvenis facilem me fecit esse. Te, Deus 
c:eterne, supplex veneror, ceptis benedicas, ut et 
ili et ego ac mei diem hunc praedicare laetum 15 
semper possimus. Fac ad tui nominis gloriam 
pertineat hoc consilium per Dominum Jesum, 
cui una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit 
honos, laus et gloria. Amen. 

Jd. Dec. 'T'à ἐγκύκλια, sed lente admodum. Deus 2o 
det finem videre. Amen. 

ΧΙΧ. Kal.Jan. Diem Deo sacrum domi egi va- 
ris de caussis. Deus ignoscat, et molestissimo 
negotio quod soror ingratissima exhibet det 1ε6- 
tum finem. Amen. 25 

xvi. Καί. Jan. Hodie ne librum quidem fere 
inspeximus. Negotium cum sorore quod arbitrio 
fuerat permissum decisum est, et ejus amentia 
singularis viris bonis innotuit. Sententia edita 
est testis innocentizee nostre, illius κακοπραγμο- 3o 


am oe d 


e 
: 
] 
| 
ji 
M 
8 
Ἢ 
j 

Y 


4EID. DEC.-1I KAL.JAN.] | EDHMEPIAEXZX. 648 


σύνης. Quam vellem alio loco res essent.  Dolet 
enim mihi hzec victoria. Deus nos omnes respi- 
ciat, et illi suze amentic:e det sensum aliquem 
potiorem. Te, Deus Optime Maxime, oro per 
Dominum nostrum Jesum Christum, qui una te- 5 
cum et Spiritu Sancto vivit regnatque seternum. 
Amen. 

xviI. Kal. Jan. Conatus hodie mane sororis iram 
placare et sincerum affectum ostendere ac prz- 
stare, frustra fui. Deus illius mentem sanet et τὸ 
nostri misereatur. 

xv1. Kal. Jan. Deus ceptis benedicat. Amen. 

xv. Kal. Jan. Ad pensum intermittendum nos 
comparamus, ut alia agamus, si Deus volet, qui 
nos respiciat. Amen. 15 

Preste a M. Junius biblia Latina. 

xiv. Kal. Jan. Iterum ad sororem hodie misi, 
qua nondum sans: mentis est. Utinam Deus 
illam, me, uxorem, liberos suo Spiritu afflare 
dignetur, et sanare a nostris vitiis per Jesum 2o 
Christum Dominum nostrum, eui una cum Patre 
et Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. Amen. 

xiu. Λ αἰ. Jan. Adhuc morantur nos multa 
priusquam incepto nos accingimus, in quo tua, 
O Deus, ope nobis opus. Ades nobis, O Deus.»; 
Amen. 

XII. Λ αἰ. Jan. Ad saeram synaxim ivimus hodie, 
et propterea librum non aspeximus. Deus nobis 
et nostris benedicat. Amen. 

X1. Kal. Jan. Τὰ ἐγκύκλια et curee susceptze: sed 3o 


icy 


644. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1608. 


clausula diurni laboris, ob morbum uxoris repen- 
tinum, molesta. Tu, Domine, sanabis, et, ut sa- 
nes, supplex oro. Amen. 

x. Kal. Jan. ᾿Γὰ ἐγκύκλια, sed non in incepto, 
cujus O da, Deus, finem videre. Amen. 5 
Ix. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια pene omissa ex caussa. 
Da, Deus, redire in viam, et ut, valente uxore, 

mens ad studia mihi sit libera. Amen. 

vr. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια utcunque. Sed Ὁ 
quam mihi tua, O Deus, ope est opus. Tu ades: 1o 
in te spes recumbit mea. Amen. 

vit. Kal. Jan. Hodie ad colligenda Polybii frag- 
menta ex Suida nos eonvertimus. Da, Domine, 
totius operis finem videre. Amen. 

γι. Kal. Jan. Amici multum nos hodie occupa- 15 
runt. Deus nos nostrosque servet. Amen. 

v. Kal. Jan. Ad sacram synaxim et coenam 
Domini pars familie est profecta. Ego cum 
uxore in alteram hebdomadam distulimus. Tu, 
Domine, da perficere propositum. Amen. 20 | 

IV. Kal. Jan. Amici hodie, non libri; sed ita ; 
fere vivimus. Deus det meliora. Amen. 

rr. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια in. Polybiana Chrono- 
logia, qui nos nune exercet labor. "To Oeó χάρις. : ) 

Prid. Kal. Jan. Non periit plane hic dies stu-25 ; 
diis nostris, ut fere omnes solent; itaque eo no- 
mine τῷ Θεῷ πολλὴ χάρις. Sed me alia incessit 
cogitatio dum reputo advenisse anni hujus diem 
ultimum, quem ego diem an essem visurus sape 
dubitavi. Adeo magnis cruciatibus atque iis fre- 5o 


IO ΚΑΙ, JAN.-PR. KAL. JAN.] ESHMEPIAEZ. 645 


quentibus hoe anno sum exercitus, cum chara 
mea. Orsi annum eramus gemebundi propter 
recentem obitum pice matris, et amissas fortunas 
omnes nostras, quas Geneva: habebamus. Sed 
quae secuta est calamitas, priorum dolorum me-5 
moriam pene in totum obruit. Tu nempe, cha- 
rissima mihi et matri tuze Philippa, abes, nec 
curas meas solaris tuis alloquiis. Deum immor- 
talem! qualis illius diei fuit imago, cum tu, ὦ 
μακαρῖτι, mihi et matri es adempta? cum te extu- 1o 
limus, qui nature ordine efferri a te debebamus ? 
O casum mihi tristem et lugubrem ! Obversatur 
animo illa pietas tua, mea quondam suavissima 
filia, quee incredibilem tui amorem apud parentes 
nos excitabat. Et tu quidem, uti spero ἐν τῷ 15 
Κυρίῳ atque confido, lota Christi sanguine, beata 
inter beatas animas nunc degis. Nos vero uf 
peecatorum nostrorum mole, ita etiam zrumna- 
rum gravissimo pondere obruimur. Nam quz 
nos exceperint mala post abitionem filize si com- 2o 
memorem, dies me deficiat. Secuta est uxoris 
in Delphinatum profectio, plena laborum, plena 
curarum, uf taceam quas ibi reperit uxor mo- 
lesti:de caussas sane gravissimas. Vix illa redi- 
erat, cum domesticae δυσχέρειαι recanduerunt quz 25 
mihi aliquandiu vitam non vitalem reddidere, 
certe molestissimam et tristissimam. Nam soror 
pauca przetermisit quo posset aliquid mihi mo- 
lestize creare. Horret meminisse animus luctu- 
que refugit. Atque utinam rerum anni przteri- 3o 
VOL. II. I 


646 ISAACI CASAUBONI [4. n. 1608. 


tarum memoriam tempus obruat. Me illius plane 
miseret, quee bonis ommibus evoluta suis nunc 
nihil non cogitur experiri, quo se misella susten- 
tet. Ο Deus, illam adjuva, et, si lubet, da facul- 
tatem mihi necessaria ipsi ministrandi aut quo- 5 
quo modo procurandi; da sarciri gratiam male 
interruptam. Quid referam alias curas et solli- 
citudines meas et uxoris? quid peccata libero- 
rum? quid uxoris morbum quo ne nune quidem 
satis liberata est? Ego vero illius potius diei me- 1o 
moriam ad animum revocabo, quo die tua, Deus 
ceterne, infinita bonitas et ὑπεράρρητος benignitas 
preesenti periculo mortis in aquis obeundze me et 
uxorem cum parte liberorum eripuit. Jam inter 
aquas eramus, ego praesertim et conjux; jamr; 
de vita periclitabamur, cum tua nos, Ὁ Deus, ὦ 
σῶτερ, Salutaris dextra velut ab Orco revocavit, 
et quidem ἀπημάντους.  O beneficium sempiterna 
memoria dignissimum. Postea etiam filiola libe- 
rorum nostrorum numerum auxisti; quod bene-2o | 
volentiee tuze erga nos pignus ov τὸ τυχὸν inter- : 
pretamur. He fuere lzetorum et tristium vices, 
quas hoc anno sumus experti. Et secundas qui- 
dem res tuze, Ὁ Domine, O Deus, ἀφάτῳ clementicse 
et misericordie ferimus acceptas. Tristia esses 
nos meritos, et quae sumus passi, et longe gra- 
viora, atque diriora, sincero animo apud tuam, 
τρισάγιε Θεὸς, majestatem confitemur. — Tibi, Deus 
sancte, tibi peccavimus, te offendimus, et tuam 
iram nostris vitiis in nos provocavimus. [{8 6116 so 


PR. KAL. JAN.] ESHMEPIAEX. 647 


justus es, Domine, et justa sunt tua κρίματα, fate- 

mur, confitemur, agnoscimus toto affectu nostro. 

Miramur adeo patientiam tuam qui tam ingra- 

tos, tam negligentes in tuo cultu, tam benigne 

habeas, tanta mansuetudine et indulgentia digne- 5 
ris. Certe nostra sunt, mea, inquam, ἁμαρτήματα, 

σφάλματα, ῥᾳδιουργήματα, quae heec mihi conciliant 

mala. Quid enim boni facio? quam multa quo- 

tidie aut dico ira incensus, ἅπερ ἄρρητα ἀμείνω, aut 

facio ἅπερ καλλίω ἣν &rpaxra? Sentio vulnera mea ; ro 
sed medicinam ὁ τάλας ἐγὼ facere naturse depra- 
vate non valeo. ltaque, O Deus salutis me:e, ad 
tuam confugio misericordiam ; te oro, obsecro, 
miserere mei, miserere meorum. Da mihi sie 
preeteritarum culparum meminisse, ut earum re- 
cordatio pro aculeo mihi sit, quo ad bona opera 
et ad poenitentiam perpetuo stimuler. Da prz- 
esse huie domul ἐν φόβῳ xai τρόμῳ, ut pium pa- 
tremfamilias decet. Da idem uxori beneficium ; 
ut ego et illa ταὐτὸ ἀεὶ φρονοῦντες, et in vera pie-2o 
tate semper consentientes te assidue colamus, et 
omnia prudentium parentum munia erga liberos 
obeamus. Da etiam liberis in tui cognitione καθ᾽ 
ἑκάστην proficere, et eas artes serio addiscere quze 
setatibus eorum conveniunt. Serva illis parentes 
suos, parentibus ipsos, et qui hic sunt, et qui 
alibi nune degunt, ut omnes glorize tuze pro virili 
promovend:s studio incensi dies noctesque fla- 
gremus. Pro exacto vero anno, grates tibi, Deus 
cdeterne, quantas possumus maximas et agimus, 3o 

12 


-- 


5 


t3 


5 


648 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


habemusque, et habebimus, agemusque, dum ter- 
ras colemus. Ο vota supplicis exaudi, Deus im- 
mortalis, per Jesum Christum, qui una cum Deo 
Patre et Spiritu Sancto sine principio sine fine 
vivit, vivetque. Amen. 5 


ANNuSs DouiNi CIO roCIX. 


En adsum, Deus immortalis, ad pedes Majes- 
tatis tuse ter sanctee supplex ἱκέτης : te veniam, 
te pacem, te opem et misericordiam votis omni- 
bus totoque pectoris affectu orans, obsecrans.1!o 
Scio, Ilarep ἐπουράνιε, indignum me qui oculos 
sursum tollam, qui sanctissimum nomen usurpem 
tuum, nedum qui auxilium tuum aut mereri aut 
sperare ulla ratione, cum memet respicio, valeam. 
Arcent me nempe a tua Majestate, Deus seterne, 
λύμαι, primo, καὶ κῆρες ἔμφυτοι, etsi nihil postea 
secutum esset, perdere me idonec. Sed multo 
magis a Numine me repellunt longe longeque 
mea, mihi propria delicta. Nempe ego, et olim 
puer, et deinde juvenis, mox vir τέλειος, et nunc 2o 
quoque setate declinis peccata peccatis aggessi, 
neque tui offendendi ταλαίπωρος ἐγὼ finem feci; 
quum interea loci tua illa ἄφατος benignitas | 
beneficia in me conferendo et modis omnibus ! 
ad timorem amoremque tui me alliciendo ταῖς 
εὐεργεσίαις nunquam defatigaretur. Itaque tuo- 
rum in me munerum inire rationem non magis 
possum quam meorum in te, Deus clementissime, 
peccatorum. Quid faciam? Scio, nec fugit me, 


- 


5 


t3 
Cn 


KAL. JAN.] EOSHMEPIAE. 649 


Deum esse te justum, qui omnem improbitatem 
non solum detestaris, sed etiam ulcisceris: scio 
fucum tibi fieri, aut verba dari non posse, cui 
minima, maxima, τῶν ὄντων ἢ γενομένων Semper 
sunt preesentia. Parum dixi Nam etiam cogi-5 
tationes intimas hominum tu nosti, Deus καρδιο- 
yvócro. Nihil denique te fugit, quod secius ab 
infelici me fuerit factum, aut etiam dictum, vel 
cogitatum. Jam illa quam multa sint ipsa mea 
mihi conscientia suggerit. Merito igitur totus 
horreo, totus contremisco, cum venit in mentem 
illius diei quo reddenda erit ratio omnium quae 
fecero, dixero, cogitavero. Sed enim, Deus Opt. 
Max., tua justitia, etsi perfecta sit et ἀκριβὴς, ἀπό- 
τόμος tamen non est, neque ita praefracta, ut 
omnem statim miseris peccatoribus spem salutis 
precidat. Heie enim illuxit tua illa alta sapi- 
entia, Deus seterne, prorsusque ἀνεξιχνίαστος, cum 
via est a te reperta, per quam et justitioe tuse 
satisfieret, et saluti poenitentium consuleretur. 2o 
Filium nempe tuum τὸν μονογενῆ, τὸν ἄρνα ἄμωμον, 
in mundum misisti, ut veniam delictorum con- 
sequeretur, et vitam seternam adipisceretur, qui 
suam spem et fiduciam in eo collocaret. Gratias 
tibi, Deus immortalis, quod dedisti mihi misero 25 
hujus tui in humanum genus beneficii tanti cog- 
nitionem, dedisti etiam velle eo beneficio uti, si 
modo pervincere pravam naturam meam possim, 
ut veterem hominem bona fide exuat, bona item 
fide novum induat. Quamobrem, Deus eterne, 30 


Ls] 


Oo 


Ἐπ᾿ 


δ 


650 ISAACI CASAUBONI [4. D. 160g. 


immortalis, pro omnibus beneficiis unum te hoc 
supplex oro atque humili mente peto, ut et mihi, 
et uxori mea, et liberis, et sorori, et omnibus 
meis largiaris posse, ac velle, mundo renuntiare, 
Christum tuum induere, et thoracem illius hu-$ 
meris nostris alacriter tollere. Munda tu, Do- 
mine Jesu, corda nostra, aut nova potius nobis 
inde; dele fontem delictorum, peccatum originale, 
quod nobis ἔμῴφυτον καὶ σύμφυτον ; dele omnes mali 
ἐπιθυμίας malas; da te unum, O Deus, spirare, tibi 
uni velle placere qua factis, qua dictis, imo et 
cogitatis; da spem :eternze.salutis in merito pas- 
sionis Christi sic collocare, ut magis magisque 1 
in dies nos operaque nostra damnemus; da sic | 
intentos esse bonis operibus, quasi ea solum ad :5 
salutem pateret via; da sacrosancto mysterio τοῦ 
ἁγίου δείπνου Sic posse communicare proxima die 
dominica, ut fructus deinceps et toto anno, et 
per omnem vitam, edamus τῆς μετανοίας ἀξίους. 
O benedic, Deus Opt. Max., huic afflict:e domui. 2o 
Mala nostra sunt tibi nota: illa tu sana, et quo 
melius de futura vita ego, uxor, liberi, soror, et 
omnes mei cogitare possimus hanc quoque cadu- 
cam et serumnosam da posse sustentare. Da 
mihi atque uxori sic regere hanc familiam, ut; 
cum pietate perfecta par certet prudentia in edu- 
candis instituendisque liberis. Liberis nostris da 
Spiritum tuum, qui illos in viam rectam sistat, 
inque ea firmet. Da sorori mes: τὰ ἐπιτήδεια qui- 
bus misera caret, et mentem illius libera ab illis 3o 


Oo 


Br ted 


KAL. JAN.—PR. NON. JAN.] ESHMEPIAEX. 651 


vanis, vanissimis cogitationibus quse hactenus 
ipsam a recta via transversum abripuerunt. Scis 
enim tu, Deus sterne, quze mea in illam officia 
extiterint. Postremo da mihi opus, quod jam 
pro manibus habeo, brevi absolvere, et alia posse 5 
meditari, quze ad gloriam tuam promovendam 
fortasse sint futura aptiora. O ades, O exaudi 
meas supplicis preces, Deus immortalis, per ego 
te Jesum Christum oro τὸν μονογενῆ Filium tuum, 
cui una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit τὸ 
honos, laus et gloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Amen. Amen. Amen. 

Kal. Jan. Vocatus ad prandium hodie a Can- 
cellario Fr. D. Silerio nonnulla cum spe sum re- 
versus, fore ut Polybius noster Regi sit acceptus. 15 
Sed ego artes aulicorum novi, neque illis possum 
capi. Deus enim est unicus, cui fido, in quem 
spes mea incumbit. lli honos et gloria. Amen. 

IV. Non. Jan. 'Tà ἐγκύκλια ut potui per amicos. 
Laus Deo. Atque hodie sororem invisi, et nondum 2o 
quidem sanatam, sed non plane abhorrentem a 
sanitate inveni. Deus nostris malis medeatur. 
Amen. 

III. Aon. Jan. 'Tà ἐγκύκλια in. Chronologia Poly- 
biana. Τῷ Θεῷ χάρις. 25 
Prid. Non. Jan. Ad sacram synaxim et corporis 

Domini communicationem hodie ivimus. Deum 
immortalem ! Quantum virum audivimus? Ho- 
norandum Pastorem hujus Ecclesi:&e sane prz- 
stantissimum, qui visionem Jacobi et scalam 30 


652 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1669. 


illam admirabilem admirabiliter tractavit καὶ 
κατὰ TO ῥηθὲν καὶ κατὰ τὸ ἀλληγορούμενον. Ο uti- 
nam tanto beneficio sepius frui mihi uxorique 
et meis liceat. O utinam sie vivere, ut sumus 


docti, aggrediamur, et sic vivamus. Amen. 5 
Non. Jan. 'là ἐγκύκλια ut poteramus, τῷ Θεῷ 
χάρις. 


virt. Zid. Jan. Male hodie valuimus, sed statim 
convaluimus Dei beneficio, cui honos et gloria. 
Amen. 1o 

vit. Zid. Jan. 'Tà ἐγκύκλια in. penso Chronologize 
Polybianz. Tu, Deus, da finem videre operis mo- 
lestissimi. Amen. 

vi. Eid. Jan. 'T'à ἐγκύκλια ἴῃ perficienda Chrono- 
logia Polybiana quam sequetur alius labor, cui:s 
Deus det finem videre, et me ae meos servet. 
Amen. 

Sadeelis opera ministro legati Anglici. 

v. id. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις, qui et 
nos servet et Josephum Scaligerum, de cujus2o 
valetudine hodie cognovi. Iterum iterumque te 
supplex, O Deus, oro, illum serves per Jesum 
Christum Dominum nostrum, cui una cum Deo 
Patre et Spiritu Sancto honos et gloria εἰς αἰῶνας 
αἰώνων. Amen. 25 


A. M. Prossard Pezelius et un autore astrologue de 
Lausane. 


1v. Aid. Jan. 'Tà ἐγκύκλια utcunque, τῷ Θεῴ χάρις. 
A Mons'. Lalle Zonaras Gr. sur les Conciles. 


ni. Zid. Jan. Hodie ad sacram synaxim ego et 3o 


-OUW^ Sem. Wie or UP er MDC CA ELE. 


NON. JAN.—I4 KAL. FEB.] EOSHMEPIAEX. 653 


uxor ae famili: pars sumus profecti. "To πανα- 
ρίστῳ Θεῷ χάρις. Àmen. 

Prid. Eid. “αη. Varie occupati fuimus. To Θεῷ 
τὰ ἡμέτερα μέλοι. Amen. 

Eid. Jan. Tandem relictis rebus opellam ἃρ- 5 
gredi constituimus cum bono Deo, quam det 
idem perficere ad sui nominis gloriam. Amen. 

XIX. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια, Deo laus et honos. 
Amen. 

xvii. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια. Hodie venit nun- 1o 
tius a sorore, miserias illius explicans. Utinam 
quo loco sit intelligeret. Utinam tam facile illi 
posset persuaderi, ut beneficiis nostris dignam se 
praeberet. Quam facile τῇ φιλτάτη uxori persua- 
sero, ut illi velit bene facere. Deus Opt. Max.:5 
liberet nos hoc zestu. Amen. 

xvi. Kal. Feb. Ecce iterum ad ingenium rediit 
soror. Ego vero etiam in aliis et majoris quidem 
momenti rebus mihi molestiam creo. Te, Deus, 
oro, medearis meis malis ἐν ἀμηχανίαις. Amen. 20 

Xv1. Kal. Feb. Partem maximam temporis so- 
roris caussa periit (des) et aliorum amicorum. 
Te, Deus, oro, ut neque illius ferocia, neque alio- 
rum, quos scis, blanditiee transversum me abri- 
piant. Amen. 25 

Xv. Kal. Feb.. Ad sacram σύναξιν non sumus 
hodie profecti. Εὖ det Deus hoc officio pietatis 
crebrius posse fungi. Amen. 

xlv. Kal. Feb. 'T'à ἐγκύκλια, sed oppido lente. Et 
O benedic tu, Deus. Amen. 3o 


654. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


xiH. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια, hoc est nihil. Sed 
nondum tempus querendi. Specto te, O Domine, 
etin te spero. Tu ades. Amen. 

xii. Kal. Feb. Deo gratic:e, quod viam ingressus 
jam videor; sed nondum recti fiduciam habemus. 5 
Itaque ad te, O Domine, convertimur. Tu ades. 
Amen. 

xi. Kal. Feb. Dixeram nihil boni esse. ta 
evenit. Deus, ades. Amen. 

x. Kal. Feb. RKefecimus, opinor, quod erat in-1:o 
choatum, nihil amplius. Deus, ades. Amen. 

Ix. Kal. Feb. Aliquid, spero, hodie. Deus, ades, 
et otium ac vires largire: nam hae nocte febri 
tentatus sum, neque admodum belle toto die 
habui. Satis ego, satis mea et mei valebimus, si 15 
tu voles, O Deus. Amen. 

vin. Καί. Feb. Ne hodie quidem ad sacram 
synaxim potuimus proficisci. Deus Opt. Max. 
ignoscat, et ceptis benedicat. Amen. | 

vii. Kal. Feb. 8i ita procedimus, ante natalem 2o 1 
nostrum, volente Deo, finem attingemus. Quod 
faxit Deus. Nam difficillima restant. Ades ergo. 
Amen. 

γι. Kal. Feb. 'T'à ἐγκύκλια τῷ Θεῷ χάρις. | 

v. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια᾽ nec frustra periit dies 25 
Dei beneficio. Θεῷ χάρις. 

IV. Kal. Feb. 'T'a ἐγκύκλια Deus, ades. Amen. 

I. Kal. Feb. Τὰ ἐγκύκλια utcunque; sed non 
multum promovimus. Deus, ades. Amen. 

Prid. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια: satis utiliter, Deo 3o 


13 KAL.FEB.-Ó EID. FEB.]] ^ EDHM EPIAES. 655 


laus: ita mensis exactus. lIlaXw a? kai πάλιν Deo 
laus. Amen. 

Kal. Feb. Deus bene vertat. Ad sacram syn- 
axim filius et ejus cognatus sunt profecti: nos 
remansimus. Atque utinam Dominus ceptis ad- 5 
sit, et me, meam et meos servet. Amen. 

IV. Non. Feb. Nihil hodie przeter angi ob varias 
caussas. Tu, Domine, ades, et nos rege. Amen. 

nr. Von. Feb. Hodie descripsimus multa, nec 
quiequam promovimus. Oeo laus. Amen. 10 

Prid. Non. Feb. Hodie rediimus ad pensum: 
sed non multum egimus, quia apud Cardinalem 
Perronium de rebus necessariis quibusdam egi- 
mus. Deum supplex veneror, ceptis meis adsit, 
eaque ad sui nominis gloriam dirigat, et salutem τς 
meam ac meorum. Amen. 

Non. Feb. Et mane satis surreximus, et nihil 
egimus, et languore conficimur. Dominus Jesus 
nos respiciat, et caussas segritudinis, quze multze 
sunt, detrahat. Amen. 20 

vii. Jd. Feb. 'Tà ἐγκύκλια" nec frustra, Dei be- 
neficio. Amen. 

vit. δῖα. Feb. 'Tà ἐγκύκλια: nec frustra, Oeo χάρις. 
Amen. 

γι. fid. Feb. Hodie beneficio tuo, O Domine, »5 
sacree interfui concioni, et τὸν ζῆλον pietatis non- 
nihil suscitavi. Redii pedes, qui iveram curru 
vectus nobilissimarum Arnaldarum. Sed volui 
antevertere, et corpus per occasionem exercere. 
Deus ceptis piis benedicat. Amen. 30 


^b sn 


656 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


v. Eid. Feb. 'Tà ἐγκύκλια" sed per multa impedi- 
menta. Τῷ Oeo χάρις. Amen. 
Iv. Eid. Feb. Serius surreximus, et male diem 
inchoavimus, graviter filio irati, quod ipse quo- 
que in hae juventute serius surgeret. Ars enim,s 
quam instituit, longa est, et tota ratio studiorum 
negligentiee est inimica. Ea res me sepe ita 
graviter commovet, ut irze vehementiori, ad verba 
quod attinet, loci plus dem quam par erat. Sen- 
tio quam meo corpori ea res noceat. Sentio το 
quam multa sepe ira sstuanti verba excidant, 
ἅπερ ἄρρητα ἀμείνω. Sed me profecto vel ingra- | 
vescens setas, vel assuetudo malarum zerummna- 1 
rum quas ab altero fere jam anno continuas ex- 
perior, iracundiorem multo reddiderunt natura in 19 
illud vitium valde pronum. .O si mihi Dominus 
daret hoe vitium posse corrigere. Dabo posthac 
operam, volente Deo, ei rei, et curae habebo eam 
curam. Tu, Domine Jesu, ceptis benedicere 
velis, e£ mentem nostram sorde peccatorum in-2o | 
quinatam purgare, et in via veritatis magis ma- Ϊ 
gisque in dies firmare. Amen. Amen. j 
1H. £d. Feb. Pauca hodie. Deinde h:esit navis. ' 
Tu expedies, Domine, et, ut facias, supplex oro. 
Amen. 25 
Prid. Eid. Feb. Plura hodie, quam ullo die hac- 
tenus. Deus fecit: qui sanet meos dolores et 
meorum. Amen. 
Μά. Feb. Neque nihil, neque multum. Dominus 
finem det videre incepti. Amen. 3o 


5 EID. FEB.-I4 KAL. MAR.]. ESGHMEPIAEX. 657 


xv. Kal. Mar. Parum valui hodie, nec tamen 
penitus quievi Θεῷ χάρις. 

xv. Kal. Mar. Pars familize ad sacram synaxim 
ivit. Nos remansimus. Deus nostri misereatur. 
Amen. 5 

x1v. Kal. Mar. Pauca hodie, ac pene nihil. Te- 
net nos quidam languor et amabilis inertia. Ita 
mane fere periit. Α prandio alio ex occasione 
afuimus, et totum amisimus tempus. Domum 
inde reversi ab uxore intelleximus de obitu przie- τὸ 
stantissimi, illustrissimi et εὐσεβεστάτου, hei mihi, 
viri Josephi Scaligeri, quo nuntio excitatus ad 
amicos accurri, ut veriora intelligerem. — Legatus 
Ordinum meliora spondebat. Molinzus affirma- 
bat pro certo. Ego vero nimis vereor ne ita sit. τς 
Itaque lugeo et lamentor tui desiderio, mi Sca- 
liger. Tu quidem beatus, qui nunc eum Deo 
vivis, serumnis hujus vitze defunctus. Sed me 
tanta hsec jactura movet tam incomparabilis, 
quam literee meliores, atque adeo pietas ipsaao 
fecit. Moveor et meo privatim detrimento, qui 
florem meorum omnium amicorum amisi, ac so- 
latio nune caream quo fere unico fruebar. O 
ccecas spes mortalium. Nam cum morbus illum 
invasit, videbatur optima, ut si unquam, frui vale- 25 
tudine. De exitu tamen morbi jam ab initio 
omnes fere medici desperarunt. Nos modo vana 
spes lactavit, modo certus metus sollicitos sem- 
per hactenus habuit, ex quo primum de ejus casu 
aliquid intelleximus. Beatum te ter et amplius, 3o 


658 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


magne Scaliger, qui mundum hunc vere immun- 
dum deseruisti, ubi etiam qua munda videntur, 
sunt sordium plena. Donum certamen certasti : 
cursum peregisti feliciter: metam assecutus es. 
O te vere beatum! Sed O nos, qui literas ama- 5 
mus, miseros! O me omnium miserrimum! Amisi 
ducem in studiis meis: amisi amicum incompara- 
bilem: amisi dulce decus et praesidium meum. 
Quis mihi nunc languenti animos faciet? Quis 
me excitabit? Quis me docebit quae non intel- 1o 
ligo? Extincta est illa seeculi nostri lampas, lu- 
men literarum, decus Gallize, ornamentum uni- 
cum Europe. Sed quia nondum scio, quid rei 
sit, querelarum modum facio, et Deum Opt. Max. 
supplex oro, ut similes Scaligero viros, aut illi:;5 
proximos velit suscitare ad nominis sui gloriam, 
et rei literaride incrementum. Amen. 

xit. Kal. Mar. Non multa hodie egi; atque 
adeo a prandio nihil. Per varias occupationes ! 
dies transactus. Imo vero annus vitze mezse quin- 2o 
quagesimus ita est absolutus. Cujus anni finem, : 
Domine, quod viderim, et inter tot mala dura- : 
verimus ego atque uxor, certe tui hoc muneris j 
est, et tui beneficii. Nam srumns quas hoc i 
anno exantlavimus, et me et illam dudum ab-»; ^ 
sorpsissent, nisi tua, Deus seterne, dextra susten- 
tati essemus. In primis filiz:e charissimee Phi- E 
lippee heu quondam nostre obitus, quanto, Deus : 
bone, nos moerore affecit? sic plane ut infirmi- 
tatem animi nullo unquam argumento gravius 30 | 


13 KAL. MAR. ] EOHMEPIAEX. 659 


sim expertus. Nec minor uxoris dolor. Tu ta- 
men, Domine Jesu, nos sustentasti, et ad diem 
hanc perduxisti. Secuta est profectio uxoris, quae 
me quantis cruciatibus exercuerit, dum literas 
minus crebras ab ea accipio, atque illi uterum 5 
gerenti metuo, piget meminisse. Quid comme- 
morem molestias per sororem exhibitas? Id vero 
malum eo durius accidit, quo magis inopinatum. 
Ego qui de illa semper fui sollicitus ut pater de 
filia et pro mearum virium tenuitate illam adjuvi 1o 
constanter, quibus poteram cunque rebus, nunc 
audio inhumanus, ferus, barbarus. Qui ad sanam 
mentem eam conatus revocare et iis officiis qui- 
bus poteram benevolentiam ipsi meam testari, 
frustra fui, et plane, ut ait prudens scriptor, illam :5 
irritavi. Quid faciam? quo me vertam ? Unica 
placandze illius ratio est, ut omnes meas spes a 
Rege przecidam, et ridendum me propinem. Quod 
quidem ne faciam, multe justissim:e causse at- 
que ipsa adeo pietas vetat.  Angor tamen, et2o 
crucior animi, cum cogito non sine Dei Opt. Max. 
offensa hsec fieri, quam utinam, O utinam, liceat 
vitare. Sed hoc gravius hoc calamitatis genus 
est, quia nullum ei posse remedium a me afferri 
video. O Deus :eterne, medere huic domus hujus ὡς 
malo. Viam aperi, quam ego nullus video; sana 
morbos animi nostros; in tui amore ac metu fac 
animi nostri conveniant. Mihi, si placet, ratio- 
nem ostende, qua possim sorori prodesse, quod 
quum toto affectu discupiam, postquam ipsa ao 


660 ISAACI CASAUBONI [A. Ὁ. 1609. 


nobis discessit, frustra optavi; compone, Domine 
Jesu, meum atque illius animum ad mutua prze- 
standa officia, quee tua Lex ab utroque nostrum 
exigit. Et scis tu, Deus :zeterne, quze me hac in 
parte premant incommoda. Non quiescet ani-; 
mus donec aliquod levamentum hujus curze con- 
tigerit. Continget autem, te faciente et rationem 
inducente, Deus seterne, qui mulieris illius ani- 
mum sine caussa a me aversum potes ad me 
convertere: atque ut convertas, mihique ut illius 
adjuvand:e facultatem tribuas, iterum iterumque 
te supplex oro. He praecipua sunt quz hoc 
anno doluimus. Sed neque testimonio tuze boni- 
tatis interea penitus caruimus. Vel ille dies, quo 
ex aquis me, uxorem et partem liberorum ser-:5 
vasti, quantum est tus erga nos benignitatis 
argumentum? Cujus memoriam ne ponamus 
unquam da mihi, Domine, da uxori, et liberis. 
Quod nulla re caruimus in tanta omnium rerum 
charitate, hoc quoque clementic: tus certum 2o 
argumentum; item quod plerumque valuimus, 
ac nune quoque valemus. Quas ob caussas, quia 
non possum, quantas par est, tibi, Domine, gra- 
tias agere, quantas certe queo maximas, tuse 
Majestati, Deus seterne, ago, habeo, seternum- 
que, dum ero, agam et habebo. Cumulum hune, 
Domine, beneficüis tuis in me ac meos adde ut 
meditatione jugi tuorum meritorum in nos cres- 
camus in dies in vera pietate, tibi serviamus, 
te tota mente, animo, spiritu, affectu colamus, et 3o 


v 


o 


:Ὁ 
ca 


EA T nw 


I3 KAL. MAR.-12 KAL. MAR.] ESHMEPIAEXZX. 661 


veritatis zelo magis magisque in dies inflamme- 
mur. Exaudi, Deus zeterne, per Dominum Jesum 
Filium tuum τὸν μονογενῆ, cui una cum Patre et 
Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria εἰς τοὺς 


αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. a 


ANNUS VITA LI. 


xit. Kal. Mar. Ingredior igitur, Domine, annum 
novum tuo beneficio, utinam novus ipse, et τῆς 
παλαιᾶς σαρκὸς ἀπαλλαγεὶς, quod quidem potius 
mihi optandum, quam ut hunc diem ssepius το 
obeam. Utinam, igitur, iterumque utinam, Deus 
immortalis, fasce hoc peccatorum ἐγκυκλίων, quo 
premor, liberer. Qus me reddere debebant me- 
liorem, superioris anni mala, ea ne deteriorem 
reddiderint male metuo: δυσάνιον certe fecerunt, :5 
iracundum, et cui jam nihil sit gratum. Illa 
εὐθυμία prior abest, omnia displicent. Cura de 
liberis post fata mea me cruciat dies noctesque : 
jam neque animum, neque linguam in potestate 
habeo, et mirum quomodo toties ὀργισθεὶς hoc eto 
superiore anno, et quidem μάλα σφόδρα presertim 
ad mentionem eorum qui ad lacum Lemanum 
injuriis me et meos affecerunt, non in gravem 
aliquem morbum inciderim. Tua, nimirum, Deus 
ceterne, bonitas illa ἄφατος dat tempus ad poeni-25 
tentiam. O hanc quoque da, Domine Jesu, et 
mutationem in melius. Sentio quam graviter 
peecem, qui de liberis supra modum sim solli- 
citus. Debeo enim hanc tibi, τρισάγιε Θεὸς, hanc 

VOL. II. K 


662 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1609. 


curam relinquere. Debeo quise prseterierunt et 
mutari non possunt oblivisci, et totum me divinz 
providentize permittere. Sed homo sum, infirmus 
supra omnes, peccatis obrutus supra omnes. Ita- 
que tua ope, Deus immortalis, supra omnes opus 5 
habeo. Tege, bone Deus, τὰ βεβιωμένα, dirige quod 
superest vitze; firma gressus meos, et per omnem 
vitam et hoc anno οὐχ ἥκιστα. Quam gravia mihi 
incumbant certamina video jam, et totus horreo. 
Video necessitatem illa subeundi; video paratum ro 
πειρασμόν. Video ac sentio virium mearum τὸ 
μηδέν : amicorum praesidia me deficiunt. Que 
erant ostenscee spes a magnis Regibus et Prin- 
cipibus esee turpiter nos deserunt. Premimur et 
aliis quidem gravissimis oneribus, sed nullo in :5 
prsesens graviore quam dolore τῷ ὑπὲρ τῆς ἀδελφῆς, 
quie misella suis jam malis impar remedia nulla 
potest pati, et me tamen sic illius miseret, ut vel 
ob illam solam mihi sit vita acerba. En pra- 
sentem meum statum. Accedit languor in stu-2o 
diis, et ille pristinus vigor pene exstinctus: nune 
utique post nuntium de obitu viri illius cujus 
recordatione solitus sum animari, Josephi Sca- 
ligeri τοῦ μακαρίτου, 51] vera sunt, quse audimus. 
Certe etiam ille dolor nos afflixit, et alacritatis 25 
siquid supererat in nobis infregit. Τὰ, Deus «se- 
terne, recreato: absterge omnes curas humanas: 
da nihil velle, nihil optare, nihil sperare, nisi 
quod ipse volueris. Animum compone meum, 
mese, ac meorum ad tui timorem. Una cura nos 3o 
habeat, unus metus nos sollicitet, nequid aga- 


* 


I2KAL. MAR.-II ΚΑῚ. MAR.] ESHMEPIAEX. 663 


mus, quod tibi displiceat. Firma nobis mentem 

adversus omnes πειρασμούς. Fac unius veritatis 

amore flagremus.  Liberis da, ut institui in vera 

pietate possint, in ea proficiant, in ea suas omnes 

spes collocent. Quae molimur in literis, da referri, 5 
Deus sterne, ad nominis tui gloriam. Da vires 
ingenio iis perficiendis. 5i quid recte inchoatum 
in studiis, da totam ejus rei laudem uni tibi re- 
ferre, quze certe uni tibi debetur. Nam nostrum 
quidem ingenium hebet, tot rebus asperis retu- 
sum et tantum non exstinctum. hedde animo 
meo, mezeque pristinam alacritatem, δὸς ἡμῖν ἐν 
τῷ ὀνόματί cov ἀγαλλιάσασθαι.  H2ec ego, Deus 
ceterne, et quae alia tua divina providentia scit 
mihi, mes, ac meis esse necessaria, ut κατά τεῖς 


— 


o 


TÓ σῶμα καὶ κατὰ τὴν ψυχὴν ἀπήμαντοι quod super- 
est vitzee degamus, supplex te posco, orans, obse- 
crans, obtestans, per Dominum Jesum τὸν μονο- 
γενῇ Filium tuum, cui una cum Patre et Spiritu 
sancto sit et nunc et zeternum honos, laus, gloria 2o 
et omnis potestas. Amen. Amen. Amen. 
ZEnes descriptio. 
x1. Kal. Mar. Ad sacram concionem ego et uxor 
cum parte liberorum sumus profecti difficili ob 
ventum et nivem tempestate. Atque hic dies»; 
est quo ante annum ego et uxor Philippam nos- 
tram :segrotantem apud Legatum Angliz, domum 
reduximus, magnitudinem morbi, hei mihi, non- 
dum intelligentes. Deus nostri misereatur per 
Dominum Jesum. Amen. 30 
x 2 


P 


664 ISAACI CASAUBONI [4. D. 160g. 


x. Kal. Mar. Ergo verum est obiisse magnum 
Scaligerum. .O dolorem incomparabilem! Ὁ ca- 
put lacrymis omnium bonorum dignissimum ! 
Quis literarum jacturam poterit s:estimare? Quis 
magnitudinem illius viri capere? Tu, Deus zeterne, 5 
tot tantisque ipsum dotibus ornaveras, ut neque 
ante fuerit ei quisquam similis, et, an sit futu- 
rus, haud sciam. Tibi debetur honos, tibi gloria 
prima. llle ita sensit, qui pie vitam semper in- 
stituit, et virtutem eximie coluit. O virum in 
exemplum natum, qui etiam testamento suo, quo 
affectu nos prosequeretur non mediocri legato 
est testatus! O triste mihi legatum! O acerbam 
recordationem obitus tanti viri! Sed nimirum in 
tua, Deus seterne, acquiescendum est voluntate. 
Te supplex oro, da mihi, da meis, virtutes Sca- 
ligeri meminisse, et ἡ δύνατον illum posse imitari. 
Amen. 

IX. Kal. Mar. Paucas hodie studiis horas im- 
pendi. Deus firmet nos in amore et studio veri- 
tatis. Amen. 

vir. Kal. Mar. Ad sacram synaxim hodie non 
ivimus, et Deus nostri misereatur. Amen. 

vii. Λ αἰ. Mar. In /Enes descriptione pergeba- 
mus, moesti morte Scaligeri et aliis multis de»; 
caussis. Deus nos servet nostrosque. Amen. 

γι. Kal. Mar. Neque multum in descriptione 
/Enes promovimus, neque nihil fecimus. Sed 
admonet me hie dies mese, heu quondam mese, 
Philippe, quee ante annum facta est μακαρῖτις. 30 


-- 


Ο 


-— 


5 


t3 


Oo 


10 KAL. MAR.-3 NON. MAR.] ESGHMEPIAEZ. 665 


O meos et uxoris suspiritus! Dominus mei, meze, 
et meorum misereatur. Amen. 

v. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια in. describendo hoc 
auctore. Θεῴ χάρις, qui mei misereatur, et servet 
ex ingenti periculo. Amen. 5 

IV. Kal. Mar. Domine, respice servum tuum et 
mentem illumina, per Jesum Christum Filium 
tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto sit honos 
et gloria. Amen. 

n. Kal. Mar. Miserere, Domine, neque aversare τὸ 
τὸν οὐδένος ἄξιον. Àmen. : 

Prid. Kal. Mar. En, Domine, languentem ser- 
vum tuum. Οὐ solare, et dirige. Amen. 

Kal. Mar. Quod bene vertat, mensem inchoavi- 
mus ab auditione verbi divini. Atque utinam τς 
Dominus Deus det adhzerere verbo suo, mentem 
illius capere, facere et dicere quae ipsi futura 
sunt grata. Οὐ ignosce meis peccatis, Deus z- 
terne, per Jesum Christum τὸν μονογενῆ σὸν υἱὸν, 
cui una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, 2o 
honos et gloria. Amen. 

vi. Non. Mar. Deus, miserere tui servi τοῦ οὐτι- 
δανοῦ. Amen. Amen. 

v. Non. Mar. Domine, respice τὴν ἀμηχανίαν tui 


inutilis servi. Amen. 25 


IV. Non. Mar. Domine, restitue errantem in 
viam, et indulge misero veniam. Scis quid me 
angat. In te spero. O ades, Deus. Amen. 

ut. Jon. Mar. O libera, Domine, mentem meam 
omni errore humano, et τὰ eia δὸς ὀρθῶς φρονεῖν. 3o 
Amen. 


666 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1609. 


Prid. Non. Mar. Apud Cardinalem Perronium 
hodie aliquot horas accitus ab ipso, nomine Regis, 
sed qui tamen illubenter ivi. Multi fuerunt inter 
nos graves de religione sermones. Te oro, Deus 
ceterne, per Dominum Jesum τὸν μονογενῆ Filium 5 
tuum infundas in animum meum veritatis stu- 
dium et amorem, servesque ab omni in re reli- 
gionis errore. Amen. 

Non. Mar. Serva, Domine, languentem, et dirige 
ad portum salutis. Ámen. 10 
vii. Eid. Mar. Ad sacram synaxim hodie pro- 

fectus postea sum accitus ab iis, quos non quze- 

rebam. Deus seterne, serva me ac meos. Amen. 
vit. Zid. Mar. Da verum pietatis verce sensum, 

O Deus, O Domine. Amen. I5 : 

vi. Eid. Mar. Domine Jesu, revela viam, me 
doce, firma, dirige. Amen. 

v. Eid. Mar. Deus immortalis, ades, et ceptis 
benedie, ut brevi hae Polybiana cura liberatus 
alia cogitem. Amen. 20 

IV. Eid. Mar. Deus, respice hane domum et 
serva. Amen. 

1H. Zid. Mar. Diem varie transegimus, dum 
adornamus Chronologiam Polybianam, sed mox 
distulimus, et ad /Eneam quem nostrz editioni»; 
adjicimus, nos convertimus. O ades, Deus zeterne, 
in re magis seria. Amen. 

Prid. Eid. Mar. Domine Deus, serva servum 
tuum. Amen. 

Eid. Mar. Domine, vias tuas me doce et me sao 
serva ac meos. Ámen. 


PR. NON. MAR.-I5 KAL. APR.]. EPHMEPIAEX. 667 


xvii. Kal. Apr. Da, Domine, veritatem tuam 
amare, et in ejus cognitione totam spem salutis 
ponere, et ejus potiri. Amen. 

xv1. Kal. Apr. Casus hodie ad magnum heroem 
Ducem Bullioneum me adduxit. Fueram enims 
rogatus illi Grzculum quendam commendare. 
Sed ea occasio fuit sermonum gravissimorum 
quos una habuimus. Inaudiverat ille de collo- 
quiis meis cum Cardinali Perronio. Rogavit ut 
bono publico sustinerem assensum in iis qus τὸ 
pertinent ad D. Plessiacum, qui etsi minus inter- 
dum fuit oculatus damnari tamen sine caussce 
condemnatione haud potest. Porro si inter nos 
multa jure desiderantur, at corrigant isti, et per- 
fieiant quod nos tentavimus. Dedere autem sese 15 
illis quid aliud quam caussam Dei et salutem 
suam perdere. Hec DBullioneus sane graviter et 
vere. Atque hic meus fuit semper sensus. Te, 
Deus seterne, supplex oro, regas me, tum in omni 
vita, tum in hac potissimum parte; fac seriooo 
mediter quae ad honorem tuum pertinent; cogi- 
tem quam alieni sint a reformanda ecclesia tua 
isti qui soli videntur posse. Da pergere, da vitam 
finire in his cogitationibus; et ut omnes etiam 
sermones meos ad nominis tui gloriam referam 25 
per Dominum Jesum Christum, cui una tecum 
et Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. 
Amen. 

xv. Kal. Apr. Deus adsit, servet a malo, dirigat 
ad bonum. Amen. 30 


668 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


xiv. Kal. Apr. Domine, dirige gressus meos. 
Amen. 

xij. Kal. Apr. En, Domine, viam tuam et 
veritatem me doce, ae virtutis amorem inde. 
Amen. 5 

xit. Kal. Apr. Etiam veni, Domine Jesu. Amen. 

x1. Kal. Apr. Ad sacram synaxim ego, uxor 
et filius ivimus, ac diei partem cum pastoribus 
Montignio et Molinzeo egimus. Deus adsit nobis. 
Amen. IO 

x. Kal. Apr. Notas ad /Eneam hodie cum 
Deo inchoavimus, operam paucorum, si modo 
Dominus faverit, dierum. Ita velit ὁ Θεός. 
Amen. 

ix. Kal. Apr. O firma, Domine, in via veritatis 15 
meos et meorum omnium gressus. Amen. 

vit. Kal. Apr. Deus seterne, pater et auctor 
lucis, illumina mentem meam, ut quotidie in tui 
cognitione proficiam. Amen. 

vii. Kal. Apr. Cum Molinzoo verbi divini pas-2o 
tore partem diei egi. Utinam hzreant animo 
seternum sermones quos una habuimus, et Domi- 
nus noster firmet nos in vere fidei confessione. 
Amen. 

γι. Kal. Apr. Deus Opt. Max. adsit, et a malo»; 
me servet meosque. Amen. 

v. Kal. Apr. Deus adsit, et omnia bona aderunt. 
Amen. 

IV. Kal. Apr. Dei gratia ad sacram synaxim 
hodie sum profectus, et inde reversus, ubi non 30 


I4 KAL.APR.-5 EID. APR.] | EDHMEPIAEZX. 669 


optabam, plures horas consumpsi. Deus nos 
servet. Amen. 

Iz. Kal. Apr. Deus adsit, et suscepti laboris 
toties intermissi nunc cum maxime calentis det 
felicem exitum videre. Amen. 5 

Not:z in /Enean. 

Prid. Kal. Apr. Diem fere totum jacui; toto 
certe die febri laboravi. Deus est misertus. llli 
honos et gloria. Amen. 

Kal. Apr. Certe misertus est Deus ; nam hodie ad το 
solennia redii. llli laus, honos, et gloria. Amen. 

Iv. Non. Apr. Nonnihil hodie egi. Deo meo 
laus, honos, et gloria. Amen. 

IH. Non. Apr. Nonnihil et hodie. Deo Opt. Max. 
laus, honos, et gloria. Amen. 15 
Prid. Non., Non., viu. vi. Eid. Apr. Repetiit nos 

febris et gravior quidem. Nam erat simul Aee- 
τερία medico Arbaldo molesta. Dei beneficio non 
defuerunt levando dolori molestissimo remedia, 
et qui illa praseriberent medici: ejusdem Deioo 
beneficio ea remedia vana non fuerunt. Itaque 
diem sabbati quum zegerrimi in lecto egerimus, 
hesterna melius habere cepimus φλεβοτομηθέντες. 
Hodierna vero ποτισθέντες, nisi quid novi accidat, 
plane convaluimus. Deo Opt. Max. laus, gloria, 5; 
et honos. Amen. 

vi. Eid. Apr. Valetudinem hodie magis quam 
studia curavimus. Deus nobis adsit. Amen. 

Celso Xenophontem meum tradidi utendum. 


v. Eid. Apr. Hodie ad studia serio redire cepi- 5c 


670 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1609. 


mus: utinam ad bonam mentem: utinam tibi, 
O Domine, placere, tua jussa facere tandem in- 
cipiamus ego et mei . O exaudi per Dominum 
Jesum, cui una tecum et Spiritu Sancto sit laus 
εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 5 

IV. Eid. Apr. Τὰ ἐγκύκλια in notis /Enez, ut 
poteramus. Θεῷ χάρις. 

i. Eid. Apr. Parum aut nihil hodie. Sed da, 
Domine, tibi vivere. Amen. 

Prid. Eid. Apr. Non parum hodie in penso pro- 1o 
movimus. Deo laus, gloria, et honos. Amen. 

Μά. Apr. Uxor et pars familize ad sacram syn- 
axim ivit. Ego partem diei in libris posui ad 
pietatem ducentibus, quam, O Domine, da mihi 
et meis veram. Amen. 15 

xvii. ÁAal. Mai. Etsi varie impediti aliquid 
tamen promovimus in isto Notarum in /Enean 
penso. Θεῷ χάρις qui det pietatem toto corde 
diligere. Amen. 

xvit. Kal. Mai. Hodie corpus pharmaco pur-2o 
gavi Tu, Domine, benedie, et serva hanc do- 
mum, xai κατὰ Ψυχὴν kai κατὰ σῶμα ἀπήμαντον. 
Amen. 

xvi. Kal. Ma:. Da, Deus seterne, suscepti oneris 
finem videre, et te laudare ; ac nos interea serva; 
ἀπημάντους. Amen. 

xv. Kal. Mai. 'T'à ἐγκύκλια, Oeo χάρις. Amen. 

xiv. Kal. Mai. Hodie ad sacram synaxim adi- 
imus ego, uxor, liberorumque pars. Audivimus 
Molinzeum quem ego sczepe magna cum voluptate 5o 


4EID.APR.-ILKAL.MAIL] | ESGHMEPIAEXZX. 671 


audivi; nunquam cum tanta: et utinam Deus 
mihi det perficere quod hodie dum illum audi- 
rem statui volente Numine. Nam, si potest fieri, 
redire in gratiam cum Genevensibus hostibus 
meis cupio, paratus sum omnia condonare, Οὗ 5 
omnia facere quae pastores suaserint, si modo 
ili potuerint adduci ut injuriam mihi factam 
agnoscant, et redire ipsi quoque in gratiam me- 
cum velint. Dolet mihi quod non prius idem 
sim conatus; etsi video quantum in hoc inceptó ro 
periculi propter τὸ δυσάγωγον Genevensium.  Do- 
mine Deus, peccatis meis ignosce et meorum, et 
ipsorum quoque Genevensium. Amen. 

xir Καί. Mai. Deus, benedic ceptis et vitse 
mese aec meorum. Amen. 15 

xi. Kal. Mai. Gratias tibi, Domine Jesu, quod 
sanete coenze tuse mysterio nos participasti, et 
beasti. Accessit auditio verbi, quod duo nostri 
pastores Molinzeus et Durandus exposuerunt 
non solum docte sedet diserte ac vere. Ο firma, 2o 
Domine, animos nostros, et semel libera ἀπὸ 
παντὸς πειρασμοῦ. Amen. Amen. 

xi. Kal. Mai. Quod bene vertere Deus Opt. 
Max. velit, rus hodie proficiscimur, ego, uxor et 
pars liberorum. Est animus, si Deo placuerit, 25 
JEnese versionem ibi elucubrare. Sed neque ego 
optime valeo, et uxor languet ἐξ ἀσθενείας. Itaque 
quid simus ruri facturi, Θεοῦ ἐν γούνασι κεῖται. Tibi, 
Domine, et nos qui proficiscimur et caeteros qui 
remanent, curzee esse opto, et, ut sint, supplex 3o 


672 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


oro. Da quotidie in vera pietate proficere, et 
libera nos ἀπὸ παντὸς πειρασμοῦ. Amen. 

X. IX. VII. VII. VI. V. IV. Kal. Ma?. Hodie e rusti- 
catione sum reversus, et caussas plures Deo gra- 
tias agendi mecum attuli. Nam ego et uxor,s 
quam ibi reliqui, valemus, et liberos valentes ha- 
bemus, nisi quod una e filiabus parum valet. 
Ceetera quoque ex animi sententia mire succes- 
serunt. Nam de /Ene versione ita transactum, 
ut paucioribus horis eum Latinum fecerim, quam 1o 
e codice regio Graeca descripsi. Tibi Domine, 
laus et gloria, qui pro tua infinita bonitate dabis 
exitum huie incepto, dabis et domesticis curis 
levamen, quas affert mirificum istud sororis inge- 
nium. O monstrum mulieris! O crucem meam ! 15 
Sed taceo, et te, Deus seterne, supplex oro, ut 
mihi meisque adesse velis, atque uxorem in 
primis solari, per Jesum Christum τὸν μονογενῆ ! 
Filium tuum, cui unà tecum et Spiritu Sancto 
sit laus et honos. Amen. 20 

i. Kal. Mai. Lente rediimus ad studia, τῷ Oeo 
χάρις, qui nos servet, regat, et ad omne bonum 
opus informet. Amen. 

Prid. Kal. Mai. 'Tà ἐγκύκλια, τῷ Oeo χάρις. Amen. 

Kal. Mai. Hodie uxor rure rediit. O da, Deus»; 
seterne, et illi, et meis omnibus in timore tui 
nominis et hunc mensem et reliquam vitam exi- 
gere. Amen. 

γι. Non. Mai. 'Tà ἐγκύκλια paucis horis, Deo laus, 
honos et gloria. Amen. 30 


IOKAL.MAI.-3 EID. ΜΑ1.] EOGHMEPIAEX. 678 


v. Non. Mai. Τὰ ἐγκύκλια ut die sacro, sed màne 
tantum. Nam a prandio non momentum unum 
temporis liberum habui. Deus det plus otii ad 
studia. Amen. 

IV. Il. Non. Mai. 'Tà ἐγκύκλια utcunque, Oeo; 
χάρις. Amen. 

Prid. Non. Mai. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. Amen. 

Non. Mai. Tà ἐγκύκλια uteunque, et det Domi- 
nus finem videre hujus laboris. Amen. 

virt. Eid. Mai. Hodie, ut fere semper, miserrime τὸ 
inter amicos avocatus a libris vitam egi. Itaque 
morior cum cogito quam nihil agam, aut aliud 
agam. Tu, Deus, me respice, et da meliora. Amen. 

vir. Zid. Mai. Ne hoc quidem die melius est 
mecum actum. Deus miserere. Àmen. 15 

γι. δια. Mai. Ad sacram synaxim hodie sum 
profectus, atque utinam det Deus ita vivere, ut 
pastor praeivit. Amen. 

v. Ed. Mai. 'Tà ἐγκύκλια leniter mane: deinde 
amici, et nihil in studiis. O dolorem ' sed fiato 
tua, O Deus, voluntas. Amen. 

IV. Eid. Mai. Τὰ ἐγκύκλια per multa avoca- 
menta. Sed quid agerem? Ita tu, O Deus zeterne, 
voluisti, ut cupiditatem sciendi haberem, facul- 
tatem non haberem. Tibi honos et gloria. Amen. 25 

ru. Zd. Mai. 'Tà ἐγκύκλια, sed non felicius hodie 
quam superioribus diebus: et horret animus, cum 
cogito imminere occasiones amittendi temporis in 
re molestissima. Tu, Domine, scis meum dolo- 
rem: scis meas serumnas, meos πειρασμούς.  Tus3o 


674 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


medere meis vitiis, et bene erit: ναὶ Κύριε, per 
Jesum Christum Filium tuum Dominum nos- 
trum, eui una tecum et Spiritu Sancto sit laus 
et gloria. Amen. 

Prid. Eid. Mai. Praeter solitum otii aliquantu- 5 
lum hodie nactus, ab aliis studiis ad sacras literas 
deverti. Legi aliquot capita in 1 Regum ; in his 
xviilL eujus versum adnotabam mirc elegantize 
et emphaseos adversus nutantes in negotio reli- 
gionis. Ibi igitur Elias populum ita alloquitur: 
—TyT-DM Devo "nmw-by onob ones cnecy 
wor wb bysrmeew) vers sco mwioWwrA μέχρι 


τίνος ὑμεῖς χωλανεῖτε ἐπὶ δυσὶ oe εἰ ὁ Kv- 


o 


pros Θεός ἐστι, πορεύεσθε ὀπίσω αὐτοῦ" εἰ δὲ ὁ Βαὰλ, 
πορεύεσθε ὀπίσω αὐτοῦ" plane eleganter. np quor; 
ex verbo dietum est πάσχα varia in sacra scrip- 
tura significat, bis vertitur verbo χωλαίνειν. ὩΣ Ὸ 
varia item significat. Vertitur hic ἐπ᾽ ἀμφοτέραις 
ταῖς ἰγνύαις. Sed λογισμοὺς ea vere intelligi con- 
sentiunt critici Hebraeorum. Est igitur venus-2o 
tissime dictum. Atque ego te supplex oro, Do- 
mine Jesu, ut in via veritatis gressus meos firmes 
meorumque, et des grata tibi sentire et facere. 
Amen. 

Kid. Mai. Ne hoc quidem die multum promovi. ?5 
Deus det meliora. Amen. 

xvit. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια utcunque. Θεῷ χάρις. 
Amen. 

xvi. Kal. Jun. Hodie uxor ad sacram synaxim 
cum meliore parte familie ivit pedes, rediitque 39 


Nr 


PR. EID. MAI.-7 KAL.JUN.] ESGHMEPIAEZX. 675 


curru amici vecta. Ego in studiis fere melioribus 
egi. Deo laus, honos, et gloria. Amen. 

xv. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια utcunque: Deo laus 
et honos. Amen. 

XIV. Kal. Jun. Studia, amici, nugee. Deus me- 5 
liora. Amen. 

xir. Kal. Jun. Studia fere neglecta ob morbum 
ex stultitia. Deus det mentem ad omnia suffi- 
cientem. Amen. 

xit. Kal. Jun. Ne nunc quidem ad studia satis 1o 
rediimus. Deus nos regat. Amen. 

X1. Kal. Jun. Neque nihil, neque multum. Deus 
benedicat. Amen. 

X. Kal. Jun. Uxor hodie rus est profecta, quam, 
Domine, serva euntem, rusticantem, redeuntem. :5 
Amen. 

Preste un vieux Synagoga Jud. a Holmes. 

IX. Kal. Jun. Deo Opt. Max. grates maxime, 
quod ad sacram synaxim hodie sum profectus, 
et per obscenam tempestatem pedes ivi, redii 2o 
ἀπήμαντος, concione magna cum voluptate audita, 
accepto etiam de uxore nuntio. Iterum tibi, 
Domine, gratias. Tu nos serva. Amen. 

viti. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια utcunque. | Deo 
laus et honos, qui me, meam et meos serva.25 
Amen. 

vir. Kal. Jun. En veteres curze redeunt. Uxor 
remissura hodie filium non remisit. ltaque sum 
sollieitus de utroque. Sed tu, Domine, nos ser- 
vabis. Amen. 30 


676 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


γι. Kal. Jun. De uxore sum liberatus cura et 
rediit filius. Deo laus. Amen. 

v. Kal. Jun. De uxore nuntium accepi; cum 
Cardinali Perronio fui rogatu ipsius, non infeli- 
citer, ut spero. Deum supplex veneror, servet 5 
me, meam ac meos. Amen. 

Iv. Kal. Jun. Uxor Dei beneficio hodie redit. 
Laus Deo. Amen. 

rr. Kal. Jun. 'Tà ἐγκύκλια Oec χάρις. 

Prid. Kal. Jun. Filius ad sacram σύναξιν ivit : 1o 
nos domi remansimus. Deus omnium animis 
veram pietatem insinuet, et verum sui timorem. 
Amen. 

Kal. Jun. Quod mensem inchoaverimus, Deo 
laus, honos et gloria. Atque idem pro sua boni- :5 
tate det mihi, meze, et meis absolvere. Amen. 

IV. Non. Jun. Qui per aliquot menses de uxoris 
valetudine leetatus eram, repentino ejus morbo 
non leniter sum perculsus hodie. Spero tamen 
omnia bene cessura, et ut ita sit Deum Opt. Max.2o 
supplex oro per Dominum Jesum, cui una cum 
Patre et Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. 
Amen. 

IH. Aon. Jun. Gratias tibi, Deus, quod uxor 
meliuscule habere videtur. Perfice quod super-:2; 
est, O Deus. Amen. 

Prid. Non. Jun. Uxor Dei beneficio melius hodie. 

O Domine, serva hanc domum. Amen. 
INon. J'un. 'T'à ἐγκύκλια, τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 
vut. μα, Jun. Paucas horas studiis dedimus, 3o 


6KAL.JUN.- 18 και. JUL.] ESHMEPIAEX. 677 


reliquum tempus omne literis scribendis, et ami- 
cis visendis. Habemus in animo ego atque uxor, 
si Deus volet, cras ad sacram σύναξιν et Domini 
coenam proficisci, atque inde villam visere. Tu, 
Deus seterne, serva et nos qui paramus ire, et; 
eos qui sunt mansuri per Jesum Christum Domi- 
num nostrum, cui una cum Deo Patre et Spiritu 
Sancto sit laus, honos, et gloria. Amen. 

vir. Zid. Jun. Imus, Domine, etsi afflictissima 
valetudine usa uxor est per totam noctem. Sed τὸ 
tua bonitas vires dat et dabit. Amen. | 

vi. v. Zid. Jun. Post diei unius rusticationem 
domum summo mane sum reversus, relicta uxore 
ruri, quam, O Domine, serva, qui servasti hacte- 
nus, et nos omnes cum illa per Jesum Christum, το 
cui una tecum et Spiritu Sancto sit laus et gloria 
εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 

IV. Kid. Jun. 'Tà ἐγκύκλια quantum per amicos 
licuit et non amicos; nam utrique nobis incom- 
modarunt. Deus nos servet et nominatim τὴν 2o 
φιλτάτην. Amen. 

IU. δα. Jun. 'Tà ἐγκύκλια utcunque. Sollicitudo 
de uxore, quam, O Deus, serva, et nos cum illa. 
Amen. 

Prid. Eid. Jun. Rediit uxor tuo, O Deus, bene- ἐς 
ficio: tibi honos, et gloria, qui et illam serva et 
nos omnes per Jesum Christum Filium tuum. 
Amen. 

Eid. J'un. 'Tà ἐγκύκλια uteunque.. Τῴ Oeo χάρις. 

xviit. Kal. Jul. En veteres angores meos.  An-3o 

VOL. 1, L 


675. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1609. 


gitur enim uxor dolore capitis, et gravissime cru- 
eiatur. Tu, Domine Jesu, illam subleva, nos 
respice. Amen. 

xvii. Kal. Jul. Deum immortalem! Qualem sum 
expertus noctem przeteritam. Uxor e dolore, ego 5 
ὑπὸ τῆς συμπαθείας miserrime perpetuam noctem 
sumus cruciati. Da, Deus seterne, meliorem hanc 
per Jesum Christum Filium tuum, cui una cum 
Deo Patre et Spiritu Sancto honos, laus, et gloria. 
Amen. 10 

χγι. Kal. Jul. 'Γὰ ἐγκύκλια aliquantum. | 'ó Oeo 
χάρις. 

xv. xiv. Kal. Jul. Neque nihil, neque multum. 
Deus benedicat. Amen. 

xii. Kal. Jul. Notas in /Eneam, toties inter-:5 
missam opellam, hodie absolvi Gratias tibi, 
Domine Jesu. Amen. 

xi. Kal. Jul. Τὰ ἐγκύκλια leniter. Te, Deus 
ceterne, veneror, des exitum molestissimi laboris 
videre, et mihi, uxori, liberis, sorori et quidem 29 
omnibus meis benedicas. Amen. 

Xl. Kal. Jul. Ad sacram σύναξιν hodie sum pro- 
fectus cum parte familie. Deo laus sit, gloria, 
et honos. Amen. 

X. Kal. Jul. 'T'à ἐγκύκλια, et cum Molinzeo minis-25 
tro graves et grati sermones. Deus pietatem nos 
doceat veram, aut potius in ea firmet. Amen. 

Ix. Kal. Jul. 'T'à ἐγκύκλια ἱκανῶς. Deo laus, honos, 
et gloria. Amen. 

viit. Kal. Jul. Etiam hic dies per summum Dei 3o 


17 KAL. JUL.-Ó NON. JUL.]. ESHMEPIAEX. 679 


Opt. Max. beneficium querelis caret. Datus enim 
est studiis, et cum uxore atque amicis συνουσίαις 
jucundis. Tu, O Deus seterne, haec otia nobis 
facis: tibi honos, laus, et gloria. De cezetero 
da, ut tuum nomen timeamus ego, uxor, liberi. 5 
Amen. 

viI. Kal. Jul. 'T'à ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. 

γι. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια et alie curee, ac. de 
meis rebus ad Frontonem in aulam literzee. Deus 
benedicat. Amen. IQ 

Preste au Polandis Atlas Mercatoris. 

v. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, et dies varie positus. 
Tu, Domine, serva nos ἀπημάντους ad tui nominis 
gloriam. Amen. 

IV. Kal. Jul. 'Γὰ ἐγκύκλια ut die sacro; etsi ad τς 
sacram σύναξιν ipsi non ivimus, sed pars familie. 
T6 Θεῷ χάρις. Amen. 

i. Kal. Jul. Versionem /Enese describere hodie 
absolvimus. Ita properamus ad finem hujus edi- 
tionis. Sed tu, Domine, da finem lzetum videre. 2o 
Da tibi serviamus ego, uxor, liberi, soror, et 
omnes. Amen. 

Prid. Kal. Jul. Pauca hodie: nam amicis fere 
diem hunc dedi. Deus nos servet, qui servavit 
adhuc. Amen. 25 

Kal. Jul. O Domine, qui dedisti inchoare, da 
perficere hune mensem, et in timore tui nominis 
nos firma. Àmen. 

vt. Von. Jul. Literae ad amicos. Deus det pro- 
ficere in studio virtutis et verze pietatis. Amen. 3o 

n2 


680 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


v. Non. Jul. Nihil, nisi literas ad amicos. Deus 
det sui timorem. Amen. 

1v. JVon. Jul. Et hodie amici varie subripuerunt. 
Deus det veram pietatem. Amen. 

ΠΙ. /Von. Jul. Ad saeram synaxim hodie profec- 5 
tus Ferrerium hominem eloquentissimum audivi. 
Deus det suze ecclesize fideles pastores. Amen. 

Prid. Non. Jul. Chronologiam Polybianam hodie 
sum aggressus. Deus ceptis benedicat. 

Non. Jul. 'Tà ἐγκύκλια, Oeo χάρις, qui peccata ro 
nostra nobis condonet. Amen. 

virt. id. Jul. 'Tà ἐγκύκλια 51 per amicos liceret. 
Θεῷ χάρις, qui uxorem rus hodie profectam servet, 
et nos omnes. Amen. 

vit. Zid. Jul. 'T'à ἐγκύκλια' Deus. ceptis adsit, et τς 
me, meam, et meos servet. Amen. 

vi. id. Jul. Parum hodie profecimus ; nam et 
valuimus parum belle. Deus servet me, uxorem 
et universam domum. Amen. 

v. Eid. Jul. Pene intermissa studia ob ἐπισκέ- 20 
Ves amicorum. Hodie accepi ἀργύρωμα quod ὁ 
μακαρίτης Scaliger testamento legavit. Erit cime- 
lium vita charius ob memoriam viri maximi. 
Dominus det mihi et meis virtutes illius imi- 
tari et nos servet omnes; οὐχ ἥκιστα δὲ uxorem.»; 
Amen. 

IV. Eid. Jul. Ad sacram σύναξιν hodie profecti 
non sumus. Deus ignoscat, et mihi, meze ac meis 
benedicat. 

ΠΙ. Zd. Jul. 'Tà ἐγκύκλια negligenter, quia domo 3o 


5 NON.JUL.-8 καὶ. AUG.]] ^? EOSHMEPIAEZ. 681 


fere totum diem afuimus. Deus uxorem redu- 
cem sistat; et nos omnes servet. Amen. 

Prid. Eid. Jul. Deo Opt. Max. laus et honos. 
Uxor hodie rediit salva et leta. Tibi, Domine 
Jesu, gratias ago, et, ut nos serves, oro. Amen. 5 

Eid. Jul. Nune sane properamus in incepto. 
Deo laus et honos. 

xviL. Kal. Aug. Hodie cepta edi przefatio ad 
Polybium, quam ut absolveremus nondum ali: 
curiae permiserunt. Tu da, Deus zeterne. Amen. το 

XVI. Aa. Aug. Γὰ ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui nos 
servet. Amen. 

xv. Kal. Aug. 'Tà ἐγκύκλια uteunque, Deus ceptis 
benedicat. Amen. 

xiv. Kal. Aug. Ad sacram synaxim filius ivit. ας 
Deus Opt. Max. huie domo benedicat. Amen. 

xil. Λ΄ αἰ. Aug. 'Tà ἐγκύκλια uteunque. Deus be- 
nedicat. Amen. 

χα. Kal. Aug. Hodie fere dies periit. Dominus 
huie domo benedicat et nos servet. Amen. 20 

XI. Kal. Aug. 'T'à ἐγκύκλια, Oeo χάρις. Amen. 

x. Kal. Aug. 'T'à ἐγκύκλια. | Sed a literis me avo- 
cat creditor sororis, pro qua fidem interposui 
meam. Deus ades. Amen. 

M. Calignon Hieron. Gr. MS. 25 

IX. Kal. Aug. Τὰ ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. Sed, O Do- 
mine, ades, et curis me libera. Amen. 

vir. Aa. Aug. Tà ἐγκύκλια omissa. per occasio- 
nem, et erat alias dies festus. "Te, Domine, sup- 
plex oro, adsis mihi, me regas. Amen. 30 


682 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1609. 


vii. Kal. Aug. Diem cultui divino consecratum 
ut bene collocaremus, ad sacram synaxim sumus 
profecti, et quidem pedibus per tempestatem ob- 
scenissimam. Multum sumus compluti, multum 
sudavimus. Sed erat tanti. Nam preter com-s5 
munem piis caussam, quia superiore die Dominica 
non interfueram concioni Dominicae, stimulavit 
me memoria evasionis e summo periculo ante an- 
num et paucos dies, cujus diei memoriam ut reco- 
lerem, et Deo gratias agerem, feci lubens, ut illuc io 
irem. Deo Opt. Max. honos, laus et gloria. Amen. 

vi. Kal. Aug. Mane aliquid: hoc solum. Deo 
laus. Amen. 

v. Kal. Aug. In recognoscendo indice Polybiano 
diem totum posui. Deus nobis et nostris bene-:5 
dicat. Amen. 

IV. Kal. Aug. In pertexenda Chronologia Poly- 
biana pars magna diei posita. Tu, Domine, da 
finem videre molestissimi laboris et tibi servire. 
Amen. 

rr. Kal. Aug. In Chronologia occupati finem at- 
tigimus. Deo laus et honos. Amen. 

Prid. Kal. Aug. Ad finem imponendum operi 
instituto me comparo. Sed, O Deus salutis mese, 
tu me adjuva. Amen. 25 

Kal. Aug. Quod bene vertere Deus velit faxit- 
que, ad reliqua pensi admodum molesti nos ac- 
cingimus: cujus finem videre det Dominus Jesus, 
qui et uxorem hodie rus euntem et nos omnes 
servet. d 


20 


7 KAL. AUG.—3 EID. AUG. ] EQSHMEPIAEXZ. 683 


iv. Non. Aug. Pars familie Hablonem ivit. Ego 
varie occupatus hsesi. Tu, Deus, ades. Amen. 

nr. Jon. Aug. In incepto aliquid promovimus. 
Domine Deus, da perficere, et me, meam, ae meos 
serva. Ámen. 5 

Prid. Non. Aug. Domine Deus, curis obruimur, 
neque hilum proficimus: tibi vota facimus. 

Non. Aug. Et nunc obruimur, Nam curz curas 
excipiunt, nec finis ullus. Sed omnis mea spes 
in te, O Deus. Amen. Io 

viit. Eid. Aug. Hodie uxor sacre interfuit con- 
cioni. Ego in penso fui assiduus, et promovi 
nonnihil: denique unicum superest caput trac- 
tandum, quod quum sit omnium gravissimum, 
tua cum primis, Ὁ Deus, ope opus. Ὁ ades. Amen. 15 

vir. Zid. Aug. 'Tà ἐγκύκλια in molesto penso, nec 
multum promovimus. Deus, ades, da perficiendi 
facultatem. Amen. 

vi. Eid. Aug. Totum diem misere fui impedi- 
tus. Itaque nihil agimus, et eo acrius opem tuam, 2o 
O Deus, te oramus. Amen. 

v. Eid. Aug. Dei beneficio sacree synaxi hodie 
interfui. Deus det in pietate proficere et me et 
meos. ÀÁmen. 

IV. Lid. Aug. ln instituto aliquid hodie. Sed; 
quando finem videbo? A te, Déus seterne, hoc 
beneficium expecto. Amen. 

nur. Eid. Aug. Ne hic quidem dies periit inuti- 
lis: sed restant multa: et te, Domine, respici- 
mus, à te opem petentes. Amen. 30 


684 ISAACI CASAUBONI [4. D. 160g. 


Prid. Eid. Aug. Et hoc die aliquid. Domine, 
ceptis ades, et da absolvere. Amen. 

Eid. Aug. Etiam hoc die aliquid. Sed totum 
fere diem afui, et multa restant, quce ut des per- 
texere, Domine, supplex te oro; atque ut in pie- 5 
tate me, meam, et meos serves. Amen. 

xvin. Καί. Sept. Aliquid hodie, sed non mul- 
tum. In te, O Domine, spes omnis mea. Amen. 

xvi. Kal. Sept. Aliquid et hodie, licet maxi- 
mam diei partem domo abfuimus. Deinde aliam το 
opellam sumus aggressi paucarum horarum si 
vacaret. Deus nos servet. Amen. 

xvi. Kal. Sept. Aliquid, imo multum, hodie in 
altera hac opella, et jam, nisi fallor, portum tan- 
cimus. Laus Deo. I5 

xv. Kal. Sept. Male hodie valuimus, clystere 
corpus juvimus, et profecto languor nos occupat. 
Sed in te, Domine, vires recipiemus. Amen. 

xiv. Kal. Sept. Hodie melius valuimus. Tibi, 
Domine, tibi gratias. Amen. 20 
xii. Kal. Sept. Domine Deus, jam videor otiari 
incipere: jam delicias gusto, quas libera vita af- 
fert. Sed tu, Deus salutis meas, ades nobis. 

Amen. 

xit. Kal. Sept. Sane otiari incipio a penso pene »5 
jam proelis emisso; sed alias formido curas mo- 
lestissimas: que me admonent, ut in tua, O 
Deus, sola benignitate solatium ponam. Hodie 
obiit Josephus Quercetanus medicus clarissimus, 
et obiit in purioris religionis confessione con-ao 


PRID. EID. AUG.—6 KAL. sEPT.] ESGHMEPIAESZX. 685 


stans. Da, O Deus, vivere, morique bene. 
Amen. 

X1. Kal. Sept. Uxor rus est profecta, quam tu, 
Deus zeterne, serva, et reduc. Amen. 

x. Kal. Sept. Ad sacram synaxim hodie sum 5 
profectus Dei beneficio, cui me, meam et meos 
supplex commendo. Amen. 

IX. Kal. Sept. Aliquid hodie fecimus, etsi non 
multum. Deus mihi, meze, et meis adsit. Amen. 

viii. Kal. Sept. Jam vacare incipimus, et nihil τὸ 
agimus. Hoe die accidit ut quum exspectarem 
uxorem e rure, adveniens summus amicus Jose- 
phus Mercerus narraret ilam non venturam. 
Repente ita iratus sum, ut verba exciderint 
ἀπευκτὰ prseter morem et voluntatem.  Miserum i5 
me! qui tam grandis natu elementa sapientize 
nondum didici. Deus Opt. Max. ignoscat mihi, 
illam servet et nobis ac nostris det in vera pie- 
tate, vera sapientia et omnibus virtutibus profi- 
cere. O exaudi, Domine, per Jesum Christum Fi-2o 
lium tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto ho- 
nos, laus et gloria. Amen. 

vit. Καί. Sept. Errata vel mea vel operarum in 
Polybio colligere hodie cepi, nedum absolvi. Deus 
errores vitzee meos et meorum corrigat. Amen. 25 

γι. Kal. Sept. Jam incipit esse longa uxoris 
expectatio, quam Dominus reducat et nos servet 
Amen. 


Presté a Mr. PAmb. d'Angl. Chronicon Eusebi, edit. 
Scal. 30 


686 ISAACI CASAUBONI [A. D. 160g. 


v. Kal. Sept. Uxor rure hodie est reversa, sed 
minus belle habens. Sanabitur, spero, tua ope, 
O Deus. Hic vero dies finem imposuit Polybia- 
nis meis curis, primae certe partis. Quo nomine, 
Deus seterne, optime, maxime, quas ego tibi gra- 5 
tias agam? Plures jam in eo opere fueram occu- 
patus, et erat onus jam grave. Quod illi non 
succubuerim, quod etiam inter gravissimas curas, 
et luctus etiam, dederis finem imponere, tu:e hoc 
est, O σῶτερ, benignitatis, tui muneris. O ἀδ, το 
Pater coelestis, ut hac cura liberatus alia agam, 
quie ad nominis tui gloriam referantur, ad eccle- 
sis tuse szedificationem, ad salutem meam et meze 
ac meorum, per Jesum Christum Dominum nos- 
trum, cui una cum Deo Patre et Spiritu Sancto 1:5 
sit honos, laus et gloria. Amen. 

Iv. Kal. Sept. Nihil serio: multa impedimenta : 
multa a literis avocamenta : illud τεράστιον quod 
mihi accidit. Italus quidam venit ad me, qui se 
ministrum Regis Hispani dicebat. Ait se velle2o 
de re secreta mecum agere. Ingreditur museum, 
incipit proloqui, et me suspensum tenet, quid ve- 
lit. Peto dicat, quid me velit. Tandem cuncta- 
bundus arcanum profert, et ait velle se a me im- 
petrare ut diaboli familiaris (horresco referens) 
per me fiat sibi copia, velle enim se non mali 
finis caussa, sed curiositatis tantum gratia con- 
sequi. Obstupui, steteruntque come, et hominem 
corripui, atque ad sanam mentem revocare sum 

conatus. Cum in his essemus, superveniunt Cap- 3o 


t3 
Un" 


5 KAL.SEPT.-3 NON. sEPT.] EGHMEPIAEZ. 687 


pucini duo (M. Emanuel Cappucinus cum socio), 
viri simplices et linguarum valde studiosi. llle 
Italus me reliquit: ego rem illis. narro, et anxie- 
tate liberatum me gaudeo quam sum expertus, 
quamdiu solus cum illo furioso in meo museo 5 
fui. Dominus respiciat imperitos verae pietatis, 
et eos suas vias doceat. Amen. 

Iste Italus dixit se fuisse Romse, tota Itaha, Coloniz, 
ibi vidisse Cardinales inter alios, qui aut delenirentur 
artibus curiosis, aut paterentur alios deleniri. IO 

ur. Καί. Sept. Ad sacram synaxim hodie sum 
profectus, et Gigordum ministrum Mompeliensem 
pie docentem audivi. Laus Deo Opt. Max. 

Prid. Kal. Sept. Noctem superiorem pene in- 
somnem egimus, ob gravissimam uxoris valetu-:5 
dinem. Domine Jesu, medere nostris malis, et 
illam sana pro tua infinita misericordia. Amen. 

Kal. Sept. Deum veneror, ut, qui dedit exigere 
priores anni hujus menses, det hunc feliciter 
inchoare, feliciter perficere, et conatibus nostris 2o 
in procurandis familiaris rei commodis adsit, 
detque ità humana curare ut ante omnia τῶν 
οὐρανίων ἀπρὶξ ἐχώμεθα. Amen. Interim quod uxor 
hodie purgata melius habet, immortales tibi, O 
Deus, ago gratias. Ὁ serva hanc domum. Amen. 25 

Iv. Von. Sept. Nihil prorsus hodie. Deus regat, 
servetque hanc domum. Amen. 

rr. Von. Sept. Paucas hodie ad amicos in Ger- 
maniam epistolas. Deus det rectam et firmam 
mentem. 30 


688 ISAACI CASAUBONI [4. D. 16c9. 


Prid. Non. Sept. Etiam hodie aut nihil, aut 
literas ad amicos. Θεῷ χάρις. 

Non. Sept. Ne hodie quidem aliud quidquam 
egimus, nisi quod literis scribendis et amicorum 
colloquiis vacavimus. Deus respiciat hanc do-; 
mum. Amen. 

virt. Zid. Sept. Dies erat Deo sacra, et preeterea 
celebratione S. Coenze celebris. Quum praeceden- 
tem noctem uxor charissima per cruciatus per- 
petuos egisset, non putabam vel cogitandum esse τὸ 
me posse tanto beneficio frui. Sed uxor pietatis 
respectu omnes dolores oblita, et me hortata est, 
ut ne differrem, et ipsa magna cum mea admira- 
tione decrevit ad sacram synaxim ire. lIvimus, 
ἐκοινήθημεν, rediimus. Deo Opt. Max. laus immor- 
talis. Quod superest, te, Deus seterne, oro per 
Dominum nostrum Jesum Christum, ut misere 
afflictam respicias, et cruciatus capitis illi leves. 
O exaudi, Deus Opt. Max., per Dominum Jesum, 
cui una tecum et Spiritu Sancto laus, honos eto 
eloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

vit. Eid. Sept. Uxor bene, certe melius valuit. 
O quas ego tibi, Domine, gratias agam? Te cele- 
brabo, tuum nomen prsedicabo, sicut zequum et 
justum est. Amen. 25 

vli. Jd. Sept. Ad sacram synaxim cum filio 
Johanne sum hodie profectus Dei Opt. Max. 
beneficio, qui pro sua infinita bonitate uxorem 
sanet, ac nos servet. Amen. 

v. Eid. Sept. Noctem pr:eteritam inter gemitus 3o 


-- 


: 


PR. NON. SEPT.-5 EID. SEPT.] EDHMEPIAEZ. 689 


et lacrymas egi ob morbum uxoris charissimze 

et εὐσεβεστάτης. llla familiari sibi morbo capitis 

ita est cruciata sine ulla intermissione, ut ambo 

mortem tantis serumnis libenter essemus prz- 

laturi. O Pater, Ὁ Deus immortalis, subleva s 
misellam, et respice languentem, et jam crucia- 
tibus tantis imparem. Sana illam, aut dolorem 
illam inter et me partire. Denique respice nos 
et lamentabilem hane domum solare. Dele pec- 
cata in nobis, da vivere vitam tibi gratam, et sine 
perpetua hac cruce quod superest vitz;e exigere. 
Scimus, Domine, et fatemur ex animo meritam 
esse illam, meritum me prsecipue, μυριάκις gra- 
vioraà his mala. Sed si sumus indigni, quos 
respicias, digna tamen bonitas tua quam omnesi:5; 
mortales celebrent. Et, O Deus, respice nos, 
non quales sumus in nobis, verum quales sumus 
Christo tuo ἑνωθέντες, ut corporis illius membra. 
O exaudi, Deus sterne, preces meas ex animo 
humillimo proficiscentes et contrito, atque uxo- 
rem jube valere bene aut saltem melius, et sem- 
per velle nos, quze tua Majestas voluerit. Oro, 
obsecro, veneror per Jesum Christum Dominum 
nostrum, cui una cum Deo Patre et Spiritu 
Sancto sit honos, laus et gloria. Amen.  Nonog 
possumus przetermittere ἀνεπιστάτως tempestatem 

praesentem eui similem nullam recordantur peri- 

tissimi viri hujus aéris et climatis. Nam ab eo 

die qui dicitur de la S*. Jehan ad hunc diem 

nulla prorsus sine pluvia preeteriit dies. Fuere 3o 


— 


Oo 


το 
ie) 


690 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


qui dicerent quoniam pluisset die sacra memorize 
nescio cujus divi, fore ut per continuos deinceps 
dies plueret. At jam ex eo tempore non quadra- 
ginta sed amplius quinquaginta lapsi dies et 
adhue cselum ita horridum, ut nunc demum; 
videatur initium habere pluvia tempestas. Ita- 
que exspectamus, quid erit futurum. Futurum 
id certe scimus, quod Deus jusserit. 

Iv. Kid. Sept. Nihil prorsus hodie egimus ; non 
librum saltem aspeximus. Deus det sui timo-:o 
rem. Amen. 

nr. Zid. Sept. Nihil ne hodie quidem. Deus, 
ades. Amen. 

Prid. Eid. Sept. Rus hodie ego et uxor profi- 
ciscebamur. Tu, Deus seterne, nos serva. Amen. 15 
Μά. Sept., xvui. Kal. Oct. Hodie sum rure re- 

versus; sed non integer. Partem enim mei ibi 
reliqui, optimam uxorem, qua propter morbum 
cogitur ad tempus ἀποδημεῖν. Ego ibi casu segro- 
tavi; sed beneficio Dei sanior sum reversus. 6,20 
Deus seterne, veneror, serves uxorem, me, et meos 
omnes, per Jesum Christum, cui una cum Deo 
Patre et Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. 
Amen. 

xvit. Kal. Oct. Hodie Cancellario oblatus est a»; 
nobis Polybius, quem gratissimo animo suscepit. 
Dedimus et alüs Proceribus. Deus benedicat, et 
ad sui nominis gloriam omnia dirigat. Amen. 

xvi. Kal. Oct. Nihil aut parum! et spes regia 
labascit, ut sunt hodie mores. In Deo spes omnis 5o 


En qe -- 


4 EID.SEPT.-II KAL.OCT.] EOHMEPIAEX. 691 


mea. Ille pro sua bonitate meam servet, me, et 
meos. Amen. 

xv. Kal. Oct. O vitae hujus τὰ κενά. Nam quid 
ago? Certe nihili, et inutilis vivo. Aulicus enim 
sum factus, et jam dies aliquot nugas ago.s 
Domine, da meliora et me serva, meam, ac 
meos. Amen. 

xiv. Kal. Oct. Male habebamus hodie, et gra- 
viora metuebamus. Sed aderit, spero, Deus. Ad 
Ronium profecti hodie ὑστερήσαμεν τοῦ καιροῦ. το 
Ab uxore literas accepimus, quam nobis, O Deus 
seterne, serva, et me ex istis molestiis aulicis 
libera. Amen. 

xig. Kal. Ocí. Noctem per magnos cruciatus 
egi. Dies paullo commodior ; et non neglecta το 
cura valetudinis, etiam adhibita φλεβοτομία. 
Deus et me et uxorem sanet, et ceptis bene- 
dicat. Amen. 

xH. Kal. Oct. De valetudine cur tibi, O Deus, 
gratias habeam agamque, caussa est. Accedit 2o 
beneficium insperatum, quod uxor audita vale- 
tudine mea statim accurrit. O tu illam, Domine, 
sana, et nos pietatem doce. Hodie in arcem 
iveram, ut Polybium Regi offerrem. | Postea con- 
silium amicorum fuit ut differrem donec Rex; 
rediisset. Nos ita a Deo pendemus ut omnia ab 
eo speremus, aliunde nihil. Non confundet nos, 
scio, spes ista. Amen. 

xi. Kal. Oct. Literz?e et valetudinis cura me 
diem totum tenuerunt. Θεῷ χάρις. 30 


692 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


x. Kal. Oct. Metaphysicis studiis mane est im- 
pensum: deinde amici totum diem eripuerunt. 
Deus servet corpus et animum ἀπήμαντον mihi 
ac meis. Amen. 

IX. Kal. Oct. Amici vix respirare me sinunt. 
Itaque perit tempus miserrime. Sed parum hoc, 
si modo relique vitze Deus benedixerit: quod, 
O Deus, facito. Amen. 


Hodie Petro τῷ τροφεῖ Merici 200 fere ll. datz& mutuo ; 
quie utinam bene sint collocatz. — Perierunt. 1o 


V1 


viii. Λ αἰ. Oct. Ad sacram synaxim hodie sum 
profectus: deinde amici nos habuerunt. Θεῷ 


χάρις. 
vii. Kal. Oct. Neque mane neque ἃ prandio 
meus fui. Deus me et meos respiciat. Amen. τς 


vi. Kal. Oct. Quod Deus consilium fortunet, 
ego, uxor, et universa fere domus hodie rus pro- 
ficiscimur ad dies aliquot. Utinam et ibi verae 
pietatis memores semper vivamus, et reversi ad 
omnia pietatis officia ego et omnes mei nos com- 2o 
paremus. Deum veneror, ita velit esse per Je- 
sum Christum, cui una cum Deo Patre et Spiritu 
Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 

Presté aujourdui a Mons'. Hubert ma charte Geogra- 
phique Turquesque.  Presté a Mons'. Estienne le Theso- 25 


rier mon comment. en le premier et 2 tomes de Baroni 
Annales. 


v. Kal.—Pid. Non. Oct. E rure huc excurri- 
mus. Quantum refecti simus hac rusticatione, 
quantum tibi, Domine, debeamus, ne exprimere 3o 


S 
3 
! 


Ἷ 


Ἢ 


p. 
2 


IOKAL. OCT.-13 ΚΑΙ. NOV.] ESHMEPIAEZ. 698 


quidem verbis queam. Ο fac, Deus sterne, ad 
gloriam tui nominis omnia referantur, et otia et 
negotia. ln hoc secessu oblata occasione usus 
sum discendi linguam Anglicam, in quo studio 
nactus eximium praeceptorem et accurate doctum 
tantum paucis horis profeci, ut videar mihi posse 
aliquid assequi mediocri labore. Sit utinam 
fausta hzc accessio ad nostra studia. Me certe 
nihil zeque stimulavit, quam quod sciebam et 
Rainoldum et alios summos Theologos in ea lin- 
gua multa exquisite scripsisse. Deus benedicat 
et universce domui et studiis per Jesum Christum, 
cui una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus 
et gloria. Amen. 


Aon. Oct. Quod Deus fortunet, rus redimus ego : 


atque uxor. Tu, Domine, ceptis et consiliis bene- 
dice. Amen. 

xi. Λ αἰ. Nov. Hoc demum die rusticationi finem 
imposuimus, et urbem repetiimus. Tibi, Domine 
Jesu, gratias agimus, quod profecti urbe ἀπήμαν- 
τοι, ἀπήμαντοι rediimus. Da nunc novis viribus 
refectis in procurationem τῶν πρὸς τὴν σὴν δόξαν 
συντεινόντων Strenue incumbere. Dum rure sum, 
aliquot saltem horas quotidie melioribus literis 
et lingue Anglieane dedi. Regem etiam adii 
ad Fontem Ebledi profectus, et Polybium illi 
obtuli. Sum exceptus ἃ maximo nunc Regum 
humanissime, benignissime: sed meum opus ita 
est exceptum, ut par erat ab eo suscipi qui lite- 


5 


9] 


- 
γι 


t3 
Oo 


t3 
Un 


rarum est τελέως rudis. Culpa fuit et quidem 3o 


WOI H. M 


694. ISAACI CASAUBONI [4. n. 1699. 


insignita τοῦ τὴν σφραγῖδα κατέχοντος, qui egregie 
mihi fucum fecit. Nam qui receperat sexcenties 
se de ea re cum Rege verba facturum ne yp? qui- 
dem illi dixerat. Quid multa? Vanitatem aulz 
et rerum humanarum vidi ac risi, laetus interim 5 
quod eodem plane tempore Rex Anglie suam 
benevolentiam publice mihi significandam cura- 
verit. Ego me, meos, et meam, tibi, Deus zeterne, 
permitto et committo. Tibi in τρισαγίᾳ trinitate 
uni Deo sit honos, laus et gloria. Amen. 10 

xl. Kal. Nov. Vix rediimus, et molestias ur- 
banas diversi generis experiri incipimus. Deus, 
ades. Amen. 

x1. Kal. Nov. Siquando amici nos acervatim in- 
viserunt, certe hodie. Deus omnia regat. Amen. τς 

Presté ἃ M. Arpennius Proverbia Arab. cum interpr. 
Scal. item folia Arabica ex versione Merceri; item τύπους 
declinat. Arabicarum. 

x. Kal. Nov. Ne hodie quidem melius nobiscum 
est actum. Deus, ades. Amen. 20 

IX. Kal. Nov. Nihil, nihil. O libera me, Deus. 

vir. Kal. Nov. At dies certe hodiernus non 
perit, quo audivimus Durandum pastorem de 
divina et humana Christi natura erudite in coetu 
piorum disserentem. Deo laus, honos et gloria. 5 
Amen. 

vii. Kal. Nov. Deum immortalem! Quis me 
liberabit ab his molestiis? Nam dies toti sine 
ulla exceptione mihi pereunt, et quidem ab iis 
occupati qui σκευωρεῖν ἡμετέραν τὴν πίστιν Cupilunt.3o 


I2 KAL. NOV.-4 NON. NoYV.] EOSHMEPIAEX. 695 


Tu, Deus sterne, firma animum meum in via 
veritatis. Amen. 

γι. Kal. Nov. Plane exulis vitam ago. Exulo 
enim dies totos a libris. O Deus, meliora. Amen. 

v. Kal. Nov. O s&erumnas! Ego nihil ago: uxor; 
hodie rus profecta. Quid csetera enumerem ἢ 
Itaque te respicio O Deus, qui me firma in 
amore veritatis. Amen. 

IV. Kal. Nov. Ad priores cumulus accessit, qui 
ne me tandem obruat, cautio est: idque ne fiat, 1o 
te, Deus seterne, veneror, et supplex oro. Amen. 

II. Καί. Nov. Hodie et paucas horas studiis 
dedi, et paucas item negotiis: frustra: et Deus 
benedicat. Amen. 

Prid. Kal. Nov. Minus hodie valuimus, et domo :5 
non exiimus. Sed non defuerunt qui averterent. 
Θεὸς ἐλεαίροι. Amen. 

Kal. Nov. Deus bene vertat, diem hodiernum 
bene posuimus, et sacram concionem utramque 
audivimus cum universa familia, quze quidem hiec 2o 
adest. Nam uxor interim rusticatur; quam, et 
nos eum illa, ac nostros omnes tu serva, Deus 
ceterne. Amen. 

IV. Non. Nov. Dies hic certe benignitate tua, 
Domine, erga me ac meos est insignis. Nam quies 
nuper vidissem non sine animi morsu munus 
meum a hRhege satis, uti interpretabar, frigide 
excipi, hodie reapse sum expertus, quam gratum 
illi hoc fuisset. Mane enim per D. de Gourges 
libellorum supplicum magistrum mille aureos 30 

M 2 


696 ISAACI CASAUBONI [4. D. 160g. 


sive librarum 3ooo in sericea crumena ad me 
misit non sine honore verborum. Tibi, Deus Opt. 
Max. tibi hoc ego beneficium fero aeceptum. 
Debeo et Regi, quem voluisti studia mea fovere. 
Meum est pro tanto beneficio tuum nomen dies 5 
noctesque celebrare, et omnes rationes diligenter 
quaerere probandi animum meum Regi et qui- 
buscunque potero rebus illi inservire. Da, Pater 
ἐπουράνιε, mihi, da meis ut in vera pietate, quae 
fons est omnium officiorum quotidie proficiamus, τὸ 
per Dominum nostrum Jesum Christum, cui una 
cum Deo Patre et Deo Spiritu Sancto τῇ παναγίᾳ 
ἐν τριάδι μονάδι Sit laus, gloria et honos. Amen. 

virt. Eid. Nov. Uxor hodie rediit, et me gravi- 
ter ob ipsius absentiam moestum mirifice recre- t5 
avit. Deo meo laus et honos εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Amen. 

vir. Zid. Nov. Etiam hodie multum temporis et 
quidem matutini amisi. Sed, Deus, ades. Amen. 

vi. Eid. Nov. Quum universe Gallie ecclesia 2o 
jejunium celebraret sacer; συνάξει interfuimus, et 
tres conciones audivimus, incredibili omnes cum 
voluptate, Molinzei, Faucherii et Durandi, qui 
quidem cum omnia ad diei circumstantiam apta- 
ret mirifica industria et pietate sic me affecit, ut 25 
vix apud me essem. Itaque periculorum quce 
mane eramus experti ego atque uxor in pessima 
navicula facile obliti, hoc Deum oravimus ut 
similis solennitatis dies plures in anno agere 
liceat. Atque utinam cum fructu nostro hujus 30 


E 


8xrp.Nov.-14KAL.DEC.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 697 


tanti beneficii simus facti participes. Ita Deus 
Opt. Max. velit, cui una cum filio ipsius Domino 
nostro Jesu Christo et Spiritu Sancto sit laus et 
honos εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 

v. Eid. Nov. Pauca hodie, sed aliquid tamen. 5 
Oeo χάρις. 

Iv. Eid. Nov. Cur ad synaxim hodie non irem 
causse fuerunt plures. Sed male cessit. Nam 
a prandio habuit me vir quidam, optimus ille 
quidem, sed incredibiliter fervens cupiditate tra- τὸ 
ducendi me ad alias partes, qua in re tam strenue 
operam ponit, ut jam nullam amplius sperare 
quietem queam. .O molestias omni cruciatu mo- 
lestiores! Tu, Deus seterne, serva me et meos in 
timore tui nominis et vera pietate. Amen. 15 

ur. Zid. Nov. Aliquid hodie, etsi non multum. 
Deo laus et honos. Amen. 

Prid. Eid. Nov. At hodie nihil, et plane crucem 
passurus sum ab istis interpellatoribus curarum. 
Deus det meliora. Amen. 20 

Eid. Nov. Hodie aliquid Dei beneficio, cui sit 
laus. Amen. 

xvii. Kal. Dec. Aliquid hodie. Θεῷ χάρις. 

xvi. Kal. Dec. Parum, aut nihil. Deus, ades. 

xvl. Kal. Dec. Non alia, imo deterior fortuna; 
hujus diei. O ades, Domine. Amen. 

xv. Kal. Dec. Ne hodie quidem ad sacram syn- 
axim sum profectus ob tempestatem obscenissi- 
mam. Deus hane domum protegat. Amen. 

xIv. Kal. Dec. Aliquid hodie, quum summo 3o 


698 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


mane surrexissem. Sed partem magnam diei 
afui. Deus, ades. Amen. 

xi. Kal. Dec. Aliquid hodie, sed minimum 
illud quidem. Deus, me respice et meos. Amen. 

xit. Kal. Dec. Aliquid, etsi non multum. Deos 
laus. Amen. 

xi. Kal. Dec. Aliquid hodie: non enim exii: 
sed uxor, ex negotio rus est profecta quam Deus 
serva et totam domum. Amen. 

x. Kal. Dec. Aliquid, etsi non multum. Deus, 1o 
ades. Amen. 

IX. Kal. Dec. Hodie aliquid Dei beneficio, qui 
nos respiciat. Amen. 

vit. Kal. Dec. Ad sacram synaxim pene uni- 
versa domus est profecta, uxore excepta, quz rs 
abest, et me, qui varie sum impeditus. Deus nos 
respiciat, οὐ verum sui timorem nobis largiatur. 
Amen. 

Ix. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια. Sed de uxore solli- 
citi admodum esse incipimus. Deus nos omnes2o 
servet. Amen. 

Hodie Tacitum σὺν Θεῷ explicare institui. 

viii. Kal. Dec. Uxorem hodie expectabam, sed 
illa non venit. Deus reducat salvam et inco- 
Iumem. 25 

vir. Kal. Dec. Ne nunc quidem uxor venit, non 
sine aliqua sua culpa. Sed brevi, spero, reducet 
ipsam Deus. lévorro, γένοιτο. 

vi. Kal. Dec. Needum venit uxor. ᾿Αδικεῖς, ὦ 
φιλτάτη. Nam hsec longior mora mihi moles-39 


13 KAL. DEC.-8 EID. DEc.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 699 


tissima est. Sed benedicat huic domui Deus. 
Amen. 

v. Kal. Dec. Venit ἡ φιλτάτη; eoque nomine 
magnas tibi, Deus szeterne, gratias ago. Tibi 
honos et gloria. Amen. 5 

IV. Kal. Dec. Aliquid mane hodie, sed parum, 
et à prandio nihil. Θεῷ χάρις. 

Preste Menda a M. Heraud. 

il. Kal. Dec. Ad sacram synaxim ego atque 
uxor hodie sumus profecti. Deo laus et honos. τὸ 
Amen. 

Prid. Kal. Dec. 'Tà ἐγκύκλια: Θεῷ xapis. 

Kal. Dec. Deus ceptis benedicat. Mensem hodie 
inehoavimus, quem da, Ὁ Deus, absolvere mihi, 
mese, ac meis ad nominis tui gloriam. Amen. I5 

IV. IVon. Dec. Ad. Cardinalem Perronium hodie 
sum profectus accitu ipsius. Te, Deus, oro, adsis, 
verba suggeras, omnia dirigas ad tuam gloriam, 
zedificationem Ecclesise et salutem meam. Amen. 

in. Non. Dec. Deus liberet me ab his angustiis. 2o 
Scis tu, Deus καρδιογνῶστα, quid me angat, et 
quam assidue vexer ob caussam religionis. Tu 
respice me, et mihi ac meis benedice per Domi- 
num Jesum, cui una cum Patre et Spiritu Sancto 
sit laus et honos. Amen. 25 

Prid. Non. Dec. Vix hodie egi aliquid. Tu re- 
spice nos, Deus zeterne. Amen. 

INon. Dec. Aliquid hodie. Θεῷ χάρις. 

virt. Zid. Dec. Deo laus, honos, quod ad sacram 
synaxim ego, tota fere domus hodie ivimus. Ille 3o 


700 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


nos servet «ai κατὰ ψυχὴν καὶ κατὰ σῶμα ἀπημάντους. 
Amen. 

vit. Eid. Dec. Adhue Theologica nos habent, ut 
possimus τοῖς ἐξ ἐναντίας respondere. Deus Opt. 
Max. adsit mihi, nese et meis. Amen. 5 

vi. Eid. Dec. Adhue Theologica nos habent: 
atque utinam huic studio Deus Opt. Max. bene- 
dicat et ezeteris quoque meis ac meorum. Amen. 
v. Eid. Dec. Deus benedicat studiis hisce meis 
ad nominis sui gloriam et salutem meam. Amen. 1o 
IV. Eid. Dec. Apud Cardinalem Perronium ho- 
die fui: multa de religione egimus. Testor tuum, 
Deus seterne, Numen, invitum me illud tempus 
perdere quod istiusmodi συζητήσεσιν | impendo. 
Itaque quam slm ἄστρεπτος in re pietatis quo- 15 
tidie illis ostendo. Sed me necessitates graves 
huie conditioni allipgant. Te supplex veneror, 
Deus immortalis, ut et animum et corpus serves 
ἀπήμαντον, per Jesum Christum Filium tuum μονο- 
γενῆ, cui una cum Patre et Spiritu Sancto sit laus 2o 
et honos ac gloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 

nt. ιὲα. Dec. Etiam hodie cum Cardinali gra- 
vissime contendimus. Tu, Domine Jesu, libera 
me ab his serumnis. Amen. 

Prid. Eid. Dec. 'Tà ἐγκύκλια, Oeo χάρις. 25 

Eid. Dec. Ad sacram σύναξιν pars familize ivit : 
pars remansimus. Deus Opt. Max. in timore suo 
nos velit firmare. Amen. Amen. 

xix. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια leniter. Sed tu, 
Domine, nos respice. Amen. 39 


7 EID. DEC.-I2KAL. JAN.] | ESHMEPIAEXZX. 701 


xvin. Kal. Jan. Hodie parum, quum ad D. Des- 
diguerium essem mane profectus. Certe nihil 
video in quo spem ullam ponam κρειττόνων nisi 
Deum unum, cui sit sine fine honos et gloria. 
Amen. 5 

xviI. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια: Deus me, meam, et 
meos servet. Amen. 

Presté a M*. Castraies Fr. Patricius sur Polyb. Castram. 
χγι. Kal. Jan. Aliquid hodie, sed obruor curis : 
et Dominus nos sublevet. Amen. I0 
xv. Kal. Jan. Hodie ad solita studia sum 
reversus omissis illis gravioribus in quibus 
ut possim majore otio degere, da, O Domine. 

Amen. 

xiv. Kal. Jan. Vix paucas horas meas habui.:s 
O miserum me! Sed satis est, si timorem sui 
nominis Deus mihi et meis dederit. Amen. 

xli. Kal. Jan. Ad sacram synaxim Dei bene- 
fieio ivimus hodie ego atque uxor quum amicis- 
simus Heraldus me rogasset ut filii recens sibizo 
nati esse vellem à»aóóyos. Deus et illi et nobis 
omnibus benedicat. Amen. 

x11. Kal. Jan. Ab illustrissimo Principe Anhal- 
tino hodie vocati ad prandium ivimus, et aliquot 
horas amisimus. O vitam molestam! Illud vero 25 


molestius, quod quiescere nobis per eos non licet, 


qui σκευωρεῖν τὴν ἡμετέραν πίστιν Satagunt. Hoc 
illud est, quod vitam nobis molestam reddit. 
Nam quz est amentia velle nobis persuadere 
Ecclesiam illam suam non posse errare? Horret 5o 


702 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1609. 


animus ad illam vocem. Domine Deus, da exi- 
tum his molestiis. Amen. 

XI. Kal. Jan. Apud Cardinalem Perronium ho- 
die fuimus szpius ab eo acciti, et det Dominus 
omnibus in rebus voluntati su: obtemperare.s 
Amen. 

x. Kal. Jan. Deus ceptis benedicat. In recog- 
nitione characterum Theophrasti et editione Sue- 
tonii dudum inchoata occupamur. Θεῷ χάρις. 

IX. Kal. Jan. O miserias! Hic tamen dies totus ro 
fere est occupatus, sed in nugis, et non ex animi 
sententia. Deus, ades. Amen. 

vir. Kal. Jan. Ad sacram synaxim profecti 
cum uxore Domini natalem celebravimus. Laus 
Deo. Amen. 15 

vit. Kal. Jan. In Theologicis hodie sumus ver- 
sati. Deus adsit, et nos regat, ac dirigat. Amen. 

γι. Kal. Jan. Deo laus, honos, et gloria, qui dedit 
hodie mihi, uxori, sorori, et aliis meorum sacr:e 
eucharistivee fieri participes. Ivimus igitur etao 
rediimus, etsi per obscenam tempestatem, et qui- 
dem pedibus, nec grave est visum. Iterum Deo 
laus. Amen. 

v. Kal. Jan. Apud Cardinalem Perronium hodie 
fui, virum certe magnum ; utinam bon: semper 25 
doctrine propugnatorem. Illum Deus fingat 
promovendz suz glorie utilem, et nos omnes. 
Amen. 


Presté a Mons'. de Moulin Velserus de Augusta, et 
Mariana de institutione Principis. 30 


11 KAL. JAN.—PR. ΚΑΤ. JAN.] ESHMEPIAEZ. 708 


IV. Kal. Jan. Ad Suetonium recensendum hodie 
redii. Deus ceptis benedicat. Amen. 

i. Kal. Jan. Et hodie Suetonius me habuit. 
Θεῷ χάρις. Amen. 

Prid. Kal. Jan. Non multa hodie, ac pene nihil, 5 
ab amicis diem totum impeditus. EH:c nostra 
est conditio. Atque ita anno huie finem impo- 
suimus. Quem annum, Domine, quod dederis 
exigere, quodque tot argumenta tuze ἀφάτου boni- 
tatis dederis experiri, quas ego tibi grates agam ? 1o 
Ubi aut quzxe verba tuis paria meritis inveniam ? 
paria dico? imo vero quis dabit mihi ut partem 
aliquam beneficentia tuze verbis possim exequi? 
TL πρῶτον, τί δ᾽ ἔπειτα, τί δ᾽ ὑστάτιον καταλέξω: Vale- 
tudo mea, uxoris, et liberorum etsi aliquando 
titubaret, ab aliquot tamen mensibus sie satis 
commoda: studia non plane infeliciter procurata, 
et molesto labori finis ex parte impositus. es 
familiaris, quae prioribus annis tot clades acce- 
perat, non solum non deterior facta, sed etiam 2o 
munere haud poenitendo Regis aucta. Denique 
quid potissimum querar, nihil habeo: absit dicto 
invidia. Tua nimirum, Deus seterne, tua inenar- 
rabilis bonitas, benignitas, χρηστότης καὶ ἀνεξικακία 
hee mihi, meisque bona praestitit. Quse tue; 
erga me ac meos clementie argumenta dum re- 
voco ad animum, et me respicio, terrore corripior 
maximo ne longam patienti, tuze expectationem 
cum foenore tandem ego ac mei luamus. Quid 
enim est in nobis, quod ulla ex parte tantis bene- 5o 


-- 


5 


704. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1609. 


ficiis tuze Majestatis, Deus seterne, respondeat? 
Friget zelus meus ac meorum, pietas lenta, opera 
bona plane nulla. Quid igitur sperare pessumus, 
si nos et nostra respicimus? Nos vero, Domine, 
fatemur, profitemur, ac serio et ex animi interiore 5 
sensu agnoscimus nihil esse in nobis, nihil pro- 
ficisci a nobis, aut omnino posse proficisci, quod 
ferre βάσανον tui conspectus valeat. Nos lutum 
et argilla sumus, nos παντοδαπῶν γέμομεν ἁμαρτη- 
μάτων. Si sumus ipsi nobis Suffeni, at extinguere 
tamen interiorem testem non possumus.  Pecca- 
vimus igitur, Deus immortalis, peccavimus, et 
quotidie peccamus adversus te, et tua clementia 
aut venia sumus indignissimi. At nihilo secius 
tamen ad te confugimus, tuam opem imploramus, 
tuum nomen invocamus, te veniam supplices 
poscimus. Ο respice nos propitius, Pater ézov- 
ράνιε, Deus misericors, unica spei nostra anchora. 
Da Majestatis tuse ἀνεξιχνίαστον magnitudinem 
magis magisque in dies suspicere: da tuum 2o 
nomen revereri: da puris animis te colere, et 

voluntate sincera adorare. Infige cordibus nos- 

tris tuorum beneficiorum memoriam. Fac jugi 

illorum recordatione ad novse et melioris vitze 

desiderium serio excitemur, te unum sitiamus ; 25 
te unum quzsramus; et querentes inveniamus. 

Benedie animis corporibusque nostris: valetu- 

dinem bonam et vitz:e necessaria preesidia indulge 

nobis, mihi, inquam, uxori, liberis et sorori mea 

atque omnibus τοῖς ἐν yéve. Benedic ceptis et3o 


o 


σι 


PR. KAL. JAN.-KAL. JAN.] ESHMEPIAEX. 705 


consiliis nostris: serva mentem puram, et ab 
omnibus nos libera erroribus. Imprimis da hoc 
nobis, ut muneribus tuis utamur bene, iisque ac- 
cendamur ad verze pietatis amorem in dies vehe- 
mentiorem. Nam que nos circumstent pericula, 5 
scis, Deus omniscie. Certe quod stamus, quod 
agnitam virtutem retinemus, totum hoe tui esse 
muneris, non virium nostrarum, ingenue agnosci- 
mus:: et hoc vel pracipue nomine tibi, Deus 
sterne, ego meique gratias agimus.  lterum τὸ 
igitur, iterumque, vel potius μυριομυριάκις — tibi, 
Domine Jesu, grates gratissimse, tibi, qui una 
cum Patre et Spiritu Sancto sine principio vivis, 
regnas, sine fine vives, regnabis. Amen. 


Κύριε βοήθε. ANNus Dourwt cro ΙΟΟΧ. 15 


Quem quidem annum ut feliciter inchoemus, 
et ut ad finem letum perveniamus, ego, uxor, 
liberi, soror et omnes mei, supplex ego te, Deus 
immortalis, per tuam ipsius misericordiam, per 
merita Jesu Christi τοῦ μονογενοῦς Fili tui, teao 
supplex, inquam, veneror, et tuum adoro Numen. 
Nune certe si unquam alias, et plus quam un- 
quam alias, tuo mihi, imo meze, et omnibus nobis 
opus est presidio et subsidio. Nune quippe eo 
devenimus ut τοῖς πνευματικοῖς ἀγῶσιν ἐνδελεχῶς 25 
ὁμιλεῖν cogamur. Non dies, non hora, non fere 
momentum ullum ἀπὸ τῶν πειρασμῶν conceditur 
vacuum. Neque vero cum iis antagonistis res 
est nobis quos aut negligere facile queamus aut 


706 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


repellere. Cum maxime dignitatis viris assidua 
nobis lucta. Cum illo ipso frequentes διαλέξεις 
cui sine controversia inter τοὺς ἐξ ἐναντίας par 
nemo doctrina, ingenio vix aliquis secundus. 

Supra omnes urget nos ille ipse qui in Galliarum 5 
regno est supra omnes, qui tot jam annos Dei 
voluntate alit fovetque nos, et heec nobis praestat 
otia. Itaque eo res rediit, ut si voluntati ipsius 
pergimus resistere, gratia excidere et beneficiis 
carere debeamus. Quod si contigerit, quid restat 
nobis quo minus simus, κατ᾽ ἄνθρωπον λέγω, om- 
nium miserrimi? Quz spes aut propinqua, aut 
longe posita? Nam equidem multo ante id fu- 
turum prospiciens, quod jamjam videtur eventu- 
rum, uf parum firma praesens haec nostra con- 
ditio foret, omnia sum expertus quo possem in 
alium parietem me inclinare. Sed me spes, 4188 
erant ostenss, omnes defecerunt. Me denique 
omnes deseruerunt, à quibus opem aliquam et 
auxilium, si ferrent tempora, stultus ego mihiao 
eram pollicitus, imo vero ipsi magni maximique 

Principes ultro mihi fuerant polliciti. Accedit 

privatarum fortunarum status afflictus. Nam, ut 

alia taceam, sororis miseri:e quam me angunt ? 

quae tante sunt, ut Iro longe sit pauperior, spe25 
omni rerum meliorum in seternum nudata, non 

quia illi non debeantur multa, sed quia recipiendi 

vel nummulum unum spes ipsi restat nulla, cum 

interim ad me adeatur ab iis quibus ipsa debet, 

ut taceam alia onera grandia, quse ipsius cala-3o 


— 


o 


m 


5 


KAL. JAN.] EOSHMEPIAEZX. 707 


mitas meis imponit humeris. Hec sunt incom- 
moda, quze me urgent, e multis pauca, sed oppido 
gravia, imo omnium longe gravissima. De qui- 
bus quoties cogito, Deus immortalis, subit ani- 
mum horror e metu, ne in hoc statu positus 5 
aliquid faciam, quod Numini Majestatis tuae ter 
sanctze displiceat, quod abominor, quod tota de- 
testor mente: πρίν μοι χάνοι eópeta χθών. Ο recipe 
me ad te, Domine, priusquam ullis succumbam 
tentationibus ; quin potius succende pectus meum τὸ 
et omnium meorum nova subinde cupiditate veri- 
tatis tuze cognoscenda in dies magis magisque. 
Sint nobis levia τὰ xoixa aspirantibus ad czelestia : 
sit certa spes et fiducia opis tue quando erit 
opus. Deme mihi, deme et meis tenebras naturz 15 
nostre? συμφύτους, ut cslesti luce tua illustrati 
Filium tuum τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν amplectamur, ita 
ut separari ab ejus dilectione non queamus. O 
ades, Πάτερ ἐπουράνιε, ἐλέαιρε, ὁ ΠΠατὴρ τῶν οἰκτιρμῶν: 
solare, ὁ Θεὸς πάσης παρακλήσεως. lmperiti sumus. 2o 
Tu nos doce. Infirmi sumus, et τὸ μηδέν. Tu 
firma et robora. ᾿Ολιγόπιστοι sumus. Τὰ da zc- 
crews τῆς ἀληθινῆς πληροφορίαν. Postremo quum 
scias, Deus seterne, omne humani cordis figmen- 
tum esse malum, aliud nihil, nostra ipse cordaes 
mundato, et mentibus nostris czecis et depravatis 
gratias Spiritus tui infunde, et propter unum te, 
propter merita Filii tui τοῦ μονογενοῦς, qui pretioso 
sanguine suo nos redemit, ὁδήγησον ἡμᾶς διὰ τοῦ 
[{Πνεύματός σου eis πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν, saltem quantum 30 


708 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


nobis satis erit ad procurandam pro virili nostra 
gloriam tuam, Ecclesie: szedificationem et salutem 
nostram. O exaudi mea supplicis vota e corde 
sollicito manantia, et neque me, neque meos 
supra vires nostras tentari sinas per Dominum 5 
Jesum Christum, cui una cum Deo Patre et Spi- 
ritu Sancto sit honos, laus, gloria et imperium 
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ámen. Amen. Amen. 

Kal. Jan. Inter amicos horas etiam matutinas, 
proh dolor, magna ex parte perdidimus. Da me-:o 
lius collocare, O Domine. Amen. 

IV. Non. Jan. Magnam diei partem apud Car- 
dinalem posui bene an secus, nescio. Deum 
veneror, regat dicta, facta, cogitata mea et meo- 
rum. ÁÀmen. I5 

11. Von. Jan. Ad sacram synaxim filius ivit. 
Ego in studiis theologicis quod fuit vacui tem- 
poris impendi. Deus me et meos regat. Amen. 

Prid. Non. Jan. Apud Cardinalem hodie fui. 
Deus in amore veritatis et me et meos firmet. 2o 
Amen. 

Non. Jan. 'To Θεῷ χάρις, quod aliquid hodie etsi 
non multum. Deus meliora. Amen. 

vri. Lid. Jan. Hodie horas plures solito studiis 
impendi. Deo laus. 25 
. vi. Eid. Jan. Aliquid et hodie. Θεῷ χάρις. 

vi. Eid. Jan. At hic dies totus periit. Deus 
misereatur mei et meorum. Amen. 

v. Eid. Jan. Totum fere diem apud Cardinalem 
Perronium egi, ejus accitu. Dominus dieta, facta, 3o 


KAL. JAN.—165 KAL. FEB. ] EQSHMEPIAEJ. - de 


cogitata nostra regat, et ad gloriam suam, salu- 
tem nostram dirigat. Amen. 

IV. Lid. Jan. Ad sacram synaxim per ob- 
scenam tempestatem ire non potuimus: et 
titubat uxoris valetudo, quam tu firma, O Deus. 5 
Amen. 

n. Zid. an. Aliquid hodie, etsi etiam mane 
valde occupatus. Deus benedicat mihi ac meis. 
Amen. 

Prid. Eid. Jan. Aliquid hodie. Θεῷ χάρις. 10 

Eid. Jan. Obruimur curis, et diversissimis qui- 
dem. Sed ades, O Deus. Amen. 

xix. Kal. Feb. Hodie adhue Polybii exemplar 
unum dedi, et quidem amico homini sed nulla 
necessitudine mihi conjuncto. Itaque non tam 15 

. Sponte mea et ultro id fui, quam ipso postulante, 
et ut debitum exigente. Credo hunc esse quin- 
quagesimum quintum librum a me donatum. En 
sortem duram eorum, qui grandes libros edunt. 
Nam quasi jure agitur a plerisque. Hic nempe 2o 
studiorum meorum est fructus. Quin illud po- 
tius cogitandum, quanta Dei benignitas extiterit 
erga me, qui finem ejus editionis videre dedit. 
Illi honos et gloria. Amen. 

xvii. Kal. Feb. Aliquid, sed non multum hodie. 25 
Deus det meliora. Amen. 

xvir. Kal. Feb. Aliquid hodie. Deo laus, gratia 
et honos. Amen. 

χγι. Kal. Feb. Concioni sacre hodie adfui, et 
incredibili cum voluptate inde sum reversus. Ὁ 20 

VOL. II. N 


710 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


Domine, firma et me, et meos, in studio vera 
pietatis. Amen. 

xv. Kal. Feb. Et sero surrexi, et guntulo maxi- 
mam matutini temporis in quaerendo libro Nota- 
rum in Euripidem et Sophoclem a Stephano edi- 5 
tum frustra impendi. O jacturam temporis! O 
studia! Tu miserere, Deus. 


Annot. in Eurip. H. Steph. amisse, postea recuperatz. 
D. b. 


xiv. Kal. Feb. Aliquid hodie. Deo laus, et το 
honos, qui nos regat. Amen. 

xnl. Kal. Feb. Aliquid hodie, sed non multum. 
Deus det veram pietatem. Amen. 

xit. Kal. Feb. Aliquid hodie. Deus Opt. Max. 
adsit mihi meisque. Amen. 15 

Xl. Kal. Feb. Pauca hodie. Deus me et meos 
regat. Amen. 

x. Kal. Feb. Domine Deus, rege nos, firma et 
dirige ad gratum tibi finem. Amen. 

IX. Kal. Feb. Ad sacram synaxim hodie nono 
sumus profecti: sed Parisiensem quendam con- 
cionatorem deducti ab amicis in quodam privato 
oratorio audivimus. Nihil fuit quod miraremur. 
Homo mediocris ingenii, facundize nullius. Modus 
ipse instituendi conciones visus longe apud ΠΟΒ- 25 
tros et melior et gravior. Deus Spiritu suo 
Sancto nos nostrosque regat per Dominum Je- 
sum. Amen. 

vut. Kal. Feb. Et hodie egimus aliquid Dei 
beneficio. Sed quum evitare non possumus quin 3o 


lu acm 


15 KAL.FEB.-8 KAL.FEB.] | EDGHMEPIAEX. 711 


assidue nos urgeant qui alio traducere cupiunt, 
casu librum hodie in manus sumpsimus, quem 
Hilarius quidam novus inquilinus τῆς κατὰ πνεῦμα 
Βαβυλῶνος nudiustertius nobis dedit: is liber in- 
scribitur Officium B. Mariz.. Liber est excellenter 5 
compactus, et plures preces pias continens, in his 
unam Thoma non vulgarem ut erat illius viri 
admirandum ingenium. In hoe igitur libro quum 
casu in illum incidissem, et forte aperuissem, duo 
statim deprehendi quie visa mihi nefanda cum το 
impietate conjuncta. Prius est quod Papa in 
preefatione diserte vetat omnem precum id genus 
usum in vernacula lingua. At, Deus bone, quo- 
ties mihi eontrarium affirmatum est? Quoties 
dictum moneri viros foeminasque ut preces ver- :; 
nacula lingua scriptas usurpent? Sane negari 
non potest in Gallia hodie multum earum esse 
usum. Sed hoe profecto nos ab invitis pudore 
quodam expressimus. Qui si hodie non essemus, 
periret miseris libertas aliquid cognoscendi eo-2o 
rum quze ad pietatem pertinent. Et diserte Papa 
superstitionem id vocat. O monstrum iniquitatis ! 
O vere hae quidem in parte ἀντίχριστον. Alterum 
fuit, quod sum abominatus, in Decalogo, unde 
totum de imaginibus preceptum est sublatum. 25 


Euge fidelis Pastor. Hoc est Dei mandata ser- 


vare. Deum supplex veneror, det mihi hane 

mentem, me:z et meis, ut hane scelestissimam 

impietatem ita semper, uti nunc facio, detester, 

per Jesum Christum Dominum nostrum, cui una 5o 
Ν 2 


712 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus et 
gloria εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen.  Scripseram 
superiora cum venit ad me venerandus Molinzeus 
vulgi rumores afferens de "nostra instabilitate. 
Puto datam occasionem hominibus loquendi, quia 5 
heri sivimus nos abduci licet invitos ad illam 
recitationem. Deum supplex oro ignoscat mihi, 
si quid hic feci prseter officium pietatis.  Ceete- 
rum qui videam quanto scandalo res illa sit, αὖ 
nulla per me creetur offensa, constituo hodierna τὸ 
die, et te, Deus seterne, oro, ut des perficere, non 
posthac ad ullum qualemeunque conventum τῶν 
ἑτεροδοξούντων me venturum hujus D. Gourges 
suasu, aut blandis compellationibus impulsum. 
Hoc ego, Domine Deus immortalis, sancte juro, 
sancte polliceor, si vires tua gratia suffecerit re- 
sistendi tot vexationibus, quze meam mihi vitam 
reddunt serumnosam. Ο ades, et indignissimo 
mortalium, peccatorum omnium maximo, dig- 
nare vires et prudentiam sufficere adversus tot, 
tam assiduas, tam graves tentationes. Ita velis, 
Domine, ita faxis, per merita passionis Christi 
qui una tecum, Deus Pater, Deus ipse Filius, et 
Spiritu Sancto ipso quoque Deo in seternum 
regnat et vivit. Amen. 25 
vii. Kal. Feb. In nostris et adversariorum 
scriptis de Purgatorio hodie fui, et vszesaniam, 
stuporem, vafritiem et quid non in Bellarmino 
deprehendi. O doctorem mendacii! Te oro, Do- 
mine Jesu, serva me ab illa mendaciorum doc- 3c 


5 


to 
Oo 


CIE 


rd 


8 KAL. FEB.—NON. FEB.] EOSHMEPIAEX. 713 


irina purum et mundum: da te noscere, et in 
tua unius voluntate acquiescere. Amen. 

vi. Kal. Feb. Magnam diei partem apud Cardi- 
nalem Perronium fui, accitus siepe ab ipso. Te, 
sancte Deus, veneror, serves animum meum abs 
omni falsa doctrina circa rem pietatis, et me, 
meam, ac meos regas. Amen. 

v. Kal. Feb. Hoc quidem die nihil fere egi mea- 
rum rerum. Sed, O Deus, respice me. Amen. 

IV. Kal. Feb. Aliquid hodie, sed parum. . Deus, 1o 
ades. Amen. 

πι. Kal. Feb. Aliquid hodie. Deo laus et gloria. 
Amen. 

Prid. Kal. Feb. Xd sacram synaxim hodie pro- 
fectus pedibus Molinzeum audivi, cui et universae τς 
Ecclesi atque in ea domo huic Deus benedicat. 
Amen. 

Kal. Feb. Quod lzetum sit et faustum lzeti inter 
amicos apud Stephanum cognatum hunc mensem 
inchoavimus, quem det Deus mihi, me:ze, et meis 2o 
ἀπημάντως exigere, et ulterius fines vitee exten- 
dere. Amen. 

rV. Non. Feb. Et dies, et vita misere perit et si- 
mul omnia studia. Deus nostri misereatur. Amen. 

nr. Non. Feb. Aliquid hodie, sed parum. Det ὡς 
melius pietatem et studia curare Deus. Amen. 

Prid. Non. Feb. Aliquid et hodie, Deo laus et 
honos. Amen. 

Non. Feb. 'là ἐγκύκλια in Suetonio. Deo laus 
et honos. Amen. 30 


714 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


viu. Zid. Feb. Hodie apud Cardinalem multas 
horas accitus ab ipso egi. Multa de religione 
egimus. llle vetustatem doctrins τῶν ἐξ ἐναντίας 
urget: ego abusus, quos longa dies introduxit. 
Te, Deus seterne, oro, dirigas mentem, linguam 5 
et gressus meos ad nominis tui gloriam, :zedifica- 
tionem Ecclesis:, salutem meam. Amen. 

vit. Zid. Feb. Hodie constitui, Deo propitio, 
doctrinam de sacramentis accurate expendere. 
Te veneror, Deus seterne, libera mentem meam :o 
ab errore, et veritatem mihi misero velis illu- 
cescere et ejusdem amorem, per Dominum Jesum 
Christum. Amen. ) 

vi. Eid. Feb. Aliquid hodie promovimus for- 
tasse. Deus studia nostra dirigat. Amen. 15 

v. Eid. Feb. Molinzeus pastor noster venerandus 
ad me hodie venit, et aliquot horas mecum fuit, 
quas optime positas putavi. Deo laus et honos. 
Amen. 

1v. Eid. Feb. Aliquid hodie. Deo laus et honos, 2o 
qui studia nostra benignus dirigat. Amen. 

ur. £d. Feb. Nihil fere hodie: aliquid tamen 
profeci. Nam de Anglia exitus apparuit, quem 
putabam futurum. Deus me, meam et meos 
servet. Amen. 25 

Prid. Eid. Feb. Aliquid hodie, sed perpusillum. 
Deus me, meam, et meos regat. Fuit hodie apud 
me Molinzeus, et przeclare est solatus. Deo laus. 

Kid. Feb. Aliquid etiam hodie, etsi curee ani- 
mum exedunt, quas tu eripe mihi, Deus «eterne, 3o 


"qc 
* - "WW 


8EID.FEB.-I3 KAL. MAR.] | EDHMEPIAEXZ. 715 


per Jesum Christum, qui una tecum et Spiritu 
Sancto vivit et regnat. Amen. 

xvi. Kal. Mar. Ad sacram concionem hodie ivi 
et Montignium audivi. Deo laus et honos. Atque 
hodie cepi cogitare de panegyrici cujusdam scrip- 5 
tione; sed ἐν νυκτὶ βουλή. Et det consilium Deus. 
Amen. 

xv. Kal. Mar. Aliquid hodie in tot varia pensa 
animo tributo, ut mirum sit nobis constare men- 
tem. Sed in te, Deus, spes omnis nostra. Tu nos το 
rege. Amen. 

xiv. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια in. variis pensis. Oeo 
χάρις. 

xi. Καί. Mar. Et mane amisimus magna ex 
parte, et reliqui temporis multum. Atque ita 
annum hunc, Deus seterne, vitee mese quinqua- 
gesimum primum exegi, cujus si rationem inire 
velim et illud ἀσκεῖν aureum preceptum πῆ παρ- 


5 


ἔβην ; τί δ᾽ ἔρεξα ; τί μοι δέον οὐκ ἐτελέσθη ; latis- 
simus se mihi praebet campus accusandi mei, et 2o 
severissimas a me ipso poenas exigendi. Nam 
quid ego miser recte feci? aut quid egi in quo 
tuum, Deus seterne, Numen τρισάγιον non offen- 
derim ? Cogito dicta, cogito facta mea. Omnia 
displicent. Non laudavi Deum meum, ut opor-25 
tuit. Non feci bona quae oportuit. Quin potius 
et dixi, et feci ταλαίπωρος ἐγὼ multa, quee Deo 
displicuisse non dubito. Quo me vertam? Quid 
de me statuam ? Quid de mea, et meis? quibus, 
ad omne bonum opus quum deberem preeire, 5o 


716 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


malo potius exemplo ne nocuerim vereor, et scio 
fecisse. Peccavi, Deus immortalis, peccavi in te 
gravissime. Dignus sum, quem tua bonitas de- 
stituat, quem tua severa justitia prehendat. Vel 
in mentione Genevensis negotii, quoties me iras 
praeceps abripuit, et ea dicere coegit, quse Chri- 
stianum parum decerent. Sunt illi quidem de 
nobis male omnino meriti. Sed tua, O Deus, 
majora sunt in me et meos beneficia, quam illo- 
rum maleficia: et tuum est jussum oblivisci in- τὸ 
juriarum, quod etsi facio, aut facere certe conor 
ut plurimum, tempora tamen interveniunt cum 
ego mei non sum juris, et continere linguam 
non queo. Jam iste cum Cardinali Perronio 
eollocutiones etsi nunquam a me nisi invito et :5 
reluetante sunt obitz?e, ne tamen in illis Deum 
aliquando offenderim vehementer dubito. Nam 
postquam semel animadverti non id agi ut Ec- 
clesi:e malis fiat medicina, sed ut omnia ἐξ ἴσου 
probentur, quid potui; aut nune possum ab hu-2o 
jusmodi congressibus boni sperare? Quare etiam 
hoe nomine, Domine Jesu, si quid deliqui, supplex 
te veniam posco, et ut prseteritam vitam tegas, 
omne quod superest regas, dirigasque, etiam at- 
que etiam a te vehementer oro. "Taceo beneficia 25 
hoc anno à te accepta, quorum eram indignis- 
simus: taceo alia peccata mea mole et numero 
maxima. Iterum iterumque, Deus immortalis, 
fateor, et coram numine tuo profiteor, peccavi 
hoe anno assidue, peccavi ex quo natus sum 39 


I3 KAL. MAR.-I2 KAL. MAR.] EOSGHMEPIAEX. 717 


assidue. Nulla vitzee me: pars, ad normam verbi 
tui exacta, potest satis proba videri. Sed qui 
peccatores bono animo esse jussisti, cur me re- 
spuas? Cur gemitus meos et preces in nomine 
Domini Jesu factas non exaudias? Ὁ exaudis 
igitur, et hyssopo me munda ; riga atque ablue 
sanguine illius immaculati agni qui peccata om- 
nium hominum quod in ipso fuit delevit. Exaudi, 
Deus ὑπεράρρητε, et meli, mecze ac meorum miserere, 
per Jesum Christum tuum unicum Filium, Domi- 1o 
num nostrum, cui una cum Deo Patre et Spiritu 
Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 


ANNUS VITA LII. 


xi. Kal. Mar. O Pater ἐπουράνιε, Ὁ fons vere 
sapientizee, O largitor omnis bonsz donationis, τς 
Deus τρισάγιε, ἡ ἐν μονάδι σεβασμιωτάτη Τριάς, ve- 
neror supplex Numen tuum, oro, adoro, petoque 
quanta maxima devotione et humilitate mentis 
possum, ut me, miserum peccatorem, e tuorum 
numero esse velis: deleas mea infelicis peccata ; 2o 
exuas veterem hominem mihi, induas novum. 
Σάρκα παλαιωθεῖσαν ἐν ἁμαρτίαις facias revirescere 
ad bona opera, purges hunc animum omni cu- 
piditate prava: luce divina collustres mentem : 
des clare percipere voluntatem tuam: des ines 
percepta παγίως et firme stare. O scis tu, Deus 
καρδιογνῶστα, quze me procellee interdum agitent, 
certe quidem singulari beneficio tuo id videor 
hactenus constanter servasse, ne terrena divinis 


718 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


miscerem ; neve aurem preberem iis, qui occa- 
sione meorum domesticorum incommodorum et 
gravium damnorum tentare animum meum et 
σκευωρεῖν τὴν πίστιν Sunt conati. Sed me nonnun- 
quam τὸ διάφορον τῆς πάλαι καὶ τῆς νῦν ἐκκλησίας 5 
commovet ac reddit attonitum, ut cogar ali- 
quando in magnis viris qui tenebras sseeculorum 
priorum disjecerunt, multa aut mirari, aut etiam 
desiderare. Quod equidem non levitate quadam 
animi facio, verum admiratione pietatis veteris 
Ecclesie. Omnino lubricus hic locus esset, nisi 
referrem statim animum ad ea qua hodie οἱ ἐξ 
ἐναντίας docent, et veteribus illis incognita, et nisi 
fallor, e diametro ᾧπερ, O Deus immortalis, vo- 
luntati repugnantia. Te iterum, iterumque, ter :; 
sancte Deus, oro, venerorque, succurras militanti 
in terris Ecclesie tuse: des illi fidos pastores, 
qui non φιλαρχίᾳ studeant, sed quibus unicum sit 
votum, opus unicum, tuam veritatem in verbo 
a te revelato dies noctesque inquirere, et populos 2o 
Christianos eandem veritatem ἀφελῶς remotis 
partium prsejudiclis docere.  Cesset hzec foeda 
Ecclesizee. ὑπὲρ laceratio. Nemo dicatur hujus 
aut illius tuorum ministrorum doctrinam sequi: 
omnes tuam sequantur, et sint omnes vere Chri- 25 
stiani. Quod bonum incomparabile dum expec- 
tatur adhue, Deus Pater misericordiarum, hze- 
rentes in bivio variarum opinionum firma, et 
simplicitatem fraudi esse iis, qui tuam veritatem 
sitiunt, pati noli. Mihi misero da intellectum, 3o 


Lal 


o 


I2 KAL. MAR.-Ó KAL. MAR.] ESHMEPIAEX. 719 


da cor sapiens, da robur et alias virtutes neces- 
sarias, ut et ipse veritatem intrepide constanter- 
que profitear, e£ mec: ac meis pr:ire dictis fac- 
tisque ad pietatem queam, per Jesum Christum 
Dominum nostrum, eui una cum Deo Patre οὐ ὁ 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria εἰς αἰῶνας 
τῶν αἰώνων. Amen. Post officium pietatis me sol- 
lemnes eurze habuerunt, et heec studia consueta. 
Dominus benedicat huic domui. Amen. 

xl. Kal. Mar. Et hodie feci aliquid tuo, O Do- το 
mine, beneficio. Tibi laus. Amen. 

x. Kal. Mar. Τὰ ἐγκύκλια Θεῷ xapis. 

Ix. Kal. Mar. Hodie ad sacram σύναξιν ire non 
potuimus: fuimus tamen totum diem occupati. 
Deus nostri misereatur. Amen. 15 
' vui. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια, prsesertim in Sue- 
tonio. Deo laus. Amen. 

vit. Kal. Mar. De morbo Philippi Canaii vehe- 
menter solliciti et moesti te, Deus zseterne, pro 
salute illius et corporis et animse supplices vene- 2o 
ramur, per Dominum Jesum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto laus et honos. Amen. 

vi. Kal. Mar. Hic est ille tristis dies, qui ante 
biennium Philippam nostram nobis abstulit. 
Beatam te, mea suavissima Philippa, qus tot 25 
πειρασμοῖς, tot diversi generis molestiis es ex- 
empta, quas ex illo tempore ego et pia mater 
tua sumus experti. O quiesce, mea chara, et 
quod desieris mature Numen offendere, tibi gra- 
tulare. Te Dominus sua infinita benignitate pro- 3o 


720 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


sequatur. Ναὶ, Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστὲ, υἱὲ Θεοῦ, Ocav- 


θρωπε, ᾧ μετὰ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ ᾿Αγίου Τ]νεύματος 
χάρις καὶ δόξα εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ΑΠΊΘΗ. 

v. Kal. Mar. Angor curis, et auget dolorem 
morbus veteris amici. Deus, ades. 5 

Iv. Kal. Mar. Eram nescio quomodo alienus 
a studiis curandis libros meos componens, ut 
paullo commodius habeantur, cum ecce nuntium 
ab amicis de obitu veteris amici, viri amplissimi, 
D. Philippi Canaii a Fraxinis. Amisi virum arcta 1o 
amicitia ab annis viginti quatuor conjunctissi- 
mum. Prima notitia nostra fuit Genevs:e. Deinde 
illum vel rationes vel necessitates domesticze in 
Romanam Ecclesiam transtulerunt.  Mansimus 
tamen amici et quidem non propterea minus ᾿ς 
conjuncti. Opto ut moriens in gratia Domini 
spiritum exhalaverit: et spero ita esse: nam 
vir certe fuit optimus, et qui de abusibus τῆς νῦν 
ἐπιπολαζούσης ἐκκλησίας quam optime sentiebat. 
Dominus Jesus pro sua infinita misericordia 2o 
suscipiat ad se venientem, et vidus ac liberis 
prospiciat, detque nobis in eo exemplo proficere. 
Nam mors hec in illud cum maxime tempus 
incidit, quando a Rege erat jussus legationem 
magnam ad Imperatorem et Principes Germa-2; 
nice suscipere. Hec vanitas rerum humanarum, 
quam agnoscere magis magisque da mihi, Deus 
ceeterne, per Jesum Christum Filium tuum, cui 
una tecum et Spiritu Sancto sit laus, honos et 
gloria. Amen. 3o 


-. &KAL.MAR.-8 EID. MAR.]. ESHMEPIAEX. 721 


it. Kal. Mar. Hodie vix versum unum legimus 
occupati in componendis libris et bibliotheca tota, 
quam novis armariis instruximus. Deus det frui 
hoc otio ad nominis sui gloriam. Amen. 

Prid. Kal. Mar. Ne hodie quidem ad sacram 5 
synaxim sum profectus, et pars magna diei male 
posita inter nimis sedulos amicos. Deus bene- 
dicat. Amen. | 

Kal. Mar. Domine Deus, et mensi huic et reli- 
quie vitzee mece ae meorum benedice. Nam in te 1o 
spes omnis mea inter curas infinitas. Amen. 

vi. Non. Mar. Pauca hodie, et periit misere 
tempus. Deus, ades. Amen. 

v. Non. Mar. Ne hodie quidem multa; sed non 
illubenter fui apud Ducem Bullioneum. Deus 1ς 
illi et nobis benedicat. Amen. 

IV. Non. Mar. Aliquid hodie beneficio Dei, cui 
honos et laus. Amen. 

I. Jon. Mar. Apud Thuanum fui, quem Deus 
servet, et nobis benedicat ac nostris. Amen. 20 
Prid. Non. Mar. Pauca hodie ac fere nihil. 
Adeo curis et negotiis alienis obruimur.  Acce- 
dunt molesti:e ob meorum calamitates quse in 
me recidunt. Deus meis malis medeatur. Amen. 

Non. Mar. Hodie concionem Molinzi audivi, et 25 
Deum laudavi: cui honos et gloria. 

virt. μιά. Mar. O asperam vitam! Filium ha- 
beo, quem opto parentibus esse lzetitiee caussam : 
sed multa video, quse displicent. Deus solare 
dolentem eo nomine uxorem, et illum corrige 3o 


722 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


per Jesum Christum Filium tuum unigenitum, 
cui una tecum et Spiritu Sancto laus et gloria. 
Amen. Sane filius statim ad officium rediit Dei 
beneficio. 

vir. Aid. Mar. Pauca hodie. Deus benedicat. 5 
Amen. 

vi. Eid. Mar. Pauca etiam hodie. Domine, 
peccata mea et meorum nobis condona. 

v. Eid. Mar. Filius parum valet. 'O ἀδελφιδοῦς 
segrotat, et filia natu maxima. Tu da ῥαΐσαι, et 1o 
nos omnes serva, O Deus. Amen. 

Iv. Eid. Mar. Omnes mei meliuscule habent. 
Deo laus et honos. 

nm. Aid. Mar. MHodie venit ad me ὁ καλὸς 
Gurges. Deum immortalem! Quo pacto ani-:5 
matus? Nam acribus convitiis mecum expostu- 
lavit, quod sibi obtemperare nollem in re omnium 
maxima. Dominus me ex his angustiis liberet. 
Amen. 

Prid. Eid. Mar. Ad sacram synaxim hodie ire2o 
non potui: casu audivi de ambone declamantem 
hominem infruitum. Deus sux Ecclesie mise- 
reatur et nostri. Amen. 

Kid. Mar. Uxor rus hodie profecta ad filiolam 
leviter seegrotantem. Tu, Domine, matrem, filiam, 25 
et nos ornnes serva. Amen. 

xvi. Kal. Apr. Uxorem et filiolam bene valere 
hodie literis ipsius didici. Deo laus et honos. 
Amen. 

XVI. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια Θεῷ χάρις. 3o 


7 EID. MAR.-I5 ΚΑΙ. APR.] EOGHMEPIAEX. 728 


xv. Kal. Apr. Hodie operze, quam ante aliquot 
menses institueram, recensendi Suetonium, finem 
imposui; quo nomine immortales tibi, O Deus, 
gratias ago. Puto aliquid me prsestitisse, non 
plane inutile iis futurum, qui literarum illud 5 
genus amant. Sed multo plura poteramus, nisi 
totum illud tempus quod in recensendo posui- 
mus, per gravissimas curas et sollicitudines egis- 
semus, coacti in alio genere diversissimo litera- 
rum nos plurimum occupare. ltaque Suetonium το 
in tantis angustiis non potuimus relegere, sed 
pauca duntaxat, quee ad oram nostri codicis ad- 
notaveramus, prioribus animadversionibus raptim 
et properanter assuimus. Quicquid id est, tibi, 
Deus seterne, gratias agimus, teque supplices 
oramus, ut quod superest nobis vitz digneris 
regere et ad nominis tui gloriam dirigere. Nos 
certe multum terrent dura et aspera qu:e viden- 
tur imminere. Ut alia taceam, hodie de sere 
alieno sororis appellatus, quia pro illa spospondi 2o 
et coactus sum polliceri, nisi illa ante mensem 
prospexerit, me curaturum et de meo soluturum. 
Tu scis, Domine, quam non id ferant rerum mea- 
rum rationes. Itaque te respicio, et in te spem 
omnem meam colloco. Tu ades, Pater celestis, 25 
per Jesum Christum, Dominum nostrum, cui una 
cum Deo Patre et Spiritu Sancto laus sit, honos 
et gloria in s&eternum. Amen. Hodie uxor rure 
rediit citius quam sperabam; itaque etiam eo 
nomine πάλιν αὖ καὶ πάλιν tibi, Deus, gratias ago. 3o 


μι 


5 


724 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


xiv. Kal. Apr. Literis scribendis diem totum 
impendi. Θεῷ δόξα καὶ χάρις. 

xix. Kal. Apr. Et hodie aut literas scripsi, aut 
apud Cardinalem Perronium fui Multum de 
multis rebus disseruimus. Deus ceptis aspiret. 5 
Hodie autem fere constitui, si dabit Dominus, 
Italiam visere Venetias usque, ut et regionem 
videam et viros doctos qui ibi sunt, et nomina- 
tim Paulum illum περιβόητον virum maximum. 
Ardenti etiam desiderio videre cupio Ecclesiam τὸ 
Graecam et fidem illius gentis atque ritus per- 
noscere. Te veneror, Deus seterne, ut, si facit 
ad promovendam gloriam tuam et salutem meam 
ac meorum illud iter, omnia reddas facilia, sin 
est aliter, avertas hoc propositum. Me hzc res :5 
sollicitat, quod nunc vaco, absoluto Suetonio, 
brevi, et mox inchoando commentario in Poly- 
bium, 51 Deus volet. O ades, Domine, et me di- 
rige ac consilia mea. Amen. 

xil. Kal. Apr. Ad sacram synaxim hodie pro-2o 
fectus Molinzeum audivi. Deus eeclesi&e suse 
prospiciat. Amen. 

xl. Kal. Apr. Inter amicos pars magna tem- 
poris periit. Hodie postremum folium est editum 
nostrarum in Suetonium Animadversionum. Deos 
Opt. Max. qui dedit hujus tumultuarix opellze 
finem videre, laus sit, honos et gloria. Nune quid 
suscepturi simus nondum plane constituimus, et 
cupiditas suscipiendi itineris nescio quomodo nos 
invasit. Tu, Domine, nos rege, et dirige. Amen. 5o 


14 KAL. APR.-8 KAL. APR.] | ESGHMEPIAESZ. 739 


x. Kal. Apr. Pauca hodie ante prandium, pau- 
ciora post prandium. Apud D. de Vieq fui, qui 
de negotio sororis nihil ne promittit quidem. 
Itaque spes de viatico ad cogitatum iter periit. 
Deus nos serva. Amen. 5 

Ix. Kal. Apr. Ad Cardinalem Perronium hodie 
ivi: caussa erat sola et unica, ut meo rogatu 
caussam miserrimae sororis Regi commendaret. 
Tu 5015, Domine, quam non lubens facio, ne 
homines de nobis serant sermones. Deus ceptis ro 
benedicat meis et meorum. Amen. 

vit. Kal. Apr. Erat dies festus Annuntiationis, 
uti vocant, D. Virgini Marie facte. — Rogatus 
multoties ab optimo viro D. de Gourges hodie 
apud illum sum pransus, et post prandium casu 
veni in s:edem, quxe vocatur Divi Pauli. Habuit 
ibi concionem Varaderius quidam, olim Jesuita, 
nunc liber ab illo ordine. Quia dies erat D. Ma- 
rise dicatus, totus illius sermo de laudibus fuit 
D. Marie ; et adversus illos qui aliter sentiunt. 2o 
Horret animus,.cum recordor eorum quse audivi 
auribus meis. Solent Pontificii cum illis objicitur 
illud, JVostra pans scelera jure matris impera ve- 
demptor, negare hoc illis unquam excidisse. Εὖ 
sepe mihi affirmavit illustrissimus Cardinalis 25 
Perronius hoc esse commentum Calvini aut simi- 
lium, neminem Catholicorum ita loqui. Ecce ego 
audivi hodie μυριάκις deteriora; audivi hominem 
declamare in hzee fere verba. Posse beatam vir- 
ginem. imperare. Filio, et ill dicere, Mon fils, faites 30 

VOL. II. 0 


-— 


5 


796 ISAACI CASAUBONI [αὐ D. 1610. 


cela, ou vendes moi. ce que Je vous ai donne: vendes 
moi ce que vous aves de moi. C'est moi, qui vous 
αἱ fait ce que vous estes; sans moi vous ne series 
pas. AM'aves vous pas obei estant jeune? a plus forte 
raison deves vous maintenant τι οὐδ. (Quand vous 5 
esties jeune, Je vous commendois, faites cela, vous le 
faisies, Je vous disois, baises moi, vous me baisies. 
Je vous disois, alles querir de l'eau, ou portes cela 
ὦ nos voisins, vous le faisies ; pourquoi donc aujour- 
dui ne le feres vous pas? Dixit postea D. Mariam, τὸ 
dum in utero matris erat, doctiorem fuisse, sapi- 
entiorem, et visiones plures ac nobiliores vidisse, 
quam 1105 unquam ulla setate prophetas vel 
Apostolos. Dixit /aria dictam esse quidem 
maria, quia hoc more benignitatis hzc nostra :s 
advocata, nostra mediatrix, te invito, hzeretice 
Genevensis, illa nostra est bona et propitia advo- 
cata: nam Christi justitia et severitas terribiles 
sunt: haec tota bona. Quadam parte sermonis 
sui comparavit Deum Patrem cum D. Virgine in 2o 
haee fere Verba. (μὲς potest potentiam B. Virginis 
mente complecti ? Huic tantundem in Jesum Christum 
juris est, quantum 1260 Patri. — Potest. Deus Pater 
dicere mhi Filius est. ceternus. | . Mater sancta. potest 
dicere, mihi Fülius est ceternus. | Potest Deus Pater 25 
dicere, mhi Filius est Deus. | Potest S. M. dicere, 
mihi Filius est Deus, par tibi, O Deus, rebus omni- 
bus. | Potest Deus Pater. dicere, etc. Diu enim 
haesit in hac comparatione, ex qua visus est hoc 
velle efficere, et plane effecit, ut populum doceret 39 


, 


8 KAL. APR.] ESHMEPIAEZ. 727 


Db. Mariam parem esse Deo Patri. Horresco refe- 
rens. Certe nihil fere Deo Opt. Max. potest tri- 
bui, quod non D. Marix tribuerit. Sed facetis- 
simus fuit cum asseruit pro certo prima in orbe 


facta templa illi fuisse dicata. Argonautas 6 5 


suscepto itinere reversos ait e pretiosissimo mar- 
more statuam fecisse, et templum  :edificasse, 
deinde oracula consuluisse cujus honori templum 
illud dicarent, responsum esse datum, Templum 
illud conservandum esse honori virginis ventura 
quae esset futura mater Dei magni: eique virgini 
nomen esse Mariam. Dixit in urbe Athenarum 
antiquissimum Templum Marie ; item alibi mul- 
tis locis eam fuisse religiosissime cultam. Nam 
homo phreneticus quacunque legerat vel audi- 
verat de Pessinuntia Matre Deum, ea vecors 
transtulit ad beatissimam Virginem. Jam inter 
Christianos templa illi posita cum enumeraret, 
quot deliria, quot mendacia protulit? Dixit Apo- 


μ- 


ϑ 


stolos a morte Christi convenisse, et communi 20 


nomine aram illi et templum posuisse; Jacobum 
in Hispaniam venientem, tum alibi, tum in ipsa 
Hispania, szedificasse illi sacras sedes.  Piget in- 
eptias persequi quas ille effudit sane quam libe- 


ralissime, ut cum sexcenta S. S. loca prophetias 25 


de Christo continentia traduxit obtorto collo ad 
beatam Virginem, imprimis illa verba e Genesi 
ipsa est, que conteret caput serpentis Mem multa 
alia; sed tandem hsesit in istis e Cantico rrr. το. 


Columnas ejus fecit argenteas, reclinatorium aureum, 3o 


o2 


728 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


ascensum ' purpureum etc. hie singula verba ex- 
pendit Hebraice fere, Greece et Latine, et more 
ineptissimo hodiernorum rhapsodorum quzecun- 
que viderat, legerat, audiverat de columnis, de 
reclinatorio, de auro, ete. omnia commemoravit, 5 
et B. V. attribuit. De auro multa dixit, et de 
arte mirabili bracteas ducendi e minimo auri 
frusto quam plurimas. Hee est doctrina qua 
ille populum ab ore suo miserrime pendentem 
pavit. Omitto declamationes contra hzereticos, 1o 
ut cum dixit se audivisse a ministro beatam V. 
non pluris faciendam quam. aliam. quamlibet. nostra- 
rum muliercularum ; quod falsum puto; ut cum 
de Genevensibus multa ridicula commemoravit, 
subinde Deum testem appellans se verum dicere, 
et multis ὅρκοις hoc confirmans. Postrema pars 
concionis fuit, qua ad gemitum et suspiria vocem 
componens et gestum corporis, Deate Virgini 
regnum Francorum commendavit his fere verbis, 
Sainte Mere, vous aves tousjours heu soing de cestui 20 


m 


5 


voire [bojaume ;. c'est. vous, qui laves garde jusque a 
present. Sans vous 1{ seroit. peri mille fois. | Sainte 
AMere, gardes le encore. {{ a plus besoing de votre 
aide que jamais. | Pauvere. Rojaume de France, tu es 
miserable, tu es en. grand dangier. | Croies le peuple? 
de Paris, car τέ est ainsi. Combien qu'on ne le veult 
pas croire, on ne veult pas quon en parle? Il est 
ainsi toutes fois. Les Heeretiques ne se contentent 
pas, qu'on les tolere, ils passent bien. plus outre, dis 
veulent nous perdre et la foi catholique. Sainte Mere, 3o 


8 KAL. APR.—5 KAL. APR.] ESHMEPIAEZ. 729 


gardes ce Itojaume, il est vostre: c'est vous, qui l'aves 
protege jusque a ceste heure. Alia multa in hanc 
sententiam dixit, simul populum contra nos effi- 
cacissime concitans, ut vix tandem aliquando 
desineret. Non male tempus posui, habeo quod 5 
respondeam Cardinali Perronio et aliis qui ca- 
lumniz crimen nobis impingunt. Deus et csecos 
illuminet, et nos regat. 

vit. Kal. Apr. Hodie rem miram didici. Medi- 
eorum sententia est, lapidem maximum, qui in 1o 
corporibus τῶν λιθιώντων generetur esse unciarum 
octo. Ante sex dies cuidam regio Satelliti lapis 
exemptus est, qui pendebat uncias octo, et prz- 
terea alius pendens uncias viginti. Res miraculi 
plena; cum prsesertim ille homo corpore valeret, 
et in pilze lusu assidue se exerceret. Rex tanti 
rem fecit ut deferri ad se utrumque lapidem 
jusserit, cum omnium qui adfuerant testifica- 
tione. Homo cui lapis est exemptus post quin- 
tum diem obiit. En quantis malis natura hu-2o 
mana est obnoxia. Tu, Domine, miserere nostri. 
Amen. 

vi. Kal. Apr. Feci hodie rem quam invitus 
admodum feci. Illustrissimum Cardinalem de 
negotio miserrimde mortalium sororis meze peras 
literas conveni, et de Genevensibus sum questus, 
ut ille apud Regem me juvaret. Tu, Domine, 
inceptis benedicito. Amen. 

v. Kal. Apr. Dies erat Κυριακή. Uxor et alii 
Charantonem iverunt. Ego detentus sum ΠΘΡῸ- 30 


- 
Ca 


730 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


tio sororis, quod negotium Deus dirigat ad finem 
sibi gratum. Amen. 

Iv. Kal. Apr. Multum temporis in quzerendis 
Zonarse epistolis ms. posui. Deo laus. Amen. 

irt. Kal. Apr. Necdum Zonaram reperi: et hodie 5 
domum invisi Caieri nuper fato functi, hominis 
curiosis artibus, quod certo scimus, addictissimi 
et miserrimi. Deo laus. 

Prid. Kal. Apr. Mensis Dei gratia exactus: at 
cur: in dies crescunt, et vix illis par sum. . De το 
Anglia quaedam accepi hodie. Deus me, meam 
et meos regat, et in omnibus dirigat. Amen. 

Kal. Apr. Quod bene Deus vertat, mensem in- 
choavimus nostris rebus fortasse fatalem. Nam 
in eum locum redacti sumus, ut oporteat semel 
statuere de futuro. Scis tu, Deus καρδιογνῶστα, 
meas curas, meos zestus, et ingentes sollicitu- 
dines. Scis quam premar, et quibus de caussis. 
Te veneror, mentem firma, et dirige consilia nos- 
tra ad finem tibi gratum. | Ac quoniam de itinere 2o 
non Venetias, ut cogitaveram, sed in Angliam 
necessario cogitare compellor, da id videre et 
exequi, quod tibi futurum est gratum. Fert ani- 
mus plures ob caussas illuc excurrere, et omnia 
de quibus mihi scriptum est explorare. Tu, Deus»; 
eeterne, ades per Jesum Christum, qui una tecum 
et Spiritu Sancto vivit ac regnat εἰς αἰῶνας τῶν 
αἰών ,., Àmen. 

IV. Non. Apr. De profectione in Angliam tan- 
dem quid esset faciendum statui. Metus offen- 39 


μι 


5 


4 KAL. APR.—7 EID. APR.] ESHMEPIAEZX. 731 


dendi Regis, lis cum occupantibus bona Lotarin- 
gica, metus amittendi temporis, metus multiplex 
alius cogit me per literas omnia agere. Dominus 
benedicat, Dominus nos regat et dirigat. Amen. 

1H. Non. Apr. ln studiis Theologicis plusculas 5 
hodie horas posui. Te, Deus seterne, veneror, 
adsis et meos conatus ad tui nominis gloriam 
dirigas. Amen. 

Prid. Non. Apr. Ad sacram synaxim hodie pro- 
fectus Deum oravi, et nune iterum iterumque το 
oro, et supplex adoro, tegat peccata mea, et me 
luce sua illustret ac meos per Jesum Christum 
Dominum nostrum, cui una cum Patre et Spiritu 
Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 

Non. Apr. Aliquid hodie, sed non multa. Deus:; 
benedicat. Amen. 

vil. Zid. Apr. Domine Deus, in angustissimas 
angustias sum redactus, et agnosco vires meas 
plane nullas. Te supplex adoro, serva mentem 
mihi rectam : libera me a tentationibus istis tam o 
diuturnis. Ades, O Deus, et sustine mentem per 
Dominum Jesum Filium tuum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto honos, laus et gloria. Amen. 

vir. Eid. Apr. Domine Deus, ades sollicito, et 
mentem libera ab omni errore; da veram sen-25 
tentiam super legitimo tuo cultu cognoscere, illi 
adhzerere, et, si opus est, immori. O ades, Deus 
immortalis, per Jesum Christum Filium tuum, 
cui una tecum et Spiritu Sancto tuo honos, sit 
laus, et gratia. Amen. 3o 


792 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610, 


vi. Eid. Apr. Ades, Domine, et me ac meos 
serva. Amen. 

v. Eid. Apr. ilodie interfui passioni Christi 
servatoris in zede D. Virginis expositzee per unum 
e Praedicatoribus Pontificiorum. Non poteram ad 5 
sacram synaxim ire ob tempestatem obscenam, 
et alias caussas. Mihi vero fuit suavissimum 
ἀκρόαμα audire exponentem mysteria salutis nos- 
tro cum affectu et puritate doctrinse. Nam si 
excipias illas ad Crucem et Crucifixionem apo- το 
strophas, nihil audivi non consentiens veritati. 
Dominus Jesus nos in vera pietate firmet, nos 
calefaciat zelo devotionis, et ab omni mala cogi- 
tatione servet. Amen. Ceterum etsi doctrina 
passionis recte exponebatur, me tamen tria gra- 
vissime offenderunt, l. quod initio concionis dixit 
se non memoraturum hodie D. Virginem ut sem- 
per ante fecerit, sed crucem ejus loco precaturum 
quod et fecit toto populo in genua procumbente, 
et ad Crucem sese convertente. Il. Illud detes- 
tatus sum, quod dixit, Dominum Jesum, prius- 
quam ad passionem se accingeret, colloquium de 
ea re habuisse cum D. Virgine, et procumbentem 
ante ejus genua benedictionem ab illa et petiisse 
et accepisse. lioe vero ego et dictu et creditu 
puto impium, quum expresse dicat Paulus majo- 
rem esse eum qui benedicit, eo cui benedicitur, 
{Π|. fuit quod postquam Domini passionem satis 
commode exposuisset, et mortem Christi nar- 
rasset statim quasi morte adhue Christus detine- 5o 


Ca 


τὸ 
S) 


το 


5 


| 
j 
1 


6 EID. APR.—5 EID. APR.] ESOHMEPIAES. 738 


retur, heec dixit, Quando igitur. Christus est. mor- 
(uus, quo mediatore utemur ut. Deum | Patrem. in- 
trepidi adeamus ? deinde post aliquot periodos, 
quibus mortem Domini deflebat, repente producto 
crucifixo ligneo cubitali, adorabundus illud populo 5 
ostendit, e£ hunc esse Christum dixit, hunc Deo 
Patri offerri, hune se colere, venerari, adorare. 
Itaque per horze quadrantem capite nudo oculis in 
lignum defixis ipsum quasi Christum verum, quasi 
verum Deum compellavit. Hoc quid est? si non τὸ 
est, creaturam et opus manuum pro Deo colere? 
Itaque abominor. Te, Deus seterne, oro supplex, 
ut ad veritatem tuam et agnoscendam magis 
magisque et ad generoso animo illam defenden- 
dam, ingenium et vires suggeras, per Jesum Chri- :5 
stum Dominum nostrum, cui una cum Deo Patre 
et Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 
Amen. Amen. 

vi. Eid. Apr. Pene diem totum amisi. Tu, 
Domine, scis inter quze et in quibus studiis. Te,:o 
Pater Sancte, veneror, des veram pietatem, et 
quia crastina dies ad sacram Coenam tuam nos 
vocat, solve animum a peccatis, libera me ab 
ignorantia, da proficere in tui timore et reve- 
rentia per Jesum Christum Filium tuum τὸν 2ς 
μονογενῆ, cui una tecum et Spiritu Sancto sit 
laus, honos et gloria ρον, Amen. 

v. Eid. Apr. Ad sacram synaxim hodie pro- 
fectus sacrosanctze Domini coenzee communicavi- 
mus, ego et uxor. Dominus Jesus velit bene-3o 


784 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


dicere nobis et omnibus nostris ; illi cum Deo Pa- 
tre et Spiritu Sancto sit honos et gloria. Amen. 

IV. Eid. Apr. Misere diem perdidi inter amicos 
et negotia aliena. Deus miserere. Amen. 

i. Zid. Apr. O miserere mei et meorum, Do- 5 
mine, et cs&ecam mentem illustra veritatis luce, 
et in agnita firma. Amen. 

Prid. Eid. Apr. Pridie accitus ad Cardinalem 
Perronium hodie veni, et de rebus magnis egi. 
Miratus sum doctrinam et acumen viri. Multa το 
ostendit ille mihi, quae a nostris contra veritatem 
afferuntur ab antiquis, vel quia antiquos non 
capiunt, vel quia lubet antiquorum mentem dis- 
simulare: neutrum probo. Deus sux Ecclesie 
misereatur per Jesum Christum, cui una cumi:5 
Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, gloria et 
honos. Amen. 

Kid. Apr. In studio isto, cujus mihi quodam- 
modo necessitas imposita, versor; sed plane ἐν 
φόβῳ καὶ τρόμῳ. Deus benedicat. Amen. - 20 

xvin. Kal. Mai. Pergo adhuc in studio poene 
per vim suscepto, cujus exitum tibi gratum, Ὁ 
Domine, da videre, et mentem illustra. Amen. 

xvHu. Kal. Mai. Te, Deus immortalis, respicio, 
et opem a te uno expecto. En ades, Domine.»; 
Amen. 

xvi. Kal. Mai. Ad sacram synaxim hodie sum 
profectus, et cum fructu, spero, audivi Molinzeum. 
Deus benedicat. Amen. 

xv. Kal. Mai. Accitus a Cardinali Perronio apud 3o 


| 4 EID. APR.—8 KAL. MAI.] EOSHMEPIAEZX. 735 


illum hodie fui. Vidi multa nostrorum peccata 
qua nolebam videre. Sed me ille adigebat col- 
lationem instituere eorum, quze ab iis scribuntur, 
cum scriptis veterum. Dominus Jesus nos luce 
sua illustret. Amen. 

xiv. Kal. Mai. Te, Deus Opt. Max., opem auxi- 
liumque rogo: da ingenium, da veram lucem 
agnoscere, et strenue illam propugnare per Do- 
minum nostrum Jesum Christum Filium tuum, 
cui una tecum et Spiritu Sancto sit laus, honos 
et gloria. Amen. 

xi. Α αἰ. Mai. 'Tà ἐγκύκλια hoc est molestze 
istae occupationes et amicorum colloquia nos ha- 
buerunt. Deus nos et nostros servet. Amen. 

xit. Kal. Mai. Hodie in Angliam literas scripsi, 
etiam ad Regem, justam nactus occasionem. 
Tu, Deus seterne, benedic studiis ceptisque meis. 
Amen. 

xl. Kal. Mai. Amici fere tempus omne eripue- 
runt, deinde paucze horse positee in studio, quod 
nos nunc habet. 'Te oro, Deus :seterne, respice 
nos, et vera luce illustra. Amen. 

x. Kal. Mai. Vix librum aspexi. Dominus me 
respiciat. Amen. 

Ix. Kal. Mai. Uxor ad synaxim ivit. Deus 
benedicat mihi et meis. Amen. 

vit. Kal. Mai. Domine Deus, da pietatem da 
veram fidem, da zelum, et ut omnia verbo com- 
plectar da tibi placere. Amen. 

Presté a Mons*. du Molin Vittaker de Rom. Pontif. 


5 


ἘΦ 


t3 


Oo 


39 


796 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


vir. Kal. Mai. Varie agitatus, varie affectus, te, 
Deus zeterne, oro supplex, ut, peccatorum meo- 
rum veniam mihi indulgens, veritatis tuze amo- 
rem mihi instilles, et in ea me ac meos firmes. 
Te, Deus seterne, unum specto, unum adoro, οὗ 5 
peccatis meis facilem precor per Jesum Christum 
Dominum nostrum, qui una cum Deo Patre et 
Spiritu Sancto vivit, regnat, et nutu omnia tem- 
perat. Amen. 

vi. Kal. Mai. Domine, miserere. Amen. 1o 

v. Kal. Mai. Uxor rus hodie profecta cum 
parte familize. Deus illam reducat et nos ser- 
vet. Amen. 

Iv. irr. Prid. Kal. Mai. Deo laus, mensis exactus 
est. Domine peccata mea, me: et meorum tege, 15 
ac quod superest rege. Amen. 

Kal. Mai. Mensem hunc a scriptione literarum 
ad amicos Hollandicos inchoavimus. Dominus 
Deus det mensem exigere ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ τοῦ 
ὀνόματος αὐτοῦ, denique mihi, meze, liberis, et om-2o 
nibus meis benedicat. Amen. 

γι. Non. Mai. Ad sacram synaxim hodie pro- 
fectus audivi D. Utenbogardum pastorem Hagen- 
sem qui Legatos ordinum comitatur. Audivi et 
probavi. Deus pietatem veram animo instillet 
meo ae meorum. Amen. 

v. Von. Mai. Domine Deus per Jesum Christum, 
te supplex oro, serves me ab errore in hoc stu- 
dio, in quo nunc versor, et Spiritus Sancti inspi- 
ratione me regat. Amen. 3o 


t2 
o 


7 KAL. MAI.-Ó EID. MAI. ] ESHMEPIAEXZ. 797 


IV. Non. Mai. Uxorem hodie exspectabam : illa 
non venit, et vix ventura est die crastina. Tu, 
Domine, et me, et illam serva et omnes nostros 
καὶ κατὰ ψυχὴν, καὶ κατὰ σῶμα. Amen. Amen. 

in. /Von. Mai. Nec venit uxor, et ego sollicitu- 5 
dinis magnitudine premor. Tu, Deus immortalis, 
respice me, et dirige in viam salutis per Jesum 
Christum τὸν σωτῆρα ToU κόσμου, cul una cum 
Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, honos et 
gloria. Io 

Prid. Non. Mai. Uxor 5 τριπόθητος rediit: hoc 
quidem recte, et magnae tibi, Deus mi, grates. 
Caetera dispone ad nominis tui gloriam. Amen. 

Non. Mai. Domine Deus, ἐλέησον. '" Ausv. 

vii. Zid. Mai. Domine Deus, ades, Κύριε ἐλέησον. 15 
᾿Αμήν. 

vir. Zid. Mai. In tantis curis et sestu animi te, 
Deus, veneror, adsis mihi, et dicta, facta mea 
dirigas ad tui nominis gloriam. Amen. 

vi. Eid. Mai. Rus hodie venimus, quum me2o 
urbe pellerent assiduce interpellationes, quze mihi 
ad studia nullum plane tempus liberum sinebant. 
Te veneror, Deus zeterne, vera lux, veritas ipsa, 
adsis mihi, et in his studiis mentem meam dirigas 
ad ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, firmes in eadem adversus 25 
omnis generis πειρασμοὺς et pro tua bonitate ab 
omni errore liberes. O ades, Deus seterne, per 
Jesum Christum Filium tuum τὸν μονογενῆ, cui 
una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, 
honos et gloria. Amen. 30 


7938 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


v. Eid. Mai. Deus, ades, et lucem affulge tene- 
bris ingenii mei, ac nos serva. Amen. 

rv. Eid. Mai. Te, Domine, respicio, te βοηθὸν 
ἐπικαλῶ et Spiritus tui Sancti opem imploro. Ὁ 
ades, et me ac meos serva. Amen. 5 

i. Zid. Mai. In proposito pergimus, et te, Deus 
seterne, speramus adjutorem. Ο ades. Amen. 

Prid. Eid. Mai. Haec scribere paranti affertur 
nuntius tristissimus de Regis vulnere. Quid 
actum sit, non satis scio. Te supplex oro, Deus :o 
ceterne, serves Regem, serves Reginam, et liberos 
ipsorum, serves et regnum, atque in eo omnes 
pios. Domine Deus, miserere Regis quem hac- 
tenus tot beneficis affecisti, per Jesum Christum 
Dominum nostrum, qui una tecum et cum Spiritu 15 
Sancto sine principio, sine fine regnat regnabitque 
s:eternum. | Uxor hodie abiit et urbem repetiit : 
ego cum ipsa iturus fui, nisi retinuisset Praeses 
Rotomagensis vir amplissimus. An hoc quidem 
οὐκ ἀθεεί; Dominus Jesus et me et meam et om-2o 
nes nostros servet. Amen. 

Eid. Mai. Constitueram heri ad amplissimum 
Praesidem hodie reverti, et cum ipso urbem repe- 
tere, sed me hie infaustus nuntius terret. Ut 
quid facturus sim nesciam, adibo tamen ad Prse- 25 
sidem, et ibi consilium capiam, volente Domino, 
quem supplex oro, ut sive eo, sive maneo, ab ip- 
sius Spiritu Sancto regar, ab eo dirigar ad omne 
opus bonum, impediar ab omni scelere et peccato 
vel cogitando, nedum suscipiendo; idemque do-3o 


5 EID. MAL-17 KAL.JUN.] | EGHMEPIAEX. 789 


mum vitamque meam sua benignitate dignetur. 
Me angit cura de Rege, quem O Deus restitue in 
integrum et serva. Amen. Amen. Amen. 


Seripsi postquam misso certo homine uxor me fecisset 
eodem die de omnibus certiorem. 5 
O tristem ! O lamentabilem nuntium! Ergo oc- 
cisus est scelere et perfidia ille magnanimus, ille 
clementissimus Regum, Rex Henricus IV. fulmen 
belli, terror hostium suorum? Tantus bellator, 
tantus victor scelesti hominis malo et improviso τὸ 
ictu concidit? Adoro, Deus seterne, judicia tua, 
et taceo. Sed ille profecto impius et conscele- 
ratus fuit, qui tantum facinus aut concepit mente 
aut executus est manu. Ο tuum, Gallia, infor- 
tunium ! O diem bonis omnibus funestum! mihi 
eximie, qui, tot annos, tanto Principe usus sum 
Mecenate. Hei mihi eur ego vulnus non excepi, 
quod illum peremit, nos miseros fecit? Sed nimi- 
rum Θεοῦ ἐτελείετο βουλὴ, illi sic placuit, quem spe- 
ramus et czedem magnanimi Principis ulturum, 2o 
et novo Regi, quem hodie coronatum esse intel- 
leximus, adfuturum, et suum illi vere ἡγεμονικὸν 
Spiritum esse communicaturum.  O ita velis, 
Deus zterne, et regnum hoc, quod fuit semper 
hactenus, fove, protege, serva per Jesum Christum 25 
Filium tuum, qui una cum Deo Patre et Spiritu 
Sancto vivit regnat εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. 

xviI. Kal. Jun. Rure hodie reversus omnia in 
Urbe tranquilliora inveni, quam sperabam post 
tanti Regis czedem.  Mirus omnium ad pacem 390 


— 


5 


740 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


consensus: mira Principum concordia, atque ut 
putant omnes boni, θεόπνευστος. Ego interim 
more solito ab amicis premor. Dominus Deus 
et publicam omnium salutem, et meam, ac meo- 
rum curz habere dignetur. Amen. 5 
xvl. Kal. Jun. Hodie accitus a Cardinali Per- 
ronio sermones varios de rebus ad religionem 
pertinentibus ex oecasione habuimus. Multa ab 
eo intellexi, quae pretium opere sit meminisse 
et expendisse. Quaedam hic adnotabo, pauca e το 
multis. Illa verba aon ve? veritate sed significante 
mysterio, quee ex Augustino a nostris citari solent, 
non sunt Augustini, sed Lanfranci contra bereng. 
ut vel eo nomine, quod ejus auctoris sint, certum 
sit aliter esse interpretanda. Praeterea non de:; 
corpore ibi sermo est, sed de immolatione, quae 
non vere fit, sed reprzesentatur. Eusebii Emes- 
semi verba in Canone p. 1174. stultissime tra- 
huntur in argumentum a nonnullis contra prz- 
sentiam Christi. Vide totam homiliam qu:e ino 
bibliotheca Patrum sub Cesarii nomine habetur. 
Origenis duze homilize extant et pars tertisce, ab 
Erasmo editze, quas nostri ut przecipuum caussae 
firmamentum afferunt. Sed unde illas expiscatus 
sit Erasmus, scit nemo. Prseterea manifestum »5 
est ibi illum ex professo disputare contra fidem 
Ecclesi;:e Catholicee. | Nam ait, ut simpliciores 
credunt. Semper autem Origini s?mplices aut 
simpliciores sunt Catholici, ut observant Hierony- 
mus et Epiphanius. Adde quod Origen Spiritum, 3o 


16 KAL. JUN.] EOSHMEPIAEX. 741 


Sanctum, cujus virtute hoc opus peragitur, Deum 
esse non credidit, neque putavit ille Spiritum 
Sanctum operari unquam in res ἀψύχους ; itaque 
doctrinam de opere operato ne poterat quidem 
credere, et eo nomine in epistola Theophili re-5 
prehenditur. llla enunciatio, Ex» pane fit corpus 
Christ, vera est, si ex accipitur successive, ut 
cum ait Aristoteles, ἐξ ἡμέρας γίνεται νύξ, ἐκ Διονυ- 
σίων γίνεται πλοῦς : falsa est, si ex accipias mate- 
rialiter, ut e /jgno fit mensa, e spermate emóryon. 
Hec distinctio in scholis observata, postquam 
Aristoteles in scholas receptus. Apud patres 
pristinos usurpantur ista, de pane fit corpus Christi, 
quod Scholastici damnant, et, ev pane fit corpus 
Christi. lu generationibus naturalibus terminus, 
qui conjungit rem quie esse desinit, cum ea quae. 
esse incipit, est materia prima. In mutatione 
Eucharistize est τὸ φαινόμενον εἶδος. Pers:epe Pa- 
tres mutationem, qu:e fit in Eucharistia, illustrant 
comparatione ejus mutationis, quie fit in bap- 
tismo et regeneratione nostra. [ἃ longe aliter 
accipitur a Calvino, quam a catholicis. Nam 
ille nullam in nobis mutationem realem sentit 
fieri, sed per imputationem mysterium illud ex- 
plicat. Pontificii credunt per baptismi aquam 25 
animam reformari, et quasi refingi, idque non 

| minus miraculosum esse quam sit illa mutatio, 

| quie fit in Eucharistia, nisi quod in hac mutatio 

fit substantie, in illa fit mutatio accidentium. 

Patres tanti hanc, quee in baptismo fit, muta- 30 

VOL. II. p 


- 
Oo 


[eO 
Ca 


t2 
Oo 


742 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


tionem fecerunt, ut dixerint Deo facilius fuisse 
hominem creare quam regenerare. Rationem 
afferunt, quia in creatione nihil fuit, quod Dei 
voluntati repugnaret; at in reparando lapsu erat 
pugna certa et manifesta. Hzc et alia multas 
disserebat Cardinalis Perronius. Dominum sup- 
plex veneror mentem meam illustret, et ab errore 
liberet, servetque hanc domum. Amen. 

xv. Kal. Jun. 'Te, Deus seterne, veneror, serves 
me, meam, et meos, atque omnes ad ea facienda τὸ 
dirigas, quze tibi futura sunt grata. Amen. 

xiv. Kal. Jun. Rusticatum hodie redii. Quae 
me cura: exerceant, quae studia habeant scis tu, 
Deus immortalis. Te veneror, Deus misericors, 
benedicas ceptis, et ab errore mentem meam, pro 15 
tua infinita bonitate, liberes per Jesum Christum, 
qui una cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit 
et regnat. Amen. 

xut. Kal. Jun. Domine Deus, ades, et ab his 
angustiis animum meum libera, ut te, dum vivo, 2o 
cum omnibus meis laudem, tibi serviam, te animo 
toto adorem. Amen. 

xit. Kal. Jun. Te, seterne Deus, in arctis spec- 
tamus, et auxilium in aestu animi speramus. Ὁ 
ades, neque peccatorum nostrorum velis memi- 25 
nisse. Ámen. 

x1. Kal. Jun. Crescunt dubitationes, dum scripta 
nostrorum cum scriptis veterum contendo. [{ἃ- 
que te unum, Domine Jesu, oramus, te obtesta- 
mur, mentem ab errore liberes, et ad gloriam tui 3o 


15KAL.JUN.-Ó KAL.JUN.] | ESOHMEPIAEX. 748 


nominis et salutem nostram hsec studia dirigas. 
Amen. 

x. Kal. Jun. Ad priorem curam, cui par non 
eram, accedit alia cura ob librum τοῦ μακαρίτου 
Scaligeri, qui Lutetiee editur, et ad meam curam 5 
pertinet. Tu, Domine, ades, qui dedisti hunc 
sacrum tibi diem saltem ex parte inter preces et 
cogitationes pias agere. Laus Deo. Amen. 

IX. Kal. Jun. Diem in literis actum singulari 
Dei beneficentia tristem effecit levis tristitia, sed το 
qui et me parum leniter et mentem illius gra- 
vissime commovit, unde orsum irasci, magna cum 
violentia erumpentem in verba adusque ἀπύειν. 
Dominus Deus pro sua bonitate tegat nostra 
omnium peccata. Ὁ miserere, bone Jesu, et nos :5 
serva. Amen. 

viu. Kal. Jun. Uxor hodie urbem repetiit, et 
sancte coenz:e Domini caussa et negotiorum. | Do- 
minus Jesus illam servet et universam domum. 
Amen. 20 

vit. Δ᾽ αἰ. Jun. Rus concesseram, ut otium cap- 
tarem: sed venerunt hucusque amici ut mecum 
eolloquerentur. Deinde multas accepi literas. 
Dominus per Jesum Christum me servet et 
meos, ac veram pietatem animis nostris instillet. 25 
Amen. | 

γι. Kal. Jun. O Domine, O benigne parens, 
respice tuum servum, illum quidem inutilem ; 
sed qui non sine morsu peccatorum suorum vivit, 
et convertere sese ad te ex animo cupit. Ego 3ο 

p.2 


744. ISAACI CASAUBONI [Α. P. 1610. 


ille sum servus nequam et inutilis, qui nunc in 
solitis animi angustiis deprehensus, te supplex 
oro, veneror, obtestor, ut his me difficultatibus, 
quas ipse optime nosti, expedias, et zestum men- 
tis sistas fine tibi grato. Miserere, Domine, da5 
ἀμηχανοῦντι consilium, ἐπεὶ ἐπὶ ξύρου ΤῸ5 ἵσταται 
ἀκμῆς. Ο exaudi per Dominum Jesum, cui una 
cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, honos 
et gloria. Amen. 

v. Kal. Jun. Cogitabam Lutetiam, et me uxoris το 
charissim:e epistola urgebat. Sed secutus sum 
viri prudentissimi Josiz;e Merceri consilium. Tu, 
Deus eterne, καρδιογνῶστα, respice serumnam 
meam, et Spiritum Sanctum tuum mihi imper- 
tire, mezxe et meis. Amen. 15 

IV. Kal. Jun. Literas ab uxore aecepi: etiam 
Chabans:us meus venit. Domine Deus, respice 
me et meos, ac spiritu tuo rege. Amen. 

nl. Kal. Jun. Tristem et lugubrem diem. Ego 
hic sum, et celebrationi sacrzee Pentecoste? non 2o 
adsum. Equidem in lectione et privata recita- 
tione verbi Dei magnam diei partem egi: sed te, 
Deus, supplex veneror des exitum hisce meis 
curis. Amen. 

Prid. Kal. Jun. Etiam hodie literas ab uxore25 
accepi, sed molestas propter illius anxiam de me 
sollicitudinem. Domine Jesu Christe, serva me, 
illam et totam domum. Amen. 

Kal. Jun. Mensem hodie inchoavimus, quem 
det Dei benignitas exigere ad nominis sui glo-3e 


: 5 ΚΑῚ, JUN.—PR. NON. JUN.] EOSHMEPIAEZ. 745 


riam, et salutem nostram et nostrorum. Me certe 
multa valde sollicitum habent, et supra modum 
anxium, quorum tu mihi, Deus zeterne, et καρδιο- 
γνῶστα, es conscius. Te oro, te supplex veneror, 
des ea sapere, ea sentire, qu:e ad tui nominis 5 
gloriam pertinebunt, ea loqui, quee pium decent 
et expediunt. O exaudi vota mea, Deus immor- 
talis, per Dominum Jesum, cui una cum Patre et 
Spiritu Sancto sit laus, honos, et gloria. Amen. 

IV. Non. Jun. Gravissuimos cruciatus passi tota ro 
nocte praeterita ex capitis et dentis dolore hodie 
urbem repetimus. Nunc mihi, Deus zeterne, auxi- 
lio opus. Nam et corpore languido sumus, et 
sententia stat nobis servare jejunium quod Pari- 
siensis Ecclesia hodie observat. Sed alia majora :5 
sunt, quee me sollicitum habent. Tu scis, Pater 
érovpave, meas zerumnas, et mentis cruciatus. Ὁ 
libera me his curis, et da sapere ac sentire quod 
tibi est gratum, per Jesum Christum Dominum 
nostrum, cui una cum Patre et Spiritu Sancto sit 2o 
honos, laus et gloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Àmen. 


FINIS FASCICULI QUINTI. 


INCIPIT FASCICULUS SEXTUS. 


HI. /Von. Jun. Heri domum rure reversus ne 
literam quidem unam aspexi ut legerem.  [ta?5 
perit vita, perit dies. Deus, miserere. Amen. 

Prid. Non. Jun. Quod Deus vertat bene, non 


746 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


sine voluptate locutus sum hodie cum Duce Bul- 
lioneo. Te, suprema Trinitas, veneror, ceptis be- 
nedicas, et Spiritu tuo Sancto me regas. Amen. 

Non. Jun. Hodie potione sum purgatus: bene 
erit, Deo volente et faciente; qui in gravissima 5 
deliberatione me et meam ac meos regat per 
Jesum Christum Dominum nostrum, cui una 
cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, gloria 
et honos. Amen. 

virt. Zid. Jun. Φλεβοτομίᾳ hodie curatus, raptim rc 
hsec exaravi, ut te, Deus szeterne, orarem, dares 
salutem maxime, deinde et sanitatem corporis 
mihi meisque. Amen. 

vit. id. Jun. Iterum πόσις adhibita hodie, qui 
spem omnem ommis boni in tua, Deus eterne, 15 
benignitate pono. Amen. 

v1. Eid. Jun. Hodie melius habeo. Deo sit laus 
et honos. Amen. 

v. Eid. Jun. Domine Jesu, miserere mei et 


meorum. Amen. 20 
tV. Δα. Jun. Domine Jesu, miserere nostri. 
Amen. 


nr. AL). Ju». Domine Jesu, miserere nostri: 
nam equidem sine tua ope, sine tua opitulatione 
et auxilio, adeo me meosque regere non valeo, 25 
ut ne verbum quidem unum in studiis recte 
locare aut proferre queam. taque te supplex 
oro, ades, et hujus quam paro opellz perficiendze 
da facultatem. Amen. 

Prid. Eid. Jun. Domine Jesu, da bonam men- 5o 


NON. JUN.—-15 ΚΑ JUL.] EOSHMEPIAES. 747 


tem, da rectum consilium, da vivere et mori in 
tui nominis timore et reverentia. Amen. 

Eid. Jun. Ad synaxim sacram hodie profectus 
Ferrerium audivi, virum disertissimum, de czede 
Regis nostri τοῦ μακαρίτου disserentem. Dominus 5 
Jesus et Regem, et regnum et nos omnes cum 
regno servet in Ecclesia sua. 

xvii. Kal. Jul. Domine Deus, miserere nostri. 
Amen. 

xviI. Kal. Jul. Quoties ad me redeo, et jactu- το 
ram temporis cogito, quam facio miser quotidie, 
toties infelicitatem meam intelligo, et cruciatus 
maximos experior. Dies totos et quidem omnes 
eripiunt mihi amici, et studia mea perdunt. lta- 
que langueo, accedente praesertim hac molestia 15 
ad gravissimas alias. Te itaque, Deus :eterne, 
veneror, des vitam exigere mihi meisque ad 
tui nominis gloriam et salutem nostram per 
Jesum Christum Filium tuum, qui una tecum 
et Spiritu Sancto regnat sine principio sine fine. 2o 
Amen. 

xvi. Kal. Jul. Hodie ad sacram σύναξιν 1vi: 
neque in opella instituta multum potui tempus 
ponere. Itaque nihil profeci, et misere tem- 
pus perdidi eo excepto, quod in auditione 25 
verbi divini posui. Deus me et meos respiciat. 
Amen. 

xv. Kal. Jul. An fallor? an opellze institutae 
κατεβλήθη ἡ apx5g? Tu, Domine, miserere mel et 
meorum. Amen. 3o 


748 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


xiv. Kal. Jul. Uxor rure hodie reversa bene 
valens Dei beneficio, qui nos servet kai τὴν ψυχὴν 
καὶ τὸ σῶμα ἀπημάντους. Amen. 

xin. Kal. Jul. Hodie mortem Regis τοῦ μακα- 
ρίτου deflevi in epistola ad Thuanum. Deus Ορί. 5 
Max. et uxorem in pietate confirmet ac liberos. 
Amen. 

xit. Λ αἰ. Jul. Uxor ad sacram synaxim hodie 
profecta: ego domi detentus ad Archiepiscopum 
Cantuariensem scripsi. Deus res omnes publicas ro 
et privatas ad sui nominis gloriam componat. 
Amen. 

x1. Kal. Jul. Gravissime vexatus superiore nocte 
totum diem foede amisi. Dominus mei et meo- 
rum misereatur. Amen. 15 

x. Kal. Jul. Noctem quietam habui, mane sur- 
rexi; et multum in opella instituta promovi. Deus 
mihi et meis benedicat. Amen. 

IX. Kal. Jul. Et hane noctem habui quietam, 
et promovi aliquid Dei beneficio, cui sit honos2o 
et gloria. Amen. 

vui. Kal. Jul. Hodie apud Cardinalem fui, et 
bene cessit, licet iveram invitus: sed casu quo- 
dam chartam Arabicam geographicam meam re- 
cepi, quee magno in periculo versabatur. JDomi-25 
nus Jesus adsit, et nos regat. Amen. 

vit. Aa. Jul. Aliquid promovi hodie, sed inter 
varias occupationes haud ita multum. Deus est, 
qui cepta nostra promovet aut moratur. lli 
honos et gloria. Amen. 30 


r H 


LI4KAL.JUL.-Ó NON.JUL. | EPHMEPIAEX. 749 


γι. Kal. Jul. Aliquid etiam hodie, et spero brevi 
me omni hac cura fore liberatum. . Dominus 
Jesus adsit mihi meisque. Amen. 

v. Kal. Jul. Ad sacram synaxim hodie pro- 
fectus Ferrerium audivi, non Montignium. Vox5 
ad aures vix pervenit. Deus me meosque regat. 
Amen. 

Iv. Kal. Jul. Vexatus dolore dentium partem 
maximam noctis in museo egi, et inceptum non 
segniter Dei beneficio urgens, dolorem aut amisi τὸ 
aut non sensi. Sed non respondit labor diei, 
qui inter ἀμηχανίας duriter actus. Te respicimus, 
Deus seterne. Tu ab hoc languore nos libera. 
Amen. 

ur. Kal. Jul. Hunc diem posui in re, quam :5 
minime omnium vellem. Cepit enim hodie duci 
funus Henrici Magni, et corpus ejus delatum est 
ex arce in sedem Dive Marize; idque solenni 
pompa, servatis omnibus ordinibus. Res speciosa 
visu, sed longe omnium tristissima, quas vidi2o 
unquam. Dominus Jesus regic:e domui benedicat 
perpetuo et omnibus bonis. Amen. 

Prid. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια in. opella. suscepta. 
Deo gratiee. Amen. 

. Kal. Jul. Mensem inchoamus, cujus exitum da, ᾿ς 
O Deus, videre, sed ita ut tibi serviamus, te cola- 
mus ego, mea, et mei. Amen. 

γι. Non. Jul. Opellam ante plures dies incho- 
atam, deinde per valetudinem aut alias curas 
aliquando omissam, aliquando intermissam, hodie 3o 


790 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


absolvi, et Josephi Scaligeri manibus hoc postre- 
mum officium prestiti. Det Dominus Jesus sic 
vivere, sic reliquam partem vitse exigere, ut 
omnia mea, mea, et meorum dicta, facta ipsi 
sint grata. Amen. 5 

v. Non. Jul. Uxor rus hodie est profecta, quam 
Deus servet ac nos cum illa. Amen. 

IV. JVon. Jul. Ad sacram σύναξιν hodie profectus 
sum, et mane ad uxorem scripsi. Reliquum diei 
in Patrum lectione posui. Deo laus et honos.'o 
Amen. 

iri. /Voa. Jul. ἴῃ Beato Chrysostomo horas po- 
sui, quas surripere potui. Dominus mei, mez et 
meorum misereatur. 

Prid. Non. Jul. Ad Cardinalem Perronium ho- :5 
die profectus rogatu cognati Stephani multa didici 
quie audire noluissem. Dominus Jesus nos Spi- 
ritu suo regat. Amen. 

Non. Jul. Hic mihi illuxit dies miserrimus stu- 
diis meis: nam cum museum mane sum ingres- 2o 
sus, ita opprimi cepi ab amicis, ut toto die nec 
aspexerim quidem libros. Atque hac parte mi- 
sere vitam dego. Dominus adsit mihi, me, et 
meis. Amen. 

vit. δια. Jul. Paullo amplius hodie quam heri »5 
profeci. Deus benedicat mihi, me:e, et meis. 
Amen. 

vit. Zid. Jul. In Theodoreto hodie fui, et illius 
de sancta Eucharistia dicta expendi, quem labo- 
rem Deus ad suam gloriam dirigat et salutem 3o 


p" 
A 


— NON.JUL—17KAL.AUG.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 751 


nostram, idemque me, ac meam, et meos servet. 
Amen. 

γι. Eid. Jul. Uxor ἡ φιλτάτη rure hodie est re- 
versa cum filiabus majoribus. Dominus Jesus 
universee domui benedicat. Amen. 5 

v. Eid. Jul. Ad sacram synaxim pars familie 
ivit Dei beneficio; ego quicquid habui liberi tem- 
poris, Chrysostomo dedi, et pietatem illius viri 
sum demiratus. Deus huie domui benedicat. 
Amen. 10 

IV. Eid. Jul. Totum diem amisi, et neque mane, 
neque a meridie, neque vesperi momentum fere 
ullum posui in literis: Dominus mei misereatur. 
Amen. 

ut. Zid. Jwl. Hodie constitui, si Dominus Jesus 
dederit, librum edere brevi de proverbiis, et cen- 
turiam unam eorum. Atque ego hodie ceperam 
de his serio meditari, cum rapuit me e museo 
morbus uxoris, cui totum tempus pomeridianum 
adfui. Tu, Deus seterne, medere illi aegrotae, et 2o 
nostris incommodis, quaie varia sunt, affer medi- 
cinam. Amen. 

Prid. Eid. Jul. Hodie, si quid studiis datum, 
b. Cyrillo Hierosolymitano datum. Deus et do- 
mui et studiis benedicat. Amen. 25 

Eid. Jul. Aliquid hodie, sed inter multas curas. 
Dominus ceptis benedicat, et servet hanc domum 
in timore sui. Amen. 

xvi. Kal. Aug. Uxor meliuscule hodie valuit. 
Hodie Princeps Condzus in urbem reversus in-3o 


t 


j 


792 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1ÓIO. 


genti ille quidem cum comitatu et longe alius 
quam abierat. Sed preterita Deus velit oblivisci, 
qui nos omnes servet. Amen. 

xvi. Kal. Aug. Aliquid hodie in lectione Na- 
thanaelis Greci scriptoris sane eruditi, nec tamen 5 
hodie vel doctis noti. Dominus me et meos ser- 
vet. Amen. 

xv. Kal. Aug. Quum propter meam et uxoris 
valetudinem non potuerim ire ad sacram syn- 
axim in lectione Patrum multus fui, prsesertim τὸ 
Isidori Pelusiotze. Deus studiis et universc do- 
mui benedicat. Amen. 

ΧΙΥ. Kal. Aug. Inter panieos terrores viserunt 
ad me plures amici: ita fere nihil factum. . Deo 
laus et honos. Amen. L5 

xil. Aa. Awg. Etiam hodie panici terrores 
multos agitarunt. Nos Deo permittimus omnia 
et ipsius prudentize. Sed hodie ab Archiepiscopo 
Cantuariensi Presule illustrissimo literas acce- 
pimus, super quibus deliberandum mihi, et Deus 2o 
orandus, ut rectum consilium suggerat: quod ut 
facias, te supplex oro, O ter sancta Trias. Amen. 

Xil. Καί. Aug. Pergunt isti terrores, plane ut 
spero in Domino panici. Hodie cum Legato An- 
glico de rebus meis egi. Oro Deum immortalem, 25 
servet me et meos. Amen. 

xl. Kal. Aug. Pauca hodie, non tamen nihil. 
Deo laus et honos. Amen. 

x. Kal. Aug. Nullus tam felix est dies quo 
solum matutinas horas vindicare mihi possim. 30 


"46kKAL.AUG.—7 KAL. AUG.] | ESHMEPIAEXX. 758 


Hodie venit ad me Legatus Ser. Ducis Urbini 
cum literis ipsius honorifice et amanter scriptis : 
deinde amici totum diem eripuerunt. Deus nos 
servet. Amen. 

IX. Kal. Aug. Aliquid hodie. Dominus Jesuss 
mea et meorum peccata tegat. Amen. 

vil. Kal. Aug. Ad sacram synaxim hodie pro- 
fectus Molinzeum audivi eruditum quidem virum, 
sed qui videtur in 5. Theologia id habere pro- 
positum ut nova omnia proferat. Nam hodie το 
quam multa dixit vere nova, potius quam vera ; 
ut, S. Scripturam nullo opus habere interprete, 
quod etsi aliquo modo visus est interpretari velle, 
tamen vel sic mihi atque 8115 visum est tam 
falsum quam absurdum. Omnium vero absur- το 
dissimum quod attulit exemplum de verbis S. 
Coenze Domini, qui» si nullam, ut affirmabat, 
desiderant interpretationem, et ἁπλῶς credendum, 
quiequid dicitur, credemus panem illum vere 
esse panem, et. vere corpus Domini, quze est hae-2o 
resis pernitiosissima, nisi cum Lutheranis sentia- 
mus: quale est item illud portentum de Ecclesia 
invisibili, nisi dextre accipiatur, et contra quam 
ille dixit, qui omnia involvit, nihil bene explicuit. 
similia multa: ut, Ecclesiam anno octingente- 25 
simo a Christo deteriorem fuisse hodierna Pon- 
tifieiorum. Omitto alia τοιουτότροπα. Dominus 
Jesus suam Ecclesiam respiciat et nos omnes. 
Amen. 

vit. Kal. Aug. Tentatus jam ab aliquo tempore 3o 


754 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


diffieultate fundendse urinae, seepe etiam effusa 
copia magna arenze, hodie primum aliquod reme- 
dium morbo afferre czeepi. Dominus Jesus bene- 
dicat mihi, mese, et meis. Amen. 

γι. Aal. Aug. Aliquid hodie etsi subinde tur- 
batus et impeditus. Sed O tu, Domine Jesu, me 
ac meos respice. Amen. 

v. Kal. Aug. Quod Deus bene vertat aquis 
Spada allatis uti hodie czepi. Te, Domine Jesu, 
veneror benedic huic remedio et magis serva το 


Un 


meum et mea ac meorum animum ab errore 
jnmunem. Amen. 

IV. Kal. Aug. Aquarum remedio hodie usi, non 
multum profecimus. Deus benedicat. Amen. 

II. Áal. Aug. Aquas Spadanas etiam hodie:; 
sumpsimus. Deus benedicat. Amen. 

Prid. Kal. Aug. Potiones aquarum hodie du- 
plicavimus, et bene habuimus. Deo seterno im- 
mortali sit laus et honos. Amen. 

Kal. Aug. Deum veneror, felix eat hic mensis, 
et quod superest cunque vitze mihi, mese, meis- 
que. Hodie duas conciones audivimus et te, 
Deus seterne, laudavimus. Tibi honos et gloria. 
Amen. 

IV. Non. Aug. Ad Spadanas aquas ob concionem 
intermissas hodie redii. Deus benedicat et huie 
remedio et omnibus consiliis nostris. Amen. 

I Non. Aug. Jam per tres dies et fere ex quo 
Spadanis aquis uti czepi, dolorem in renibus ex- 
perior, qui etsi intolerabiles non sunt, admonent 39 


t3 
Oo 


t3 
Ca 


"Óxar.íAUG.—4EID.AUG.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 755 


me tamen sortis humane et illarum aerumnarum 
quas oí λιθιῶντες patiuntur, a quibus Deus me, 
meam et meos liberet per Dominum Jesum, cui 
una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, 
honos et gloria. Amen. 5 

Prid. Non. Aug. Utinam huie remedio et con- 
siliis omnibus meis Dominus benedicat pro sua 
infinita bonitate. Amen. 

Non. Aug. Uxor rus hodie profecta cum parte 
liberorum. Deus illam, me et meos servet. Amen. τὸ 
vit. Zid. Aug. Totum mane aque Spadanz 
adimunt: totum reliquum tempus amici. Deus 

me, meam et meos respiciat. Amen. 

vit. Eid. Aug. Mane aqu: et non lenis dolor 
in illis effundendis; sed nondum valde conqueri :5 
possum: Dominus graviorem dolorem avertat, et 
mihi, meze ac meis benedicat. Amen. 

vi. Eid. Aug. Pars maxima familize ad sacram 
synaxim hodie profecta est, ego ob sumptionem 
aquarum Spadanarum remansi. Hodie literas ab 2o 
uxore accepi, quae Dei gratia valet. Dominus 
Jesus hane domum protegat. Amen. 

v. Eid. Áug. Hodie aquis Spadanis usus de 
more, et duo vasa πιὼν constitui finem facere, eo 
vel maxime nomine, quod matutinas horas per-2;5 
debam. Dominus Jesus et me et meam et meos 
servet. Amen. 

IV. Eid. Aug. Uxor hodie rediit valens ad va- 
lentem. .O magnas tibi, O Domine Jesu, gratias. 
Amen. 30 


700 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


nur Eid. Aug. 'Tà ἐγκύκλια in legendis libris. 
bibliothecze Regize. Hodie in Synodo Florentina 
fui. Dominus det perficere. Amen. 

Prid. Eid. Aug. Ad aquas Spadanas hodie sum 
reversus de consilio medici. Deus benedicat, et 
me ac meos servet. Amen. 

Eid. Aug. Νὼ longa setas multa edit non 
opinata, non pravisa: velut quod hodie de filio 
maximo natu rescivi, cui tu, Domine Jesu, bonam 
da mentem, da veram pietatem, et tui metum. 1o 
Mihi quoque et uxori da prudentiam veram, ut 
in tam ardua re sic nos geramus quomodo tibi 
futurum est gratum. Da hoc, Deus zeterne, et 
nostra nobis peccata condona per Jesum Christum 
Filium tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto 
tuo sit honos, laus et gloria. Amen. 

xix. Kal. Sept. O vitam serumnosam ! O Satanz 
insidias! Qui non potuere me impellere ut ima- 
gines adorarem, ut doctrinam diabolorum am- 
plecterer, ii filium natu maximum mihi corripue- 
runt et corruperunt. Τεννήματα ἐχιδνῶν, quid vos 
movit, ut hanc fraudem adversus me excogita- 
retis? Adolescentem imperitum rerum, imperi- 
tum disputationum Theologicarum in retia vestra 
compulistis me inscio, me invito. Dominus Jesus»; 
illius misereatur, et mei, per illam infinitam suam 
misericordiam. Idem respiciat hanc domum, ser- 
vet uxorem charissimam, et liberos in timore sui 
nominis confirmet. Amen. 

xvii. Kal. Sept. Ad sacram synaxim ego, uxor 3o 


Ca 


μι 
Qn 


ιο 


Oo 


rige dr Lm 
τὰ τῳ 3 ua: 


3 EID. AUG.-I2 ΚΑΙ. SEPT.] EdOHMEPIAEX. 757 


et pars liberorum ivimus. De filio non despera- 
mus, tu modo adsis, Domine Jesu, cui una cum 
Deo Patre et Spiritu Sancto sit honos et gloria. 
Amen. 

xvi. Kal. Sept. Pergit filius in furore, etsi mo- 
deste hactenus. Ego Dominum Jesum orare per- 
cam, ut mei mea, illJlus et omnium meorum 
misereatur. O vitam acerbam! O vitam mise- 
randam! O ades, Domine. Amen. 

xv1. Kal. Sept. Domine Jesu, medere meis et 
meorum malis. Amen. 

xv. Kal. Sept. Deficio pondere obrutus meorum 
peccatorum, et eorum αι a meis sunt commissa. 
Sed in tua, O Domine Jesu, benignitate spes om- 
nis mea est sita. Tu me et meos serva. Amen. 15 

XIv. Kal. Sept. Rus hodie proficiscimur. Domi- 
nus Jesus ceptis benedicat, nos servet, nos luce 
sua illustret, et ab erroribus omnibus vindicet. 
Amen. 

xil. Λ αἰ. Sept. Diem hunc posui in Actorum 2o 
lectione collationis institutze inter Doctores Tu- 
bingenses et Patriarcham Constantinopolitanum. 
Mira utriusque in sua opinione defendenda obsti- 
natio. Itaque frustra tot literze, tot scripta. Et 
nos hodie aliquid speramus? Deus solus potest »5 
hoc facere, qui nos fecit, qui pro sua bonitate in 
vera pietate nos firmare dignetur. Amen. 

χα. Af. Sept. Hodie apud Mercerum des DBordes 
maximam diei partem fui, et graviter s:egrotanti 
adfui. Hodie item advenit filius, de quo valde 3o 

VOL. II. . Ὁ 


Ca 


Q 


758 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


dubitabam. Superest ut tua bonitas, O Domine 
Jesu, et amico :segrotanti subveniat, et filio rec- 
tum det consilium, faciatque ut et parentum et 
liberorum omnia dicta, facta, et consilia ad tui 
nominis gloriam, Ecclesi: sedificationem et nos-; 
tram salutem referantur. Amen. 

Xl. Kal. Sept. Charantonem hodie ne iremus, 
multa impediebant. Deum oramus, adsit huic 
familie, multis de caussis languenti: inspiret 
nos ad ea facienda, ea credenda quie sibi sint:o 
grata. Respice nos, Deus zeterne, et nostra nobis 
peccata condona per Jesum Christum, cui una 
tecum et Spiritu Sancto sit honos, laus, et gloria 
εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 

x. Kal. Sept. In lectione Nicolai Cabasile οὔ τς 
eolloquiis eum filio hodie fui oecupatus. Dedi 
et valetudini aliquid. Uxoris enim et mea vale- 
tudo nonnihil nutat. Doluimus ego et illa morte 
cognata ipsius D. de Chapellain quae lento morbo 
hodie est extincta. Dominus Jesus det in hu-2o 
jusmodi exemplis proficere, et vanitatem hujus 
mundi magis magisque addiscere. Amen. 

IX. Kal. Sept. Rure hodie domum redii, et in 
museum me statim abdidi. Dominus Jesus et  - i 
his meis ceptis ac studiis benedicat, et meam2?5 
conjugem ac liberos adhue rusticantes servet et 
universam domum. Amen. 

vir. Aaf. Sept. Ad τὴν φιλτάτην hodie scripsi. 
Tu, Domine, rege nos omnes per Spiritum Sanc- 
tum tuum. Amen. 3o 


II KAL. SEPT.-PR. KAL. SEPT.] EOHMEPIAE. 759 


vir. Kal. Sept. In pervolutanda Bibliotheca Pa- 
trum hodie fui multas horas occupatus, atque 
utinam Deus cum aliis meis studiis tum his 
potissimum benedicat: idemque servet uxorem 
et liberos mecum xai τὰς ψυχὰς kai τὰ σώματα 5 
ἀπημάντους. Amen. 

vi. Kal. Sept. Uxor Dei beneficio rure in urbem 
venit. Ego fere certam spem concepi de conce- 
denda mihi venia visende Anglie. Dominus 
Jesus ceptis benedicat. Amen. 1o 

v. Kal. Sept. Hodie officii caussa ad Regem 
adii; unde magnam voluptatem retuli. "Video 
enim Principem nos habere optim:e indolis. Do- 
minus Jesus spei ejus benedicat. Amen. 

IV. Kal. Sept. Ad sacram synaxim hodie cum i; 
uxore et liberis profectus, jussus postea sum a 
Rege Bibliothecam ipsi ostendere. Vidit optimus 
hex illos thesauros et sibi id gratissimum esse 
spectaculum ostendit. lterum iterumque Domi- 
num Jesum obsecro, obtestorque ut spei tantiao 
Principis benedicat omni genere suarum bene- 
dictionum. — l'évovro, γένοιτο. 

I. Καί. Sept. Olim inter literatos nomen ali- 
quod habuimus. Nune eo miseriarum sumus 
redacti, ut dies totos amittamus, vix unam ho-»s 
ram literis impendamus.  Perierunt igitur studia 
nostra. Tu, Deus, da te colere, tibi servire. Amen. 

Prid. Kal. Sept. Nihil ne hodie quidem, etsi 
optavi mihi consulere: sed me vis major abripit. 
Deus mei, mese, ac meorum misereatur. Amen. 3o 

Q 2 


760 ISAACI CASAUBONI [Av p. os? 


Kal. Sept. Quem diem, O Domine, velis esse 
fortunatum, ut omnia dicta, facta, cogitata mea 
et meorum ad tui nominis gloriam, Ecclesize zedi- 
ficationem et salutem nostram referantur. Amen. 

IV. /Von. Sept. Hodie plures solito horas studiis 5 
impendi. Deo laus, honos et gloria: Amen. 

πι. ον. Sept. Aliquid hodie Dei beneficio: sed 
non multum. Uxor reversa rure. Deo Opt. Max. 
laus et honos eoo. 

Prid. Non. Sept. Paucas et hodie studiis horas 1o 
impendi. Dominus Jesus ceptis benedicat. Amen. 

Non. Sept. Quod Dominus Jesus εἰς ἀγαθὸν κρίνοι, 
S. ceenze Domini hodie communicavimus et Moli- 
nad eruditam concionem audivimus. Videmus 
certe, et hoc negare non possumus, veteres ali- 
quando aliter et sensisse de eo sacro mysterio, 
et longe aliam illius praxin habuisse. Optare- 
mus minus longe ab illorum fide et ritibus nos- 
tros abiisse: verum quia satis expresso Dei verbo 
ili antiqui ritus et fides vetus non nituntur, et »o 
nos privati sumus, qui sequi, non preire in Ec- 
clesia Dei debemus, caussam cur aliquid ipsi 
mutemus nullam satis justam habemus, quum 
preesertim id agatur ut omnia confirmentur quz 
vetus superstitio aut nova excogitavit; ne de-2; 
terius aliquid dicam, Deus Opt. Max. suo me 
ac meos Spiritu regat, et in veritate confirmet. 
Amen. 

virt. Zid. Sept. Paucas hodie in studiis horas 
posui, Deo laus et honos. Amen. 30 


- 


5 


ΚΑΙ, SEPT.—18 KAL. OCT. | EOSHMEPIAEZ. 761 


vii. Eid. Sept. Parum hodie aut nihil Θεῷῴ 
χάρις. 

γι. Eid. Sept. Et hodie aliquid Dei beneficio, et 
uxor ad sacram synaxim ivit. Deo laus et honos. 
Amen. 5 

v. Eid. Sept. Aliquid hodie, sed parum. Deus 
servet hanc domum. Amen. 

rv. Eid. Sept. Et hodie leve aliquid, licet videa- 
tur gravis morborum tempestas, nisi Deus aver- 
terit, in hane domum incumbere. Sed malis nos- 1o 
tris Dominus Jesus medeatur. Amen. 

nr. Eid. Sept. Dominus Jesus mei et meorum 
misereatur. Amen. 

Prid. Eid. Sept. Uxor ad sacram σύναξιν et τὴν 
TOU κυριακοῦ δείπνου κοινωνίαν profecta in gravem 15 
statim, atque est navim ingressa, morbum incidit, 
ac statim post communionem, domum relata 
amicis viris comitantibus Heraldo atque Arbaldo: 
febrem nunc quoque gravissimam patitur, ut et 
plures e familia, quibus omnibus tu, Domine, da 2o 
ῥαΐσαι ad tui nominis gloriam et salutem ipso- 
rum. Amen. 

Eid. Sept. Ad morbum uxoris mea valetudo 
accessit. Itaque hodie cepi decumbere, decum- 
bente uxore et maxima parte liberorum meorum. 25 
Tu, Deus seterne, respice languentem domum per 
Jesum Christum, qui una tecum et Spiritu Sancto 
tuo vivit, regnat :eternum. Amen. 

xvni. Καί. Oct. Ego hodie valui Dei beneficio. 
Uxor et duz filiae, sed uxor maxime, gravissime 5o 


762 ISAACI CASAUBONTI [4. D. 1610. 


vexata est. Dominus Jesus illam respiciat; et 
respiciet, spero. Amen. 

xvit. Kal. Oct. Uxor melius hodie habuit. Sed 
crastina dies dabit certius indicium. Dominus 
Jesus illam servet et totam domum. Amen. 5 

xvi. Kal. Oct. Inter noctes serumnosas atque 
dies potest numerari nox preseterita cum toto 
hoc die; quod totum νυχθήμερον incredibiliter me 
cruciavit ob acerrimos uxoris dolores, quibus ne 
nune quidem est liberata. ^O Domine, respice ro 
hane domum variis modis graviter afflictam, et 
nos solare, illam sana et reliquos qui segrotant. 
Amen. 

xv. Kal. Oct. Per gratiam tuam, Domine Jesu, 
uxor hodie melius valet: sed restant dolores, τὸ 
quos etiam sanabis, spero, brevi, idque ut facias, 
te supplex oro. Amen. 

XIV. Kal. Oct. Ut video, cum longa valetudine 
res est uxori, quae seepe nos cruciabit, nisi Deus 
adfuerit. Hodie deterius quam ante habuit, et2o 
gravissimos est experta cruciatus. Dominus illam 
servet, sublevet, et preesidio suo dignetur. Amen. 

xIlI. Kal. Oct. Pars domus ad sacram synaxim 
profecta, ego uxori adfui meliuscule hodie valenti 
pro tua, O Deus, infinita misericordia, qui utinam 25 
inchoatam θεραπείαν perficias. Amen. 


J'ai presté cejourdui a M. Herauld Tertulhanus cum 
Pamelio et Josephum Graece. 


xH. Kal. Oct. Uxor hodie melius. Deo meo 
laus et gloria. Amen. 30 


17 KAL. ΟΟΥ.--ὃ Kar. ocr.] |? EPHMEPIAEX. 768 


X1. Kal. Oct. Uxor curata potione parum valuit, 
sed valebit, spero, ἐν τῷ Κυρίῳ. Amen. 

x. Kal. Oct. Cum Capellanis Anglis hodie mihi 
fuit sermo. . Alter Regis, alter hujus nuperi Le- 
gati est Capellanus. Magna sum perfusus volup- 5 
tate cum vidi et penitus cognovi graves viros, 
cum ad veterem Ecclesiam oculos referunt, hanc 
nostram novitatem segre posse pati. Sed huic 
morbo Deus unus est, qui possit facere medici- 
nam. llle bonis orandus, ut suze tandem Eccle- τὸ 
siee misertus, spiritum concordia nostris doctori- 
bus ab utraque parte inspiret. Idemque hanc 
domum servet ἀπήμαντον, et uxori vires largiatur 
et filiabus szegrotis et omnibus nobis. Amen. 

IX. Kal. Oct. En ut res human: retro sseperg 
sublapsee feruntur. Jam mihi videbar beatus ob 
restitutam priori sanitati uxorem. Itaque jam 
itineri me accingebam. Sed manum Deus Opt. 
Max. injecit, et morbum uxoris ita voluit augeri, 
ut jam consilium illud penitus cogar intermit-2o 
tere. Tu, Deus seterne, uxorem subleva, et mi- 
sere languentem recrea, atque universam domum 
serva ἀπήμαντον. Modie Maria filiola in agrum 
est relata pluribus de caussis. Et hanc et ma- 
trem sana, Domine Jesu, cui una cum Patre et»; 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 

vir. Kal. Oct. Noctem superiorem egi insom- 
nis par (a grande douleur de ma femme. Nunc 
valent omnes, et presertim illa, cujus morbum 
heri pro deplorato habebamus. Sed tu, Domine 5o 


764 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


Jesu, omnia potes. Tibi laus, honos et gloria. 
Amen. 

vir. Kal. Oct. Molestize domestieze multae, et 
fili temeritatem ne sequantur alii metus est. 
Uxor mediocriter valet. Dominus Jesus nos re- 5 
spiciat et nunc et semper. Amen. 

γι. Kal. Oct. Ad sacram synaxim hodie nemo 
ob varias caussas: Dominus det melius servire 
ipsius Majestati. ldem consilüs nostris, et prze- 
sertim de itinere Anglicano benedicat, et uxorem 
restituat plane et nos servet. Amen. 

v. Kal. Oct. Libros ne vidi quidem: sed uxori 
adfui nondum valenti precibus, et alia negotia 
gessi, quibus tu, Domine, benedice. Amen. 

IV. Kal. Oct. Jam libros plane ignoro. Domi-:5 
nus Jesus huic domui benedicat. Amen. 

1H. Kal. Oct. Hodie Reginam conveni, et Majes- 
tatem illius non mediocri humanitate esse con- 
ditam sum expertus. benignissime enim me est 
allocuta, et ad spem meliorum evexit. Itaque 
iter in Angliam ejus permissu paramus, sed redi- 
turi ejusdem jussu. Dominus Jesus per quem 
regnant Reges illam servet, et Regem filium, et 
quiequid pium atque prudens est eorum menti- 
bus inspiret. Amen. 25 

Prid. Kal. Oct. Hodie D. Molinzeus ad me venit 
querens multa me de ejus scriptis sinistre loqui. 
Respondi, et personae caussa, et muneris quod 
sustinet, plurimi me ipsum facere, non negare 
displicere mihi, quod veteres pios scriptores tam 5^ 


o 


[Ὁ] 


Oo 


- 7 KAL. OCT.-PR. NON. OCT] ESHMEPIAEX. 765 


libere, tam nulla ex caussa damnet, vituperet, 
repudiet. Rogavit sibi dari librum Apologize pro 
Rege Anglize quem edidit, in quo ego multa nota- 
veram ipsius, nisi fallor, peccata magna. Dedi, 
et, ut bonam in partem caperet, rogavi. Utinams 
ita sit, et omnes mei atque illius conatus ad Dei 
gloriam referantur. Amen. 

Kal. Oct. Et huic mensi et reliquze parti vitze 
mee et meorum Dominus benedicat, qui iter quod 
paro det perficere ad gloriam nominis sui, et zedi- 1o 
ficationem Ecclesi: et salutem nostram. Amen. 

vi. Von. Oct. Totus hic quoque dies in appa- 
rando discessu periit. Domine Jesu, benedic mihi 
et meis. Amen. 

v. Non. Oct. Ad sacram synaxim profectus, cum 15 
sum reversus domum, inveni uxorem meliuscule 
valentem, sed quae mox in gravem febrim incidit, 
quae nisi fallor ad tertianam accedit, qua, O Do- 
mine, libera ipsam, et penitus salvam illam mihi 
ac liberis praesta. Amen. 20 

1v. Von. Octi. O duram conditionem meam, qui, 
dum me paro ad hoc iter, ne aspicio quidem 
librum ullum, et przeterea mille adversa experior. 
Domine Jesu, ades mihi, et me serva. Amen. 

. Ii. Aon. Oct. Ad iter nos paramus, cui Domi- »5 
nus Jesus benedicat. Tu, Domine, s:erumnas nosti 
nostras. O miserere. Amen. 

Prid. Non. Oct. Amicis conjunctissimis diem 
hodiernum magna ex parte impendi. Dominus 
ceptis benedicat. Amen. 3o 


766 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


Non. Oct. Hzec. scribebam curis variis anxius, 
et nescio quid de Anglicano itinere metuens. 
Video enim quo me dem prezecipitem, et quze me 
cireumstent pericula, si, quod opto, quieti mese 
et tranquillitati consulere voluero. Scis tu, Do- 5 
mine Jesu, quze me et quam just; rationes im- 
pellant, ut hoc iter suscipiam. Tibi exitum ejus 
permitto, οὗ me atque omnia mea ut curs sint 
(si fas ita loqui) supplex oro. Da mihi, da uxori 
bene valere, et tibi sincero pectore atque animo το 
inservire, da liberos nostros in timore tui nominis 
erudire, postremo da nihil aliud spectare, nisi ut 
tuam gloriam promoveamus. Amen. AÁmen. 

virt. Zid. Oct. Hac die iter inchoavi Deo duce, 
fretus misericordia Domini Jesu, quod tot annos 
optavi. Erat quidem molestissimum τὴν φιλτάτην 
parum bene valentem relinquere, et a meis disce- 
dere; sed urgebat occasio nullo pacto prseetermit- 
tenda, quum vir illustrissimus D. Wotton, qui huc 
Legatus extra ordinem venerat, in suum comita- 2o 
tum recipere me optaret et suo sre in Angliam 
traducere. Hodie igitur, quod Deus vertat bene, 
ab uxore discessi et liberis, Domino Jesu meam, 
meos, οὐ mea omnia supplice voto commendans. 
Te veneror, Deus zeterne, te παναγία ἐν μονάδι τριὰς, 25 
serva manentes, duc et reduc proficiscentem, et 
nos omnes veritatis tuz:e luce magis magisque 
illustra, et pro inexhausta tua bonitate huic 
itineri benedice. Amen. Amen. Hodie pransi 
sumus « Zscouan, ubi preetorium M. E. spectavi- 3o 


— 


5 


NON. OCT.—5 EID. OCT. | EOHMEPIAEZ. 767 


mus structur:s insignis. Inde venimus ὦ St. Z' Eu : 
ibi mansimus. (Gratias tibi, Domine. 
Σὺν Θεῷ iter in Angliam le vendredi 8 Oct. 1610. 

vit. Zid. Oct. Pransi « Clermont, ubi vidimus 
opificem operum minutissimorum, quze torno fiunt 5 
non sine admiratione omnium qui illa Myrme- 
cidea opera vident: venimus « Aerteuil magna 
parte itineris nocte confecta, atque etiam ubi 
urbem ingressi sumus, τινὸς ἀβουλίᾳ unam vel 
alteram horam vagati per urbem. [Ὁ] mansi-:o 
mus. [360 gratias. 

γι. Eid. Oct. Pransi in pago qui dicitur S. /So/ 
lieu Samarobrigam Ambianorum venimus itinere 
feliciter confecto. Hie ego ad uxorem scripsi 
paullo post quam e curru descenderam, et ad Jo- τς 
hannem filium atque Isaacum meum, necnon ad 
Arbaldum medicum, ut ili valetudinem uxoris 
commendarem. Domino Jesu laus et gloria. 

v. Eid. Oct. λάθη sacram hujus urbis maxi- 
mam vidimus. cum presbytero Anglo itineris2o 
comite, qui erat D. Legati Capellanus, magnifice 
structam, maximi pretii ornamentis insignem. 
Sunt ibi certatim posita, et quotidie ponuntur 
ἀναθήματα, quee columnas fere abscondunt. Vidi- 
mus et ministrum illius urbis virum bonum, Π6- 25 
que indoctum. Ab eo deducti sumus ad spec- 
tanda moenia urbis spectatu dignissima, si quze 
alia, opinor, in Gallia. Est hoc quoque in ea 
urbe insigne quod fluvius Somme in urbem ad- 
missus per octo aut plures alveos divisus ac pon- 39 


768 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


tibus constratus magnos civibus prestat usus. 
Vidimus et collegium Jesuitarum, de quorum 
audacia multa narrabantur mira, et litem ex eo 
contractam inter cives atque Jesuitas affirma- 
bant, quie brevi apud Senatum Parisiensem, aut; 
consilium Regium esset disceptanda. Nos mirati 
sumus ausos esse sui commodi caussa publico 
vico quasi pontem imponere, structo in medio 
vico pariete, qui zedificium imponendum susti- 
neat, ut predium trans vicum positum collegio 
jungatur. Sed opus erat publica auctoritate im- 
peditum, et procuratores Reipublicze illius Lute- 
tiam missi ad querelam cum hoc tum aliis no- 
minibus instituendam. | Hoc die Samarobrigam 
appulerunt D. Legatus, qui partem comitatus 
preemiserat, et D. illius uxor, foemina genero- 
sissima, et omni laude dignissima, quce obviam 
marito venire in hane usque urbem sustinuit. 
Mansimus in hac urbe etiam hae nocte. Domino 
Jesu laus et gloria εἰς αἰῶνας αἰώνων. 20 

IV. Eid. Oct. Samarobriga profecti non inter- 
missa equitatione venimus ὦ 4ubevwle qua ve- 
nusta urbs est: hic mansimus. Deo laus et 
honos. Amen. 

ur. Eid. Oct. Monstrolium venimus continua 25 
equitatione. Deo laus. | 

Prid. Eid. Oct. Boloniam simili ratione veni- 
mus. Is locus in nostris et Anglorum historiis 
celeberrimus est. Urbs duplex est inferior et 
superior. Illa ad oram portus est sita: portus3o 


— 


o 


5 


4EID.OCT.-IÓ6 ΚΑῚ. NOV.] |? EPHMEPIAESX. 769 


non optimus, ut quidem dicebant nonnulli. Atque 
hie primum Oceanum spectavi. Domino Jesu 
laus et honos. Amen. 

Eid. Oct. Caletum, sive Calaisium est dicen- 
dum, venimus bene madidi ob pluviam qua max- 5 
imam diei partem sumus compluti. D. Legatus 
magnifice hic exceptus est prodeunte obviam 
D. D'Arquiem cum universo equitatu suo. Sed 
et populus universus per vicos Urbis congregatus 
D. Legato et ejus nobilissim:ee uxori ingentem τὸ 
honorem exhibuerunt. Urbs est parva, sed non 
invenusta, et propter res ibi gestas fame cele- 
berrimze. Ex hoc loco ternas ad uxorem literas 
dedi, quam, O Domine, serva et me ae meos om- 
nes ad tui nominis gloriam. Amen. r5 

xvH. Kal. Nov. Totum diem Caleti mansimus, et 
portum eximium spectavimus in quo erant par- 
varum navium et fere piscatoriarum ad centum 
quinquaginta aut non multo pauciores.  Diceres 
sylvam esse cum malos navium in portu stan-2o 
tium spectares. In hac urbe platea est admodum 
magna et elegans. Invenimus et hic amicos, 
D. D'Azenai, cui ab amplissimo Vicquio de me- 
liore notà fueramus commendati, et Przsidem 
Legatum Urbis, qui sua officia perhumaniter mihi 
obtulerunt. Deo sit laus, honos et gloria, qui me, 
meam, ac meos servet. Amen. 

xvI. Kal. Nov. Dies erat Dominicus, quem opta- 
bam in synaxi piorum collocare; sed alia fue- 
runt nobis cogitanda. Illustrissimus D. Legatus 


to 


5 


up 


770 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


navi regia in Galliam vectus, ut moris est Legatis 

Regis Anglorum, acciverat in Galliam ejusdem 

navis Przfectum, atque ille jusso Legati accepto, 

parere voluit; sed per ventos reflantes portu 

educere regiam navim non licuit. Exspectavit 5 
Legatus ad diem istum usque. Et erat ventus 

modo commodus trajecturis ex Anglia, modo tra- | 
jeeturis in Angliam. Mane jussu Legati paratze 
sunt una φορτηγὸς ad impedimenta ipsius et nos- 

tra, altera ἑππαγωγὸς ad equos transvehendos ; et το 

totum mane in illis onerandis est positum. Fluc- 
tuabat interim animus illustri Legato quid facto 
esset opus, expectaretne navim ex Anglia, an 
hie conduceret. Et erat jam fere amissa penitus 
hodiernz? profectionis spes, cum Legatus suos 
jussit accumbere, ipso et uxore ejus non ac- 
cumbentibus, ne si foret proficiscendum graviore 
nausea tentarentur. Jam accubueramus, et fere 
ad secundas mensas erat perventum, quando est 
renuntiatum D. Legato ventum ita vehementer 2o 
flare trajectioni in Angliam contrarium, ut nulla 
spes esset posse hoc die navem solvi. Itaque 
tum accubuerunt et ipse et generosissima ipsius 
uxor. Post prandium ad portum profectus, ac 
mox in hospitium reversus faciem rerum immu-25 
tatam inveni, et jamjam oram esse solvendam. 
Advenisse enim navim non regiam quidem, sed 
aliam sane magnam et tanto comitatui deve- 
hendo idoneam. Ut veni, et ocreas indui muni- 
mentum adversus frigus, exit hospitio D. Legatus 3o 


μι 


5 


: 


τό KAL. NOY.] EQSHMEPIAEZX. 771 


ingenti turba sequente, et recta portum petimus. 
Ac quoniam navis Anglica major erat, quam ut 
portum posset ingredi, scaphis pluribus ad navim 
leucze unius fere spatio distantem et in anchoris 
σαλεύουσαν deferimur. Jam przecesserat oneraria 5 
cum impedimentis, quam magna navi vicinam 
invenimus. Erat hora diei circiter secunda post 
meridiem aut paullo amplius cum scaphas in 
portu Calssii conscendimus. Et erat magna 
nobis spes, qui ἴκμενον οὖρον haberemus a puppi το 
flantem, trium vel ad summum quatuor hora- 
rum spatio posse nos portum tenere et in Anglic 
portum oppositum Doroberniam appellere. 1ta- 
que Ilzetus admodum e scapha in magnam navim 
ipse transii, qui primam illam navim magnam 
oeulis spectabam meis, tribus velis, quze ventus 
inflabat, ornatam, et insignia Regni Anglici prae 
se ferentem in panno sericeo crucibus rubei colo- 
ris distincto. Jam ferebatur navis, jam crescebat 
mihi czeterisque spes, cum repente ea nobis esto 
preecisa vento in contrarium verso, et quidem 
mutatione adeo subita, ut navis ἑππαγωγὸς quae 
nobis discedentibus solvere e portu cogitabat, 
impedita fuerit, atque in portu detenta ad diem 
usque Martis. Nostra vero navis mutata velifi- 25 
catione cursum, uti poterat, tenere conabatur. 
Sed neque per ventum multum poterat promo- 
vere, e£ mox nox superveniens eas tenebras attu- 
lit, ut, ubi gentium essemus, nesciret gubernator. 
Dicebamur ad decem millia passuum prope portum 3o 


c 


5 


7723 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


accessisse; verum gubernator neque ventis re- 
luctari, neque unum in tam densis tenebris po- 
terat. Itaque modo dicebamur Caletum impetu 
venti referendi, modo Peronam, modo nescio quo 


alio. Sed et metus omnes tenebat, ne in syrtes; 


aut rupes navim ventus conjiceret. Itaque ut 
quisque erat rei nauticze intelligentissimus, ita 
plurimum totam illam noctem metuit. Ego si- 
mul ae magnam navim eram ingressus, nausea 
gravi tentatus in cubiculum D. Legati fueram 
deductus, atque ibi tres aut quatuor horas dolore 
stomachi et quasi λειποθυμίᾳ quadam continua 
sum exercitus; ut qui mare nunquam conscen- 
dissem, et essem ad hane diem τῶν τῆς θαλάττης 
πημάτων ἄπειρος. Heic meminisse juvat ejus hu- 
manitatis, quam D. Legatus et D. ejus uxor, et 
certatim plurimi ex ejus comitatu mihi exhibue- 
runt. Nam et praesidia usitata adversus hoc 
genus mali sunt non petenti subministrata, et in 


— 


Oo 


Ca 


lecto collocatus sum qui D. Legato et uxori ipsius 2o 


fuerat paratus. Ibi ego jacens observavi, si in 
latus sinistrum incumbens jacerem, neque nau- 
sea neque ullo dolore me tentari, quare hoc situ 
servato, quandiu in navi fuimus, nullum amplius 


omnino dolorem neque nauseam sum expertus.25 


Ita mihi Dei benignitas auxilio fuit. Postquam 
alta nox erat, et densissimzse tenebre, pluvia ac- 
cessit ad priora mala tam vehemens ut nihil supra. 
Hactenus D. Legatus cum uxore extra suum cu- 


biculum manserant, super matelas culcitis stratis 3o 


En 


16 KAL. NOV.] ESHMEPIAE. 778 


jacentes.  Pluvia in suum κοιτῶνα eos cogente 
ipse in inferiorem στέγην sum deductus et nau- 
tis etiam atque etiam commendatus. —Collocatus 
sum in parte navis ubi erant στρώματα ναυτικὰ 
quibus incubarem, et vestes nautarum quse pro 
pulvino forent. Ibi jacens quiescebam placide, 
et reliquum omne tempus quievissem, nisi pri- 
mum pediculi κακὰ θηρία καὶ ἐξωλέστατα agmine 
facto e vestibus nautarum miserum me inva- 
sissent, quae collum primum mordentes deinde το 
partes alias corporis incredibilem molestiam mihi 
exhibebant.  Accedebat reputatio periculi, cum 
totam noctem ministri nautici clamarent, discur- 
rendo et ingenti strepitu omnia miscendo. Ipse 
interea loci ad Deum conversus ab ipso subinde 
opem enixe petere; et ad omnem periculi suspi- 
cionem preces iterare, ut mei misertus, mea pec- 
cata sanguine Domini nostri Jesu Christi τοῦ 
μονωτάτου σωτῆρος abluens, animam meam, si ita 
placeret, susciperet, et uxorem meam pro suaoo 
bonitate sustentaret favore suo, atque illi et li- 

beris benediceret. Tunc experientia didici quam 

vim illa Pauli apud Lucam in naufragii descrip- 

tione, ηὔχοντο ἡμέραν γενέσθαι, haberent. Nam et 

mihi et omnibus illa nox incredibilem in modum »; 
visa est longa. Tandem affulsit aurora, et spes 

videbatur allata. Sed crescente vi ventorum 

atque imbris, deteriore etiam loco res nostrz 

fuerunt, adeo ut illustrissimus Legatus longioris 

VOL. II. R 


Ca 


- 
υ 


774 ISAACI CASAUBONI [A. D. τότο. 


jactationis impatiens scaphzi se committere cum 
uxore, filia, et genero, atque unico alio nobili viro 
maluerit, quam diutius κλυδωνίζεσθαι incerto metu. 
Exspectabant gubernator navis et nautee maris 
fluxum, ut eo deferrentur ad portum optatum, 5 
nam refluxus tempore frustra tentatum esset ali- 
quid. Quare perdiu navis non multis milliari- 
bus dissita ab ora Anglicana stetit in anchoris. 
Est statum tempus καὶ τῆς ἐπιρροίας kai τῆς ἀμπώ- 
τεως horarum sex. At gubernator non statim τὸ 
initio fluxus anchoram sustulit; sed multo post. 
Hoc pacto quum obtinuissent naute, ut vel in- 
vitis ventis ad portum accederent, nihil propius 
factum, quam ut in ipso aditu portus navim fran- 
geremus, et male periremus. Nam dum dirigitur 15 
in ostium portus navis, ipsius majore vi delatze 
et rostrum et alie partes conteruntur non sine 
pressenti periculo totius et omnium qui inerant. 
Itaque metuentes vitse suze nautz:e Deum incla- 
mant, opem ipsum poscentes, quod in extremis 2o 
malis fieri ab illis solet. Adfuit Numen et prze- 
sentia sua nos servavit. Navis in portum in- 
ducta; nos gravius malum nullum experti, hila- 
res et Deo Opt. Max. gratias habentes agentesque 
navi sumus egressi, et in hospitio nobis prseepa-25 
rato corpus curavimus. terum, iterumque sit 
laus, honos et gloria τῷ σώσαντι Θεῷ. 

xiv. Kal. Nov. Hodie demum circa meridiem 
appulit navis, qua equos D. Legati vehebat. 


, 


I6 KAL. NOV.-I1 KAL. NoV.] ESHMEPIAEX. 775 


Totum hunc diem otiosi egimus, in spectanda 
hac urbe Dorovernia, et arce illius ac portu. Sit 
nomen Domini benedictum. 

xir. Kal. Nov. Cum illustrissimo Legato Can- 
tuariam venimus. Atque ibi a viro prsstantis 5 
eruditionis et pietatis D. Doctore Charier, qui- 
cum nupera mihi in Gallia contracta est amicitia 
multis officiis quae in hoc itinere ab eo accepi 
confirmata, in domum suam sum deductus, ut 
hoc, dum Cantuarie hererem, hospitio uterer, ro 
quod et feci non invitus suavissima consuetudine 
ipsius adductus. Dominus illi hoc officium re- 
pendat, et me, meam, ac meos servet. Amen. 

xit. Kal. Nov. Inter viros doctissimos hujus Ec- 
clesize uti vocant Preebendarios diem hunc fere :5 
totum egi, non mediocriter gaudens esse his sum- 
mis viris gratas cogitationes nostras de iis quze 
ad religionem spectant. Dominus Jesus τὸ φῶς 
τὸ ἀληθινὸν luce sua nos dignetur φωτίζειν, qui 
etiam τὴν φιλτάτην, et me, ac liberos, atque omnes 2o 
meos servet. Amen. 

XI. Kal. Nov. Paucas horas libris legendis dedi, 
plures amicis. Quum incidissent in manus meas 
scripta Martini Becani, et quia nullus alius liber 
erat ad manum, cepi in iis quzedam legere. Scrip-25 
sit varios tractatus stylo facili, et satis acri. Est 
enim disputator non parum vehemens. Legi il- 


lius Disputationem Theologicam Je Antichristo 


reformato, item aliam De purgatorio Calvini, nec- 
R2 


776 ISAACI CASAUBONI TTA. D. 1610. 


L 


non aliam cui titulus Qwestio de differentia inter 
Calvinistas, Pelagianos, et Catholicos in negotio Pr«- 
destinationis contra quendam Calvinistam anonymum, 
Calvinisticorum |. Aphorismorum | defensorem. — Hic 
anonymus libellum ejusdem Decani Zphorismi 5 
doctrine | Calvinistarum ec. eorum libris, diclis et 
factis, etc. confutaverat: cui respondit Becanus. 
Lecta mihi et alia ejusdem e communicatione sub 
altera specie disputatio. Da, Domine Jesu, tibi 
vere et cultu grato tibi servire, ac me meamque 'o 
et meos serva. Amen. 

x. Kal. Nov. Hodie domo non exii, et libros 
optimi hospitis excutere cepi, decerpturus quos 
interim legam, dum hic hsereo. Tibi, Domine, 
honos et gloria. Amen. 15 

Ix. Kal. Nov. Diem Domino sacrum inter preces 
et verbi divini auditionem divisi. Dominus Jesus 
me, meam, et meos servet. Amen. 

virt. Kal. Nov. In hoc otio quo hic fruor Can- 
tuari:e apud suavissimum hospitem Doctorem 29 
Charier legi aliquot libros ex ejus bibliotheca 
promtos: in his est Possevini Mantuani 5S. 7. Ap- 
paratus Sacer. Est opus molis ingentis in duos 
tomos distinctum complectens scriptores Ecclesi- 
asticos ordine literarum digestos. Apparet multa 25 
diligentite hominem esse, eruditionis mediocris, 
judicii oppido exigui. Nam videtur Possevinus id 
praecipue spectasse ut molem libri augeret: adeo 
multa inseruntur incepta inutilia et plane mox 


- IOKAL. NOV.—8 KaL. NovV.] ESHMEPIAEX. 777 


tollenda, nisi insaniat, ut in tot libros emenda- 
tiones levissimorum mendorum typographicorum 
quos multis paginis prosequitur. Hic Appendi- 
cem Baronii in decimum tomum quo priores 
emendabat ridicule inserit totum. Talia multa, 5 
velut, quod ex uno auctore duos facit; ut in Nico- 
lao de Clemengis quem facit alium a Nicolao de 
Clamangiis: et quam temere scribat, szeepe eadem 
repetat, de iisdem libris tanquam diversis loqua- 
tur, passim cernere potest; ut in Nicolao Cabasila. 
Omitto iniquitatem erga omnes a Papa quoquo- 
modo dissentientes. Est tamen propter duas res 
auctor ille et opus hoc utilissimum. | Nam de 
editis aut non editis scriptoribus multa utiliter 
observat, non passim omnibus nota, qui neque :5; 
publicas bibliothecas habent ad manum, neque 
in eo studio operam posuerunt. Sic quum nuper 
Nicolai Cabasile orationes περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς 
legissem, atque edere illas a me versas cogitas- 
sem, reperi nune eam operam a Pontano S. F.2o 
occupatam et opus ab ipso editum. Alterum est, 
quod multa obiter inserit scitu necessaria, velut 
quod scribit in voce Maronite de eorum politia 
in monte Libano, de missis nuper ad hos Legatis 

a Romano Pontifice, et de ipsorum fide ae probi- »; 
tate. Narrat inter ezetera, quum esset lex apud 
Maronitas, quze presbyteris necessitatem impone- 
bat conjugii Legatos Pontificis Romani mutasse 
hoc solum ; ut tolleretur necessitas, et libero cu- 
jusque arbitrio res permitteretur. Mirum vero 3^ 


Ld 


o 


778 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


mihi indicem illum percurrenti videbatur, homi- 
nes pios, qui superioribus seculis vivebant, tam 
multos de rebus Theologicis libros edidisse. Nam 
vel unum vide Johannem de Hagen, cognomina- 
tum de Indagine, stupebis quam multa ille volu- 5 
mina composuerit. Atque ita hunc diem posui- 
mus, nisi quod maximam illius partem amici 
nobis eripuerunt, et ipsa loci hujus amoenitas, 
quam lubentes spectavimus.  Dedimus etiam 
hodie ad illustrissimum D. Archiepiscopum Can- τὸ 
tuariensem literas. Dominus me, meam, et meos 
servet. Amen. 

vit. Kal. Nov. Percurri hodie ejusdem Possevini 
Dilliothecam. selectam de ratione studiorum. Opus 
distinctum est in duos tomos. Totum continet :5 
libros xvi, quorum primi xi conficiunt priorem 
tomum, posteriorem alii vii. In priore de studiis 
Theologicis agitur, in posteriore de prophetia, 
jurisprudentia, medicina, mathematicis, historia, 
poési, pictura et Cicerone, nam de hoc totus liber 2o 
est xvur. Praefixa est Idea operis totius, in qua 
vellem planius esse locutum: in ejus fine affert 
longam Hieronymi parodiam e Terentio; quam 
etiam distinguit in Versus, quod non puto fecisse 
Hieronymum. Locus est e praefatione 11 com-25 
ment. in Micheam.  JMomeo íawros pingues qui 
circumdederunt ime, ut. quiescant. et. desinant Male- 
dicere, malefacta ne noscant sua. .Nam quod. dicunt 
Origenis me volumina compilare, et Contaminari non 
decere veterum scripta : quod illi malevoli, etc. con- 3o 


7 KAL. NOV.-6 KAL. NOV.] | ESHMEPIAEZ. 779 


tinuantur ad versus xiu. Omnino sunt in utroque 
tomo, cur legantur eruditis, satis justee caussee: 
quo de alias σὺν Θεῴ. Legi hodie et nuperum 
Hadriani Saravie librum contra Bezam de epi- 
scopatu in Ecclesia. Beza hoc argumentum plane 5 
nove tractaverat, ut novitatis auctor esset Scotis. 
Saravia acriter et vere confutavit probans etiam 
a Calvino suo Bezam dissentire ; ne dicam ab omni 
vetustate quam audacter spernit. Liber recens 
editus et majore otio relegendus. Atque utinam τὸ 
det Dominus Jesus in veritatis studio quotidie 
proficere ad sui nominis gloriam, et salutem 
meam, τῆς φιλτάτης, et omnium meorum. Amen. 

vi. Kal. Nov. A precibus publicis diem orsus 
structuram hujus sedis spectavi et ad summum :5 
ejus fastigium praeeunte doctissimo amico D. 
Charier ascendi. Amplissimse sedis magnificen- 
tiam et elegantiam satis mirari non poteramus. 
Nec tamen periit dies totus. Doctorem Saraviam 
visi, et de libro nuper ab ipso scripto contrao 
somnia nostrorum de triplici episcopatu divino, 
humano, Satanico multis una egimus. Suave 
mihi gravissimum senem de malis nostris libere 
et graviter disserentem audire. Atque utinam 
Deus his Ecclesi:e suze ingentibus malis medea-25 
tur. Legi et Reginaldi Angli librum ingeniosis- 
sime scriptum «contra novos pietatis doctores 
quos ille conatur probare in multis τοῖς μεσολ- 
μανίζουσι consentire in principiis religionis expli- 
candis. Liber est propter eloquentiam et exqui- 3o 


780 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


sitam doctrinam nequaquam contemnendus, etsi 

propositum non probo: δοίη ὁ Κύριος καὶ ἐμοὶ, καὶ 

τῇ φιλτάτη, καὶ τοῖς τέκνοις, καὶ πᾶσι τοῖς ἐμοῖς ἐν Tij 

γνώσει τῆς ἀληθείας ὁσημέραι προκόπτειν" ὃς καὶ φυ- 

λάττοι ἡμᾶς ἅπαντας σώους καὶ ἀπημάντους.  lévorro, 5 
γένοιτο. 

v. Kal. Nov. Hodie primum festum diem inter 
nostros celebravi. Nam in hae Ecclesia Aposto- 
lorum dies celebrantur. Itaque Lues sacer hic 
dies erat. Deus det mentem bonam iis qui hac το 
pietate offenduntur. Atque hactenus Cantuariz 
egimus. Nam crastina die Londinum σὺν Θεῷ 
cogitamus. Deus adsit comes itineri, qui et me, 
et uxorem, et liberos servet ad sui nominis glo- 
riam. Amen. 15 

iv. Kal. Nov. Hodie ab hospite amicissimo et 
de me optime merito D. Charier profecti Londi- 
num iter instituimus, cui Dominus Jesus bene- 
dicat. Transiimus per amoenissimam regionem 
et venimus Roffam, quse hodie Rocestria, ubi2o 
navale regium, et multa, ac maxime in his non- 
nullzee. Inde Gravesindam perreximus atque ibi 
mansimus. Laus Deo. 

πι. Καί. Nov. Gravesinda Londinum tendentes 
in sestuario navigavimus: vehebamur parvula»; 
cymba quam et secundus ventus, et fluxus maris 
et remi impellebant. Itaque horis fere quatuor 
aut quinque iter confecimus, multum in itinere 
mirati vastissimam clavem Principem | dictam, 
quia Principi Wallie paratur, vere tanto prin-3o 


5 ΚΑΙ, NOV.—PR. KAL. NoV.] EOSHMEPIAEZ. 781 


cipe dignissima sive magnitudinem spectamus 
sive ornamentum : sed de hac fortasse alibi ac- 
curate, si Deus itineri benedixerit, cui pro abso- 
luto feliciter itinere seternas atque immortales 
gratias ago. .O Domine, miserere mei, uxoris, 5 
liberorum et omnium meorum. Veni igitur Lon- 
dinum et recta ab amicissimo Chariero ad do- 
mum decani sedis Pauline sum deductus. Hic 
ego quantam humanitatem in illo viro sim ex- 
pertus, quid attinet commemorare? Sed et mox 
ad Dominum Archiepiscopum profectus quantam 
reverendissimi senis benignitatem experiri mihi 
contigerit, non possum dicere. Fuit mihi cum 
eo multus sermo, et maximus prasul suum at- 
que regis desiderium patefecit mei retinendi. 
Dominum Jesum supplex oro, statuat de me, ac 
meis, prout gloriee ipsius scit ipse fore conduci- 
bile. Te semper, O Domine, sequar, et tua boni- 
tas semper mihi dignetur przire, et mese, ac 
meis. Amen. 20 
Prid. Kal. Nov. Diem sacrum non male posui 
Dei beneficio. Sum enim invitatus hodie ut in- 
teressem sacris, quaze facta sunt ad consecrandos 
episcopos duos Scotos, et archiepiscopum Sootize. 
Vidi illos ritus, et impositionem manuum et pre- 25 
ces in eam rem. O Deus, quanta fuit mea vo- 
luptas! Tu, Domine Jesu, serva hanc Ecclesiam, 
et nostris catharis, qui ista rident, da bonam 
mentem. Da etiam mihi et meis ut veritatis 
luce illustrati crescamus in vera pietate. Da οἵ 39 


o 


-- 


[onn] 


5 


782 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


prosperam valetudinem mihi, uxori et omnibus 
meis. Amen. 

Kal. Nov. Multis nominibus hic illuxit lszetus 
dies: nam apud D. Episcopum Vigorniensem una 
cum D. Episcopo Londinensi pransus, postea ad; 
Dominum Archiepiscopum profectus ea signa 
benevolentize ipsius sum expertus, ut majora 
non potuerim desiderare. Domum reversus mox 
cumulum gaudii accepi cum mihi literze ab uxore 
et meis sunt traditae. Ο quas ego tibi grates, 
Domine Jesu, reddam? eram de uxoris charis- 
sima valetudine sollicitus supra modum. [Ille 
literee me bearunt. Valet enim uxor tua, Do- 
mine, gratia. Tibi honos, laus et gloria. Amen. 
Hodie a D. Rustantach accepi centum libras quas 
uxor Lutetiee numeraverat Domin: Gentili. 

Pour le port des hardes a Londres 55 fr. 

IV. Von. Nov. Jam me aulicarum occupationum 
teedet. Jam libros desiderare impatienter inci- 
pio. Nam etsi inter amicissimos viros versor,2o 
qui me sua humanitate dant in pudorem, ego 
tamen jacturam temporis cogito. Atque utinam 
Dominus libris meis me reddat, et, quod maxime 
cupio, uxori ac liberis et omnibus meis. Sic velit 
tua Majestas, O Deus immortalis. Amen. 25 

ur. /Von. Nov. Ad Legatum Christianissimi Re- 
gis hodie profectus magnam ex ejus sermonibus 
voluptatem cepi. Atque utinam de tyrannide 
Romana sic omnes sentirent qui in illis castris 
versantur. Dominus Jesus suce Ecclesie mise-3o 


Oo 


- 
en 


KAL. NOV.—8 EID. NOV.] EQSHMEPIAEZS. 788 


reatur, idemque et me, et uxorem, et liberos, at- 
que omnes meos servet. Amen. 

Pour livres ches D. Norton ete. sumsi e centum libris 
3l. 10s. 

Prid. Non. Nov. Inter amicos et libellos hune 5 
diem divisi. De uxore levem auditionem accepi, 
ipsam valere. Da, Domine, et illi, et mihi, et 
meis omnibus xai 75 ψυχῆ kai τῷ σώματι ὑγιαίνειν. 
Amen. 

Non. Nov. Librum hodie ne aspexi quidem, nisi 1o 
limis oculis. Sed apud veterem amicum fui D. 
Arbertum nobilissimum virum: deinde cum sa- 
pientissimo et doctissimo viro D. Episcopo Lli- 
ensi aliquot horas posui, et miram illius erga me 
humanitatem et benevolentiam agnovi.  Laus:s 
Deo Opt. Max. qui me, meam, et omnes meos 
servet. Amen. 

Baillé a Gautier 2 escus. Accordé a Gautier pour ses 
gages 2 esc. 1. le mois, et in vinum quotidie 2s. 

viu. Zd. Nov. Hodie haee acciderunt.  Venit2o 
mane Capellanus D. Comitis Dunbar a Rege mis- 
sus, qui significaret ejus jussu incredibili se cupi- 
ditate flagrare mei videndi, optare, ut die Lunze 
curru D. Comitis ad se veherer priusquam nego- 
tiis urbanis sese immisceret. Mox ipse ad D.»s 
Archiepiscopum veni et consilium ab ipso petii : 
qui suam benignitatem amplius etiam quam ante 
mihi demonstravit, et prandere secum jusso miris 
testimoniis suum affectum declaravit. Quid di- 
cam? Domine Jesu, tuum hoe beneficium est, 3o 


784 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


non meritum meum. Nam quis ego sum? aut 
quid? Te supplex oro, dirigas hoc negotium ad 
nominis tui gloriam, Ecclesi: tuse sedificationem, 
et salutem meam, me:xe et meorum. Amen. 

vir. Eid. Nov. Hodie sacrae concioni interfui 5 
quam habuit pastor unus e quatuor Eeclesiz 
Gallieze. Deinde inter amicos diem ob pluvia- 
rum vim foedam posui. Domine, gratias tibi, 
qui ut me, uxorem, ac liberos serves, supplex 
oro. Amen. 10 

vi. Eid. Nov. Ut nuper fuerat significatum 
mane sum accitus a serenissimo Rege in aulam. 
Erat hoc die venturus ad regiam suam domum 
Thiboul dictam quasi dicas Theobaldi. Eo igitur 
sum vectus curru illustrissimi Comitis D. Dunbar. 15 
Quando venimus, Rex nondum advenerat. [{8- 
que inter exspectandum palatium, et hortos at- 
que topiarium opus spectavimus. Versantibus in 
aula παραστάσεως, ut vocant, repente Rex advenit. 
Quem more Anglico ubi salutassem γονυπετήσας, 2o 
benignissimo vultu et verbis affectu plenis ab 
ejus Majestate sum exceptus. Quum inter cce- 
tera mihi diceret se post longam exspectationem 
libentissimo animo me videre, et optare ut felix 
in suum regnum hie meus esset adventus, A£que 25 
utinam, ait Rex optimus, possem id assequi, ut pa- 
trice oblivionem in animum tuum inducerem. | Cepit 
mox de literis agere, et Romanensium in se 
recentem injuriam commemorare. Forte enim 
habebat prze manibus librum satanicum a Reboul 3o 


7 EID. NOV.—5 EID. NOY.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 785 


editum, qui furore tanto in Regem maximum est 
grassatus ut furiarum opera liber scriptus videa- 
tur. Suspicabatur Rex esse D. Perronium libri 
auctorem. Sed nos multis probavimus esse opus 
Rebouli, hominis impii et fanatici. Deus hanes 
et id genus alias pestes male perdat, aut mentem 
eis det meliorem. Quum ad mutandas vestes 
Rex secessisset, mox eo cubiculo egressus, ejus 
jussu sumus acciti, et illi adstitimus ad coenam, 
et per universam coenam: totumque id tempus 
sermonibus de literis praesertim sacris est im- 
pensum. In hoc colloquio didici cum alia, tum 
hoe quoque: nunquam plane intercidisse episco- 
pos in Scotia, sed quando nostrorum vana su- 
perstitio sustulit totam veterem ἱεραρχίαν, non 15 
potuerunt tamen efficere ut non unus saltem 
et alter remaneret. Post comnam Regis cum 
meis comitibus D. Decano Vintoniensi Morton, 
D. Doctore Charier, et D. Sacellano D. Dunbar 
ad pagum ubi hospitium nostrum est, sumus 29 
reversi, Deo grates gratissimas agentes, quod 
tantum Principem videre mihi dedisset, et tam 
graves cum ipso sermones habere. Idem Deus 
me, uxorem et liberos atque omnes meos servet. 
Amen. 25 
v. Eid. Nov. In aulam mane rediimus, et Regem, 
ubi surrexit, salutavimus, aec de libro Rebouli 
quaedam retulimus. Deinde, quia dies erat Mar- 
tis privata solennitate a Rege coli solitus ob 
casum fratrum de Gowri, concioni interfuimus, 3o 


— 


Oo 


786 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


quae habita est coram Rege. Multus postea sermo 
nobis fuit cum maximo et sapientissimo Rege 
de multiplici genere literarum. Incidit sermo 
de Tacito, Plutarcho, Commineo, 8115. Quum 
dixisset Rex errare eos qui Tacitum magistrum 5 
civilis prudentie unicum facerent, atque ego 
dixissem, ante annum idem judicasse me in 
preefatione ad Polybium, tum non mediocriter 
se gaudere Rex doctissimus dixit, quod ego idem 
secum sentirem. In Plutarcho reprehendebat το 
iniquitatem erga Julium Caesarem, in Commineo 
levitatem judiciorum et malignum elogium An- 
glorum. Quid multa? Non sine stupore tantum 
Regem de literis audivi pronuntiare. Mox a 
prandio Londinum repetiimus, leti admodum, τς 
nisi letitiam nostram valetudo illustrissimi D. 
Archiepiscopi conturbasset. Dominus Jesus et 
Regem servet et D. Archiepiscopum priori sani- 
tati reddat, et de me, mea, et meis statuat ad 
nominis sui gloriam. Amen. 20 
IV. Eid. Nov. Adii hodie Legatum Regis Gallia- 
rum, ut officio ne deessem meo. Deinde inter 
amicos diem posui. Deus immortalis adsit et 
mihi, mezeque, et meis omnibus. Amen. | 
1r. Lid. Nov. Mane in sede Pauli egi, et przeter Ὡς 
alios ritus vidi S. Eucharisti:e. communionem, 
certe longe aliam quam apud nos in Gallia. 1ta- 
que te magis amplector, Ecclesia Anglicana, ut 
quai a veteri Ecclesia propius absis. Dominus 
Jesus det vere reformatam Ecclesiam videre. Α 3o 


4 EID. NOV.—EID. NOV.] ESHMEPIAEZ. 787 


prandio venit, qui nomine Regis me acciret. lta- 
que in aulam profectus serenissimum et sapien- 
tissimum Regem adii, et plures horas cum eo fui. 
Mira Principis benignitas, mira doctrina, mira 
pietas. Et ille quidem me sibi vult retinere ἴδιον 5 
θεράποντα. Ego vero ut tanto honore me fateor 
indignum, ita eventum tuse, Deus seterne, provi- 
dentiee permitto, et te supplex oro, ut inter Regi- 
nam Galliarum cui sum obstrictus, et hunc divi- 
num Regem negotium meum componas, et me, 1o 
meam, ac meos serves. Amen. 

Prid. Eid. Nov. Mane Principem adii, et salu- 
tavi tanto patre Rege dignum filium. Antea 
veterem amicum Thomsonem virum eruditissi- 
mum videram, et animum gaudio ingenti exple- 
veram. Sed longe tristissimum illud accidit, 
quod illustrissimus praesul D. Archiepiscopus 
Cantuarensis hodie obiit. O factum male! Sed 
Deus ita voluit, qui me, meam, et meos servet. 


Amen. 20 
I escu ei qui dedit Justinum. 


-— 


5 


Eid. Nov. Iterum hodie venit ad me vir gravis 
a Rege missus, qui omnia ejus nomine prolixe 
polliceretur. Tum a prandio episcopus Lamus 
ad Regem ipsius jussu me deduxit. Itaque cum 25 
ipso perdiu fui. O vere pium Principem. O Re- 
gem naturse benignissimse, cui posse inservire 
det Deus ad gloriam suam et Ecclesise :zedifica- 
tionem, idemque Deus me, meam et meos servet. 
Amen. 20 


788 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


xvii. Kal. Dec. Diem Deo dicatam partim au- 
dienda concione impendimus, partim scribendis 
in Galliam literis. Deus Opt. Max. consilia hzec 
ad nominis sui gloriam dirigat, Ecclesiz;e zedifica- 
tionem et meam ac meorum salutem. Amen. 5 

xvir. Kal. Dec. Hodie ad Regem profectus mul- 
tum ibi fui, et mens: ejus adstiti, uti moris est, 
proximus cathedrze.  Seripsi hodie et Lutetiam 
literas. Dominus Jesus hoc negotium dirigat pro 
sua sapientia ad sui nominis gloriam et salutem το 
meam ac meorum. Amen. 

xvi. Kal. Dec. Etiam hodie apud Regem mul- 
tum fui, et graves cum ipso sermones habui: 
deinde Lutetiam de meis negotiis scripsi. Domi- 
nus Jesus totum hoc negotium de mea huc mi-:5 
gratione dirigat ad sui nominis gloriam, et meam 
ac meorum salutem atque utilitatem. Amen. 

xv. Kal. Dec. Hodie miss: sunt literae ad Re- 
ginam de mea in hse loca migratione. Itaque 
si illa veniam dederit, jacta alea est. Te, Domine 2o 
Jesu, supplex veneror, fac pro tua inexhausta 
bonitate, ut hoc negotium dirigatur ad nominis 
tui gloriam, Ecclesie sedificationem, et meam, 
mese, ac meorum salutem. Exaudi, Deus seterne, 
exaudi, Christe Jesu, exaudi, Sancte Spiritus, 25 
Trinitas τρισαγία kai ὑπεράρρητος. Amen. 

xiv. Kal. Dec. Letum mihi diem, quando ab 
uxore literas accepi, et bene valere ipsam cog- 
novi. Deus illi benedicat, mihique et omnibus 
liberis καὶ τοῖς ἐν γένει. Amen. 30 


KAL.DEC.-IOKAL.DEC.] EdOHMEPIAEX. 789 


xin. Aal. Dec. Amicis hunc diem impendi, et 
apud Melvinum fui, qui in arce servatur, virum 
sane doctissimum et pietatis zelo ferventissimum, 
sed qui, nisi fallor, pro sua vehementia perdendis 
rebus aptior est quam servandis. Deus et mihis 
et illi bonam duit mentem, ut id probemus, ea 
loquamur, quzse sunt futura ipsi grata: idem Deus 
me uxori, uxorem mihi, utrumque nostrum liberis 
et liberos nobis servet. Amen. Amen. Amen. 

xi. Kal. Dec. Mane frustra iter suscepi ad 
Principem Anhaldinum: a prandio ad veterem 
amicum virum amplissimum sum profectus D. 
Carew qui fuit Legatus in Gallia, atque ita dies 
est consumtus. Deus mihi, mes: et meis omni- 
bus benedicat. Amen. 15 

X1. Kal. Dec. Ad synaxim Gallicam iturus, in 
aulam ad Regem sum jussus ire, qui me suo 
more, Princeps benignissimus, benignissime ex- 
cepit. Deinde apud Fontanum ministrum Gal- 
licum diei reliquum consumsi, χάρις τῷ Oeo, ᾧ τὰ 20 


M 


ie) 


περὶ ἐμοῦ καὶ τῆς φιλτάτης συγγάμου καὶ τέκνων καὶ 
ἄλλων τῶν πρὸς γένος μέλοι. Amen. 

X. Kal. Dec. Hodie ut convenirem D. Ducem de 
Lenos male totum fere diem posui. Inde cum re- 
direm, offendi Capellanum Comitis de Dunbar, qui »; 
Regis jussu ad me venerat, et quia Rex optimus 
intellexerat me cogitare Cantabrigiam et Oxoniam, 
metuens ne viaticum forte deesset, mille libras 
Gallicas ad me misit, munus meo judicio mag- 
num pro loco, et tempore, et occasione. Itaque, 3o 

] VOL. 1I. S 


790 ISAACI CASAUBONI [αὐ D. 1610. 


Domine Jesu, pro hac tua benignitate erga me 
(sie enim interpretor, qui sciam nullum hic meri- 
tum esse meum) quas ego tibi gratias agam? 
Tu, Deus seterne, animum Regis maximi sapien- 
tissimi et εὐσεβεστάτου inclinasti, ut me favores 
suo complecteretur, et illa sua vere regia libe- 
ralitate foveret. Tibi, Deus seterne, gratias. Tu 
Regem serenissimum protege, et omnibus nu- 
meris perfecte beatum redde: serva etiam, Pater 
ἐπουράνιε, domum meam; et nos omnes fae nihil 
spirare, nihil optare, nisi quod ad tui nominis 
gloriam spectet, Ecclesise tuse sedificationem, sa- 
lutem nostram. Amen. 


- 


Oo 


5 v famulo dedi pro stipendio suo 2 mensium. 1 y pro 
sumtu quotidiano. 15 
IX. Kal. Dec. Ad Regem profectus gratias agere 

volui: sed non sum auditus: tanta Principis be- 
nignitas, et erga me comitas. Tu, Domine Jesu, 
illi repende omnia bona, quse tuo instinctu facit. 
Vidi illum hodie tangentem struma laborantes. 2o 
Res est visu dignissima, et cujus effectum viri 
graves et pii préedicant. Plane θαῦμα θαυμάσιον. 
De meis interim rebus sollicitus divinze provi- 
denticte me, meam, et meos permitto. Κύριος e- 
μενὴς εἴη. 25 
vir. Kal. Dec. Mane epistolas ἀνεκδότους Basilii 
legi: à prandio accitus sum ab Episcopo Eliensi 
cum hospite meo viro doctissimo, ut ille nobis 
librum a se scriptum et mox edendum recitaret. 
Mirati sumus viri eruditionem et acumen. . Deus 3o 


has 
Enéuui na, 


9 KAL. DEC.—4 KAL. DEC.] ESHMEPIAE. 791 


: Opt. Max. omnia dirigat ad sui nominis gloriam, 
qui me, meam et meos servet. Amen. 

vir. Kal. Dec. Totus fere dies in studiis Dei 
beneficio actus, inter doctos certe, et maxime 
apud Episcopum Eliensem longe doctissimum. 
Θεῴ χάρις, qul me, meam et meos servet. 

γι. Kal. Dec. Laetum mihi diem. Nam hodie 
valere uxorem intellexi, et quidem ex literis filii 
et Chabansi mei. Multa in illis literis tuse, 
O Deus, bonitatis erga me argumenta. Nam το 
filius pias ad me literas dedit. Tu, Deus sterne, 
infunde pietatem veram mentibus mee et meo- 
rum: te colamus, te vereamur, te adoremus so- 
lum et vere per Jesum Christum Filium tuum, 
cui una cum Deo Patre et Deo Spiritu Sancto r5 
sit honos, laus et gloria. Amen. 

v. Kal. Dec. Apud Episcopum Eliensem hodie 
fui, e£ magnum fructum ex ejus doctrina et pie- 
tate cepi. Deus illi, Deus mihi, meze, et meis 
omnibus benedicat. Amen. 20 

Iv. Kal. Dec. Saerze concioni Gallicze hodie in- 
terfui, quia Anglicum sermonem non intelligo. 
Ὑπόθεσις erat vox Christi apud Matthzeum sese 
parantis ad mortem. Ait ille ad tres discipulos, 
᾿Αδημονεῖ ἡ ψυχὴ, etc. Qusesivit minister quze caussa 25 
hujus tanti doloris. Ibi attulit opiniones de ea 
re veterum Patrum, Origenis, Hieronymi, Basilii, 
quos dixit sensisse Christi dolorem caussam prze- 
cipuam habuisse, quod reputaret quanta Judzeos 
manerent mala propter scelus in se mox patran- 3o 

82 


E 


792 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


dum. Hanc sententiam ille acriter confutavit et 

dixit Christi ἀδημόνησιν fuisse quod veris graviora 

mala metueret, hoc est, ultra mortem majora, 

majora, inquam, et alia quam sit expertus, quod 

probavit illo Pauli loco ad Hebraeos ἐξηκούσθη ἀπὸ 5 
τῆς εὐλαβείας. Nam ecce, inquit, mortem Christus 
subiit, at hic dicitur metuisse qusedam ex quibus 
fuerit liberatus. Ergo aliquid majus et gravius 
morte metuit. Tum addidit ex hoc loco ita ex- 
posito ab illis Patribus debere constare quam 
sit parum tribuendum Patribus qui se a Spiritu 
Dei non siverunt regi. Nam ita dixit. Denique 
graviter in Patres et eorum sectatores est in- 
vectus. Quserat vero minister cui persuadeat: 


Lon] 


Oo 


ἐμὲ γὰρ oU πείσει, οὐδ᾽ ἣν πείση. Kai ταῦτα μὲν ταύτη. 15 
Reliquum diem in lectione epistolarum Basilii 
ἀνεκδότων posui. O virum pium, sanctum, vere 
Christianum, vere magnum. Ubi sunt tenebri- 
ones qui vituperant? Domine Deus, da sentire 
in talibus ubique, quod placeat tibi, da loqui, 
quod placeat tibi, da etiam mihi, meze, et meis 
omnibus ἄνοσον καὶ ἀπήμαντον βίον. 

πι. Kal. Dec. Hodie apud Legatum Regis mei 
pransus sum, et ex sermonibus illius grandem 
voluptatem cepi. Deinde apud Eliensem Ejpisco- 25 
pum fui virum admirabilem, qui meas notulas 
non neglexit, imo pluris fecit quam merebantur, 
καὶ αὕτη παρὰ Κυρίου ἐγένετο. lllum servet Deus, 
et me simul καὶ τὴν φιλτάτην et omnes liberos καὶ 


t3 


Oo 


τοὺς πρὸς γένος. ÁÀÁmen. 30 


j KAL. DEC.-PR. NON. DEC.] ESGHMEPIAEZ. 793 


Prid. Kal. Dec. Mane apud D. Quilegré pransus, 
deinde apud D. Eliensem multis horis versatus, 
ibidem ceoenavi. Ita fere tempus omne mihi 
perüt. Dominus det melius collocare, et me 
servet, meam, et meos omnes. Amen. 5 

Kal. Dec. Da, Pater ἐπουράνιε, hunc. mensem 
feliciter inchoare et feliciter exigere: da uxori, 
liberis, sorori et omnibus meis valere, et te 
timere. Amen. 

IV. Non. Dec. Literas ad uxorem et alios plures τὸ 
Lutetiam dedi; quos Deus servet, et me cum 
illis et χαίροντα πρὸς χαίροντας, μάλιστα δὲ πρὸς χαί- 
ρουσαν τὴν φιλτάτην reducat. Amen. 

rr. Non. Dec. Quantum poteram, diem lectioni 
impendi, et Dasilii epistolas pellegi, quas habui ας 
ἀνεκδότους. Det Dominus in vera pietate quotidie 
proficere cum mihi, tum mes et meis omnibus 
ad sui nominis gloriam. Amen. 

Prid. Non. Dec. Mane aliquid egi in studiis: a 
prandio apud D. Eliensem fui, et legentem illum 2o 
audivi caput libri sui octavum. Mira elegantia 
vir doctissimus quisquilias, nseenias et ineptias, 
imo aliquando impias blasphemias Bellarmini 
confutat: ut quod negaverat ille Catholicos ap- 
pellare B. Virginem, vel Divam, vel Deam : nam »g 
profert Eliensis multa Lipsii loca, in quibus ita 
ilam appellat, Lipsii veteris amici mei, qui hac 
in parte satis vituperari non potest.  Tantine 
nominis virum tantam ausum esse impietatem ? 
Proh facinus! Ego frivolum putavi utrumque 3o 


794 ISAACI CASAUBONI [A.D 1610. 


scriptum illius, tamen impium non putavi. Sit 
beata, sit sancta, sit venerationi omnibus mor- 
talibus mater Jesu Christi Maria; sit denique 
evectà in quantum maximum ἡ κτίσις capere 
et consequi potest honorem, certe Deam se dicis 
ipsa non pateretur, neque tot anilibus fabulis 
immisceri, quas narrat Eliensis. O videte haee, 
qui vestra protervitate Ecclesiam Dei scinditis, 
et pudeat vos tandem. Mihi vero et mec ac 
meis omnibus det Dominus Jesus in harum re- τὸ 
rum meditatione proficere, et illum pio semper 
animo et sincero zelo colere. Amen. 

Non. Dec. Iturus ad Gallicam σύναξιν, invitatus 
sum ad concionem Lambethi habendam cele- 
brands: memorie τοῦ μακαρίτου viri illustrissimi 
D. Archiepiscopi Cantuariensis. Habuit concio- 
nem vir magnus D. Londinensis qui ὑπόθεσιν sum- 
sit appositissime e cap. xiv. Apoc. 17. Non plane 
intelligebam quise puro sermone Anglico dice- 
bantur. Sed facile ex verbis, quxe intelligebam, 2o 
et pauculis Latinis quse inserebat, observabam 
pene singulis verbis ipsum immorari, et doctri- 
nam convenientem singulis aptasse. Sub con- 
cionis finem facta est mentio τοῦ μακαρίτου et 
merita illius in Ecclesiam ac virtutes memoratae. ὡς 
Narravit etiam quam forti et constanti animo 
ille se ad mortem imminentem comparasset ; 
atque hoc cum aliis argumentis probavit, tum 
etiam isto quod mihi diserte dixisset intra pau- 
cos dies mortem se expectare, et ea occasione 3ο 


- 


5 


NON. DEC.—7 EID. DEC.] EQSHMEPIAEX. 795 


vir reverendissimus mentionem mei honestissi- 
mam fuit. Et verissimum certe est quod ille 
dixit. Nam hanc ego constantiam in Archiepi- 
scopo et quando primus ipsum conveni, et iterum 
etiam sum demiratus. Ego vero morte illius 5 
non patrono, sed parente sum orbatus, qui, si 
vixisset, non solum opibus sed etiam honoribus 
cogitabat me beare. Kaer' ἄνθρωπον λέγω. Nam 
equidem in tua unius, Ὁ Deus zeterne, benigni- 
tate omnem spem meam habeo repositam. Tu, τὸ 
Domine Jesu, me, meam, et omnes meos propi- 
tius respice. Amen. 

viu. Eid. Dec. Mane pensum a Rege imposi- 
tum me habuit: deinde a prandio eandem ob 
caussam apud D. Episcopum Eliensem fuimus. 
Nam vix est, ut ante id negotium peractum 
aliud serio curare possim. Quod si in hae pere- 
erinatione otium contigerit, constitui id σὺν Θεῷ 
εἰπεῖν Patribus aliquot percurrendis dare, Cyrillo, 
Origeni, Bernardo, Hesychio in Levit. «c. Da tuo 
modo, Domine Jesu, μονώτατε σῶτερ, cul una cum 
Patre et Spiritu Sancto sit laus, sit gloria, sit 
victoria εἰς αἰῶνας αἰώνων. Mit vero et mei, et mese, 
ac liberorum nostrorum et πάντων τῶν πρὸς γένος 
eura. Da, Deus seterne, exitum peregrinationi huic 25 
mes letum et cum tui nominis gloria conjunc- 
tum. Ego me Dei providentie totum trado at- 
que permitto. O exaudi vota supplicis, παναγία 
Tias, et me, meam ac meos serva. Amen. 

vit. Eid. Dec. Non male positus dies tum in 39 


- 


5 


796 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1610. 


penso quotidiano a Rege imposito, tum in lec- 
tione varia. Deus benedicat et studiis, et personis, 
me:z inquam, et uxoris charissim:e, et liberorum 
atque omnium meorum. Amen. 

vi. Eid. Dec. 'Tà ἐγκύκλια hodie, etsi non satis; 
libero animo. Nam angit me uxoris et meorum 
omnium diuturnum hoc silentium. Tu, Domine 
Jesu, serva me, meam, liberos, et omnes meos. 
Amen. | 

v. Eid. Dec. Amici hodie me habuerunt: deinde ro 
ad pensum adfui. Sed ita me cure et sollici- 
tudines de futuro meo statu, de presenti etiam 
uxoris et liberorum [premunt] ut jam libris 
tractandis aptus parum sim. Te convenio, Do- 
mine, et supplex adoro, des laetum exitum huie:; 
peregrinationi et omnibus consiliis meis, meque 
meam et meos serves. Amen. 

IV. Eid. Dec. Ergo alea jacta est, et mihi porro 
patria carendum, in Anglia manendum. Hodie 
enim mihi literze sunt allatee, a viro amplissimo 2o 
D. Villaregio scriptze jussu Regins, quibus mihi 
hic manendi fit potestas. Gaudeo sarcitam esse 
jacturam quam in morte indulgentissimi mei 
Msecenatis, Henrici IV., Regis Christianissimi 
feceram, postquam Dei beneficio serenissimum 25 
Regem sum nactus, qui benignitate sua lacrimas 
meas de illo immani parricidio cupit siccare. 
Sed rursus patrie et amicis longum dicere vale 
durum est et asperum. Usurpabo tamen illud 
ἕπου τῷ Oeo, et quo me divina ducit providentia, 3o 


6 EID. DEC.—PR. EID. DEC.]] ESHMEPIAEX. 797 


eo sequar. Te, Deus seterne, supplex veneror 
fortunare hoc consilium velis; desque mihi sic 
otio hoc uti, ut omnia mea dicta, facta ad nomi- 
nis tui gloriam, Ecclesie tuse sedificationem, et 
salutem meam ae meorum referantur.  Perfices 
etiam quod superest hujus negotii, et uxori ades, 
ut illa velit, quod tu statuisti, et praesta illam 
inter istas curas bene valentem et corpore et 
animo per Jesum Christum, τὸν &ovérarov σωτῆρα, 
Filium tuum μονογενῆ, cui una cum Deo Patre et 1o 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 

n. Eid. Dec. Literas ad serenissimum Regem 
de meo negotio scripsi, et viro amplissimo Thomae 
Leas tradidi. Apud Legatum Francicw fui et de 
rebus meis sermonem cum ipso habui. Quantam :5 
jacturam fecerim in morte τοῦ μακαρίτου Archi- 
episcopi videor incipere intellipere. Dominus 
Jesus me, meam, et meos regat. Cras Deo dante, 
ad sacram synaxim me comparo, utinam neque 
plane ἀνάξιος τῶν μυστηρίων, et ila forma 58.015 20 
Deo grata. Nam Anglica longe magis placet 
mihi. Sed dabit Dominus Jesus majorem in istis 
lucem. Amen. 

Prid. Eid. Dec. Concioni hodie Gallicze interfui 
et coene Domini Jesu participavi. Vidi ritum ὡς 
novum qui ob nonnulla valde mihi novus est 
visus. Ego de tanta re pronuntiare dignus non 
sum; sed aut valde errarunt veteres omnes om- 
nium nationum Christiani, aut isti hodie, et za»- 
Tes οἱ ἀπὸ KaMBivo. Dominus Jesus, pro sua;o 


798 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


inexhausta misericordia veritatem suam me et 
meos doceat, quod ad gloriam ipsius et nostram 
salutem sit satis. Idem me, meam, et meos servet. 

Kid. Dec. Apud Episcopum Eliensem pransus, 
totum fere diem cum illo egi. O doctum, O hu- 5 
manum virum! Deus illi et hospiti meo bene- 
dicat, qui etiam pro sua bonitate me servet et 
meam ac meos. Amen. 

xix. Kal.Jan. Pensum quotidianum me quoque 
hodie habuit, et prseterea cum hoc die, tum heri το 
etiam ad uxorem literas scripsi querens de ejus 
silentio, cujus utinam sit alia caussa, potius quam 
ipsius valetudo. "Tibi, O Deus, et me, et illam, 
et liberos, atque omnes meos commendo. Illos 
et omnes nos serva. Amen. ! [δ 

xvin. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια in penso quotidiano, 
cum Episcopo Eliensi, et privatis studiis. Interim 
ab uxore nihil, quam, O Deus, serva, et me cum 
illa et omnes liberos nostros. Amen.  Hzec scrip- 
seram cum literas Episcopi Dathoniensis ad me 2o 
scriptas accepi, jussu Regis scriptas. Deus bone, 
quam latas! quibus mihi Rex suam singularem 
benevolentiam patefacit, et rebus meis consulit. 
Duas prseebendas assignat, Cantuarie unam, al- 
teram Westmonasterii, quze fortasse ad duo millia 25 
librarum annui reditus accedunt. Adjicit stipen- 
dium bis mille librarum. Spes etiam fit de via- 
tico ad mille libras. Hec in praesens, majora 
in posterum ostenduntur. Quid majus sperare 
potui? praesertim quum significet Rex gratas so 


EID. DEC.—1Ó6 KAL. JAN.] ESHMEPIAEX. 299 


sibi semper fore meas literas, et illa sibi volup- 
tati esse dicat. In tanto rerum successu incessit 
animum formido, ut sit mansura h:ec felicitas. 
Nam quis ego sum, cui hac bona tot et tanta 
fuerint speranda? Te, Deus seterne, veneror, bene- 5 
dicas mihi, meisque: des animum vere tui ti- 
mentem, vere humilem. Serva mihi et uxorem, 
et liberos et amicos. O exaudi mea vota, Deus 
scterne, per Jesum Christum Filium tuum, cui 
una cum Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, 
honos et gloria. Amen. 

xvit. Kal. Jan. O laetum diem! Nam ab uxore, 
quae mihi vita mea charior, quatuor fasciculos 
hodie accepi. Omnia sunt domi lzeta; omnia ex 
animi sententia. Deum immortalem, quas ego 15 
tibi gratias agam? Sed non nunc primum expe- 
rior tuam, Pater benignissime, infinitam clemen- 
tiam. .O Domine, respice me, et me ac meos 
timore dona tui nominis. Da in rebus lzetis 
cogitare adversas, et omnes hujus vitze casus 20 
vertere in occasiones humiliandi ferocem ani- 
mum, et tuis prsieceptis magis magisque subji- 
ciendi. Qui igitur uxorem, et liberos ac me 
hactenus servasti, nunc quoque serva, et me illis, 
et illos mihi redde. Amen. 25 

xvi. Kal. Jan. Vidi hodie multos e Gallia li- 
bellos, multas literas, unde venio in spem posse 
nostris Gallis nubem adimi, quae visum impedit, 
quominus videant atque intellipant quo spectent 
Papze Romani consilia. Naz ille se vere Anti-5o 


Ls 


[o] 


800 ISAACI CASAUBONI [A. Ὁ. 1610, 


christum probat nupero libro Bellarmini contra 
Barclaium. O Deus, ades bonorum inceptis, et 
Galliam a dura tyrannide libera. Amen. 

Papa x£z. 

xv. Kal. Jan. Profecturus ad Regem, h:zec scripsi, 5 
Deum Opt. Max. orans, obtestans, ut det mihi, 
mes ac meis mentem rectam, sanam, et vere 
piam. Ades, O Deus, consiliis nostris. Amen. 
Profectus mane cum Episcopo Lifeldensi hoc die 
confeci ad palatium Regis quod Theobaldi vocant, 1o 
vulgo Thiboul, milliaria duodecim, inde ad pagum 
Betinfor sedecim, atque hie mansimus. Θεῶ χάρις. 

XIV. Kal. Jan. Summo mane ἅμ᾽ ἠοῖ profecti 
quinque milliaribus confectis ad pagum venimus 
ubi Rex habitat, nobili nomine dicto Roiston, :5 
quod denotat Regis oppidum, in quo tamen nihil 
quiequam regive tanti principis majestati satis 
conveniens. EHic Episcopum Vellensem, et Tho- 
mam Laes virum amplissimum conveni, mox 
ipsum Regem qui me humanitate illa sua insesti- 2o 
mabili est complexus. Comitatus ad concionem 
in qua non pauca intellexi, ad prandium illi ad- 
fui. Mox jussus in cubiculum interius ingredi 
multa cum ejus Majestate sum locutus, qua de 
publica, qua de privata re. Deus, qui illius ani- 25 
mum in me inclinavit, det mihi nihil nisi pium, 
nihil nisi dignum ejus auribus apud ipsum loqui. 
Mox dimissi, ad pagum Betinfour noctu sumus 
reversi. Laus Deo Opt. Max., cui me, meam et 
meos supplex commendo. Amen. 3o 


15 KAL. JAN.-7 KAL.JAN.] ESGHMEPIAEX. 801 


xHI. Kal. Jan. Domum hodie sum reversus iti- 
nere feliciter confecto. Laus Domino Jesu in 
quem unum ἐπαναπαύομαι, me, meam et meos di- 
vin: providentic permittens. Amen. 

xit. Kal. Jan. Hodie literas in Galliam pers 
famulum mittendas scribere coepi, deinde pensum 
apud D. Eliensem absolvi. Sit Deo laus. Amen. 

XI. Kal. Jan. Totum diem in literis scribendis 
posui: sed postea visum est faciendum ut adhuc 
paucos dies expectarem. Te, Deus seterne, ve-:o 
neror, serves me, meam, ac meos, et rectum 
in negotiis nostris constituendis consilium duis. 
Amen. 

x. Kal. Jan. Apud Legatum Franciz hodie fui; 
reliquum tempus dedi studiis et literis scribendis. ας 
Deus mihi, meze, et meis benedicat. Amen. 

Ix. Kal. Jan. Hodie ad literas scribendas redii, 
et plurimas scripsi. Feci etiam sumptus ingentes, 
ut vestes huie aulae convenientes mihi pararem. 
Dominus benedicat mihi, meze ac meis. Amen. — 2o 

vit. Kal. Jan. Hodie literarum fasciculos in 
Galliam absolvi. Dominus Jesus consilia mea 
et uxoris fortunet, nos servet ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ 
Sibi δουλεύοντας καὶ λατρεύοντας, et nostris liberis 
et amicis benedicat. Amen. 25 

vit. Kal. Jan. Concionem Gallicam hodie in- 
tellexi. Deinde apud Episcopum Londinensem 
pransus, reliquum diei Anastasio Sinaitc et literis 
scribendis dedi. Dominus me, meam, et meos 
servet. Amen. 30 


802 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


vi. Kal. Jan. Quod bene Deus vertat, famulum 
hodie ad uxorem misi Lutetiam, et mandata am- 
pla de rebus meis dedi. Dominus Jesus velit 
nobis consilia sibi grata suggerere, nam nos qui- 
dem csecutimus, et diversis affectibus huc illuc 5 
trahimur. Tu, Deus zeterne, nostra omnia incepta 
dirige ad bonum finem. Da uxori ταῦτα φρονεῖν 
ἅ σοι μέλλει ἀρέσκειν. Da mihi, mexe et meis tibi 
servire, et a te uno pendere per Jesum Christum 
Dominum nostrum, qui una cum patre Deo, Deus τὸ 
ipse, cum Spiritu Sancto Deo, vivit, regnat et 
semper triumphat. Amen. 

v. Kal.Jan. Heri famulum in Galliam dimi- 
seram. llle in gratiam D. Legati detentus hodie 
demum abiit. Dominus Jesus mea, mese, οὗ το 
meorum consilia fortunet, et nos servet καὶ ψυχὴν 
καὶ σῶμα. Amen. 

IV. Kal. Jan. Mane in studiis aliquot horas po- 
sui. À prandio Andream Melvinum invisi. Deinde 
in reditu literas a suavissima uxore accepi sua-2o 
vissimas. Quas ego tibi, Domine Jesu, pro tanto 
beneficio gratias agam? Qui igitur hactenus illam 
et me servasti et nostros quoque liberos, serva 
etiam in posterum, et parentes liberis, et liberos 
parentibus atque imprimis charissimam uxorem 25 
mihi. Da, Domine Jesu, inservire omnes glorize 
tuse. Amen. 

nur. Kal Jan. Multus hodie fui in Matthaeo 
Parisiensi. Utilis sane scriptor multis nomini- 
bus, vel propter tyrannidis Papalis veram de-3o 


6 KAL. JAN.—PR. KAL. JAN.]] EG HMEPIAEX. 803 


* 


scriptionem, etsi erat ille Papzee admodum ad- 
dietus. Da, Deus, in his studiis proficere, qui 
etiam me, uxorem, liberos ac omnes meos serva. 
Amen. 

Prid. Kal. Jan. Varie diem egi. Mane post5 
Psalmorum lectionem concionem adii habitam in 
memoriam Thom:e Apostoli, et quanquam non 
multa Anglica assequebar, multum tamen profeci 
vel ex iis quae intellexi, et in domo precum καὶ 
εὐκτηρίῳ οἴκῳ Deum oravi quod in parte beatitatis τὸ 
pono. Deinde reversus domum in Theodoreto 
evolvendo operam posui. Legi prsefationem illius 
in Canticum Canticorum eruditissimam, ubi caput 
Ezechielis xvi. eruditissime explicat. Legi et 
alia. A prandio fui apud D. Episcopum Datho- 5 
niensem, nec me poenitet sermonum quos una 
habuimus a pietate ut spero non alienos. Atque 
ita annum hunc, Ὁ Deus seterne, exegi. Ventum 
enim est ad illius ultimum diem, ac fere ulti- 
mam horam. Me vero reputantem curriculum 2o 
anni hujus subit ingens admiratio divin: provi- 
dentise, cujus etsi rationes non capimus homun- 
euli, effectus tamen videmus et miramur. Edita 
sunt omnibus :setatibus stupenda exempla et 
mentem hominum sui admiratione defigere 140-25 
nea. Sed quod accidit hoc anno in Rege Christia- 
nissimo, id, si accurate expendatur, nulli priorum 
exemplorum vel θαυμαστοτάτων cedit. Adoro, Deus 
Opt. Max., sapientiam tuam, judicia tua, et taceo. 
Ad me venio, qui, si unquam alias, hoc certe 3o 


804 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1610. 


anno, tuam, Deus immortalis, bonitatem sum in 
me expertus. Amiseram M:ecenatem mei stu- 
diosum, cujus mors mortem mihi reddidit opta- 
bilem. Jacebam igitur, quid agerem nescius, nisi 
illis vellem per omnia consentire qui me ads 
castra alia dudum vocabant. In hac ἀπορίᾳ quasi 
θεὸς ἀπὸ μηχανῆς intervenit serenissimus Rex An- 
gli, qui per τὸν νῦν μακαρίτην Archiepiscopum 
Cantuariensem me blandissime invitat, et spem 
facit honestae conditionis. Veni igitur, ut tantum 
Regem inviserem, et tot proceres Ecclesize Dei. 
Ut veni, tantam, et omnium quidem, sed maxime 
Regis maximi benevolentiam sum expertus, ut 
subito divinse providentiede memet permiserim, et 
si per Reginam liceret, saltem ad tempus hic 
manere optaverim. Quod quum maxime Rex pot- 
estate insignis vellet, egit cum Regina Francorum 
hera mea, et veniam mihi impetravit, ae statim 
ut rationes honeste vivendi mihi suppeterent 
euravit. Quantum hoc est, O Domine Jesu, tuse 2o 
bonitatis erra me argumentum? Afflixeras sub- 

lato priore Mzxecenate. Sensi plagam, et publico 

casui ingemiscens mortem optassem oppetere. 

Sed dolorem meum tua, O Domine, inexhausta 

bonitas mirabili ratione sanavit. "Ovres παρὰ 25 
Κυρίου ἐγένετο αὕτη. Vere tuum hoc opus est, 

Deus immortalis. Nam quid ego ad hoc nego- 

tium contuli? aut quis ego sum? Scio, IlIarep 

ἐπουράνιε, nullo hoc meo accidisse merito. Scio 

certe, sed ut magis sciam, et ut serio descendam so 


Oo 


“- 
Ca 


PR. KAL. JAN.] ESHMEPIAEX. 805 


in memet, largire hoc mihi. Jam quum sub dis- 
cessum gravissimo morbo fuerit uxor conflictata, 
ne illa vi morbi, ego doloris, succumberemus, 
dedisti tu, Domine, et mox valetudinem illi pri- 
orem restituisti. Quid alia commemorem Dei 5 
erga me beneficia? Dies unus non sit satis illis 
recensendis. Ago tibi, Deus immortalis, gratias 
non quas debeo, neque enim possum, πολλοῦ γε 
καὶ δεῖ, Sed quantas certe maximas possum. Tibi, 
Domine, hzc ego tanta beneficia fero accepta, 
tibi, inquam, uni et soli, tibi omnis laus debetur, 
omnis εὐχαριστία. Da hoc, ὦ δοτὴρ ἐάων, da famulo 
inutili tuo ut magnitudinem tuorum beneficiorum 
sentiens, et quotidie animo reputans, da, inquam, 
mihi, meae, et meis, ut te unum spiremus, ὑθ 15 
unum ἐνεργέτην preedicemus, tibi uni placere πάσῃ 
σπουδὴ kai μηχανῆ conemur. Da nobis parentibus 
preeire liberis nostris verse pietatis exemplo. Da 
liberis sic institui in hac juventute, ut vitam suo 
tempore tibi gratam degant, et aliis porro sincerze 20 
pietatis exemplum praebeant. Filium natu maxi- 
mum in viam rectam siste, e£ nos omnes tuam 
voluntatem edoce. Ac quoniam peregrinatio ista 
me a mea et meis separavit, te rogo supplex, 
redde mihi meam ac meos, et me illis. Serva:s 
interim ἀνόσους kai ἀπημάντους me, meam, liberos, 
sororem καὶ πάντας τοὺς ἐν γένει per Jesum Christum 
τὸν ἀληθινὸν σωτῆρα, cui una cum Patre et Spiritu 
Sancto sit laus, gloria et victoria ον Ὁ, Amen. 
Amen. Amen. doy 3o 

VOL. II. T 


μι 


O 


806 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1611. 


ANNUS Dourmi cro 19 CXI. 


Kal. Jan. Quem quidem diem atque annum ut 
felix inchoem, te supplex, Deus eterne, oro, ob- 
secro, atque obtestor. Felix sane erit et dies, 
et annus, et omne tempus, quod tibi vixero, quod 5 
tuzee Legi divinse et τῇ σῆ γραφῆ τῆ ὡς ἀληθῶς Oco- 
πνεύστῳ impendero. Quanquam sine tua, Ilarep 
ἐπουράνιε, Ope, sine auxilio οὐρανόθεν veniente ne 
id quidem bene cedet. Non enim legere, sed in- 
telligere, neque hoe solum, sed multo magis fa-:o 
cere quie scripta sunt, juvat, et ezelos aperit. Ὁ 
magne mundi Rector, dedisti tu quidem volun- 
tatem dirigendze vitse secundum tuum przescrip- 
tum: sed me velle tuum inquirentem aliquando 
habent incertum mire variantes hominum sSsen- τς 
tentiee. Nam vel in uno argumento de sacro- 
sancto Eucharistic:e mysterio jam eo res videtur 
rediisse, ut pii quid sentiant vix satis porro com- 
pertum sint habituri. Ov γὰρ ἰδίας ἐπιλύσεως 5 
γραφή. Doctores autem hodierni non certam o 
viam nos docent, sed ad capita viarum πολυσχιδῶν 
nos deducunt, et pene dixerim, postquam illis 
aures commodavimus, incertiores quam dudum 
nos relinquunt. In tanti igitur momenti re, quid 
sequemur, O Deus z:eterne? quid in aliis id genus? 2; 
Nobis durum videtur existimare veterem Eccle- 
siam tuam periculose adeo ignorantie damnare, 
ut contrarium fidei illius sit hodie credendum ut 
vitee iter ingrediamur. De hoc autem mysterio 


—— KAL. JAN. EOSHMEPIAEZ. 807 


tanto et nonnullis magni momenti articulis longe 
diversa sensisse veterem Ecclesiam a doctrina 
recentiore, aut planissime habeo compertum, aut 
habere certe videor. Ilo? οὖν τραπῆ τις; ποίαν ὁδὸν 

ὁ βουλόμενος ὀρθοποδεῖν ἐνστήσεται; Istud est quod; 
jam aliquot annos me angit, et dies noctesque 
habet sollicitum. — Cupio tibi, Domine Jesu, fide- 
liter inservire, cupio in navicula tua inveniri, et 
ut mea meique omnes inveniantur cupio, et vehe- 
mentissime quidem. Sed me variarum momenta 1o 
rationum mire interdum divellunt et in contraria 
rapiunt. Video alios obtentu vetustatis crassis- 
simos errores propugnare; alios dum fugiunt 
novos errores omnia facere vere nova; ut tollant 
abusus, multarum sanctissimarum, uti quidem r; 
puto, institutionum usum damnare et propria 
auctoritate tollere. Denique hos reformationis 
alioquin necessarie auctores ita parum inter se 
consentire, ut eorum alter alteri sit lupus. Jam 
apud me priscae Ecclesise tuze, Christe Jesu, plu- 2o 
rimum valet vel ipsum nomen, atque adeo per- 
suasum habeo quod illa probaverit et in quo 
consenserit neque ullo pacto sacra scripturae tuze 
repugnaverit, haud temere illud posse aut rejici 
aut mutari Sed me rursus terret Romani Epi- »5 
scopl aperta et prorsus Antichristiana hsec ty- 
rannis. Non enim μικροῖς αὐλοῖσι sed jam plane 
ὀλοαῖς μανίαις furit ὁ ἐπὶ τῆς ἑπταλόφου, ut sine 

| manifesta impietate nemo videatur illi posse 

| certe in asserenda tyrannide adhaerere. Habes, 5o 
| p 


808 ISAACI CASAUBONI [Α. D. 16 € 3. 


Deus καρδιογνῶστα, animi mei vulnera; O ades 
medicus mihi et per viarum incerta ἀσφαλὴς ὁδη- 
yos me ac meam et meos deduc. Spero equidem 
quod me hue tua sancta providentia collocavit, 
eo pertinere hoc tuum consilium. Mire enim; 
animus meus in hac forma pr: illa nostra ac- 
quiescit. Itaque, O Deus, O lux vera, perge tuam 
mihi patefacere voluntatem, ut ego et mei omnes 
sincero animo te colamus, tibi serviamus, te ado- 
remus. Da nutantes res meas collocare in tuto. 1o 
Mihi hic, uxori Lutetice consilia inspira futura 
semper tibi grata; rege nos, et fac regi nos sina- 
mus. Magna res est, que inter me et uxorem 
agitur. Α te consilium, a te auxilium petimus. 
Te supplices oramus, te “γονυπετοῦντες veneramur, 
mentes nostras regere ut digneris. Certe, Domine 
Jesu, πτωχοὶ τῷ πνεύματι nos sumus, tu igitur 
presta nos μακαρίους, preesta καθαροὺς τὴν καρδίαν. 
Rege per vim et efficaciam tui Spiritus Sancti et 
me et uxorem, et liberos, ac maxime filium natu 2o 
maximum, et sororem, et omnes qui ad nos per- 
tinent. O exaudi, Pater ἐπουράνιε, καὶ ὑπεράρρητε, 
cui una cum Filio unigenito Domino Jesu et 
Spiritu Sancto sit laus, honos, regnum καὶ πᾶν 


C 


κράτος, kal νῦν kai eie τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Àmen.2s 
Amen. Amen. Psalmi mirabilis cxix. finis est 
Um Wb mIWSD "P WI2Y Upa 7oN nb» "Dv 
Domine Jesu, auctor salutis meze et omnium 
servandorum, hujus versiculi possum ego prima 
verba dicere, et de mea, et de meis. Miseri enim 2o 


KAL. JAN.—3 NON. JAN.] ESHMEPIAEZ. 809 


peccatores sumus, et de via recta millies deflec- 
timus. Tu Pastor ille bonus scepe nos requisisti. 
O quaere amplius, et in ovile tuum sic include 
ut nulla inde vis nos possit auferre. Denique 
postrema verba ut aliquando vere possimus usur- 5 
pare, da miseris nobis, mihi, uxori, liberis, sorori, 
et.nostris omnibus. Amen. 

IV. JVon. Jan. Ad Aulam hodie profectus, con- 
cioni interfui cujus non multa sane, non tamen 
plane nihil intellexi. Regem inde conveni sere- 1o 
nissimum plane Principem et sui semper simil- 
limum.  Prandenti affui, et toto prandio, quam 
longum illud fuit, audivi examinantem Notas 
appositas Versioni Angliee 5S. Bibliorum qu:e 
nuper Duaco prodiit. Legebat Episcopus Batho- 
niensis, Rex censebat.  Censuras approbabant 
qui aderant Episcopus Eliensis, Episcopus Coven- 
triensis, et ego cum illis: Dominus Jesus Regem 
optimum magis magisque lumine sux veritatis 
velit illustrare. Mira certe hujus Principis inso 
studiis sacris oblectatio, quae satis nunquam lau- 
dari poterit. Idem Dominus me, uxorem, et 
liberos, atque omnes meos servare et regere dig- 
netur. Amen. 

III. Non. Jan. Totum diem piis meditationibus »5 
impendi et precibus publicis. Atque utinam det 
Dominus Jesus ita digne me przeparare ad sacram 
communionem, ut crastina dies ab omnibus cogi- 
tationibus me liberet, quie non sint ipsi gratze. 
Te veneror, Domine, ades mihi, ad crastinam so 


5 


810 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


actionem ; da velle, da posse meum et animum 

et corpus tibi consecrare, quod et uxorem una 

mecum facere, et liberos, atque omnes pie sanc- 

teque vitam instituere opto. Sic velis faxisque, 

Deus seterne, per Jesum Christum Filium tuum 5 
unigenitum, qui una tecum Deo Patre Deus ipse 

et cum Deo Spiritu Sancto sine principio sine 

fine est, vivit, regnat. Amen. 

Prid. Non. Jan. Gratias tibi; Domine, quod 
hodie ad sacram mensam sum admissus, et cor- 1o 
poris Christi sanguinisque factus sum particeps 
in Eeclesia Anglicana, cujus formulam heri dili- 
genter meditatus, admodum probavi, et ordinem 
agendi mire laudavi prze Gallicano et Genevensi. 
Utinam det mihi Dominus Jesus τὰ τοιαῦτα Serio 
meditari, et omnia referre ad sui nominis gloriam, 
ad aedificationem Ecclesizte, ad salutem meam, 
mese, et meorum. Amen. 

Non. Jan. Quum ad Regem venissem, prius- 
quam ipsum convenirem, accitus sum a Decano 2o 
hospite, mirze humanitatis viro, quia aderat domi, 
qui Regis jussu mihi afferret centum libras ster- 
linas, viatici nomine. Veni, accepi; et tibi, Deus 
c:eterne, pro hae maximi Regis erga me liberali- 
tate gratias supplex egi, et nunc ago, te orans,25 
te venerans, ut des mihi aliquid tibi gratum 
preestare cur Rex serenissimus letetur se tam 
fuisse erga me, hominem peregrinum, benignum. 
bBenedie tu illi, Domine Jesu, et adversus suos 
ac tuos hostes ipsum praesidio tuo muni firma- 2o 


-— 


5 


: 


JPR.NON.JAN.-4EID.JAN.] | EGHMEPIAEX. 811 


que. Da etiam, O Deus, mihi, uxorique, et meis 
omnibus, tibi humiliter servire per Jesum Chri- 
stum Filium tuum, cui una tecum et Spiritu 
Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. Amen. 
Amen. 5 
vir. Aid. Jan. In. Aula hodie quoque fui, et 
Regi gratias egi, qui sua benignitate magis etiam 
quam munere me devinxit. O serva illum, Deus 
seterne, et universum regnum.  Denedic et mihi, 
et mes, ac meis. Amen. IO 

vi. Eid. Jan. O Domine, quam mihi languet 
animus ob diuturnam hanc a mea et meis absen- 
tiam. Sed illud me solatur quod Θεοῦ ἐτελείετο 
βουλή. Non enim temere hoe factum. Domine 
Jesu, respice nostram domum, et nos omnes Spi- τς 
ritu tuo rege. Amen. 

γι. Eid. Jan. En tot jam lapsi dies, ex quo fa- 
mulum dimisi, et nihil dum ab illo accipio lite- 
rarum, neque an trajecerit mare, scio, multo 
minus, quid agat ἡ φιλτάτη cum tota familia. Tu,2o 
Domine Jesu, nos serva omnes ad nominis tui 
gloriam. Amen. 

v. Eid. Jan. Concionem hodie in aula cogitabam 
audire, et postea rus ad amicum virum nobilem 
D. Quilegre proficisci. Te veneror, O Deus, sive»; 
manentem serva, sive euntem ace redeuntem et 
una mecum, uxorem, liberos, et universam do- 
mum. Amen. 

1v. FEid. Jan. Diem totum rure egi apud D. Kile- 
grai, cum veteri amico Thomsono. Ibi legi librum 3o 


812 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


nuper editum a P. Bertio de apostasia Sanctorum. 
Utinam vincat veritas, hoc unum tuto mihi licet 
optare. Servet vero Dominus Jesus me, meam, 
et meos. Ámen. 

il. Zid. Jan. Hodie rure sum reversus domum, 5 
et amicis, inter quos versor, bene sum precatus. 
servet illos Deus et hoc anno, cujus hic primus 
est dies apud Anglos, et servet idem me, meam, 
liberos, et omnes meos, non hoc solum anno, sed 
plures alios ad sui nominis gloriam. Amen. Io 

Prid. Eid. Jan. Languet animus multis de 
caussis. Nam quod tamdiu ab uxore nihil ac- 
cipio, et quomodo illa valeat, quomodo liberi et 
universa domus, plane mihi molestissimum est, 
et oro te, Deus aeterne, serves me meam et meos iz 
simul ad nominis tui gloriam. Jam isti sumtus, 
quos paucis diebus feci maximos, attonitum me 
habent. Fluit enim, et effluit, quicquid fuit in 
meis manibus. Sed res erant componende. Mox 
non ita erit, spero. Hoc me solatur, imo vero 
sola solatur me in omnibus doloribus meis, tua, 
bone Deus, Pater clementissime, providentia. Fac, 
O Domine Jesu, ego et mea, et mei, sursum sem- 
per corda attollamus, te sancte colamus, tuum 
regnum quaeramus. Amen. 25 

Eid. Jan. Hodie ἀγαθῇ τύχη Regi serenissimo 
in testimonium aliquod grati animi dedi e meis 
libris quos hic potui reperire, etsi auro contra 
caros hosce: Polybium in fol. Gr. Lat. Athenzeum 
cum Animadv. 2 tomis. Suetonium in fol. postr. 3o 


[Ὁ] 


Oo 


|. 5 EID. JAN.—17 KAL. FEB. ] ESHMEPIAEZ. 813 


edit. Persii Comm. de Satyra ete. Diogen. 

Laertium. Epistol. Gr. Nysseni. Polyszenum, om- 

nes magnifice compactos. $i gratum accidit 

munus, bene est: id enim solum spectavimus. 

Deus pium Regem servet et universam domum 5 
regiam. Servet et me, meam, ac meos. 

xIx. Kal. Feb. En solitas molestias! Nam cur 
ego ab uxore literarum nihil accipiam, caussam 
nullam video. Jam enim ἐκόπασεν ὁ ἄνεμος. Ex- 
pecto igitur, et tibi, O Domine, meam et meos τὸ 
commendo. Τὰ nos servabis et finges tibi gratos. 
O ita velis, ita faxis, bone Jesu. Amen. 

xvin. ÁAal. Feb. In penso suscepto et lectione 
Matthaei Parisiensis multas horas posui. Deinde 
ad Legatum Francorum profectus de rebus patrize τς 
nihil intellexi. | Mirarer nisi ventus adversus 
flaret dudum Caleto trajicere volentibus. Ex- 
pectabo igitur, et tibi, Deus seterne, me, meam 
et meos supplex commendabo. Tu nos tuere, 
Domine Jesu. Amen. 20 

xvii. Kal. Feb. O Domine Jesu, timeo hanc re- 
rum mearum felicitatem. Nam hodie a sere- 
nissimo Rege benignissime acceptus, munere ab 
eo donatus sum plane regio: quin et genero- 
sissimus Comes D. Dombar in Regis gratiam 2s 
eximio ipse quoque me auxit munere. Tibi, 
Deus sterne, habeo gratias, teque supplex oro, 
ut Regem optimum magis magisque fortunes, et 
omnibus rebus beatum reddas. Alteri etiam εὐερ- 
yer» meo benedicas abunde. Postremo a te peto 3o 


814. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


γονυπετῶν, ut uxorem et liberos mihi reddas, me 
ilis: atque universam domum serves. Amen. 
Amen. 

xvi. Kal. Feb. Hodie librum legi contra Anti- 
cotonem. Utinam neque ille liber, neque Anti-5 
coton prodiissent unquam in lucem. Male enim 
vereor ne quod isti delirant, plectantur Achivi. 
Dominus Jesus patriam meam dignetur servare, 
et in ea veram pietatem, et qui hane colunt. 
O da mihi, II«ep ἐπουράνιε, hane servare, da mese ro 
et meis omnibus. Amen. 

xv. Kal. Feb. Quid hoc est? Neque Legatus, 
qui expectatur, e Gallia venit; neque ego de uxore 
et familia verbum ullum intelligo. "Tibi, Domine 
Jesu, sit curee mei, mez et meorum salus. Amen. 15 

XIV. Kal. Feb. O tempus mihi longum! Nam 
quid agat uxor et qui valeat, et ipsa, et liberi, 
nescio jampridem, et angor mirifice. Sed te tueor, 
Domine Jesu, et in tua providentia acquiesco. 
O ades. Amen. 20 

xiii. Kal. Feb. Hodie a Cardinali Perronio lite- 
ras accepi ad quem jussu Regis scripseram ; at 
de uxore et liberis nihil. Domine Deus, libera 
me hae cura: me, illam, liberos, et omnes meos 
serva. Amen. 25 

xit. Kal. Feb. Jacent studia, jacet animus. Nam 
et negotia hic de procurandis diplomatis multum 
exigunt molesti:e ob moram. Εὖ quod nihil ab 
uxore accipio, quid est? aut quomodo interpre- 
tabor? Sed solatur me, quod neque Legatus venit, 5o 


16 KAL. FEB.-9 KAL. FEB.]  ESHMEPIAEZ. 815 


neque ullus tabellarius. Det Dominus Jesus lcete 
de conjuge charissima, liberis, sorore et omnibus 
meis audire. Amen. 

XI. Kal. Feb. Mane totum amisi: negotia ne 
tantillum quidem promovi. Eram mcoestissimus, 5 
cum venit famulus Legati Regii, qui literas ab 
uxore attulit, illas quidem admodum veteres, et 
fere ante mensem scriptas, sed longe tamen ju- 
cundissimas. "Valet enim uxor mea mihi vita 
charior, valent liberi et omnes, credo, mei. Itaque 1o 
tibi, Domine Jesu, gratias ago seternas atque im- 
mortales. Face, clementissime Κύριε, simus sem- 
per ego, mea et mei memores beneficiorum, quae 
à te accipimus. Tuum enim est hoc munus, 
quod vivimus, quod valemus, quod rebus lsetis 15 
utimur. Tibi honos, tibi gloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. Amen. 

x. Kal. Feb. Uxorem brevi venturam hodie in- 
tellexi. .O velis hoc, faxisque, Domine Jesu. 
Serva illam sive manentem, sive iter ingressam, 2o 
et nos brevi redde alterum alteri. Fui hodie 
apud Regem, et summam illius ut semper huma- 
nitatem sum expertus. OO serva, Domine Jesu, 
et tuo ἡγεμονικῷ Spiritu rege duos hos Reges 
Francis: et Magn: Britannis, atque illorum firma »5 
imperia. Amen. 

IX. Kal. Feb. Fallor? an uxorem brevi sum 
visurus? Suadent ejus literze, e£ magis sermones, 
quos hodie audivi. O ita velis, faxisque, Deus 
ceeterne. Amen. 30 


816 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


virt. Kal. Feb. Et heri fui in Aula humanissime, 
ut semper, a Rege exceptus; et hodie officii 
privati caussa redi in Aulam, ut honestissim:ze 
virgini [Mad"e de Maierne] amicae uxoris meze 
aureos ΧΙ afferrem, quos illi mutuo dabam; feci 5 
libentissime vel propter uxorem meam: quam, 
O Domine Jesu, sive hseerentem serva, sive ad 
me (quod opto potius) venientem. Amen. 

vit. Kal. Feb. De adventu uxoris incertus te, 
Domine Jesu, convenio, et supplici prece a tero 
peto, ut me, illam, et omnes meos serves, et nos 
in unum brevi conjungas ad nominis tui gloriam 
et salutem nostram. Amen. 

vi. Kal. Feb. De uxoris τῆς φιλτάτης adventu 
incerta omnia. Te supplex, Deus eeterne, veneror, 1:5 
serves illam, et, si in itinere est, dux illi sis vize, 
et me cum illa atque omnes nostros serves. Amen. 

v. Kal. Feb. Hodie vidi Mareschallum de la 
Verdin Legatum Regis Francie extra ordinem, 
et res patrie satis bono loco esse intellexi, quo 2o 
nomine szeternas, seterne Deus, tibi gratias ago. 
At de uxore nihil certi, nisi quod in ea confirmor 
sententia ipsam esse in itinere. Serva illam, 
Domine Jesu, et nos redde nobis, ac consiliis no- 
stris benedice. Amen. Post ista scripta literas 25 
ab uxore accepi quae spem de adventu, volente 
Deo, confirmant. O velis, faxisque, Domine Jesu. 
Amen. 

rv. Kal. Feb. Hodie apud D. Episcopum Dunel- 
mensem virum eruditissimum  pransus sermo-3o 


8 KAL. FEB.—.| KAL. FEB. ] EOSHMEPIAEZ. 817 


nibus interfui de auriculari confessione in mensa 

habitis. Dicebat reverendus Episcopus nunquam 

fore satis consultum Ecclesiee Christianze donec 

funditus ex orbe terrarum esset sublata illa quae 

dicitur confessio auricularis. Magnam enim hanc 
rem habere vim ad continendos animos hominum 
in illa avita religione. Quserebat autem a me 
D. Episcopus quando primum rata esset in Ec- 
clesia Dei hzec coacta confessio, quze fit ad aurem 
Presbyteri Confessari. Respondi non posse me 
tempus designare, quo is mos cepisset: illud 
scire, jam a principio videri posse, fuisse inter 
ministeria Ecclesie τοὺς ἐξομολογήτας, ut et é£op- 
kia rae meminisse Cyprianum; item alicubi Tertul- 
lianum ; et quod dicitur per Nectarium ritus hic 
sublatus, probat ante Nectarium fuisse receptum. 
Vere tum! dici non restitutum, quod sciam, per 
Chrysostomum, qui Nectario successit. Mihi vi- 
deri dixi usum absolutionis ex verbis Christi ex- 
pressis habuisse originem, cujus quidem rei usum 
qui possimus habere sine przecedente confessione 
non valere me assequi. Sic in lege Mosis cum 
certa genera oblationum pro peccatis certis sunt 
constituta, videri simul impositam necessitatem 
aliquam confessionis. Non dubitare me, quine; 
Jesuitee hodie et multi id genus eo telo utantur 

ad magna mala patranda, non tamen audere af- 

firmare nullum ejus rei bonum hodie superesse 

usum. Kai ταῦτα μὲν ταύτη. Παρῆν δὲ T διαλέξει 


Los] 


Oo 


— 


5 


το 
Oo 


r ERG 1 E τ iy q , 
ταύτη καὶ ὁ καλος κάγαθος καὶ ἄκρως πεπαιδευμένος M op- 3o 


818 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1Ó1T. 


, e ^ 9 , , e , * * A 3 
τώνιος ὁ τῆς Οὐιντωνίας Aékavog, ὃς, ἐπεὶ eig τὴν οἰκίαν 
9 , , , , 9 , * c 
ἐπανήλθομεν, λόγον ἐξεπίτηδες ἐνστησάμενος περὶ τῆς 
ἁγίας εὐχαριστίας, περὶ τῆς τοῦ Κυρίου παρουσίας ἱκανῶς 
συζητήσας, τέλος ἔφη, ὅτι ἡ ἡμετέρα ἄγαν παρρησία 

Α ^ , , » , ^ , , ^ 
περὶ TOU μυστηρίου τούτου ἔδοξέ τισι τῶν ἐν τέλει σαφῆς 5 
ἔλεγχος εἶναι τοῦ φρονεῖν ἡμᾶς τὰ τῶν ἐξ ἐναντίας, ἢ τὰ 
τοῦ Λουθήρου, καὶ δύνασθαι τοῦτο μεγάλην μοι βλαβὴν 
9 ’ » * 3 ,ὕ ^ , » p 
ἐπιφέρειν: ἤδη γὰρ TOv τιμιώτατον τῆς Βαθωνίας émi- 
σκοπὸν λόγους οἱ ποιήσασθαι περὶ τῶν Um ἐμοῦ εἰρη- 
μένων. Kai οὗτος μὲν ταῦτα φιλίκως, λίαν σφόδρα, καὶ ἐξ 10 
ἀφελοῦς καρδίας. ᾿Εγὼ δὲ πρὸς σὲ τραπεὶς, τὸ φῶς τοῦ 
κόσμου, τὸ ἀλήθινον φῶς, ᾿Ιησοῦ Χριστὲ, δέομαί σου, καὶ 
εὔχομαι μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης, δῴης ἡμῖν τοῖς 
ταλαιπώροις βροτοῖς φρονεῖν ἃ δεῖ φρονεῖν, καὶ οὐδέποτε 
φρονεῖν ὑπὲρ ὃ δεῖ φρονεῖν. δὸς τῷ ἁμαρτωλῷ ἐμοὶ 15 
ξυνιέναι τῶν σῶν μυστηρίων ὅσον ἀπόχρη πρὸς τὸ δοξα- 
ἕξειν τὸν Θεὸν, καὶ πρὸς τὸ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐργά- 
ζεσθαι. Οἶσθα, ἸΚύριε καρδιογνῶστα, ὅτι οὐ δόξης, οὐ 

, » , M , ^ , 
χρημάτων ἔραμαι, μόνης δὲ γλίχομαι τῆς μελλούσης βα- 
σιλείας, ἧς γένοιτο ἐμοὶ, γένοιτο καὶ τῆ φιλτάτη γυναικὶ 20 

M! , ^ , , ^ M ^ , ^ 
καὶ τέκνοις τυχεῖν, ἐλέει Θεοῦ διὰ τῶν παθημάτων τοῦ 
Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ κράτος καὶ νῦν καὶ ἀεὶ εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 

IV. Kal. Feb. De uxore hodie nihil, et jam illius 
expectatione crucior. Sed in tua, O Domine?5 
Jesu, benignitate omnes mese spes sunt positze. 
Tu me, meam, et meos respice, Πάτερ ἐπουράνιε. 
Amen. 

IH. Καί. Feb. Totum diem in Aula egi. Regi 
prandenti adfui, et postea vidi, cum est admissus 3o 


4 KAL. FEB.—3 NON. FEB. | ESHMEPIAESZS. 819 


Legatus Regis Christianissumi D. Mareschallus 
dela Verdin. Interim jacent studia, et de uxoris 
adventu nihil. Tu, Domine Jesu, et illam, et me, 
et omnes meos serva ad tui nominis gloriam. 
Amen. 2 
Prid. Kal. Feb. Hodie, quod Dominus Jesus ver- 
tat bene, constitui obviam uxori procedere, et die 
crastina proficisci. Tu, Domine Jesu, benedic 
ceptis: illam, me, nostros omnes serva. Amen. 
Kal. Feb. Utinam felix ineat, felix exeat πιο το 
mensis. In te spero, Domine, te facturum, et 
ut facias rogo. Ego interim mensem ineo ab of- 
ficio conjugali, et summo mane navim conscendo, 
ut Gravesindam petam, inde Cantuariam et mox 
Doveram iturus, ut uxori venienti occurram, et τς 
illam exeuntem e navi excipiam. Hoc quidem 
meum est, Deus seterne, votum, cui te spero pro 
tua inexhausta benignitate aspiraturum. 1098 
nobis occurramus invicem valentes, et omnia dis- 
ponamus ex officio pietatis ad nominis tui glo-2o 
riam et salutem nostram et nostrorum, per Jesum 
Christum Filium tuum τὸν μονώτατον σωτῆρα ToU 
κόσμου, Cul vere θεανθρώπῳ una cum Deo Patre et 
Deo Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria. 
Amen. Amen. 25 
IV. Non. Feb. Quum pridie Roffam sive Roces- 
triam venissem, hoc die Cantuariam appuli. Deo 
laus. Amen. 
ur. Jon. Feb. Constitueram Doveram petere, 
certus ibi manere, donec aut venisset uxor, aut3o 


820 ISAACI CASAUDBONI [A. D. 1611. 


ego de illa aliquid intellexissem. Hic vero Dei 
Opt. Max. benignitas admiranda erga me et meam 
apparuit. Nam uxor suscepto itinere hoc ea spe, 
quasi mare cum Legato D. De Bisseaux trajec- 
tura esset, ubi Caletum venit, mor:e impatiens 5 
Deo se permisit, et mare ingressa est. ltaque 
qua fere hora ego Cantuariam, illa Doveram ap- 
pellebat post satis gravem jactationem et moram 
in mari horarum fere viginti duarum. Hunc ego 
nuntium hoc die mane surgens accepi πέρα παντὸς 10 
λόγου mihi gratum. ltaque Deo meo εὐχαριστήσας 
per equos dispositos Doveram accurri, confectis 
duodecim milliaribus Anglicis spatio horarum 
duarum et semis. Veni igitur, et uxorem inveni 
optime valentem, quae duos filios Johannem et 
Mericum secum adduxit. Deum immortalem! 
quibus ego letitiis incessi, cum uxorem vidi, 
quam ante menses quatuor decumbentem ex 
morbo reliqueram. Certe magnum est legitimi 
et casti conjugii vinculum, quod si cum aliorum 2o 
generum amicitiis comparetur, solum vim amoris 
exhibet plane admirandam et stupendam. Ego 
et uxor pariter sentimus, et quotidie tibi, Domine 
Jesu, vere ζύγιε Θεὸς, gratias agimus, qui tam fideli, 
tam sincero, tam magno amore nos conjunxeris. 25 
Tibi honos, tibi gratiae, tibi nostrum humile ser- 
vitium. Putabam diem unum aut alterum fore 
dandum uxori ut quiesceret post tot labores. 
Illa vero meo conspectu recreata optavit e ves- 
tigio Cantuariam petere, quod et statim fecimus 3o 


-- 


5 


3 NON. FEB.—5 EID. FEB.] ESHMEPIAEXX. 821 


equis dispositis septem usi. Hoc quoque itinere 
feliciter confecto, Cantuarice dies aliquot neces- 
sario mansimus. lla^w αὖ καὶ πάλιν, ὦ πολυέλεε 


mier 


a 
N 


Θεὸς, σοὶ δόξα, καὶ χάρις, καὶ πᾶν κράτος νῦν ΤΕ καὶ 
εἰσάει εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 5 
Prid. Non. Feb. Hodie in ordinem Praebenda- 
riorum Ecclesize Cantuariensis sum receptus, quo 
in negotio omnes missae sunt caeremoniz quiae 
solent usurpari. Ego enim laicum me professus, 
nihil homini laico Gallo non conveniens usurpare 1o 
volui, et ut ita facerem accurata dispensatione 
Regis sum munitus. Hoc etiam die ad Dominum 
Doctorem Carier me cum uxore et liberis re- 
cepi; sic enim ipse voluit, et vel reluctantem ab 
hospitio publico abduxit. Deo laus et gloria. ᾿ς 

Amen. 

Non. Feb. Inter amicos diem egi procul a libris, 
csetera non inameene. Deo laus. Amen. 

virt. Zid. Feb. Diem sacrum Dei cultui ex parte 
impendi. O utinam linguam hanc intelligerem ! 2o 
Te oro, Domine Jesu, da rectum mihi, mez et 
meis consilium. Amen. 

vit. μία. Feb. Apud D. Vicedecanum pransus, 
reliquum tempus valedicendo amicis impendi. 
Laus Deo. Amen. 25 

vi. Διά. Feb. Hodie ad iter me accinxi, cum 
mea et meis. Pervenimus Roffam. Laus Deo. 
Amen. 

v. Eid. Feb. Hodie Londinum pervenimus et 
hospitio D. Decani Paulensis sumus usi, sic illo 5o 

VOL. II. U 


3229 ISAACI CASAUBONI [A. D. Vd; 


volente et cogente. Quod superest Deus fortunet. 
Amen. 

rv. Eid. Feb. Necdum ad libros redii, quod, O 
Domine, da facere posse, et tibi servire. Amen. 

in. Zid. Feb. Hodie inter varias curas et levi-5 
culam (sic spero) uxoris ἀρρωστίαν egi tamen ali- 
quid, et percurri librum de corrigendis opinioni- 
bus quibusdam Scholasticorum in negotio de 
Eucharistia sane erudite scriptum ab Archie- 
piscopo Csesariensi nuper. Deo laus, honos et τὸ 
gloria. Amen. 

Prid. Eid. Feb. Erat hic secundus Febr. dies 
Anglis, qui more Ecclesicte Romance Festum puri- 
ficationis D. Virginis celebrant. Ea super re con- 
cionem audivi D. D. Overalii Decani Paulensis 15 
hospitis mei, doctam, piam et tanto viro dignam. 
Postea pro more hujus Ecclesie celebrata est 
S. Eucharistia, quam ego sumpsi mirabili cum 
animi suavitate. Dominus Jesus hane Ecclesiam 
servet, et me, meam, et meos luce sua magis ma- 2o 
gisque illustret. Amen. 

Eid. Feb. Hodie apud Regem fui, Regem opti- 
mum, hegem εὐσεβέστατον, cui Deus omne genus 
det felicitatis. Servet idem Deus me, uxorem, 
et liberos nostros. Amen. Amen. 25 

xvi. Kal. Mar. Plane studia mea οἴχεται. Olim 
gemebam horas eripi, nunc, nunc nullum vesti- 
gium restat, quod bene collocem. .O Domine 
Jesu, miserere mei, mez, et meorum. Amen. 

xv. Kal. Mar. Minus hodie libros vidi: at Re-3o 


4 EID. FEB.-13 KAL. MAR.] ECGHMEPIAEXS. 833 


gem vidi quem, O Domine, serva cum universa 
domo regia. Serva et me, Πάτερ ézovpavte, kat τὴν 
eu, καὶ τοὺς ἐμούς. Àmen. 

xiv. Kal. Mar. Hodie incepit apud Anglos jeju- 
nium, vetustissima antiquae Ecclesiee observatio, 5 
quiequid asini hostes priseze et primese Ecclesie 
obganniant. Dominus Jesus det mihi, mese et 
omnibus meis omnia dicere et sapere ad sui no- 
minis gloriam. Amen. 

xut. Kal. Mar. Apud Melvinum, qui in arce ser- 1o 
vatur, hodie fui: expertus sum hostem pristinze 
Ecclesiz:e infensissimum ; privatis opinionibus et 
S. Sceripturze interpretationibus deditum. Itaque 
ubi vidit me non plane venerandam antiquitatem 
posse insuper habere, furere ille et in me in- τὸ 
surgere. Poenituit adiisse. Non possum non de- 
testari odium antiquitatis. Dominus Jesus et 
illum et me et meos luce veritatis suze illusitret, 
et nos omnes servet, quia bonus est, quia in illo 
spem habemus. Amen. Atque ita annum hune 29 
meum exegi quo nomine ago tibi ὦ τρισαγία 
Τριὰς, quantas maximas animo concipere possum 
gratias. Sed non sum ego, hei misero mihi, ido- 
neus neque ἑκανὸς mente capere quantum Deo 
meo, miser homuncio, debeam. Tu me, Deuss 
seterne, bonis tuis nune cum maxime cumulasti. 
| Tu me non ingratum fecisti esse Regibus duobus 
maximis. Tu me hactenus in ea voluntate con- 

firmasti, ut cupiam tibi inservire, Majestatem tui 
Numinis colere, et modo tibi grato colere. Sed 3o 
U2 


824. ISAACI CASAUBONI [4. δὲ vÓM. 


me, Domine Jesu, reputantem hodiernum Eccle- 
size tuze statum multa habent ancipitem, et pene 
dixerim, ἐν δοίη σώζεσθαι ἢ ἀπολέσθαι. — Video alios 
τῇ κατὰ σάρκα διαδοχῆ ἐντρυφῶντας arrogantissime 
eloriantes de sua anamartesia. Alios video opi-5 
nione suae γνώσεως ita inflatos, ut quicquid ipsis 
non probatur, id statim a Diabolo profectum cla- 
ment, interim ipsi cceteris nihilo meliores, ac ne 
dissimiles quidem illis nisi opinionibus de reli- 
gione. Hi sunt, qui sacram Scripturam conten- το 
dunt nullo opus habere interprete, sic planam 
esse, ut omnibus pateat, ab omnibus intelligatur : 
Patres quid dixerint aut curaverint ne minimum 
quidem esse curandum. Sie Molinzus in Gallia 
et voce et scripto et ex ambone declamare solitus :5 
me audiente Sacram Scripturam nullo habere 
opus interprete, sed omnia simpliciter, ut scripta 
sunt, esse accipienda. Quum dicerem mihi hoc 
mirum videri, et eam appellarem scaturiginem om- 
nium h:ereseen, atque exempli caussa objicerem 2o 
varias nostrorum de illis sententias, /7oc est corpus 
meum, ad suum librum de Eucharistia me rejecit, 
ubi ipse explicat ex hoc suo dogmate, sed mox 
a se discedit, et transit ad Calvinum, quem tamen 
ipsum non plane sequitur. Quum alium locum 25 
objicerem, Pater meus major est me, respondit his 
ipsis verbis: μα opus est idiotas sollicitos esse 
de vera interpretatione hujus loci ? Mirabilis prorsus 
doctrina. Jam is, quem hodie vidi, quum eadem 
plane diceret, negaretque Sacram Scripturam 3o 


I3 KAL. MAR. | EQSHMEPIAEZX. 825 


opus habere interprete, interrogatus à me, cur 
ergo magni doctores nostri in verbis S. Coenze 
convenire non potuissent, homo igneus et sui 
opinione tumens in eam iram exarsit, ut inter 
czetera probra mihi objiceret haec: mo, ait, viris 
sanctissimi Lutherus, Calvinus, Zuinglius et. ceteri 
optime inter sese congruebant, sed. ne viderentur. con- 
venire per criticos tui similes (αἰῦ homo non sanus 
cerebri) factum est, e& multa addit in eam senten- 
tiam. Istos ego, Domine Jesu, quales viros di-:o 
cam? Colo eos, quatenus illa repudiant, quz 
apud Pontificios perperam docentur. Sed nonne 
haee quoque nova sunt? Nonne hae ratione nu- 
peri viam patefaciunt ad omnem haeresim ? Aut 
quis dubitat hac opinione recepta religionem, quze 15 
nuper in tot capita est divisa, brevi in multo 
plura fore dividendam? Omitto alia veterum 
doctring2 parum convenientia. Has igitur inter 
opinionum varietates da mihi, Domine Jesu, id 
sequi, id probare, id profiteri, quod tu:e scriptae 2o 
voluntati erit consentiens. Da basi Sacr: Scrip- 
turae τῆς θεοπνεύστου 516 inniti, ut firma fide te 
colamus ego, uxor, liberi et omnes mei. Caeterum 
quod hune annum dederis exigere, quod a tantis 
periculis, tantis angustiis me liberaveris, quod me»; 
ad Regem hunc vere magnum deduxeris, eumque 
mihi Mecenatem, priore sublato, conciliaveris, 
quod nuper uxorem meam post plurium men- 
sium absentiam mihi reddideris pro his, pro sex- 
centis aliis beneficiis, quae animo complecti ne-3o 


826 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


queo, ago supplex tibi, Deus seterne, ὑπεράρρητε, 
καὶ vmepa'ya0e, gratias gratissimas, humillimas, 
animo devotissimo. Sit igitur Deo Patri, sit Jesu 
Christo vero Deo, sit Deo Spiritui Sancto, sanctis- 
simee et soli adorandze Triadi honos, laus, gloria, 5 
καὶ πᾶν κράτος καὶ νῦν καὶ εἰσαεὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 


αἰώνων. Amen. 


ANNUS VITA LII. 


xit. Καί. Mar. En crescit s:etas. Admonet me 
igitur hie dies, ut de vita recte riteque institu- το 
enda serio et diligenter cogitem. Cupio certe, 
Domine Jesu, discupio, quod superest setatis id 
totum congruenter voluntati tuze agere. Tempus 
est meliorem vitam cogitare, tempus ad illam 
sese parare. Quod quidem, Domine Jesu, da:; 
mihi mesa, meisque.  Agnosco ingenii mei τὸ 
μηδέν : agnosco imperitiam meam: agnosco pec- 
cata mea. Quid faciam? quo me vertam? Si 
me et vires meas intueor, actum est: nihil pos- 
sum conari quod possim sperare Deo meo fore 20 
gratum. Sentio carnem, sentio illum veterem 
hominem, sentio legem peccati in me nimis, ah 
nimis dominantem. ^O Domine Jesu, servator 
mundi, da veterem exuere hominem, da novum 
induere, da carni renuntiare et operibus carnis ; 2; 
denique, Domine bone, dignare Spiritu me tuo 
regere, et omnia mea consilia dirigere ad gratum 
tibi finem. . Ades, O seterne Deus, mihi, ades 
uxori, ades liberis, sorori, et omnibus meis per 


L 


12 KAL. MAR.—-4 KAL. MAR.]] EGHMEPIAEX. 827 


Jesum Christum, cui una cum Deo Patre et 
Spiritu Sancto sit honos, laus, gloria καὶ πᾶν 
κράτος, καὶ νῦν καὶ εἰσαεὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Amen. 

Xl. Kal. Mar. Hodie constituimus cum Domino 5 
Decano hie nos mansuros et ejus sedibus usuros. 
Det Dominus Jesus cedere omnia feliciter et ad 
nominis sui gloriam. Amen. 

x. Kal. Mar. Ad Regem profecti hodie ut Ma- 
jestati illius inserviremus, et concionem audire- ro 
mus, totum fere diem ibi posuimus. Dominus 
Jesus adsit, et nos servet. Amen. 

IX. Kal. Mar. Apud Regem aut apud Legatum 
D. De Bisseaux totum diem fui. Deus benedicat 
Regi optimo, mihi, meze, et meis. Amen. ἐξ 

γι. Καί. Mar. Literas scripsi hodie, aliud 
nihil. Dominus Jesus et factis, et dictis, scrip- 
tisque nostris benedicat. Amen. 

vit. Kal. Mar. Literas hodie scripsi τῷ Θεῷ 
χάρις. . 20 

vi. Kal. Mar. Aliquid hodie non multum ta- 
men. Laus Deo. Amen. 

v. Kal. Mar. Non hodie plane nihil. Te vene- 
ror, Domine Jesu, serves me, meam, et meos 
omnes in timore nominis tui. Amen. 25 

IV. Kal. Mar. Ne γρὺ quidem hodie. Apud 
veterem Legatum enim fui, et ab eo sum de- 
ductus ad Reginam, cui et Regi optimo Deus 
benedicat. Idem et me, et meam servet, et meos. 
Amen. 3o 


828 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


nr. Kal. Mar. Ad sacram synaxim Gallicam 
ego et uxor profecti, reliquum fere diem in literis 
scribendis egimus. Θεῷ χάρις. Amen. 

Prid. Kal. Mar. Aliquid hodie, non sane mul- 
tum. Legi Bellarmini contra Barclaium libellum, 5 
utinam tam probum quam diligenter scriptum. 
Deus illam tyrannidem tollat, e£ nos omnes ser- 
vet. Ámen. 

Kal. Mar. Domine Jesu, dedisti mensem in- 
choare: da absolvere ad tui nominis gloriam et 1o 
salutem nostram: da mihi valere, da uxori, quse 
nune parum bene habet, da liberis et omnibus 
meis: ac studiis meis benedic. Amen. 

vi. Non. Mar. Hodie uxori adfui consueto morbo 
capitis laboranti. Dominus Jesus nos servet, sa- 15 
nos tueatur et animo et corpore. Amen. 

v. Non. Mar. Gravissime hodie laboravimus ego 
atque uxor, illa corpore, ego animo. Dominus 
Jesus ὁ ἀληθῶς ἰατρὸς nos sanet, et nos omnes 
servet. Amen. 20 

IV. Non. Mar. Uxoris morbus me habet sol- 
licitum. Tu ades, Domine Jesu, et hanc serva. 
domum. Amen. 

il. Non. Mar. Pergit uxoris morbus: quem 
dignare sanare, O vere σῶτερ, et nos omnes luce; 
veritatis tuze illustrare. Amen. 

Prid. Non. Mar. Concionem Paulinam hodie 
audivi: utinam intellexissem. Quod da, O Deus, 
et uxorem sana: nos omnes serva. Amen. 

Non. Mar. Uxor Dei beneficio valet melius- 5o 


3 KAL. MAR.-PR. EID. MAR.] EGHMEPIAEZ. 829 


cule: ego de opella minuta cogitare incipio. Te 
potissimum specto, Domine Jesu, ades. Amen. 

vir. Zid. Mar. Uxor Dei beneficio melius ha- 
bet, ego quoque, eodem faciente Deo, qui nos et 
nostros omnes servet. Amen. 5 

vir. δία. Mar. Ad opellam me cupiens przpa- 
rare futuram, spero, non inutilem (Deus aspiret 
modo conatibus) multas remoras invenio. Tu, 
Domine Jesu, me rege, et meam, et meos. Amen. 

vi. Eid. Mar. Uxor a concione reversa lectum 1o 
adiit ex morbo. Te supplex veneror, ὦ σῶτερ, 
serva illam, me, et omnes nostros. Amen. 

v. Eid. Mar. Ad Regem hodie mane literas 
scripsi et ad D. Dathoniensem. Tum ad novum 
Archiepiscopum salutandum sum profectus, qui:; 
nos humanissime excepit. Deus Regi regnoque 
benedicat, et hune novum Archiepiscopum suo 
Spiritu regat et nos omnes servet. Amen. 

Iv. Eid. Mar. De Geneva tristia hodie accepi, 
illam in metu. obsidionis versari. Deus Opt. Max. 2o 
illam servet, e£ me, meam, ae meos omnes in- 
spiret ad verum sui cultum. Amen. 

i. Eid. Mar. Ad synaxim Anglicam hodie con- 
veni et Deum oravi ut hanc Ecclesiam servaret, 
benediceret etiam mihi, uxori, liberis, et omnibus 25 
qui nos contingunt. Amen. 

Prid. Eid. Mar. Ad veterem amicum, qui nu- 
per Legatus Venetiis rediit, profectus tempus fere 
totum matutinum amisi. Domine Jesu, serva 
servum tuum. ^Obruor enim curis. In te spero. 3o 


830 ISAACI CASAUBONI "S7 T. Pam RES 


Hoc triumpho. Ο serva me, meam, et meos. 
Amen. 

Eid. Mar. Τὸ x hodie: nihil enim fere egi. Et 
Deus det meliora, ac mentem rectam mihi, meze 
et meis. Amen. 5 

xvii. Kal. Apr. Cum amieissimis viris D. Deca- 
nis hodie fui, et postea D. Parzeum invisi. Θεῷ 
χάρις. Amen. 

xvi. Kal. Apr. Deus domum hane servet, et 
me, meam, et meos inspiret ad ea credenda, faci- 1o 
enda, dicenda, quze ipsi grata semper. Amen. 

xv. Kal. Apr. Domo hodie non exii, et in literis 
fui aliquot horas. Θεῷ χάρις. Amen. 

xiv. Kal. Apr. Fallor? an κατεβλήθη ἡ ἀρχὴ 
tenuis opellae quze a nobis exigitur? Sed expec-:5 
tandum. At tu, Domine Jesu, nobis ades, et nos 
omnes rege tuo Sancto Spiritu. Amen. 

xur Καί. Apr. Anglice et Gallieze. Ecclesise 
hodie interfui, et Deum utrobique laudavi; qui 
nos servet. Amen. 20 

xit. Kal. Apr. Uxor ad amicum D. Gordonem 
profecta rediit ἀσθενοῦσα, sed tu, Deus mi, mox 
sublevasti, et sublevabis, spero, illam ἀπὸ τῆς 
ἀσθενείας, me ἀπὸ τῆς νῦν ἐπειγούσης φροντίδος, id- 
que ut facias supplex te, Deus seterne, veneror. 25 
Amen. 

x1. Kal. Apr. Aliquid hodie in lectione neces- 
sariorum librorum, omisso penso, quod Deus det 
feliciter inchoare et perficere. Amen. 

x. Kal. Apr. Ad Gordonium virum doctissimum 30 


EID. MAR.—KAL. APR.] EOSHMEPIAEX. 831 


ivi hodie, et partem diei cum eo posui. Deus illi, 
mihi, et mese, ac meis benedicat. Amen. 

IX. Kal. Apr. In Eliensis libro contra Tortum 
fui hodie. O magnum virum! Deus, serva illum 
et nos omnes. Amen. | 5 

vin. Aa. Apr. Aliquid hodie: sed non mul- 
tum: veruntamen χάρις Θεῷ. 

vit. Kal. Apr. Aliquid hodie σὺν Oeo, qui nos 
servet omnes. Amen. 

vi. Kal. Apr. Ad sacram synaxim in Aulam τὸ 
hodie profectus vidi serenissimum Regem, et mul- 
tum cum ejus Majestate sermonem habui. Tu, 
Domine, illum serva, et mihi, mes, ac meis da 
tui nominis verum timorem. Amen. 

v. Kal. Apr. Aliquid in lectione librorum ad τς 
preesens studium facientium τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 

iv. Kal. Apr. Opellam nuper susceptam et 
postea intermissam nune iterum urgemus, et te, 
Domine Jesu, oramus, ut omnia, quai ego, mea, 
et mei omnes .cogitabimus, semper ad tui nominis »o 
gloriam referantur. 

nr. Kal. Apr. In opella hae multi fuimus, an 
aliquo cum fructu Deus scit, et dies ostendet. 
Tu, Domine Jesu, ades. Amen. 

Prid. Kal. Apr. Hoe quoque die in opella ista»; 
multi fuimus. Dominus Jesus benedicat et mihi, 
et mea, et meis omnibus. Amen. 

Kal. Apr. Erat hie in Anglia dies quo celebra- 
tur Passio Domini. Fuimus igitur in Aula ego, 
et uxor, et filius. Deus nobis benedicat. Amen. 3o 


832 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


rv. Non. Apr. Deus benedicat hodiernis studiis, 
quie fuere magna ex parte de actione crastina, 
colloquium cum uxore, et preces ad Deum, ut 
nobis mentem rectam et piam inspiret et nostris. 
Amen. 5 

rr. Jon. Apr. Deus benedicat actioni hodiernze. 
Nam ego et uxor diem fere totum in sede sacra 
egimus, et sacrosanctee Coenze τοῦ Kvpíov commu- 
nicavimus, utinam satis digne et efficaciter ad 
gloriam tuam, Deus seterne, et nostram salutem. 1o 
Amen. 

Prid. Non. Apr. "Τὰ ἐγκύκλια hodie. Oeo χάρις. 
Amen. 

Non. Apr. Uxor Regem optimum salutavit, cui 
Deus benedicat. Postea prandenti adfuimus, et 15 
cum Rex Legatum Sabaudice et cum eo Hispa- 
num exciperet. Θεῷ χάρις. 

vii. Zíd. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. IHaNw αὖ 
καὶ πάλιν χάρις. Amen. 

vit. Eid. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Àmen. 20 

vi. id. Apr. Τὰ ἐγκύκλια, et Deo immortali, qui 
nos servat, gratiee gratissimee. Amen. 

v. Eid. Apr. "Τὰ ἐγκύκλια. Deus adsit. Deo gra- 
ti]. Amen. 

Iv. Eid. Apr. Ad concionem Gallicam ivi cum 25 
uxore. Deus nos regat. Amen. 

nr. Zid. Apr. Totum fere diem literas scripsi. 
Oeo χάρις. Amen. 

Prid. Eid. Apr. Ad Savilium hodie proficiscor. 
Uxorem hic relinquo. Tu, Domine Jesu, illam 3o 


4NON.APR.-I4KAL. MAI.] ESGHMEPIAEZX. 833 


custodi, me serva, et iterum junge ad tui nomi- 
nis gloriam. O veram pietatem mihi, uxori, et 
liberis nostris inspira, et rectum nobis da περὶ τοῦ 
μέλλοντος consilium. Amen. 

| Kid. Apr. Heri appulimus Etonam. Hodie; 
| Vindesoram spectavimus et loci amoenitate ad- 

3 modum sumus recreati. Palatium id est Regum 

| Anglis, quorum nonnulli ibi requiescunt, in his 
Henricus VI. et Henricus VIIL, qui in templo 
sepulti ne minimum quidem habent loci ubi siti τὸ 
sunt indicium ; non saxum saltem impositum, 
non ullum aliud quamvis tenue μνημόσυνον. Vidi- 
mus et suppellectilem regiam quze in illa arce as- 
servatur. Deus me, meam, et meos servet. Amen. 

xvii. Kal. Mai. Partem diei in lectione D. Chry- 
sostomi posui, in Genesin, ex editione nova. Laus 
Deo, qui me, meam, et meos servet. Amen. 

xvii. Kal. Mai. Hodie domum sum reversus 
valens satis Dei beneficio ad valentem uxorem. 
Tibi, Domine Jesu, laus in s&eternum. Amen. 20 

xvi. Kal. Mas. Apud Praefectum Arcis hodie 
fui. Τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 

xv. Καί. Mai. Mane in Ecclesia Anglicana pre- 
cibus interfui. A prandio ad Reginam uxor est 
profecta Grenovicum, ubi Barclaium virum pium 25 
vidi. Θεῴ χάρις. 

xiv. Kal. Mai. Hodie Johannes filius ad visen- 
das Academias se accinxit meo permissu aut et 
jussu. Deus illi benedicat et parentibus et no- 
stris omnibus. Amen. 30 


-- 


5 


8934. ISAACI CASAUBONI [ἂν D. 1Ó1I. 


xin. Λ αἰ. Mai. Confirmationem Domini Archi- 
episcopi hodie vidi. Res plane spectatu digna. 
Ili Prasuli Deus Opt. Max. benedicat, et me, 
meam, ac meos servet. Amen. 

xit. Kal. Mai. Ad serenissimum Regem hodie; 
scripsi et ad Episcopum Bathoniensem. Uxor ad 
Reginam profecta rogavit eam numquid juberet. 
Oeó χάρις. 

XI. Kal. Mai. Ad Principem Elizabetham hodie 
uxor profecta. lll Principi optim:e Deus bene-:o 
dicat et nobis. Amen. 

x. Kal. Mai. ln ν 1115 studiis fui hodie; nec 
poenitet. Θεῷ χάρις. Amen. 

IX. Kal. Mai. Legi aliquid. Uxor valet; de 
meis in Gallia literas accepi. Θεῷ χάρις. I5 
virt. Λ αἰ. Mai. Uxor Galliczee, ego Angliezee syn- 

axi interfui. Θεῷ χάρις. 

vir. Kal. Mai. Uxor parat profectionem in Gal- 
liam. Deus benedicat. Amen. 

vi. Kal. Mai. Me dolor occupat de discessu 2o 
uxoris, ut vix literis scribendis vacem. Sed tibi, 
O Deus, illius salutem, meam et meorum com- 
mendo supplex. O serva nos et rege. Amen. 

v. Kal. Mai. Uxor valedixit amicis. Ego illam 
sum comitatus. lta dies absumtus.  Domine,»5; 
miserere nostri. Illi ades in itinere. Amen. 

Iv. Kal. Mai. Uxor parat abitum, ego literas: 
ita dies consumptus. Θεῷ χάρις etiam eo nomine 
quod filius est reversus. Πάλιν Θεῷ χάρις. 

πι. Kal. Mai. Uxor hodie, quod Deus velit esse 3o 


- I3 KAL. MAL-PR. KAL. MAL.] X EDHMEPIAEX. 835 


felix et faustum, proficiscitur, Lutetiam repetens. 

Te supplex, Deus zseterne, veneror, serves illam 

euntem, et me Gravesindam usque comitantem, 

et ubicunque simus futuri ego, illa, et omnes 

liberi nostri, serves nos, regas, dirigas in rectam 5 
viam, et benedicas καὶ κατὰ ψυχὴν kai κατὰ σῶμα. 
O exaudi, Domine Jesu, et peccatis nostris ig- 
nosce. Amen. Amen. 

Prid. Kal. Mai. Quum heri uxorem comitatus 
essem Gravesindam usque, inde illam dimisi non 
sine mutuis gemitibus, et ipsius etiam lacrimis, 
sed me solatur certa fiducia de ope et auxilio 
supremi Numinis. Tibi enim, Deus seterne, me, 
meam, meos et mea cure esse ingratus sim, nisi 
agnoscam, et eo nomine gratias tibi immortales 
agam. Ago vero, Domine Jesu, ago, inquam, sup- 
plex τῇ vavayía τριάδι pro preteritis beneficiis 
grates gratissimas, atque ut sincero animo ego 
meique illam clementiam, quam tot annos sumus 
in nobis experti, nunquam oblivioni tradamus te, 2o 
Deus seterne, oro, obsecro, obtestor. Ο ades, ó 
σῶτερ, da nobis verum et efficacem tuorum bene- 
fieiorum sensum : da tibi servire, te pura mente 
colere, et quia disjecta nune familia hzec, da, 
Domine Jesu, ut brevi conveniamus omnes in 25 
unum, et te simul laudemus, te simul colamus. 
Serva abeuntem uxorem, qua terra, qua mari 
ἀπήμαντον. Serva me et omnes liberos ἀπὸ τοῦ 
πονηροῦ, et nos finge tibi gratos. OO exaudi, Deus 
eterne, per Jesum Christum Filium tuum τὸν 30 


μι 


oO 


— 


5 


836 ISAACI CASAUBONI [ A... 462.3; 


μονογενῆ, cul una tecum et Spiritu Sancto sit laus, 
honos, gloria, eie τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 

Kal. Mai. Domine, tu dedisti mensem inchoare, 
da absolvere, et cum me, tum uxorem, et liberos 
Omnes, καὶ πάντας τοὺς πρὸς γένος Serva, εὐόδωσον, 5 
καὶ εὐημεροῦντας διατελεῖν preesta pro tua infinita, 
O Deus, misericordia; per Jesum Christum Domi- 
num nostrum Filium tuum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. IO 

vi. Jon. Mai. Ab uxore literas hodie accepi et : 
filio: quos, O Deus, serva. Amen. Et me et 
totam familiam cum illis. Amen. 

v. Non. Mai. Spectavi hodie celebritatem Festi 
Georgiani quod magna pompa Rex celebrat cum :5 
Equitibus ordinis Periscelidis. Deus Regem et 
regnum servet; mihi, mez, meisque omnibus be- 
nedicat; servet euntes, servet manentes. Amen. 

IV. Non. Mai. Ut reliquos dies totos, sic hunc 
perdidi. Deus, miserere, et serva uxorem ac to-2o 
tam domum. Amen. 

in. Non. Mai. Et hune totum perdidi diem. 
Domine, miserere mei; serva uxorem et liberos. 
Amen. 

Prid. Non. Mai. Uxorem mare transisse hodie 25 
accepi, sed rumore incerto. Tu, Deus :eterne, ita 
esse velis, e£ nostram omnium salutem ut cur: 
habeas. Amen. 

Non. Mai. O Deus bone, quam mihi longa est 
jam uxoris absentia. Sed da tu, Domine Jesu, 5o 


KAL. MAI.—PR. EID. MAI.] EOHMEPIAEZ. 837 


sic omnem curam meam defigere ut tu unus et 
solus sis mihi τὰ πάντα. Amen. Amen. "Eri πᾶσι 
δὲ τοῖς ἀνθρωπίνοις, à σῶτερ, δέομαί σου, τὴν φιλτάτην 
φύλαξον καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς πρὸς γένος ἅπαντας. 
Amen. 

vin. Aid. Mai. Liturgie Anglicanse hodie et 
precibus interfui, et vota Deo feci pro salute 
mea, uxoris, e& omnium meorum ; qua exaudiat 
Deus. Amen. 

vi. Eid. Mai. De uxoris et filii felici trajectu ro 
hodie literas filii accepi. Tibi, Domine Jesu, ago 
humiles gratias, et supplex oro, ut pergas bene- 
dicere huic familizee. Amen. 

vi. Eid. Mai. Ad Regem hodie sum profectus 
Grenovicum, et in studiis non multum promovi. 15 
Da, Domine Jesu, salutem animze et corporis mihi, 
mese, et omnibus meis. Amen. Amen. Amen. 

v. Eid. Mai. 'Tà ἐγκύκλια in. hoc negotio, in quo 
tu, Domine, me rege et dirige. Serva et uxorem, 
me, ac meos. Ámen. 

IV. Eid. Mai. Mane studuimus, si studere est 
improbitatem Jesuitarum ex eorum libris discere. 
O Domine, ades mihi, libera me ab hac sollicitu- 
dine, et serva uxorem, me, ac meos. Amen. 

iu. Eid. Mai. Aliquid hodie in proposito, sed?5 
nondum ad opus intermissum rediimus. Tu, 
Domine, ades, serva me, uxorem, et totam do- 
mum καὶ κατὰ ψυχὴν καὶ κατὰ σῶμα. Amen. 
| Prid. Eid. Mai. Ad pensum redire frustra hodie 
| sum conatus: non conabor frustra, cum Deus 30 


5 


20 


VOL. II. X 


838 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


Opt. Max. voluerit: cui me, uxorem, et simul 
universam domum supplex commendo. Sit ejus 
nomen benedictum. Amen. 

Eid. Mai. Synaxi sacre hodie interfui, et Deum 
meum laudavi, supplex orans etiam ut mihi, mese, 5 
et meis benediceret. Amen. Amen. 

xvi. Kal. Jun. Ad pensum redire parabam 
hodie, sed obstitere alia, et totum fere diem cum 
Legato Galliarum egi. Χάρις τῷ Θεῷ, ὃς kai ἐμὲ 
καὶ τὴν φιλτάτην καὶ τοὺς ἐμοὺς πάντας σώζοι. Τένοιτο, το 
γένοιτο. 

xvi. Kal. Jun. Frustra hodie. Sed Deus aderit. 
Ἔπ᾽ αὐτῷ γὰρ πέποιθα, qui O utinam servet uxo- 
rem mecum et universa familia. Amen. 

xv. Kal. Jun. An rediümmus in viam? ΤῸ scis, :5 
Domine, qui pro tua inexhausta bonitate ades, 
et mihi, uxori; ac meis omnibus benignum te 
praebe. Amen. 

xiv. Kal. Jun. Hodie librariis solvi, quze debe- 
bam, sed non Nortono, cui plurima debentur. 2o 
Exhausi loculos. Sera in fundo parcimonia. Non 
cogito uxorem, non cogito liberos. Hodie con- 
stitui ante adventum uxoris in libros [non] am- 
plius quam unum aureum impendere, excepto si 
quid forte occurrat rarius. Deus Opt. Max. servet ὡς 
hanc domum, me, uxorem et omnes meos. Ámen. 

ΧΠΙ. Kal. Jun. In penso, Dei gratia, profeci non 
parum: et hoc amplius, ad Liturgiam hodie ac- 
cessi. Instat enim témpus Pentecostes, et de 
S. Eucharistia serio cogitandum. Equidem, Ὁ o 


EID. MAI.—8 KAL. JUN.] EPSHMEPIAEZ. 899 


Deus eterne, fateor ingenue ececitatem meam et 
naturzee mee vitia. Per hsec, tuam Majestatem 
non cesso offendere, per illam, in tuis mysteriis 
nihil aut parum intelligo. Supplex igitur te oro, 
adoro, da mihi intellectum, da pietatem, neque s 
mihi solum, sed et uxori et omnibus liberis meis 
ac domesticis, per Dominum nostrum Jesum Chri- 
stum, qui una cum Deo Patre et Deo Spiritu 
Sancto vivit, regnat, vivet, regnabit seternum. 
Amen. 10 
xit. Kal. Jun. Hodie plus quam proposueramus 
pensum promovimus, cui tu, mi Deus, mi Pater, 
benedice; qui da etiam mihi, meze, et meis omni- 
bus in tui nominis timore et sancta pietate vitam 
degere. Amen. !5 
Xl. Kal. Jun. Hodie festum Pentecostes in Ec- 
clesia Anglicana celebravimus, et S. Communionis 
facti sumus participes. Te veneror, Deus zeterne, 
des mihi, meze et meis verze pietatis sensum et 
vitam tibi gratam agere. Amen. 20 
x. Kal. Jun. Hodie cum inciperem male habere, 
optimus D. Decanus me rus abduxit fallendi 
morbi caussa. Sed reversus sum cum febre, quze 
ostendit purgatione esse opus. Tu, Domine Jesu, 
animum potius mihi purga, meze, et meis. Amen. o; 
IX. Kal. Jun. Hodie medico me permisi, imo 
Deo, qui verus medicus. O sana, Domine, et cor- 
pus et animum mihi, meze, et meis. Amen. 
vii. Kal. Jun. Gravi morbe vexatus et plane 
languens me tibi, O Domine, permitto, a te opem, 4o 
x2 


840 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


a te auxilium petens. Fiat tua voluntas in me, 
mea, et meis. Amen. 

vi. Kal. Jun. Nocte praecedente suaviter ad 
horas fere quinque dormivi. Putabam pristinam 
valetudinem recuperasse, et tibi, Fili Dei viventis, 5 
egratias agebam. Nune ingruens nox vix spondet 
se parem priori futuram. Fiat, O Deus, voluntas 
tua in me, uxore, liberis, et omnibus meis. Amen. 

γι. Kal. Jun. Quam diversa precedens nox à 
superiore! Gravissima febre laboravi: incendio το 
arsi, et quod in nulla unquam febri mihi accidit, 
spatio brevissimo noctis plusquam vicies ad fun- 
dendam urinam surgere sum coactus. [{8 6116 
ad priora mala accessit insomnia totius noctis. 
Putabam agi mecum pessime, et certe male:; 
agebatur. Sed medicus jussit me bene sperare, 
morbum enim accedere jam ad παρακμήν. Tibi, 
Deus immortalis, me permitto. Τὶ dignare me 
respicere, Fili Dei, e£ meam, ac meos. Amen. 

v. Kal. Jun. Redit in orbem tertiana; et hsece2o 
ipsa post ἔφοδον scripsi. Te, Deus zeterne, supplex 
veneror, ut hane visitationem tuam velis esse 
utilem mihi, mez, et meis. Amen. 

IV. Kal. Jun. O vanam hominum vitam! Ne- 
que tota hebdomade, nec nune quidem τῇ Kvpiaxi 25 
Sacrae synaxi possum interesse. Nam studia 
quidem dudum jacent, nisi tu, Domine Jesu, illa 
excitaveris. Fili Dei, respice me, meam, et meos 
omnes. Amen. 

I. Kal. Jun. Ecce redit morbi ἡ περίοδος, quem 3o 


Ἂς 


7 KAL. JUN.—3 NON. JUN.] EOSHMEPIAESX. 841 


tu, ὦ σῶτερ, temperato, et me, meam, ac meos tua 
benevolentia prosequere. Amen. 

Prid. Kal. Jun. Lucidum hoc fuit morbi exi- 
mium intervallum. Nam toto die satis belle 
habuimus, et cur tuam bonitatem, O Deus, prze- 5 
dicaremus caussam habuimus. Tu perge, O Do- 
mine, nos tueri omnes, me inquam, uxorem et 
omnes meos. Amen. 

Kal. Jun. In lecto diem egimus, et gravi febris 
accessione sumus tentati. Cruciamur multis no- 1o 
minibus; sed absentia uxoris et meorum, ad quos 
haec cura pertinebat, me precipue angit. Nam 
scio ego me optimo et humanissimo hospiti meo 
vehementer incommodare, quum tamen et ipse 
et lectissima ejus uxor nihil relinquant inex-:5 
pertum, ut mihi aliquid commodent. ^O Deus, 
redde illis pro his beneficiis, quiequid optaverint, 
et futurum est ipsis conducibile: et, cum tibi 
videbitur, me redde uxori, illam mihi, ut posthac 
familiam nostram melius curemus. Amen. 20 

1v. JVon. Jun. Domine Deus, hunc quidem diem 
dilucidum quoddam morbi mei intervallum pos- 
sum appellare. Sed crastina dies imminet. Tu, 
Deus seterne, tu, Fili Dei, da veram pietatem 
mihi, uxori, et meis. Caetera humana facio non 5 
magni. O ades, Domine. Amen. 

IH. Non. Jun. 'Tzv ἔφοδον expectabam, cujus hic 
status dies. Interim, Deus aeterne, Jesu Christi 
Pater, me tibi supplex commendo, ut tuas plagas 
temperare digneris, et rectum consilium dare, 3o 


842 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


mihi, uxori, et liberis meis omnibus ; et universae 
famili:te adsis. Amen. 

Prid. Non. Jun. En infelicitatem! Heri in mag- 
nis angoribus meis prseescripta fuerat πόσις ἃ 
clarissimo medico D. De Maierne, et probaverat 5 
D. Thorius. Hanc πόσιν pharmacopola dum it 
mollitum plane inutilem reddidit. Itaque doleo 
caput meum. Sed respicio ad te, Domine, qui. 
me, si placet, et meam, ac meos servabis, idque 
ut facias, supplex te oro. Amen. IO 

Non. Jun. ἸἹΚυριακὴ erat. Ego vero febrim ex- 
pectans, mane surrexi ut lecti tzedium levarem. 
Videbo quid me voluerit tua sacra providentia mali 
hodie pati, illud persuasus et certo sciens leviora 
semper meritis meis esse me passurum. JDeust:s 
benignus es, qui non potes tuse oblivisci clemen- 
{188 : ad illam aram confugio, teque per merita. 
Fili tui, Deus seterne, Dei seterni, oro, ut me 
respicias, familiam meam semel componas, des 
ecclesiam domesticam instituere tibi gratam, in 2o 
qua vigeant gratie Spiritus Sancti, Dei seterni, 
cui una cum Patre et Filio sit laus, honos et 
gloria. Amen. 

vii. Zid. Jun. Erat dies liber ἃ febri, et satis 
belle habui Dei gratia, qui me, qui uxorem et25 
meos omnes servet. Amen. 

vit. Eid. Jun. Febris hodie videtur me reli- 
quisse, quod utinam ita esse velit faxitque Deus 
Opt. Max. Sed me dolor capitis graviter vexat 
loco febris. Tu, Domine Jesu, etiam ab hac in-3o 


PR.NON.JUN.-3 EID. JUN.] ESGHMEPIAE. 843 


firmitate libera me, et me redde meis libris ad 
tui nominis gloriam. Serva et uxorem, et meos 
omnes tibi ut par est, devotos.  l'évorro, γένοιτο. 
Amen. 

vi. Aid. Jun. Quod tu, O Deus seterne, velis 5 
esse felix et faustum, hodie, blandiente valetu- 
dine, ad pensum intermissum redii. Crastina 
dies quid sit allatura, videbimus. Hodie a D. 
Villaregio literas accepi de voluntate Reginze mei 
in Galliam revocandi. Hzereo, et quid consilii :o 
capiam incertus sum. Nam hzec multis de caussis 
altera jam mihi patria est. Sed negat Regina 
se permissuram ut deferatur huc bibliotheca. 
Itaque ad te me converto, O Deus, tu me rege, 
me serva, meam, et meos. Amen. 15 

v. Eid. Jun. Febris ἔφοδος nulla hodie fuit, Dei 
gratia. Morbus capitis mirifice remisit. Hoc quo- 
que tuum est, Deus sterne, beneficium.  Ex- 
pectabo exitum, et in te confidam : qui, benigne 
Deus, serva ad nominis tui gloriam et hane do-2o 
mum, et me, cum uxore, liberis et omnibus meis. 
Amen. 

1v. Eid. Jun. Ad sacra hodie sum profectus Dei 
Opt. Max. beneficio. Inde ivi ad Legatum, et cum 
eo pransus mox a meis literas accepi. Tibi, Do-»; 
mine Jesu, laus, honos, et gloria. Amen. 

ir. Zid. Jun. Non febris periodica hodie me ha- 
buit, sed languor tamen periodum febris sapiens. 
Tu, Deus zeterne, perfice quod coepisti, et me, meam, 
ac meos serva ad tui nominis gloriam. Amen. 30 


844 — ISAACI CASAUBONI [4. n. 1611. 


Prid. Eid. Jun. ἸἹΚυριακὴ erat, sed me valetudo 
domi detinuit. Conatus sum in penso molestis- 
simo aliquid. Tu, Domine, me adjuva, et serva 
cum uxore et liberis. Amen. 

id. Jun. Erat dies suspectus, et febris quidem 5 
nulla fuit Dei beneficio: sed de dolore capitis quo 
nuper valde sum vexatus idem Dominus statuet, 
cui me, meam, et meos supplex commendo. 

xvid. Kal. Jul. Ad Regem hodie profectus be- 
nigne ab eo sum exceptus. Qui etiam narravit τὸ 
mihi epistolam, quam ad Frontonem miseram, 
sibi esse missam, et audisse se quantos de ea 
clamores Puritani in Gallia excitarent. Haberem 
quod dolerem, nisi me totum tibi, Deus seterne, 
permitterem. Tu, Domine, serva me a peccato τς 
primum, deinde ab insidiis malorum. Serva et 
uxorem et meos omnes. Amen. 

xvir. Kal. Jul. Plane crescit fiducia de recu- 
perata sanitate. Nam hodie, qui suspectus erat 
dies, nullum extitit priorum malorum vestigium. 2o 
Itaque tibi, O Deus zeterne, ὦ σῶτερ, ago magnas 
gratias, et plane quantas mentis angustie ca- 
piunt. O da mihi, Deus immortalis, bona valetu- 
dine bene uti ad tui nominis gloriam, zedificatio- 
nem Eeclesiz, et salutem meam ae meorum, per 25 
Jesum Christum, qui una cum Patre et Spiritu 
sancto sine principio, sine fine regnat, seternum 
regnaturus. Amen. Amen. 

xvi. Kal. Jul. In penso multus hodie fui. Sed 
languens adhuc e morbo, et curis obrutus gravi- 3o 


ΝΑ ὦ 


ἔα. 


PR. EID. JUN.-IO KAL. JUL]. ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 845 


bus.et molestis calamum abjiciam oportet, nisi 
tua, Fili Dei, benignitas me, cum in hoc incepto, 
tum in cseteris vitae partibus, sublevet. Ο ades, 
Christe σῶτερ, et me, meam, ac meos serva. Amen. 

xv. Kal. Jul. Hodie valere uxorem intellexi, et 5 
czeteros meos ; neque in penso negligens fui. Tibi, 
Domine Jesu, honos, gloria, et gratia εἰς αἰῶνας 
αἰώνων. Àmen. 

xiv. Kal. Jul. Hodie vidi literas Reginze quibus 
negat se velle me ἁπλῶς dimittere. Itaque hsreo τὸ 
anceps animi, et ad te, mi Deus, confugio opem 
te poscens. Tu dignare huic negotio przeesse, ut 
id eveniat, quod tibi futurum est gratum. Meam 
interim, et meos, una mecum serva. Amen. 

xiu. Kal. Jul. Consecrationi duorum episcopo- 15 
rum hodie interfui et vidi ritus pulcherrimos, 
τύφον fortasse nimium. Deus nos servet, et mihi 
τὴν φιλτάτην reducat. Amen. 

xil. Kal. Jul. In penso fuimus assidui, et Dei 
gratia non parum promovimus. Tu, Deus szeterne, 2o 
perge benigne mecum agere misero peccatore, et 
me, uxorem, et omnes meos serva. Ámen. 

xI. Kal. Jul. Ad Regem hodie profectus Gre- 
novicum multis cum eo egi de rebus variis. Hune 
tu, Deus seterne, serva, eique benedice. Serva et 5 
humilem familiam meam et omnes ejus partes. 
Hodie libelli, quem nondum absolvi, partem dedi 
D. Episcopi Eiiensis amanuensi, ut exscriberet. 

x. Kal. Jul. Deus benedicat, et me curis liberet. 
Ego non possum satis mirari me ab uxore nihil 3c 


846 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


literarum accipere. Tu illam, Domine, serva et 
omnes meos. Amen. | 

IX. Kal. Jul. Egone semper de uxoris silentio 
querar? Feram tamen lubens, si modo placeat 
tibi, Domine Jesu, eam valere, cum familia: id-5 
que ut sit, te supplex oro. Amen. 

viu. Aa. Jw. O infelicitatem meam! qui a 
conspectu uxoris et meorum tam diu avellor. 
Sed pareo voluntati ὑπὲρ, Domine. Jesu, qui te 
supplex veneror pro uxoris et totius familia εὐη- 1o 
μερίᾳ. Amen. 

vit. Kal. Jul. Ne nune quidem de uxore quic- 
quam. Tu, Domine Jesu, illam serva, et liberos 
ac totam domum. Amen. 

vi. Kal. Jul. 'Terrent me omnia in hoc tanto :5 
uxoris et de illa silentio. Itaque hodie cum essem 
in Ecclesia Paulina, tempestas repente exorta me 
anxium habuit. Sed, O Domine Jesu, in te spes 
omnes meze positae. Tu mihi, si placet, valentem 
uxorem reddes, et meos liberos cum illa, ae do- 2o 
mum totam servabis. Ο exaudi mei supplicis 
vota. Amen. 

v. Kal. Jul. Venere tandem ab uxore literze, 
optatissimze illze quidem, et testes fidelitatis atque 
amoris illius. Sed, O bone Deus, quas illa moles- 25 
tias sustinet? Filiola Anna periculose segrotat, 
quam, bone Deus, serva. Serva illam, ὦ σῶτερ. 
et, si placet, uxorem solare, ac nos iterum junge 
ad nominis tui gloriam, sedificationem Ecclesize, 
et salutem nostram. Amen. 30 


| Q9 KAL. JUL.-6. NON. JUL]. EGHMEPIAEX. 847 


IV. Kal. Jul. Ad Regem hodie profectus, mul- 
tum cum ejus Majestate sum locutus. Benedic 
illi, Domine, et me ex his serumnis libera, serva 
uxorem, sana Annam nostram, et reliquae domui 
propitius nos conjunge per Jesum Christum Fi- 5 
lium tuum. Amen. 

11. Kal. Jul. Quod Deus bene vertat, hodie rus 
proficiscimur cum Domino Episcopo Eliensi, post 
datas binas ad uxorem literas; quam tu, O 
Christe, solare, subleva, et sana, si placet, Annam 1o 
filiam, et totam domum serva, ae brevi illos mihi 
redde. Amen. 

Prid. Kal. Jul. O Domine, quantas doctrinze, 
quante?e humanitatis hospitem sum nactus! cui 
tu, Christe, pro beneficiis in me hic alterum jam 15 
diem rusticantem omnia bona repende. At serva, 
si placet, meam quoque domum nunc afflictam, 
et disjectam. Solare uxorem, et presta valen- 
tem. Sana Annam, et reliquos omnes tuere, at- 
que illos mihi. Amen. 20 

Kal. Jul. Utinam felix illucescat mihi meisque 
hie dies. Erit certe felix, si tuum nobis, Jesu 
Christe, auxilium adfuerit, quod ut adsit supplex 
oro. Amen. 

vi. Non. J'ul. Hoc die in hoc amoenissimo secessu 25 
finem imposui dudum inceptze, deinde ob curas, 
negotia, et valetudinem intermisse Ejpistole ad 
Frontonem Jesuitam. Tu, Deus eterne, scis quo 
animo illam scripserim, quam non lubens alienam 
famam arrodam. Sed coegit me nefaria doctrina 3o 


848 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


vocem mittere. Utinam bene cedat inceptum. . 
Nunc tempus est, ut de meis cogitem studiis, de 
uxore, de liberis. Te supplex oro, dirige animum 
meum ad grata tibi, domui nostr: salutaria con- 
silia, et filiam Annam, ac si quis alius meorum 5 
agrotat, priori redde valetudini. Amen. 

v. Non. Jul. Kvpiaxz dies ad Regem vocat et 
D. Episcopum in eujus sum comitatu, et me. 
Imus igitur. Tu nos rege, Deus zeterne, et do- 
mum meam benignus respice. Solare uxorem. 19 
Sana filidam Annam. Rege omnes liberos et 
parentes et toti domo benedice. Amen. 

1v. Non. Jul. Quod Dominus Jesus velit esse 
faustum, mane totum pietati tribuimus, cum esset 
dies Johanni Daptistee dicata, et pro consuetu- 
dine hujus Eeclesi:e S. Eucharisti:e. communica- 
vimus, utinam ἀξίως. Tu, Domine, hoc przsta, 
et uxorem, Annam filiam, liberos et totam do- 
mum serva, ac illos mihi redde. Amen. 

ut. /Von. Jul. Benedic, Deus zeterne, curis meis, 2o 
me rege, et mea peccata tege. Serva uxorem et 
totam domum, ace filiolam Annam restitue priori 
valetudini. Amen. 

Prid. Non. Jul. Hodie, ut spero, vere coronidem 
opellae huie imposui, cui multa sub finem adjeci »5 
nuper omissa. Deus, eujus honorem et gloriam 
spectavi, operi benedicat: qui etiam me, uxorem, 
liberos, et domum totam servet, Annam priori 
valetudini restituat, et nos nobis reddat. Amen. 

Non. Jul. Defunctus cura quze me aliquandiu 5o 


-— 


5 


- 5 NON. JUL.—5 EID. JUL.] ESHMEPIAEX. 849 


exercuit, rediturus ad pristina studia, si liceret, 
calamitatem meam agnosco, qui meis libris ca- 
ream, nec quid sperem sciam. Tu, scis, Domine, 
quid me fieri velis, da parere voluntati tuze alacri 
animo. Sed, O Σώτερ, serva uxorem mihi, sanas 
Annam, et totam domum presta innoxiam. 
Amen. 

virt. Zid. Jul. Quam langueo, Deus bone! quam 
hsec mihi vitze ratio gravis! Sed solatur me cogi- 
tatio illa, quod, te volente, ita fit, Domine Jesu, το 
servator mundi, salus mea, et meorum. Οὐ fiat 
voluntas tua, Domine. Oro te supplex, serves 
me, uxorem, liberos omnes, et totam domum. 
Reddas etiam Anne nostr: valetudinem priorem. 
Amen. 15 

vit. δια. Jul. Ad Regem hodie profectus tradidi 
illi librum, quem scripsi, de quo statuat ipse Θεοῦ 
ὁδηγοῦντος. Ego conscienti:e mes: hac in parte 
satisfeci. Tu, Deus seterne, da bene sentire, da 
recta loqui, et. uxorem, quam dedisti mihi, serva 2o 
et redde: sana Annam nostram: benedie uni- 
verscee domui. Amen. 

vi. Zid. Jul. Etiam hodie ad Regem, erat enim 
Κυριακὴ, sum profectus, et benevolum, ut semper, 
sum expertus. Tibi, Domine, gratias ago, teque 25 
supplex oro, ut benedicas mihi meisque. O serva 
τὴν φιλτάτην, castissimam uxorem meam: sana 
Annam filiolam: protege liberos alios et totam 
domum. Amen. 

v. Eid. Jul. Mane literas scripsi. Inde ad Le-39 


850 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1 ÓTI. 


gatum Venetum profectus et ad D. Kilegrew 
totum fere diem a libris afui. Deus me, meam, 
et meos omnes servet, ac filiam Annam sanet. 
Amen. 

Iv. Eid. Jul. In Chrysostomo hodie fui, et ab- 5 
soluta Genesi ad Commentarium in Psalmos veni. 
O virum pium! O divinum pectus! Da tales 
viros imitari, Ὁ Deus, mihi, uxori, et omnibus 
meis, et nos omnes protege. Amen. 

irt. Eid. Jul. In primo Chrysostomi tomo multas 
horas posui, etsi pauciores quam vellem. Nota- 
bam hominis pietatem plane admirandam et in 
interpretatione Ψαλμῶν non mediocrem diligen- 
tiam. Ad Ps. x. hsc mihi perplacuere quae in 
meum usum hic describam. Μεγάλη τῆς ἐπὶ τὸν. 


-- 


Oo 


- 


5 
Κύριον ἐλπίδος ἡ δύναμις, φρούριον ἀχείρωτον, τεῖχος 
ἄμαχον, συμμαχία ἀνανταγώνιστος: λιμὴν εὔδιος, πύργος 
ἀκαταμάχητος, δύναμις ἄμαχος, καὶ ἐκ τῶν ἀπόρων εὑρί- 
σκουσα πόρον. Aurea verba, quse memori:ce infigere 
et firmiter credere det Deus, qui meam hane o 
solitudinem respiciat, et me meis, meos mihi 
reddat, atque interim servet me, meam, et meos, 
et filiole Anna priorem valetudinem restituat. 
Amen. Hodie apud Prsetorem Londinensem cum 
D. Eliensi, D. Decano Paulino et aliis sum pran-»; 
sus, et hominis magnificentiam sum miratus. 
Inde reversus literas accepi ab uxore et mox a 
Chabanzeo meo, satis lzetas. Itaque tibi, O Deus, 
grates gratissimas. 

Prid. Eid. Jul. Habet me Chrysostomus, quoad 3o 


d 
3 


4 EID.JUL.-I4KAL. AUG.]]  |EOHMEPIAEX. 851 


licet. Domine, benedic huic domui, et nos omnes 
protege. Amen. 

Kid. Jul. Multus hodie fui in Chrysostomo, non 
sine pia voluptate. Da, Domine, proficere in tui 


timore. Serva etiam uxorem, liberos, et uni-s 


versam domum. Ego ex literis mei Chabansi 
puto illum cum filio esse in itinere, cui itineri, 
O Deus zeterne, benedice. Amen. 

xvil. Kal. Aug. B. Chrysostomi Commentarium 
in Psalmos hodie absolvi, Dei beneficio, qui det 
sentire et loqui semper sibi grata. Serva etiam, 
ὦ σῶτερ, ne, meam, et omnes meos; et si quis 
meorum zegrotat, illi suam valetudinem fpris- 
tinam restitue. Amen. 

xvl. Kal. Aug. ἹΚυριακὴν pro more aut in zede 
Paulina aut in sacello regio, aut ad mensam, Regi 
astans, posui. Rex libellum nondum legit, quem 
nuper obtuli, ejus jussu scriptum. "lo δ᾽ εὖ νικάτω. 
Tu, Domine Jesu, ades mihi, mes, et meis: da 
nobis rectam mentem, et nos in omnibus dirige; 
presta uxorem, me, et liberos, ac nominatim 
Annam, ezterosque omnes, valentes ad nominis 
tui gloriam. Amen. 

xv. Kal. Aug. O duram solitudinem meam ! cu- 
jus quidem finem adhuc nullum video. Uxorem s 
morbus filiolae detinet. Chabansus non venit. 
Deum oro, qui dedit in se sperare, det videre 
exitum lzetum harum serumnarum, et nos omnes 
servet. l'évorro γένοιτο. 

XIV. Kal. Aug. Tomum primum Chrysostomi 5o 


Oo 


-— 
Ca 


t3 


Oo 


852 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


absolvi, qui desinit in Commentario in Isaiam. 

Opus vere aureum, et quod esse imperfectum 

majori ex parte sit dolendum. Vix puto ex om- 

nibus scriptis veterum Patrum utriusque lingua 

opus simile extare illi scripto, si modo extaret 5 
integrum. Nam meo judicio ipsum se Chryso- 
stomus eo libro superaverat. Atque tanta pietas, 
tanta in Sacra Scriptura eruditio, quam in illo 
viro animadverto, et in nonnullis aliis veterum, 
non sinit me iis assentiri, qui neotericos, atque 
adeo unum in neotericis toti vetustati anteponunt. 
Qua in re, quxe ad salutem facit cum maxime, da, 
O Deus :eterne, recte sapere, recte judicare, et tuo- 
rum mysteriorum tantam cognitionem adipisci, 
quanta sufficiet ad vitam bene instituendam et 
te animo sincero colendum. Quod, O Servator, da 
mihi, me:e, et meis omnibus : quos una mecum pro 
tua inexhausta bonitate prseesta valentes, et no- 
stris omnium inceptis ac consiliis benedice. Amen. 

xil. Kal. Aug. Quamdiu in hae solitudine ver-2o 
sabor? Me pene jam vite hujus tedet, quam 
absentia meorum reddit mihi vix jam vitalem. 
Sed redibo ad me, et in tua, Deus seterne, volun- 
tate aequiescam. Te supplex oro, serves me, 
serves meam, et meos omnes per Jesum Christum 25 
Filium tuum. Amen. 

xi. Kal. Aug. Exspecto, et semper frustra sum : 
non ero semper, scio. Nam in te, Deus mi, 
spes mea. Tu meam domum serva per Jesum 
Christum τὸν μονογενῆ Filium tuum. Amen. 20 


- 


Oo 


"^ 


5 


13 ΚΑΙ, AUG.-9 ΚΑῚ. AUG.] | EGHMEPIAEXZ. 858 


x1. Kal. Aug. Quid miserius homine amante, et 
de suis amoribus sollicito? Me amor uxoris ποθει- 
νοτάτης beatioremne an miseriorem reddat nescio. 
Imo scio; et scio me beatum esse, qui uxorem 
castam, mei amantem, Dei timentem sim nactus. 5 
Tui hoc, Domine Jesu, muneris est. Te supplex 
Oro, serva tuum munus, et, qui nos junxisti, nos 
rege, dirige; et nobis ac nostris omnibus benedice. 
Amen. Amen. 

x. Kal. Aug. Ne nune quidem venit Chabaneeus 19 
meus: tum autem de uxore nihil. Itaque moereo, 
moereo. Atque hodie cum Billio bibliopola ra- 
tiones inii, a quo libros acceperam partim red- 
dendos, postquam iis usus essem, et mei venis- 
sent, partim servandos. taque ratione inita 
inventus sum debere illi libras Gallicas amplius 
centum. Nam quos libros sperabam me reddi- 
turum, ego vero eos non reddidi, quia meis careo. 
Solvi igitur illi quiequid ipse debebam. Nam de 
filii rationibus alia ratio brevi erit putanda. Eno 
ut pecunia perit mihi, quam in aliis rebus pote- 
ram melius ponere. Itaque rem non feci ad hunc 
diem, et, ut video, faciam nunquam.  Veniat 
igitur uxor, qua, ubi adest, pecuniam meam 
servat, administrat. Te supplex veneror, Deus; 
seterne, da prudentiam ad regendam hanc domum 
mihi: da uxori, mihique, ut brevi alter alteri red- 
ditus te pie colere et liberos nostros in tui timore 
educare possimus. Amen. 

IX. Kal. Aug. Concioni Gallieze. hodie interfui, 5c 

VOL. II. Y 


5 


854 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1621. 


et pastorem Marium audivi exponentem textum 
Jacobi de fide et operibus, qui ab interpretatione 
veterum et doctrina longe abiit, nec minus a 
significatione vocum συνεργεῖν et τελειωθῆναι. Igi- 
tur plura audivi, quam probavi. Sed Dominus; 
Jesus veritatem suam nos doceat. Ego desiderio 
meorum τήκομαι τάλας. OO Domine, respice me, 
meam, et meos. Tu nos junxisti, me, inquam, 
et uxorem. Οὐ iterum junge, et da sincere tibi 
inservire: sana filiam Annam; uxorem et omnes τὸ 
protege, ac si qui meorum veniunt, eos ab omni 
malo protege. Amen. 

virt. Kal. Aug. Hodie ad iter me comparavi et 
D. Legato vale dixi. Pransus autem sum in 
convivio publico Societatis Mercatorum  Londi- τς 
nensium, qui Scissores vocantur, et propriam sibi 
quam vocant Aulam habent. Uno verbo nihil 
vidi ad hanc diem magnificentius. Tum autem 
comitas erpeaà me quem D. Decanus adduxerat 
admiranda. Sed interim de uxore nihil, neque 2o 
venit meus Chabansus. Itaque angor animi. 
Spero tamen ἐν Κυρίῳ omnia lzeta, et ut sint, sup- 
plex τὸν θεάνθρωπον oro. Ο exaudi vota mea, 
Deus. Amen. 

vil. Kal. Aug. Quod Dominus Jesus velit esse: 
faustum, ad solatium me:xe tam diuturnse solitu- 
dinis Londino relicto, eum reverendo viro D. Epi- 
scopo Eliensi Cantabrigiam et Eliam iter institui, 
ac milliaribus viginti confectis venimus in comi- 
tatu Herfordiensi Granam pagum amceenissimum, 3o 


L2 
en 


9 KAL. AUG.—4 KAL. AUG. | ESHMEPIAEX. 855 


ἔγγιστα Herfordize. Te rogo, Domine, benedic huic 
itineri, et meze ac meorum consiliis benedice. 
Amen. 

Discedens Londino dedi mutuo 100 Libras Gallicas 
P. Alabastro, qui nullam ejus rei certificationem mihi 5 
dedit. 

vi. Kal. Aug. Cantabrigiam hodie appulimus 
milliaribus viginti quatuor confectis et in collegio 
Petri, quod primum occurrit, regiturque a Domino 
Richardson, mansimus. Et nos quidem humani- ro 
tate cum Domini Episcopi tum D. Richardson 
mirifice recreamur. Sed revocat animum ad se 
nostra uxor, quam tu, O Domine, serva cum om- 
nibus liberis et universa domo. Amen. 

v. Kal. Aug. Quum essem nactus R. Thomsonem τς 
περιηγητὴν, Octo hodie mane Collegia Cantabri- 
giensia lustravimus, Pembrochianum, Reginale, 
Regale, Clarense in quo Thomson, Caii medici, 
item Trinitatis, et S. Johannis quas duo postrema 
omnium sunt qu:ze hactenus vidi maxima et mag- »o 
nificentissima; deinde apud hospitem nostrum 
D. Richardsonem Petrensis Collegii praefectum 
pransi, Eliam venimus, et postquam ibi D. Epi- 
scopus Decanum senio et morbo confectum invi- 
sisset, ad hane D. Episcopi domum pervenimus, »; 
ubi haec scribebam paullo post adventum. Deus 
benedicat illi, qui nobis hsec otia facit, viro 
maximo,. benedicat etiam mihi, τῇ φιλτάτη, et 
τέκνοις, et omnibus meis. Amen. 

IV. Kal. Aug. Tu, Deus seterne, tu es, qui nobis 5o 

he 


856 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


haee otia facis. Tibi honos, tibi laus, tibi gloria, 
et viro magno, cujus benignitatem experimur, 
multz gratie. Ο utinam sciret uxor τὴν ἐμὴν 
εὐεστώ. Utinam ego certus essem illam valere. 
Quod da mihi, Domine Jesu, et nos omnes serva. 5 
Amen. 

ur. Kal. Aug. In Arminii libellis legendis hodie 
multus fui. Subtilis plane Theologus, et, ut ac- 
cepi, vir optimus. Dominus veritatis amorem 
inspiret animis fidelium suorum. Dominus etiam 
me servet, et τὴν φιλτάτην, καὶ τέκνα, et universam 
domum. Amen. 

Prid. Kal. Aug. Diem Κυριακὴν, ut et reliquos 
omnes dies, ex quo sumus cum magno hoc Epi- 
scopo, ex parte in templo egimus, beati hoc genere 
vitze et consuetudine tanti viri, nisi silentium 
hoe uxoris nos pessime haberet. Nam quid dice- 
mus esse in caussa? Sed hoc tu scis, Domine, nos 
Sciemus προιόντος τοῦ χρόνου. Te supplex veneror, 
ades mihi, ades uxori, e£ nos cum nostris brevi2o 
omnes conjunge ad tui nominis gloriam. Amen. 

Kal. Aug. En novum mensem, et manet jam 
vetus dolor. Nam de uxore nihil, nihil de liberis, 
nihil de libris. Itaque etiam in hac dulcissima 
vita cum tanto viro acerbissima tamen est mihi; 
vita. Spero tamen in te, Deus eterne, et scio te 
mihi adfuturum meisque. O da vitam vivere 
tibi gratam. Amen. 

Iv. Von. Aug. Domine, ades. Deficio enim dolore, 
quod nihil ab uxore literarum accipiam. Reficior 5o 


Oo 


"—- 


3 


| 3 ΚΑΙ, AUG.-PR. NON. AUG.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 857 


tamen utcunque suavissima admirandi Prze- 
sulis doctrina, et humanitate incredibili. O Do- 
mine, ades mihi, me:z, et meis. Amen. Hodie 
Eliam invisi. Templum ibi magnificum plane 
spectavi, sed Laternam imprimis sum admiratus. 5 
Quod vulgo dici solet tympanile, Elienses appellant 
in suo templo Laternam ; opus inter quatuor Elize . 
miracula primum numerari solitum: de quibus 
jactatur hoc distichon: Z77ece sunt Elie, Laterna, 
Capella Marie, Atque molendinum, necnon dans. vi- 10 
nea vinum. Legi reversus librum a D. Richard- 
sone mihi commodatum Rescriptionum adversus 
Hszereticos a Justo Baronio editum. Det Dominus 
Jesus ita libros quosvis legere, ut omnia referam 
ad gloriam ejus nominis. Amen. 15 
II. Jon. Aug. Semperne in hoc angore versa- 
bor? Nam quid agat charissima uxor juxta scio 
cum ignarissimo. Itaque mirifice crucior animi. 
Spero tamen non defuturam tempore opportuno 
tuam, Domine. Jesu, tot experimentis probatam 2o 
benignitatem ; neque habiturum te meorum pec- 
catorum potiorem rationem, quam tu: infinite 
et inexhauste bonitatis; idque ut ita facias, te 
supplex oro, atque veneror. Interim solor me 
lectione librorum, quos hic possum nancisci. Ηο- 25 
die legi vitam Phil. Melancthonis a Camerario 


Scriptam, et hoe et illo viro dignissimam. Θεῷ 


χάρις. 
Prid. Non. Aug. Inter gravissimas curas et θυμο- 
βόρους μελεδώνας de uxore, liberis, atque etiam 5o 


358 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


libris meis relegi quaedam in Camerarii libro de 
vita Melancthonis. Atque imprimis notabam il- 
lum locum p. 247, ubi dicitur scripsisse De Ec- 
clesia libellum, et in eo suum de singulis Patrum 

protulisse judicium, et, ut ait Camerarius, libris 5 
quos scripsissent Doctores in Ecclesia, quasi cen- 
sorias apposuisse notas. Et Camerarius, ut cz- 
tera omnia Philippi, laudat hunc librum: narrat 
tamen multis ejus editione praebitam esse offen- 
sionis caussam. Nos scimus doctis multis hic 
praesertim in Anglia parum probari. Ego non- 
dum legi. Observabam in hac vita Camerarium 
sive per occasionem, sive etiam quodam loco ex 
professo omnes fere amicos Melancthonis com- 
memorantem nullam facere neque Calvini neque 
Beze usquam mentionem.  Buceri bis meminit, 
et addit mortuo elogium honestissimum. — Legi 
etiam hodie librum 1. epistolarum J. Camerarii in 
primo tomo a filiis edito. Qui liber cum sit ad 
summos Principes scriptus, magna ex parte non 2o 
inutiliter legetur ab his, quibus necessitas invasit 

similium literarum exarandarum. Est enim pro- 

prius quidam stylus, maxime propter titulos 

Principibus dandos, et formam compellandi in 

tertia persona. Hec inter dolores summosque 25 
animi cruciatus scribebam, ut a cogitatione de 

uxore et meis omnibus animum revocarem. Tunc 

enim demum respirare mihi videor cum vel Fi- 

lium Dei precibus compello, vel lego aliquid, aut 

cum amicis sermones sero. Ὁ Christe Jesu, re-39 


— 


Oo 


-- 


5 


PR. NON. AUG.-8 EID. AUG.]] ESHMEPIAEXZ. 859 


spice me, meam, et meos. Amen. Domine Jesu, 
miserere nostri. Amen. 

Non. Aug. Adhuc in tanta sollicitudine me sus- 
tento meditationibus de rebus piis, precibus ad 
Deum, et sermonibus cum prsstantissimo hocs5 
viro, item lectione libellorum qui fere ad pie- 
tatem faciunt: ut Epistolee Camerarii in quibus 
nune versor. Magn:e doctrinze hic, vere magnze 
pietatis, quam, O Domine Jesu, da mihi, da uxori 
et liberis, ut te pura mente colamus: ac nos in- 1o 
terim propitius respice. Amen. 

vut. £id. Aug. Equidem rerum mearum statum 
reputans vix sum apud me dolore et cruciatu 
animi. Uxorem habeo charissimam mihi; habeo 
liberos; habeo libros. Uxor longe abest, longe τς 
liberi, longe libri. Quse precipua est suavitas 
conjugii, ut mutuas serumnas communicantes 
reddamus alter alteri leviores, hoc bono tamdiu 
ego et uxor caremus. . Accedit sollicitudo mea de 
illa; quam multas scio pati animi anxietates eto 
propter hane nostram separationem, et propter 
Ann: morbum, et molem negotiorum nostrorum. 
Quid dicam de libris, sine quibus perit mihi omne 
tempus, hoe est, pereunt studia, pereunt omnia 
mea incepta. Ὁ dura vite longioris stipendia. ὡς 
Sed alia sunt, quze potius lugere debeam, mea et 
meorum peccata, ex qua scaturigine mala hzec 
omnia nobis proveniunt. Hoc ego fateor, Deus 
seterne, hoc agnosco, et te supplex oro, ut veram 
animis infundas poenitentiam, verum tui amorem, 3o 


860 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


verum timorem. Da imitari Sanctorum tuorum 
exempla, quibus non sensus adeo malorum, quze 
tolerabant, lacrymas exprimebat, ut cogitatio Nu- 
minis tui offensi. Da illum sanctum prophetam 
imitari qui dicebat de se Ps. cxix. cabe 5 
qnn wwos-ub by vy yvy En virum pium, 
et qui sciret quid esset vere dolendum, quid 
vere lacrymis dignum. Id nempe unum, quod 
solum vere malum: quando sive nos, sive nostri, 
aut alii Deum offendimus. O Rex :seterne, da 
mihi meisque hane mentem, da hoc unum serio 
cavere, ne tuam sanctissimam Majestatem offen- 
damus. Erunt omnia mihi, omnia uxori, omnia 
liberis lzeta meisque omnibus, si hoc unum bene- 
fium a tua inexhausta bonitate impetramus, 15 
quod ut impetremus supplex te oro, Deus immor- 
talis; per Dominum nostrum Jesum Christum 
Filium tuum, cui una tecum et Spiritu Sancto 
tuo sit honos, laus et gloria. Amen. 

vir. Eid. Aug. Hodie litere Londino venerunt. 2o 
Sed de uxore et tota familia nihil. Quse res 
mire auget sollicitudinem meam. Sed sperabo 
in tua, Domine Jesu, bonitate vel παρ᾽ ἐλπίδα. 
O serva uxorem, me, et totam domum. Amen. 

vi. Eid. Aug. Quam longa hinc ad diem Domi-»; 
nicum expectatio, quo literas saltem  Londino 
spero me habiturum. Equidem zsrumne jam 
huic par non sum. Sed tu spes es mea, Domine 
Jesu, mes, et meorum unica salus. Tibi me, 
meam, et meos omnes permitto. Amen. 30 


b 


Oo 


-—— Biei- - , 


..7 EID. AUG.—5 EID. AUG.] ESHMEPIAEZ. 861 


v. Eid. Aug. Etiam hodie summo mane pro- 
fectus cum Domino Episcopo Laternam quam 
vocant accuratius spectavi, opus plane dignissi- 
mum spectatu. Quod quidem ita constructum 
est, ut non facile quis intelligat, cui basi inni-; 
tatur. Sed nos dum singula, ima, summa, in eo 
opere observamus, facile animadvertimus totum 
laternee opus inniti tabulato quod sustinent in- 
gentes trabes parieti affixse. Sed in eo difficultas 
est, qua ratione trabes ill: ita potuerint componi 
ut fixae hseererent: quippe eorum ima solum pars 
in parietem incumbit. Quomodo igitur susti- 
netur tigni ἄκρον quod est erectum? Nam quia 
neque jacent illa tigna, sicut solent in lacuna- 
ribus sedium, neque more fornicis opposita sibi 
invicem occurrunt, ut alterum alteri resistens 
firmitatem operi pariat, sed in magnam altitu- 
dinem erigunt, et totum spatium medium relin- 
quunt vacuum, quasri potest, cui innitantur illa 
tignorum ἄκρα erecta. Sed puto fabrum medio-2o 
criter suae artis peritum, facile esse responsurum, 
et mihi quoque veniebat in mentem, quod dice- 
rem ea de re, sed omitto. Ars autem eo magis 
celatur, quia totum lignum ab exteriore parte 
laminis plumbeis est contectum. Koi ταῦτα μὲν 25 
ταύτη. Sed mihi pridem omnem ad studia alacri- 
tatem ademit pressens mearum rerum conditio. 
Quid enim agit charissima uxor? quid liberi? ut 
valent? Tum autem meis libris an aeternum ca- 
rebo?^ O meam conditionem duram, ὦ ὑπερβασιῶν 30 


- 


o 


-— 


5 


362 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


ἀλεγεινῶν. Non enim dubito, ὦ Τριὰς παναγία, haec 
mihi contingere, solitudinem hanc, jacturam rei 
familiaris, eversionem studiorum meorum, quia 
bonis meis fruens τὸν δοτῆρα non celebravi, ut 
oportuit, non colui, ut debui. Et sunt quidem, 5 
Deus eterne, tua justissima judicia; agnosco, fa- 
teor, poenitet delictorum. Sed quoniam tua est 
infinita benignitas, καὶ ἐν àóov sperabo in te, et tibi 
supplex me, meam, et meos omnes, O mundi Sal- 
vator | commendabo, et in ea spe acquiescam. 1o 
Amen. Ad csetera incommoda accedit ἡ τοῦ 0epa- 
ποντος νωχελίη qui mihi meorum absentiam reddit 
tanto magis intolerabilem. Atque hzc levicula 
incommoda me tamen admonent ut Deum pre- 
cibus coner δυσωπεῖν qui nutu me potest beare::5 
qui me, meam, et meos servet. Amen. 

Iv. Eid. Aug. Epistolas Camerarii hodie absolvi, 
quas quidem habui. Non poenitet opers. Vir 
magnus fuit multis nominibus. Sed pietas, pro- 
bitas et peritia utriusque Linguz excelluerunt in 2o 
illo. Legat eas epistolas qui vult in arte vitz 
hujus pie degendze proficere. Sed de Camerario 
et ejus epistolis alias. Interea ego de charissima 
uxore, de liberis, de sorore et rebus meis nihil 
disco, quo nomine quantum crucier scis tu, 1)0- 25 
mine Jesu, cui me, meam, et meos, atque mea 
omnia permitto ac committo. Deus profecto est, 
qui me servavit hactenus et meam, ac meos. 
Deum igitur invocabo ἀδιαλείπτως. αὐτὸς ποιήσει. 
Amen. 3o 


e 


4 EID. AUG.-18 KAL. sE?r.] ESHMEPIAEX. 863 


I. Ld. Aug. O seerumnosam vitam meam! cui 
propter sollicitudinem de uxore ae liberis nihil 
quicquam leti potest contingere. Quod si sua- 
vissima humanitate magni hujus Prsesulis non 
recrearer, quid me fieret? Tu, Domine Jesu, con- 5 
ciliasti mihi ejus benevolentiam. Tibi honos, et 
gratia, qui serva, oro supplex, me, meam, et meos. 
Amen. 

Prid. Eid. Aug. Equidem avertere animum a 
sollicitudine hae tanta quae ἄγχει cogor, et libros, 1o 
quorum copia est, lectito. Sed non multum pro- 
ficio: nisi quoties ad te, bone Jesu, πολυέλεε Θεὸς, 
oculos animi et cogitationem meam refero. In te 
acquiesco; tibi permitto me, meam, et meos. Ὁ 
nos respice, benigne σῶτερ. Ámen. 15 

Eid. Aug. 'Tà ἐγκύκλια ut possum. Deus adsit 
mihi, meze, ac meis. 

xix. Kal. Sept. Hodie sacrosanctae Domini coenze 
participavimus Deum venerati, ut hujus tanti 
mysterii daret nobis intelligentiam quantum ex-2o 
pedit ad gloriam ejus promovendam et τὴν ἡμε- 
Tépav σωτηρίαν ἐργάζεσθαι ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ. Quod, 
O Deus zeterne, Pater benignissime, dignare mihi 
concedere, nec solum mihi, sed me:e, et meis om- 
nibus. Hodie literas a famulo, qui Londini est, ὡς 
accepi. At de uxore nihil, praeter incertos ru- 
musculos illam parare adventum ad me, quod tu 
velis, O Deus, et me, meam, ac meos serva. Amen. 

xvii. Aa. Sept. Hodie comitati sumus D. Epi- 
scopum Eliam proficiscentem, ut diem festum ob 5o 


864 ISAACI CASAUBONI ^— [A. D. 1611. 


liberationem Regis à Comitum Gowriorum insi- 
diis celebraret in sua Ecclesia. Erat Decanus in 
primo aditu templi, ubi excepit D. Episcopum, et 
inde prc:eeuntibus et canentibus Ψαλμοὺς Canonicis 
processio facta intra eedem illam sacram. Postea 5 
preces matutince habitze. Tum autem concionatus 
est D. Episcopus pie et graviter. Postremo cele- 
brata est inter paucos S. Eucharistia. Qui hanc 
magnificentiam improbant multa hic reprehen- 
derent. Ego admiror hsec veteris Ecclesise ves- 1o 
tigia, quze Deus servet; servet et me, uxorem ac 
liberos. 

xvi. Kal. Sept. Hodie cum D. Episcopo Wisbi- 
cum urbem petimus. Ea est urbs hujus Episco- 
patus altera; major, ut accepimus, Elia: atque 
ego libenter facio, ut a tanto viro ne divellar, 
priusquam de meis aliquid intellexero. Equidem 
ad hoc silentium uxoris et meorum stupeo. Deus 
bone, quid est? quid dicam? quid suspicabor? 
crucior, crucior animi, maleque omnino de meo 
mei merentur, si culpa illorum hic versatur. 
Quicquid hoc est, te supplex oro, Deus eseterne, 
serves hane domum, mei miserearis, mese, ac 
meorum omnium. Quid nobis opus sit, nosti tu, 
Deus zeterne, melius. O ades propitius per Jesum 25 
Christum Filium tuum μονογενῆ, cui una cum 
Patre et Spiritu Sancto laus sit, honos et gloria. 
Amen. 

xv1. Kal. Sept. Quum superiorem noctem man- 
sissemus Duninchchoni:e sive Dunintoniz, hodie 3c 


Ca 


17 KAL. SEPT.-15 KAL. SEPT.] EDHMEPIAEX. 865 


Wisbieum pervenimus. Et hesternum iter decem 
mille passuum erat, et hodiernum quoque. Fuit 
autem via per loca palustria que magna ex 
parte conteguntur aquis per totam hiemem. Sed 
loca inter Dunamiam et Dunintoniam hoc saltem 5 
habent commodi, quod ubi recesserunt aquse, lzeta 
praebent gregibus et armentis pascua. Ipse ager 
Dunintoniensis et re et specie pulcherrimus est. 
Edi ibi praecocia tam flava et tam suavia, quam 
videar comedisse in Francico agro. At postquam 
milliare tertium vel quartum perfecimus, et diver- 
sorioum prsteriimus quod Opsoni dicitur, per 
multa milliaria iter egimus inter arundines se- 
. eundum fiuviolum, quem qui navigant in suis 
lintribus, szepe occultantur ab arundinibus utrin- 
que ripam praetexentibus. Tandem Wisbicum ap- 
pulimus, prodieruntque obviam D. Episcopo Judex 
oppidi, item decem primi, et caterva ingens equi- 
tum, ut videantur fuisse in comitatu D. Episcopi, 
cum Urbem est ingressus, ad cri equites. Urbs2o 
porrigitur secundum fluviolum, unde nomen ha- 
bet, quasi dieas rostrum fluvii illius. Quum 
Dunintonige pellegissem librum Witaceri contra 
Campianum, hodie cepi Eunapium legere, quem 
librum casu nactus sum non certo consilio, 25 
missum a D. Richardsono a quo non petieram. 
Ita dies hic est actus. Deo laus et honos, cui me, 
meam, et meos supplex commendo. Illi honos et 
gloria. Amen. 
xv. Kal. Sept. Concioni hodie interfui in tem- 3o 


" 


o 


μ- 
n 


866 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


plo satis elegantis structure. Inde loca in 
arce invisimus, ubi servati sunt sub extrema 
tempora Elizabeth, quidam Jesuitze et alii Pon- 
tificii. Tum autem domum reversus totum fere 
diem in libris egi. Deo laus, honos et gloria, 5 
cui me, meam et meos supplex commendo. Amen. 
x1Iv. Kal. Sept. Totum mane in studiis egi, ita- 
que Eunapium fere absolvi. A prandio conscensis 
equis inspeximus canales hujus agri. Progressus 
est igitur D. Episcopus cum paucis comitibus in ro 
adversam urbis et terrarum partem illi unde 
venimus. Confecimus quatuor aut quinque mil- 
liaria. Erat ob oculos nobis posita Lincolnia, puta 
Comitatum intelligere non Urbem, in quam mox 
etiam pervenimus, atque ego in ea saltem pedem 
posui. Ad sinistram erat ager Norfolcie, quem 
die sequente adiimus. "Vidimus magnam plani- 
tiem quai ut pleraque in agro Eliensi et Wisbe- 
ciensi tegi solet aquis per hiemem.  Ambula- 
bamus toto fere hoc itinere post unum aut alterum 2o 
a Wisbeco miliare in aggeribus quos vocant sea- 
bancs, quasi maris dorsa, sive dorsa i.e. aggeres 
oppositos mari. In reditu aliam viam ingressus est 
D. Episcopus, cujus exitum quum non inveniret, 
quaesitus est dux qui nos inde educeret. Erat»; 
101 ἀνεμολέτης, et in eo puer qui indicinam vadi 
promisit, atque adeo viam przeire statim coepit. 
Non confeceramus ducentos passus cum perve- 
nimus ad vadum, quod, nisi Deus adfuisset D. Epi- 
scopo, fatale illi fuit futurum: qui, animadverso 3o 


- 


5 


I4 KAL. SEPT.-I3 KAL. SEPT.] EPHMEPIAEX. 867 


preeuntes non sine ingenti periculo trajicere, ut 


pedem referat flectit equum. llle in collem se 

erigere incipit, ac sessorem dejicit: qui neque in 

πτώσει, neque dum est humi intra pedes equi, 

damnum ullum accepit. Ego ita pavore sums 
perculsus, ut per aliquot horas vix me receperim 

ab illa commotione. Deo laus, honos et gratia, 

quod virum pium servavit, quem et servet: servet 

et me, meam, aec meos. Amen. 

xi. Kal. Sept. Eunapio absoluto ac de more τὸ 
lectis aliquot psalmis ad perspiciendam urbem 
prodiimus. Vidimus pistrinum machinosum ubi 
fit oleum e semine raparum: cujus copia fit in- 
gens in hoc oppido. Est enim magnus ejus usus, 
ut aiunt, in carendis lanis unde panni Anglicani 15 
fiunt optimi. Vidimus etiam aves aliquas exqui- 
sitas quse saginabantur vendendse. Erat inter 
czeteras avis qu:ze dicitur Godwie q.d. Dei inge- 
nium, qua mirifice commendatur. Itaque dice- 
bat ornithotrophus se Wisbici ubi annons estoo 
magna vilitas, singulas aves vendere quinis aut 
senis solidis Anglicis h. e. quinquaginta aut sexa- 
ginta Gallicis: Londinum autem delatas easdem 
aves se viginti asses Anglicos aut eo amplius pro 
singulis domum reportasse. Avis est perdici;s 
minori s:equalis aut etiam minor, ut valde mirer 
pretii magnitudinem. Color cinereus: rostrum 
habet longius digito meo maximo porrecto. Coctze 
carnes subnigra ut palustrium. Ego in mensa 


- D. Episcopi edi, nec valde probavi: cur admo-;3o 


868 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


dum oto preeferatur eaussam non video. Sunt 
etiam ea die absoluta judicia solennia, uti vocant, 
quae prsesidente D. Episcopo fuerunt celebrata. 
Ibi inter alias caussas actum est de generoso quo- 
dam parricidii reo quod filium occidisset, et quis 
dem unigenitum. Filius erat patri immorigerus, 
 ganearum et ale: sectator. Die quadam contra 
patris vetitum proripuit se ex :edibus et totum . 
diem inter ganeones et aleatores posuit. Tulit 
pater hoc fili rebellium iniquissimo animo, ce-:o 
pitque eum impetus fili castigandi ubi esset 
reversus. Venit alta jam nocte: cui ingresso 
domum occurrit pater, et verbis increpitans si- 
mul colaphum impegit magna sane vi, ut docuit 
exitus. Nam delata manus sub aurem puerum :5 
dejecit humum, qui paullo post exspiravit. Triste 
et lamentabile exemplum liberis, ut parentibus 
obediant, nec minus insigne parentibus docu- 
mentum, ne irati liberos castigent, sed ut parens 
meus faciebat animo tranquillo et sedato. Hoc o 
die domum reversi sumus Dunamiam itinere per 
Norfoleiam instituto, quse mihi est visa regio 
amoenissima et vel propter copiam gregum et 
armentorum in pascuis errantium, pascentium, 
jacentium visenda. Simul D. Episcopus ad ca-»; 
nales quosdam inspiciendos est deductus ὁδοῦ 
πάρεργον. Atque ita hodie confecimus miliaria 
ad viginti quinque. Fluvium eundem bis traje- 
cimus, semel ponte, iterum scapha, deinde ad 
tertium a Dynamia lapidem, alium fluviolum 5o 


emos 


. 13 KAL. SEPT. | ESHMEPIAEZ. 369 


vado trajecimus. Ita Dei benignitate reversi su- 
mus. ΠῚ] sit honos et gratia. Me interim curze 
de uxore et familia incredibilem in modum solli- 
citum habebant ob tam diuturnum silentium, 
cum eece afferuntur mihi quatuor τῆς φιλτάτης 5 
fasciculi, quibus de sua et liberorum sic satis 
prospera valetudine me facit certiorem; de 
meis autem rebus multa narrat οὐ πάντως κατὰ 
θυμὸν ἐμοί. Sed. bene erit Deo volente. lllud me 
male habet, quod uxorem video nondum ven-:o 
turam. Tu, Deus seterne, illius curas subleva, 
et nos junge omnes, ut tibi pura mente, toto 
animo serviamus. 

Antiquitas Eliae. 

Monasterium quod fuit ante Henricum VIII :5 
magn:e celebritatis, dieitur conditum cirea an- 
num à Domino 770. Episcopatus satis muito 
post est institutus tempore Henrici primi, qui 
fuit Conqusestoris filius. Auctor condendi fuit 
Abbas, vir Regii sanguinis, qui inter moras ΤῸ] 20 
a Pontifice impetrand:e obiit. 

Insulze Eliensis divisio. 

Dividitur in tres Centurias : ita Angli appellant 
partes Comitatuum suorum. Tres Centurie sunt 
Elia, Wisbieum et . . . . Unaquzsque Cen-»; 
turia habet pagos plures οἱ συντελοῦντας. 

Hliensis insulse ἰδιώματα. 

Parte anni magna tegitur aquis, sed aliter 
quam /ZEgyptus. Nam quie partes teguntur, ad 
omnia alia sunt inutiles, praeterquam ad pascua. 39 

VOL. 1I. Z 


9870 ISAACI CASAUBONI [ A. D. 1611. 


Μακρόβιοι in agro Eliensi. 

Familiare est hic videre homines, qui excedant 
annum centesimum et centesimum vigesimum. 
Nam qui superassent octogesimum item et octo- 
gesimum quintum, et firmo corpore essent, et; 
opus facerent in agro ipse vidi. 

Talparum terra. 

Sic appello campum per quem preeterii cum 
Doninetoniam peteremus, non procul a Doninc- 
tonia, ubi pater D. Peithou occurrit D. Episcopo. 1c 
Ibi sunt ἐπαναστήματα in plano campo tam densa 
ut fuerit mihi res miraculo. 

Loca ὑγρόξηρα. 

Hodie narrabat D. Episcopo vir generosus D. 
Peithou pater in pascuis multis Elize insulze circa τς 
Doninctoniam, ubi aquse omnia occupant, greges 
et armenta se recipere in collieulos quos aquae 
non tegunt, hzc vero altiora loca per sestatem 
preebere aquas potando pecori. Quum miraretur 
D. Episcopus et caussam qusereret, dixit D. Pei- 2o 
thou naturam locorum eam esse ut hieme terra 
attollatur, s:estate subsidat: habere igitur hieme 
aquam intra se sub superficie, sestate deprimi 
superficiem et fieri κοιλώματα quse aquae impleant. 
Addidit pagum esse Benwisch non procul ab alio 25 
pago Chatres prope Doninctoniam quem ipsi vidi- 
mus, dictum Benwisch corrupto nomine a Vene- 
tiarum similitudine. Habet fere ducentas domos 
parvas et humiles, omnes περιρρύτους ut insulas. 
Harum domorum sola hieme esse altiora pedes 30 


13 KAL. SEPT. ] ESHMEPIAEXZX. 871 


aliquot quam zestate; attolli enim ὀφθαλμοὺς cre- 
scentibus aquis interioribus : hoc probari, si palum 
defigas, et juxta superficiem soli fissuram impri- 
mas in palo hieme, videbis sestate terram descen- 
dere infra fissuram. In Benwisch fere qui habi- 5 
tant sunt piscatores et aucupes et fiunt μακρόβιοι. 

Die primo itineris occurrit nobis rusticus qui 
equi sui nudo dorso insistens vehebatur tanta 
confidentia, ut admitteret ad cursum, neque ali- 
quis nostrorum posset consequi ipsum ita cur-:o 
rentem. 

In his locis sunt grallatores insignes qui grallis 
altissimis insistentes citissime currunt, atque in- 
terim manus liberas habent. 

Rare in his terris arbores, nec fere usquam, 15 
nisi cirea pagos aut oppida, quare qui iter fa- 
ciunt, ubi vident arbores, ibi sciunt esse pagum 
aut aliam habitationem. Δα ignem utuntur vel 
his, quas vocant turbas (£wr/s) ἢ. e. terra effossa ad 
cremandi usum, quz mera terra est: vel iis quas 2o 
vocant —. Es sunt gleb:e cum gramine vi- 
rente effosssze, quae siccatee primo singulzs, postea 
in metas magnas conjiciuntur, habentque ab al-: 
tera parte foenum, ab altera terram: sed oportet 
urentibus istas, ut diximus, ante supinatas aqui-25 
loni ostendere glebas. 

Inter Dunaniam et Wisbicum est pagus in quo 
nihil crescit prseter cannabi et— —. Itaque 
mirabamur totum fere agrum vestitum esse alta 
cannabi eum praeteribamus. Dicebat a D. Epi-3o 

Z2 


872 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


scopo minister quidam adeo fructuosam esse hanc 
culturam, ut quidam e quatuor jugerum cannabi 
reditum haberet annuum librarum Anglicarum 
ad centum et quinquaginta. 

Lapidicin:e agri Eliensis habentur inter Duna- 5 
niam et Eliam, quas ipse vidi. 

Opes insule Eliensis possumus ex hoe conji- 
cere. Dunania ubi hzec scribebam est pagus ad 
milliare alterum ab Elia paucarum domorum. 
Habet tamen armentum, ubi boves aut vacceze tro 
sunt amplius quadringentze przeter greges ovium. 
Miratus sum quando grallatorem unum vaccas 
quadringentas solum pascere cum uno filiolo vidi. 

Non unum, sed tria oppida sunt, quee Wisbicum 
singula dicantur. Istud, quod vidimus, omnium τς 
maximum est, et Wisbicum 8. Petri ob sedem 
B. Petri dicitur; reliqua cognominibus distin- 
guuntur. Hee oppidula aut viculos potius visit 
D. Episcopus: et mira narrantur de pactis pecu- 
niam ipsius respicientibus, et de bona hexi pacti 2o 
quinquennis. 

solum insule Elise cireaà Wisbicum plane est 
quale illud quod describit Paneg. in pat. Maxi- 
miano, Audi, etc. quem locum expendit Junius 
Animadvers. 1v. 11, p. 172. Plane experti sumus 25 
solum ad ingressum intremere, pressum sidere, 
et concuti. 

Domus fere omnes Wisbici culmo tectze ut et 
in magna urbe Norvici, quze est metropolis comi- 
tatus Norfolciensis. 30 


! 
B 
! 
! 


13 KAL. SEPT.-1I KAL.SEPT.] EDHMEPIAEXX. 878 


Notandum est per totam hanc regionem varios 
canales et incilia esse perfossa exonerand:e aquae. 

Bliterree aves. Oti vel Otides. 

In agro Eliensi est avis fere par Gallinc:e misto 
colore flavo et cinereo, etc. alta admodum crura s 
habens, qu:ze appellatur Bliterra: hsec dicitur im- 
mittere solere rostrum in arundinem proximam 
quamque, et vocem intonare tam horribilem ut 
rei imperiti dicant esse vocem cacodzemonis, tam 
altam ut duo viri nobiles mihi affirmarent a tertio 1o 
aut quarto milliari audiri. Non est suavis cibus. 

Otus vero, sive Otis, est avis perdice minor, quae 
simia est, et stulta imitatione decipi capique 
solet: hane avem Proceres et Reges cupide in 
θήραις aucupantur.  Przebet delicatissimum  ci- τς 
bum, si palatum mihi satis eruditum ; vidi et 
vivas. Aiunt, si venator pedem alterum attollat, 
facere idem avem, si brachium producat, ipsam 
producere alam, et omnes gestus imitari. 

χα. Kal. Sept. Concio hodie et consueta sacra.2o 
Tum ad epistolas scribendas animum appuli. Ad 
uxorem prolixe quum scripsissem, quia doloris 
inerant quzedam indicia, quze illi putavi fore mo- 
lesta, epistolam laceravi illam, item alteram, tertia 
quoque in perieulo fuit. Domine Jesu, servas 
illam, me, liberos, et omnes meos. Amen. 

x1. Kal. Sept. Hodie venit a Rege qui nuntiaret 
quanta eum voluptate Rex libellum nuper nobis 
scriptum legisset, quantum  probasset, de quo 
etiam prolixe D. Lichfeldensis Episcopus. Siquid 5o 


874 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


est boni in eo libro, tibi, Domine Jesu, laus, honos 
et gratia. Amen. 

x. Kal. Sept. Hodie meis de rebus cogitans εἰς 
τὸ μέλλον σὺν τῷ Oeo constitui die lunze proximo 
Cantabrigiam concedere, ut ibi proximum diem 5 
spectaculo urbis et Collegiorum impendam. Die 
Mercurii in meritoria rheda itineri Londinum 
versus, Deo volente, me accingam. Londini ne- 
cessariüis rebus de domo et id genus aliis prospi- 
cere incipiam. Atque ut possit uxor ipsa domum 
conducere sibi gratam, constitui eam primum 
ducere ad domum Remii vel aliam μισθωτήν. 
Quod si postquam Londinum venero, didicero 
cessare uxorem, ad D. Savilium profectus Regi 
obviam procedam. Atque dum Londini ero, de τς 
libro meo cum D. Legato agam. Hsec sie hodie 
proponebam. Deus disponet, qui me, meam, et 
meos servet ad sui nominis gloriam. Amen. 

IX. Kal. Sept. Hodie quoque ad uxorem literas 
dedi postquam rediissemus a lapidicina Eliensi, 2o 
quam cum D. Episcopo spectavimus. Θεῷ χάρις, 
qui me, uxorem, et meos omnes servet, ac nomi- 
natim filium natu maximum. Amen. 

vir. Kal. Sept. Deus ades mihi τῴ ἁμαρτωλῷ, 
mesa, et meis. Amen. 25 

γι. Kal. Sept. ^Q cereo τοῦ κόσμου, υἱὲ Θεοῦ, Κύριε 
"Ince ov, δέομαί σου καὶ εὔχομαι ταπεινῶς, RUE. 237 
ὍΣ nm qm 335 q5 n3. Serva, Domine, 
uxorem, liberos et omnes meos in tui nominis 
timore. Amen. 30 


m 


[o7 


IO KAL. SEPT.-KAL. SEPT. ] EOSHMEPIAEZ. 875 


γι. Kal. Sept. In vita Melancthonis, quam scrip- 
sit Camerarius, fere diem posui: nisi quod solli- 
citudo de uxore me valde afficit, cui tu, Domine 
Jesu, da rectum consilium, da voluntatem et 
facultatem omnia exsequi pie et sancte, atque; 
illam, bone Deus, cum liberis mihi redde. Amen. 

v. Kal. Sept. Concio et 5S. Liturgia de more. 
Deus mihi, mez, liberis et meis omnibus pieta- 
tem veram inspiret, nos servet ac brevi conjungat. 
Amen. IO 

IV. Kal. Sept. Mane totum studiis et pietati 
impendimus. A prandio partem magnam cir- 
cumjacentis agri circa et ultra Eliam in equo 
lustravi cum reverendissimo Episcopo, neque id 
sine voluptate, si potest mihi ulla contingere so- 15 
lida voluptas dum carebo uxore, liberis et libris. 
Te, Deus aeterne, veneror, respice nos. Amen. 

iHi. Kal. Sept. 'l'à ἐγκύκλια ut possumus, in tantis 
curis, tanta inopia librorum. Sed omnia reddit 
leviora viri maximi D. Episcopi humanitas, quem, 2o 
O Deus, serva, et mei miserere, mez, et meorum 
omnium. Amen. 

Prid. Kal. Sept. Magnus hodie nobilitatis Eli- 
ensis concursus ad D. Episcopum, qui, ut semper, 
eos excepit epulis dapsilibus et adjicialibus. Ego 25 
desiderio meze et meorum magis magisque indies 
τήκομαι. Domine Jesu, πολυέλεε Θεὸς, respice nos, 
et sanata sunt omnia nostra vulnera. Amen. 

Kal. Sept. Te veneror, Deus zeterne, qui dedisti 
mensem inchoare, da perficere feliciter et εὐσεβῶς, 3o 


876 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


da mea, meisque liberis, ut ante finem mensis, 
sicut spem aliquam tua bonitas mihi fecit, una 
simus, una te laudemus, tibi serviamus, per Jesum 
Christum Filium tuum, qui una cum Patre et 
Spiritu Sancto regnat in seternum. Amen. Hodie 5 
mane dolore stomachi pene sum enectus. O Do- 
mine, libera me hoc incommodo. 

IV. Non. Sept. Mane aliquid in studiis, sed pa- 
rum: à prandio nihil prorsus: neque tamen 
poenitet, nam totum tempus fui cum magno prze- 
sule D. Episcopo et amicissimo Tomsone. Interim 
vero reliquit me servus nequam, et Eliam pro- 
fectus ibi mansit hac nocte. Cogor igitur mihi 
ministrare, desertus a nebulone fperditissimo. 
Quanquam non est fortasse propria illi culpa, 
sed commune vitium famulorum Anglorum, a 
quibus, si sapiam, quantum fieri poterit, absti- 
nebo. Atque hsec molestia duriorem mihi reddit 
mese et meorum absentiam. Tu, Domine Jesu, 
et me, et meam, ae meos serva, ac, si placet, nos ?o 
brevi junge. Amen. 

11. Von. Sept. Domine Jesu, respice me, uxorem, 
liberos, et omnes meos. Amen. . Hodie celebratus 
est dies festus S. Dartholom:el precibus et oratio- 
nibus. 25 

Prid. Non. Sept. Sacra et concio de more. Me 
vero ut hesterna tempestas habebat sollicitum 
de transitu uxoris, si ille χειμὼν durasset, ita 
serenitas hodierna auget desiderium hine profi- 
ciscendi, si Dominus dabit ut brevi veniat; quod 3o 


- 


Oo 


[] 


5 


Iran RR aee ss 


E -. 


» 
h 
" 
M 


4 NON.sEPT.-Ó EID.sEPT.] | ESOHMEPIAEX. 877 


O da, Deus seterne, et nos serva, atque invicem 
junge. Amen. 
| Non. Sept. Profectionem in crastinum adorna- 
| bam, si Deus voluerit, qui me, meam, et meos 
omnes servet, nobisque benedicat. Amen. 5 
virt. Eid. Sept. Adhuc tenet me captivum, sed 
aureis vinculis suze humanitatis, ὁ πάνυ D. Epi- 
scopus, a quo ipse quum :egre divellar, in incertam 
praesertim spem, ignarus de uxore quid sim Lon- 
dini aecepturus; etiam ille me non admodum τὸ 
lubens, ut apparet, dimittit. Sed discedendum 
tamen σὺν Θεῷ ad summum die crastina. Hanc 
vero diem magna ex parte egimus sine libris. 
Domine Jesu, et meam mihi, et liberos ac libros 
redde, si placet, ad tui nominis gloriam. Amen. 15 
vit. Eid. Sept. Quod bene Deus vertat, hodie 
domum redeo: hoc est Londinum: discedens a 
viro seternum mihi venerando: cui ἀντὶ φιλοξενίης 
det Deus μυρία ἀγαθά. Tu quoque fae, Domine 
Jesu, ut et in. itinere εὐοδευθῶ, et ut Londini deo 
uxoris e£ meorum omnium valetudine prospera 
et brevi adventu lzeta audiam. Ναὶ, Κύριε, ἄκουσον, 
δεόμαί cov. ᾿Αμήν. 

vi. Aid. Sept. Hodie Cantabrigi;ee substiti, et 
aliquot invisi collegia quie prius non videram.2»; 
Tum autem humanitate detentus doctissimi viri 
hospitis mei D. Richardsoni ut profectionem in 
crastinum differrem, passus sum me adduci. 
Quumque apud D. Cancellarium Academize cce- 
narem, plerosque Professores hujus loci habuiso 


878 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


convivas: estque ea ccena inter eruditos sermones 

transacta. Deum veneror, benedicat Ecclesiae 

Anglicane, et huic inclytee Academic. Vidi 

apud eruditissimum Arisonium, Hugonem Vic- 

torem in Psalmos, item Dionysium ab Aracels 
Carthusianum, quos non poenituit inspexisse, et 

legere constitui σὺν Θεῷ, qui pro sua inexhausta 

bonitate benedicat mihi, mecde meisque omnibus. 

Amen. 

v. Eid. Sept. Hodie volente Deo iterum nos ad το 
iter aecingimus. —Venimus igitur Waram Dei 
beneficio ἀπήμαντοι, qui et uxorem, et meos omnes 
servet ἀπημάντους. Ámen. 

rv. Eid. Sept. Londinum hodie rediümus ἀπή- 
μαντοι, Deo gratia. Invenimus literas uxoris, quae 15 
de ejus adventu nihil certi nuntiant. Tu, Domine 
Jesu, eam adduces, et nos his molestiis, quse gra- 
vissim:e sunt, liberabis. Ego hic prseterquam 
pecunize, Dei beneficio, ceeterarum omnium rerum 
ἀπορίᾳ afflictor, quam non sum expertus per om- 29 
nem vitam. Sed gloria Deo immortali, qui dedit 
facultatem expediendi me ex his angustiis, qui 
servet utinam et uxorem ac liberos et omnes 
meos. Amen. 

ur Aid. Sept. Post sacra more Anglicano 84 25 
Legatum adii, et mox ad scribendas literas me 
recepi. Scripsi autem Dunaniam, et in Galliam 
multas epistolas; ad uxorem presertim, quam, Ὁ 
Domine, serva, et omnes meos. Amen. 

Prid. Eid. Sept. Hodie Maierni uxorem esse ad 3o 


5 EID. SEPT.-18 ΚΑΙ. ocT.] EGHMEPIAEZ. 879 


Doveram intellexi: at conjugem meam Lutetize 
h:rere. Utinam sensus mearum srumnarum 
ad illam perveniat. Sed feramus, quod necesse 
est ferre. Tu, Deus sterne, illam servabis, et 
mihi reddes, quando erit voluntas tua.  Hodies 
cepi describere sub vesperam librum ad Fron- 
tonem. Domine Jesu, medere meis et meorum 
malis. Amen. 

Kid. Sept. Accepi hodie literas ab uxore, quae 
spem adventus nullam faciunt, nisi incertam. το 
Ego autem certi aliquid tandem expectabam. 
Itaque sum vehementissime commotus et testes 
doloris atque amentice mese literas ad eam anxius 
animi misi. Deum oro ut meas literas ab amoris 
impatientia profectas bene ipsa interpretetur, et τς 
statim veniat. Sed me commorant verba D. 
Maierni hesterna, et quod dicebat hodie Magda- 
lenus, uxorem sibi dixisse post mensem se de 
adventu cogitaturam. Utinam, Domine Jesu, εἰς 
ἀγαθὸν κρίνοις τὰ πάντα. Ego de hoc argumento 2o 
constitui nunquam vel verbum unum ad uxorem 
scribere; et semper, de aliis scribens, reditum vo- 
luntati ejus permittam. Deus nos omnes servet, 
et timorem sui nominis doceat. Amen. 

xvii. Δ αἰ. Oct. Domine Jesu, ades mihi, mes»; 
et meis omnibus. Jam sum sollicitus de uxore, 
ne literis meis paullo acrioribus offendatur. Sed 
movit illa me, qui profecto ἐν κακουχίαις provocavi 
ad illam querimoniam, salva amoris nostri integri- 
tate, quem Deus ne sirit posse minui. Atque so 


880 ISAACI CASAUBONI [ 4. D. 161 1. 


hodie ad Dominam Killegrew migravi ex sedibus 
D. Decani Paulini. Deus huic sanctissimze vitae 
matron:e rependat bona, quze mihi, meisque et fe- 
cit et facit, detque mihi, ut, brevi recepta uxore, 
liberem amicos sollicitudine omni de me. Amen. 5 

xvit. Kal. Oct. Domine, miserere mei. Ego zeger 
animi ac corporis ad Regem hodie ejus jussu 
proficiseor. Te veneror, ut me, meam et meos 
serves ac nobis benedicas. Amen. 

xvi. Kal. Oct. Quum apud D. Savilium noctem τὸ 
egissem, nec mature in aulam hesterna die per- 
venire potuissem, hodie cum D. Episcopo Lich- 
feldensi Regi venanti obviam processimus in 
locum, ubi erat pransurus. Vidi ibi Regem, et 
de multis rebus prolixe egi cum ipso, maxime 
de haeresi Vorstiana, cui vix par audacia et abo- 
minatione alia videtur adhue nata. Multa pie 
et dixit et fecit Rex serenissimus hac occasione. 
Adfui illi et ccenanti, quod omne tempus positum 
est in vituperatione miraculorum fatuorum, stul-2o 
torum, qui» Rex legerat, opinor, in nono libro 
Plesszei.  Affirmat Rex Papam vel eo nomine 
Anti-Christum esse, quod res tam falsas et ridi- 
culas populo Christiano obtrudat pro veris cre- 
dendas. lLmpie sane. Sed an sint plane omnia 25 
falsa nescio, neque item an universe Ecclesise 
ea culpa sit imputanda. Sed de his alibi, si Deus 
volet: qui mei, meze, et meorum misereatur. Amen. 

xv. Kal. Oct. Comitati S. Regem ad Oatland, 
ubi erat Regina, Londinum repetiimus via amoena 3o 


[en 


5 


17 KAL. OCT.-13 KAL. OCT.] EPHMEPIAEX. . 881 


confecta in qua vidimus Hamtomcour, nobilissi- 
mum Regis palatium, quod denotat Aulam, ad pa- 
gum Hamton, deinde Richemond, ubi est Princeps, 
et aliud cujus nomen non occurrit, omnia ad Ta- 
mesin, brevibus intervallis inter se dissita. Domi-5 
nus Jesus mei, mezse, e£ meorum misereatur. AÀmen. 

xiv. Kal. Oct. Concionem Gallicam pastoris Au- 
relii hodie audivimus, et ad Dominam Killegrew 
sumus reversj, e£ summam illius humanitatem 
experti. Redde illi, Domine Jesu, quze mihi pec- τὸ 
catori misero prestat beneficia. "Vere Ecclesia 
quaedam est hujus nobilissimae et piissimee ma- 
tronzge domus. Da, Ilarep ἐπουράνιε, ut postquam 
uxor redierit et liberi, possimus hujus pietatem 
imitari et assiduitatem in legenda S. Scriptura. 15 
O respice benignus meam domum, Domine Jesu, 
et iter uxoris accelera καὶ εὐόδωσον. Amen. 

xil. Λ αἰ. Oct. Mane totum posui in lectione et 
meditatione Ψαλμῶν τίνων. Hanc ego in misera 
hac vita et praesenti mea solitudine miserrima 2o 
solam voluptatem, solum gaudium percipio, quod 
ex. librorum sacrorum lectione animo meo obo- 
ritur. Gaudium dico, quia etsi non permittit 
mihi gaudere sollicitudo de uxore et liberis, item- 
que alic molestissimzee cure; quia tamen ani-2; 
mum, uti possum, attollo ad Creatorem et Redem- 
torem meum, dum in his sum cogitationibus, pia 
quadam letitia perfundor et gaudeo, te, Deus 
seterne, supplex venerans, ut meum, meze et meo- 
rum animos a falsis gaudiis ad verum illud tra- 3o 


882 ' ISAACI CASAUBONI | A. D. 1611. 


ducas, quod tui timentibus est proprium. Observo 
enim in S. Scriptura passim gaudii hujus fieri 
mentionem, et pios a Deo vel petere illud, vel 
pro obtento gratias agere. In Ψαλμ. 119, tot locis 
occurrit vox neo et inde deducta, quae lcetitiam 5 
quandam singularem denotant. David post pec- 
catum suum in Y. 51, petit a Deo ut sibi restituat 
nmev neo. deinde explicat quale gaudium intel- 
ligat. sie. νῦν Doo » raw. Paulus quoque 
Apostolus ad Rom. xiv. 17 docet Regnum Dei το 
esse non escam, non potum, sed δικαιοσύνην καὶ εἰρή- 
νὴν kai χαρὰν ἐν Πνεύματι ἁγίῳ. O bone Deus, gau- 
dium hoc gaudere doce me, doce uxorem meam 
et liberos. Amen. 

xit. Kal. Oct. Legebam hodie D. Ambrosium in 
Psalmos. llle quidem non totum ψαλτήριον expo- 
suit, sed paucos tantum et prsesertim τὸν Cxvinl. 
Verum ex iis quze habentur illius, satis potest intel- 
ligi quze fuerit tunc temporis ratio doctorum expli- 
candi S.Scripturam inter Latinos; quum praesertim 2o 
B. Augustinus, qui paullo post scripsit, non mul- 
tum sit diversus a ratione Ambrosii. Interpre- 
tatio omnis vel est vocum, et quaerit sensum ace 
veram Lectionem, vel est sensus, ut sic dicam, in- 
terioris, et doctrinze verbis comprehensee. Utrum-25 
que genus interpretationis desiderat S. Scriptura, 
et utrumque fere Patres adhibuerunt. Ambrosius 
igitur in Psalmos subinde interpretationes ex- 
pendit Graecas et Latinas. Inter Grecos inter- 
pretes Aquilam saepissime nominat, et ejus ver-3o 


-— 


$ 


2v iaa mom m acne 


mal n lm TN 


12 KAL. OCT.] EOSHMEPIAEZ. 883 


siones profert atque explicat. Sic in primo v. 
notat χλευαρὰς eum posuisse avr: τοῦ νῦν, λοιμών, et 
τὸ μεταπεφυτευμένον pro τὸ πεφυτευμένον, οὐ resonabit 
pro eo quod alii meditabitur, item. dirigentur, quod 


alii prosperabuntur. Sic quum legatur in Latina 5 


versione, /Von sic impii, non sic, notat Ambrosius 
hane repetitionem ex quorundam sententia non 
esse auctoris. Nam ipse quidem Hebraica ne 
aspexit quidem. Quare etiam in fine Ψ. notat in 
Grseco textu esse ὁδὸν δικαίων, et ὁδὸν ἀσεβῶν, sed 
Latinum interpretem dixisse eam justorum et iter 
malorum non otiose ait, et conatur rationem ali- 
quam comminisci. Quod ad sensus interioris 
interpretationem attinet, quum sit quadam in- 
terpretatio literalis, quse doctrinam elicit τῷ ῥητῷ 
convenientem, qusedam allegorica, analogica etc. 
observo Ambrosium multum adhzrere τῷ ῥητῷ et 
e singulis aut verbis aut complexionibus verbo- 
rum doctrinam salutarem elicere. Sic explicat 
separatim voces beatus, vir, abit, etc., in singulis 
observat dogma, ut ipse appellat, aliquod. — Verbi 
caussa, quia dixit David abii, non abit, annotat 
ergo colligendum esse Neminem, dum adhuc vivit, 
posse dici beatum ; posse enim, dum adhuc vivimus, 


— 
Ca 


t3 
Oo 


peccare, e amittere beatitudinem ; exspectandum | igi- 25 


tur finem. Expendit mox, cur David posuerit 
beatitudinem non in habitu pietatis, sed in fuga 
impietatis, et ita deinceps. Passim Ambrosius 
separat moralia a mysticis, ut versu 3 in Ἢ (v1) et 


versu 2 in m (IX). Atque obiter solet digredi ad 5o 


884. ISAACI CASAUBONI |a; m- 1610. 


explicationem locorum quos e libris diversis S. 
Scripturee attulit, αὖ sub finem v. illa e libro 
Apocalyp., Beatus qui habet partem in prima resur- 
rectione; ubi de duobus generibus resurrectionis 
ea disserit que ego non satis capio. Paullo; 
ante explicans locum Isaice ubi ait, JVos con- 
fundetur qui τη) angustia est usque àn. tempus. . Hoc 
primum bibe multis hortatur nos ut bibamus 
poculum afflictionis, bibamus poculum Veteris et 
N. T. et divinam scripturam; ubi fuse explicat io 
quid illud sit. Denique familiare est Ambrosio 
digredi ad tractationem locorum 5S. Scripturce 
satis remotorum, ut in Y. 119 passim. Sunt enim 
homiliz, quas habemus in illum Y. vel inde ad 
] versum 7, (v). Observa etiam multa πρὸς φιλο- 15 
Aoryíav posse disci ex illo magno viro, ut illo loco 
ad v. 1, 5 (v.) de ratione militari veterum itinera 
faciendi, et quarto die quiescendi, etc. Heec 
obiter hodie annotabam Deum supplex venerans, 
ut me, meam, et meos sua cura dignetur. 20 


NB. Ut gaudium et tristitia concurrunt pio diversa ra- 
tione, ita Regnum Christi aliquando dicitur jugum suave 
et leve, aliquando describitur admodum turbulentum, ut 
in Ψ. 2. Et sepe in Evangelio ejusmodi ἐναντιοφανῆ. 

V. 5. in qa qwbys gaudio exultent sperantes in te. 25 

NB. Hujus gaudii caussa est aliquando afflictio pro 
Christo. Paul. Cor. vii. 4. ὑπερπερισσεύομαι τῇ χαρᾷ ἐπὶ πάσῃ 
τῇ θλίψει ἡμῶν. Mira vox. —Caussa efficacissima indicatur 
V. xix. 9. Statuta Dei 45 "hav. 

Nota caussam περιχαρείας apud Chrysostomum LI. p. 1. 3o 

Vide Bell. ad Ψ. 85 sive 86, versu 3. et 4. et 10. ubi 
varia γραφή. 


I2 KAL.OCT.-IO KAL. OCT.] EGOHMEPIAEX. 885 


Vide pref. Ambrosii in YaA. Illud de Magis Matth. ii. 
IO. ἐχάρησαν χαρὰν μεγαλὴν σφόδρα. Sic Luc. 1. το. Totum 
Canticum Canticorum, et quee Ambrosius in pref. v. 119. 

Notat tamen S. Scriptura etiam στεναγμοὺς piorum, ut 
Rom. viii. 22, et in hoc psalmo, versu 135. effuderunt, ait, 5 
oculi me? διεξόδους ὑδάτων quod mon servant legem tuam. 
Aliter Heb. Prov.xxvii. 14. Beatus semper pavidus: et 
Matth. v. 2. μακάριοι οἱ πενθοῦντες. 

x1. Kal. Oct. Quae possum negotiis et gemitibus 
suffurari tempora ea impendo lectioni psalmo- το 
rum, et tantisper acquiesco ex omnibus serumnis. 
O admirabile /aroetov! Hic sunt medicinze adver- 
sus omnia morborum animi genera. Hodie illud 


meditabar e Y. cxix. in *. «24 ^g ΓΟΥΝῚ 
3i cKnnmea2 ᾿Αποκρινοῦμαι, ait, τοῖς ὄνειδος 15 
ἐμοὶ προφέρουσιν, ὅτι πέποιθα ἐπὶ τοῖς σοῖς λόγοις. 
O Domine, ego quoque, miserrimus peccator, 


habeo meos "bain. Tu da posse illis hoc re- 


* 

LI 

€ 
4 


sponsum dare vere. Serva, Deus zeterne, uxorem 
mihi, me illi, utrumque liberis, liberos nobis.2o 
Amen. Mane ad domum ivi quam nuper conduxi. 

A prandio literas ad uxorem scripsi, et serio cum 
ea expostulavi de hac diuturniore mora. Scripsi 
commotior, et nonnihil iratus. Sed te, Deus 
ceterne, veneror, componas animos nostros ad»; 
voluntatem tuam: serves me hic, meam, et meos 
omnes, ubicunque fuerint. Tibi, Deus immor- 
talis, honos et gloria. Amen. 

x. Kal. Oct. Hodie venit supellex quam misit 
uxor; venerunt et charte et literee a sorore.so 
Non tam leetatus fui acceptione chartarum, quam 

: VOL. 11. Aa 


886 ISAACI CASAUBONI [4. D. Ψύ ΕἸ: 


ingemui recordatione librorum, qui hseerent Lu- 
teti;. Tu, Domine Jesu, serva uxorem, illam 
adduce et liberos, ac nostra omnia mala sana pro 
tua inexhausta bonitate. Amen. 

IX. Kal. Oct. O vitam serumnosam! Librum 5 
ne aspicio quidem dudum. Et hodie jussus sum 
ad Regem cras ire. Tu, Deus aeterne, me rege, et 
gressus meos dirige, ac me, meam, ac meos serva. 
Amen. 

vii. Kal. Oct. Proficiscor ad Regem jussus. Β6-το 
nedie itineri, Domine, et uxorem mihi redde et 
liberos ac libros. Amen. 

Tzedium vitze aulicze. 

vit. Kal. Oct. Diem Κυριακὴν egi apud Regem, et 
partem etiam cum Rege, quem, O Domine, serva, 15 
et veritate tua magis magisque in dies illustra. 
Serva etiam uxorem, et liberos, καὶ ἔστω αὐτοῖς 
ἡγεμὼν τῆς ὁδοῦ. Àmen. 

γι. Kal. Oct. Londinum hodie redii defessus et 
pene satur vite, talis quidem. Nam qua meaoo 
est sine libris vita? Et sic redii ut brevi sit re- 
deundum, nisi Rex optimus sententiam mutet. 
sed hoc Θεῷ μελήσει, qui, pro sua infinita bonitate, 
uxorem et liberos servet, adducat. Amen. Fa- 
mulum habui Jacobum Anglum, quem putavi; 
esse ignavum illum quidem, sed fidelem. Is mihi 
furto abstulit quinque aureos Arabicos, e decem, 
quos dudum servabam, et praeterea sex aut sep- 
tem aureos, quos illi in antecessum numeraveram. 
Hee mihi nota. Alia fortasse abstulit majora 3o 


9 KAL. OCT.—3 ΚΑΤ, OCT. ] ESHMEPIAEXZX. 887 


et plura. Poterat enim omnia, qua habui, quz- 
que nuper e Gallia accepi, in potestate habens. 
Deus misereatur illius, et mei, atque mee, et 
omnium. 

v. Kal. Oct. Hodie libellum nuper scriptum 5 
jussu Regis tradidi exeudendum. Tu, Domine 
Jesu, benedic ei opellze, et studia mea ad tui no- 
minis gloriam promovendam dirige. Ego interim 
de uxore nihil audio. IIavres ἀδικεῖς ἐμὲ, ὦ φιλτάτη. 
Domine, serva, et adduc illam et liberos, nosque 
omnes finge tibi gratos. Amen. 


1 
t 
Y 
! 
D 


o 


Aujourdui ai retenu Vagnier a mon service, et promis 
jusques a la venue de ma femme se nourissant 10s. par jour. 

IV. Kal. Oct. Langueo, deficio, et cupio deficere, 
si mihi diutius in hoc statu manendum.  Deus:; 
seterne, omnis mea spes et consolatio in tua boni- 
tate. O redde mihi, qui solus potes, uxorem καὶ 
τέκνα ἀπήμαντα. Àmen. Hodie constitui, volente 
Deo, mutare sententiam de locanda in urbe domo: 
tanta est difficultas, tanta charitas. 20 

Hr. Kal. Oct. Quod felix et faustum Deus im- 
mortalis esse velit, hodiedomum Londini conduxi, 
et in eam rem usus sum fideli opera duorum 
ministrorum D. Capelli et D. Aurelii. Domus 
ipsa sic satis placet: pretium quoque non immo-»s 
dicum. Superest ut tu, Domine Jesu, uxorem 
adducas et liberos, desque nobis tibi in ea domo 
inservire sincero animo eft vera pietate. Ο re- 
spice, Deus seterne, hanc domum, et nos misere 
dispersos tamdiu, tandem junge. Amen. 30 

A82 


888 ISAACI CASAUBONI A. Ὁ. 1611. 


Prid. Kal. Oct. En miserias vitee mese! Uxor 
necdum venit: ego de illa nihil intelligo. In- 
terim jactor miser et animo et corpore. Nune 
igitur ad Regem jussus proficiscor, reversurus, 
cum Deo, cum Regi placuerit. O da mihi, [Πάτερ 5 
ἐπουρᾶάνιε, apud Regem pium nihil dicere, nihil 
facere, nihil tota vita cogitare, quod non volun- 
tati tuse congruat. Fac etiam, si placet, ut re- 
versus de uxore lsta intelligam, utque ego, illa, 
et liberi omnes vitam instituamus in dies magis το 
magisque ex Lege tua. Amen. 

Kal. Oct. Ex aula hodie redii, prseter spem 
meam, qui verebar diutius fore mihi apud Regem 
manendum; at non prater votum, qui invitus 
a studiis discedam. . Reversus audivi, sed parum :5 
certo rumore, uxorem brevi adventuram. Quam 
tu, Domine Jesu, serva; dux illi esto itineris, et 
sive terra, sive mari, libera ipsam et omnes 
liberos ab omni malo. Ναὶ δέομαί cov, Κύριε ὦ 
creo. Àmen. 20 

γι. Jon. Oct. ἣν Kvpiakzv orsus ab auditione 
concionis Gallieze Vacandalum cursorem, qui e 
Gallia recens venit, conveni et de uxore scisci- 
tatus sum, si quid sciret. Hoc unum ab illo di- 
dici, quod lzetarer, ipsam profectionem in Angliam 25 
omni diligentia accelerare. Cetera magna me 
sollicitudine afficiunt; filiolam unam e meis la- 
borare variolis, quas vocant, uxorem insomnia 
laborasse et affecta valetudine fuisse, de profec- 
tione nihil adhuc habere constitutum. Deus bone, 3o 


PR. KAL. OCT.—PR. NON. OCT.] ESHMEPIAESJ. 889 


quo recidunt spes mihi? Habeo cur moeream, et 
angar. Quia tamen, O Deus immortalis, scio 
Certo kai πάντως πεπληροφόρημαι te Patrem meum 
esse, e£ meorum, neque eventurum quicquam, nisi 
quod tua divina providentia decreverit, me, meam, 5 
et meos, bone Deus, tibi permitto, teque oro sup- 
plex, ut nos regas, nos serves, illam et illos ducas, 
atque perducas, faciasque ut a te uno pendeamus. 
Amen. 

v. Non. Oct. Hodie literas accepi a meis. Uxor τὸ 
itineri se accinctam significat, remorari nonnihil, 
quod Maria et Paulus leniter segrotent. Tu, Do- 
mine Jesu, in quo spes omnes me sunt sitze, 
subleva uxoris measque zerumnas : sana zsegrotos: 
serva illi bonam valetudinem, ut te colamus una, :; 
tibi serviamus, tibi gratias agamus ἀδιαλείπτως. 
Amen. O Domine Jesu, ades meze et meis ὁδεύ- 


apes OR 


OUOCt. 

IV. Jon. Oct. O :erumnas exspectantium! Deus 
| seeterne, serva me, uxorem, ac liberos, atque uni- 
| versam domum. Amen. O Domine Jesu, serva, 
et adduce meam, et meos. 

nr. on. Oct. De uxore hodie intellexi rumore 
incerto eam adhue differre profectionem ob mor- 
bum fili&. Deficio, O Deus seterne, hac longa 
expectatione. Tu, bone Jesu, meam et meos 
serva, atque adduce pro tua bonitate. Amen. 

Prid. Non. Oct. Semperne ego querar de ab- 
sentia uxoris? Uti video, illa, quando potuit et 
debuit, venire noluit, nunc cum vult, non potest. 5o 


t 


Ο 


t3 
cn 


890 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


Quam vereor ne ipsam detineat morbus aut libe- 
rorum, aut ipsius? Te supplex veneror, Deus 
sterne, miserere mei, miserere mea, miserere 
meorum. Vide afflictam domum jamdudum, vide 
seerumnas meas, et quia bonus es, subleva dolorem 5 
meum. Equidem animum despondeo, planeque 
et corpore et animo langueo. Et fateor, Deus 
immortalis, propter mea, et mes, ac meorum pec- 
cata, haec mala mihi evenire, ut uxore, liberis ac 
libris caream miser. Sed speramus tamen in te, 
Domine, et semper sperabimus. Τὰ Creator, tu 
Servator noster es. Tu nos redime ab his moles- 
tiis: da uxori facultatem itineris perficiendi, et 
salvam cum toto comitatu ad salvum perduce, 
ut tandem conjuncti te colamus, tibi serviamus, 
te adoremus puro et sincero affectu. ^O exaudi, 
Pater ceslestis, meas humiles preces per Jesum 
Christum Filium unicum tuum, qui una tecum 
et Spiritu Sancto sine principio sine fine regnat, 
regnabit. Amen. 20 
Non. Oct. Deus, miserere mei, miserere servi tui 
etsi indigni gratia tua. Uxor non venit, nec quid 
agat scio. Careo uxore, careo liberis, careo libris. 
Tseedet me istius infelicis et adeo aerumnosee vite. 
Deus misericors, miserere mei et meorum. Amen. 
vir. Zid. Oct. Hic dies meze miseri:e et calami- 
tatis me admonet. Hoc enim die vertens annus 
incipit ex quo ἃ meis Lutetia discessi. Et ne 
nune quidem certum quicquam habeo, quando 
meam, aut meos, sive liberos, sive libros videbo. 3o 


o 


— 


5 


to 
Cn 


NON. OCT.—4 EID. OCT.] ESHMEPIAEX. 891 


Non possum de his rebus sine lacrymis cogitare. 
Deus servet personas. De studiis quidem actum 
est meis, nisi tua, Christe Jesu, succurrat ἄφατος 
benignitas. Te supplex oro, et γονυπετήσας adoro, 
liberes me ex his angustiis, quarum caussze omnes 
tibi sunt note. Da meis et animum et facul- 
tatem accurrendi quamprimum. . Imo da mihi, 
Deus immortalis, et meis velle, quod vis, et pa- 
tienter exspectare voluntatem tuam. Scio et 
plane πέποιθα finem te brevi meis hisce serumnis.1o 
impositurum. Amen. Hc scripseram, eum ac- 
cepi nuntium uxorem esse in itinere. Ipsa tamen 
id non scribit, sed spem facit aliarum literarum, 
quibus id significabit. Utinam veniat ipsa, non 
scribat. Ades illi, Deus zeterne. Amen. 15 
vit. Zid. Oct. Domine, spem habeo in tua boni- 
tate, quee me erexit in spem adventus uxoris 
mese et meorum. Ο ades, Domine, et sive terra 
iter facit, sive navigat, protege illam et illos. Amen. 

vt. Zid. Oct.. Domine, doce me, meam et meos oo 
vera gaudia, et eorum fontem qui extra pietatem 
nullus est. Deduc, oro te supplex, uxorem, et 
nobis benedice. Amen. 

v. Eid. Oct. Exspecto misericordiam tuam, Deus 
seterne. O miserere mei, me:ze, e£ omnium meo-25 
rum. Amen. ᾿ 

IV. Fd. Oct. Hui longam expectationem! Nam 
ex quo uxor est in itinere, ut quidem mihi affir- 
matum est, quam multi jam dies fluxerunt? Sed 
fiat, Deus zeterne, voluntas tua. Amen. 30 


un 


892 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


iH. Eid. Oct. Plane ita est. Uxor itineri ante 
quindecim dies accincta Diepse ventum secundum 
preestolatur. Id vero in tua unius potestate 
situm est, O Deus seterne atque immortalis. Te 
supplex veneror et tuum Numen tremendum 5 
adoro, exaudias vota nostra, et uxorem cum toto 
comitatu salvam adducas. Ναὶ ἐλέαιρε, Κύριε παν- 
τοδύναμε. Amen. 

Prid. Eid. Oct. Hic dies quam lzetus mihi meis- 
que illuxerit, nescio: molestissimmus certe fuit ob 
hane eaussam. Conduxi domum in urbe sic satis 
commodam, etsi parvam. Hodie cum eo qui lo- 
cavit omne negotium perfeci. Allata sunt instru- 
menta in eam rem facta, prolixa et vsegrandia et 
plurima. Miratus sum δικορραφίαν. Tum autem pro 
scriptura exacti sunt schelini quadraginta quod 
dedit me in stuporem. "Transactum pro triginta 
schelinis sive aureis gallinis quinque, quum «zegre 
in Gallia unum fuerim daturus. Sed bene vertat 
Dominus Jesus. Satis bene rem gessimus, si cum 2o 
ejus favore domum illam simus ego, uxor et liberi 
ingressuri: quod da, [Πάτερ ἐπουράνιε. Amen. 

Eid. Oct. Me vero, Deus zeterne, verba deficiunt 
cupientem tibi gratias agere pro hodierno bene- 
ficio. Venit enim, venit tandem ἡ φιλτάτη uxor 25 
mea, tibi, bone Jesu, quod res videtur arguere, 
chara et tuis beneficiis onusta. Tu terra, tu mari, ἰ 
illam servasti, tu illam salvam ad salvum per- ὃ 
duxisti cum liberis et parte magna librorum. 
Quid dicam? quid faciam, bone Jesu, ut meam 3o 


—— 


Oo 


»- 


5 


"SENA e 


3 EID. OCT.—16 KAL. NOV.] EOSHMEPIAEX. 8998 


erga divinam Majestatem οὐκ ἀχαριστίαν faciam 
testatam ὁ Quod solum tentare possum, id faciam 
pro virili. Tuas laudes canam, te preedicabo, te 
colam, et tuum cultum pietatemque meos docebo. 
Deus immortalis, miserere mei, miserere mese, 5 
miserere meorum. Omnia jam urgent me, ut in 
tuas laudes et gratiarum actiones effundar. Sit 
sacrosanct:ze Trinitati laus, honos et gloria καὶ νῦν 
καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ámen. 

xvi. Kal. Nov. Hodie ego atque uxor, una cum το 
famili: parte, sacrae Domini cone in Ecclesia 
Gallicana communicavimus.  Incitabat nos bene- 
ficium recens, adventus uxoris, ut Deo in piorum 
conventu gratias ageremus. Scis tu quidem, 
Christe Jesu, quee meze sint circa id sanctissimum τς 
negotium hsesitationes, et quam magis probetur 
mihi forma Anglicana. Sed pia ratione ductus 
sum, ne abstinerem penitus à communione cum 
Ecclesia illa. Videbam enim id esse infirmioribus 
scandalo, a quo przebendo me Deus servet. Certe 2o 
hoc videor posse dicere confidenter, aut tota vetus 
Ecclesia beneficium illud et mysterium male ex- 
pressit, aut nostri multum in ea parte peccant. 
Oro supplex majestatem tuam, Deus zeterne, me- 
dearis Ecclesice tuze malis, et eos scrupulis liberes, 5; 
qui tibi pura mente servire cupiunt. Serva et 
domum meam totam, Deus immortalis. Amen. 

xvl. Kal. Nov. Quod velit esse felix Dominus 
Jesus, hodie ego et uxor ab sedibus Dominz 
Kiligrew ad domum conductam nobis transiimus. 5o 


894. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1Ó1T. 


Fae, Deus szeterne, ut hic et ubicunque erimus, 
tibi inservire, te colere, et sincere adorare opte- 
mus, et revera id preestemus. Amen. 

xv. Kal. Nov. Benedic, Christe Jesu, huic domui, 
et uxorem ἀρρωστοῦσαν Sana. Amen. 5 
xiv. Kal. Nov. Deus, benedic mihi, mese, et meis. 

Amen. 

xiii. Kal. Nov. Video non esse unicum in manu 
Dei flagellum, quando suos vult admonere officii. 
Te veneror, Deus seterne, et hanc domum tibi το 
supplex commendo. 

xit. Kal. Nov. En ut serumnze aerumnis succe- 
dunt. &Advenerunt libri mei, et quatuor aut 
quinque dies harrent in portu. Monstra homi- 
num publicani Angli negotium facessunt. ltaque 15 
crucior animi, quod relicta dulcissima patria ad 
has Charybdes devenerim. Nihil Episcopus Eli- 
ensis, nihildum Archiepiscopus profuerunt. Male 
bestiee. Quis nos furor agitat? Sed ἐπέχω, et te, 
Deus zeterne, supplex oro, ut mei, mee, et meo-2o 
rum miserearis. Amen. 

x1. Kal. Nov. Hodie libros et suppellectilem re- 
cepi adjutus favore et benevolentia D. Archiepi- 
scopi. Tibi, Domine Jesu, tibi ago gratias quan- 
tas possum maximas. Ο serva hanc domum ad 25 
nominis tui gloriam. Amen. 

x. Kal. Nov. Ad sacram synaxim Ecclesie An- 
glicanze conveni, et Deum oravi ut huic formze 
benediceret. Oro etiam te et supplex precor, 
Deus zeterne, reddas uxori valetudinem bonam, 3o 
et nos omnes serves. Amen. 


- Abe. s tme n 


15 KAL. NOV.-3 KAL. Nov.]  ESHMEPIAES. 895 


IX. Kal. Nov. Deum immortalem, quam ego te 
offendi, qui ità manum tuam super me, meam, 
ac meos aggraves? Laborat enim uxor magnis 
doloribus, quos, O Domine, sana, qui solus es 
verus ὑγιείας δοτήρ. Amen. 

viu. Kal. Nov. Domine Deus, respice me ac 
meos, et miserere nostri. Ámen. 

vit. Kal. Nov. Libros dudum nullos video. Mi- 
serere mei, mez, et meorum, Deus seterne. Amen. 

γι. Kal. Nov. In literis scribendis et apparando το 
itinere totus fui hodie, et, quum ex adventu 
Merici lzetarer, mox eur dolerem, habui. Sic est 
vita humana. . Da, Domine Jesu, in his exercitiis 
assiduis proficere. Amen. 

v. Kal. Nov. Roistonum ad Regem hodie pro- 
fieiscor. Tu, Deus immortalis, dirige vias meas, 
dirige linguam, et cor tibi gratum finge. Serva 
proficiscentem : serva manentes, et omnibus meis 
benedice. Amen. 

iV. Kal. Nor. Quum War: noctem egissemus, 2o 
mane Roistonum ivimus. Regem vidimus, allo- 
cuti sumus, et de libro a nobis edito valde magni- 
fice loquentem audivimus. Sed nos illa non 
tangunt, qui si quid boni scripsimus Deus fecit, 
si peccavimus, et multa quotidie peccamus, pec- 
catum nostrum est, cui tu, Deus, ignosce, et nos 
tuere. Amen. 

ur Aa Nov. Κυριακὴν apud Regem et cum 
Rege egimus, cui et nobis, tu, Domine, benedice. 
Amen. 30 


5 


- 
Cen 


Qa 


896 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1611. 


Prid. Kal. Nov. Cum Rege de negotio egimus, 
eujus caussa ego et vir magnus D. Eliensis fue- 
ramus acciti, et Deo gratias ago, qui Regem opti- 
mum servet, οὖ magnum Episcopum, et me, ac 
meos. Amen. 5 

Kal. Nov. Hodie Regi valediximus, et Waram 
rediimus. Oeo xapis. 

iv. Non. Nov. Domum hodie redii ἀπήμαντος πρὸς 
ἀπήμαντον uxorem et totam domum. Deo Opt. 
Max. laus, honos et gloria. Amen. 10 

ni. Aon. Nov. Vidi epistolam a Jacobo Rege 
scriptam ad Ordines contra Vorstium, Armi- 
nium, Bertium plenam ingentis vehementis:e. Ar- 
minium vocat inimicum Dei, et hunc et Bertium 
hsereticos perditos. Laudo maximi Regis zelum 15 
pro religione. Scimus tamen viros graves et ap- 
prime doctos de Bertio non ita plane sentire, 
neque de Arminio. Τὸ δ᾽ εὖ νικάτω. Tu, Deus 
seterne, libera meam mentem ab omni opinione 
prava, et da sentire, da loqui mihi, meze, et meis 2o 
quae tibi sint grata. Amen. 

Prid. Deus seterne, benedie mihi, mese ac meis. 
Amen. 

Non. Nov. Domine Jesu, Servator unice, serva 
me, ἃς meos, et mea, ac meorum peccata tege.»; 
Amen. 

viit. Μία. Nov. Ad sacram synaxim ego, uxor, 
liberi hodie profecti. Deo gratias egimus, qui hzec 
nobis otia faciat, et hsec dona largiatur. Illi 
honos, laus et gloria. Amen. 3o 


PR. KAL. NOV.-I7 KAL. DEC.] ECGHMEPIAEXX. 897 


vir. Zid. Nov. Literas hodie scripsimus. Aliud 
nihil. Θεῷ χάρις, qui me, meam, et meos servet. 
Amen. | 

γι. Eid. Nov. Christe σῶτερ, ades mihi, et in iis 
quie meditor, da grata tibi meditari et scribere.5 
Velis etiam domum hane servare. Amen. 

v. Eid. Nov. Quod Deus bene vertat, minutam 
et paucarum chartarum opellam a Rege impe- 
ratam hodie inchoavi: si tamen inchoavi. Da, 
IIaTep ἐπουράνιε, ea scribere, quae tibi sint futura το 
grata. Amen. 

IV. Eid. Nov. Etiam hodie in scribendis literis 
fummus occupati. In penso aliquid fecimus. Deo 
sit laus, et gloria, qui nos omnes servet κατὰ Yv- 
χὴν, kai κατὰ σῶμα. Amen. 15 

in. Zid. Nov. Hodie apud Regem fui. Totum 
tempus perdidi. Deus huic domo benedicat. Amen. 

Prid. Eid. Nov. In penso aliquid hodie. Oeo χάρις, 
qui me, uxorem, filium Johannem, et czeteros 
liberos servet.. Amen. 20 

Eid. Nov. ἣν κυριακὴν partim apud. Regem par- 
tim in museo egi. Domine Jesu, ades mihi, si 
unquam, et mentem meam dirige. Amen. 

xvin. Kal. Dec. Apud D. Eliensem fui hodie, et 
de penso cum eo communicavi. Deus incepto»; 
benedicat ad sui nominis gloriam et nostram om- 
nium salutem. Amen. 

xvit. Δ αἰ. Dec. Apud Regem fui hodie. Domine 
Jesu, serva regnum et hoc et Gallicum et in his 
me ae meos. Amen. 30 


898 ISAACI CASAUBONI [αἱ D. 1611. 


xvi. Kal. Dec. Hodie adfuimus sepulture viri 
pi et reverendi D. Fontani. Deus det fideles 
Ecclesi: su:e pastores, et. me, meam, filium natu 
maximum et omnes meos servet. Amen. 

xv. Kal. Dec. Α Vorstio hodie literas accepi; 
sed et ab Heinsio, et Theodoro Cantero, cujus exi- 
lium et ingens calamitas varietatis rerum huma- 
narum me non sinit oblivisci. "Te, Deus seterne, 
OFO, serves me, meam, ac meos in tui nominis 
timore. Amen. 10 

XIV. Kal. Dec. Domine Jesu, respice hane do- 
mum, et nobis ades, ut tibi pura mente serviamus 
omnes. Amen. 

xir. Kal. Dec. Opellam absolvi, quum per supe- 
riores dies fuissem occupatus. Deus studiis meis, . 
et uxori, et Johanni filio et toti domui benedicat. 
Amen. 

x11. Kal. Dec. ἹΚυριακὴν ἐν οἴκῳ Kvptov Dei gratia 
primum posuimus: deinde apud Regem fuimus, 
et alia curavimus. Deus, miserere. Amen. 20 

ΧΙ. Kal. Dec. Hodie a D. Wintoniensi accepi 
munus quod illi placuit mihi immerenti mittere. 
Postea nescio quid molestiarum expertus sum, 
dum iter paro in crastinum ; Domine Jesu, de- 
fessus sum vivendo, et jam tsedet me inutilis»; 
vite. Priora mea studia perierunt: hec in qui- 
bus versor novitium pudent. Undique angustiz. 
Sed tua sola me recreat bonitas, Christe, qui 
vocas ad te τοὺς πεφορτισμένους. Οὐ respice, bone 
Jesu, hanc domum, serva parentes liberis, libe- 5o 


Un 


Un 


Poetae ac, amp e ipio tl les Dr atte 


16 KAL. DEC.-4 KAL. DEC.] ESHMEPIAEX. 899 


ros parentibus ad tui nominis gloriam. Amen. 


Amen. 
x. Kal. Dec. Regem heri profectum urbe hodie 
. sequor, te volente, Christe Jesu, et faciente, qui, 


O benigne Pater, dà semper in te sperare, te pura 5 
mente colere, et in vera pietate me, meam, ac 
meos omnes serva. Amen. 

IX. Kal. Dec. Etiam hunc diem in palatio Theo- 
baldino egimus, impediente Legato Sabaudie ne 
Rex discederet. Deus Regem, regnum, et omnes 
bonos fortunet. Θεῷ χάρις. Amen. 

virt. Kal. Dec. Roistonum hodie cum reveren- 
dissimo Episcopo Eliensi sum profectus. Deus 
mihi, meze, et meis benedicat. Amen. 

vit. Kal. Dec. Totum diem Rex optimus nobis 
tribuit, fuimusque ego et D. Episcopus Eliensis 
à prandio et ante prandium cum ejus Majestate 
plurimas horas. lta negotium transactum, cujus 
caussa veneramus: ac statim itineri nos accinxi- 


Lnd 


Oo 


HM 
c 


mus. Oeo χάρις. 20 

vi. Kal. Dec. Deo immortali honos, laus et gloria, 
quod ad τὴν φιλτάτην et universam domum me 
reduxerit ἀπήμαντον πρὸς ἀπημάντους. Christe Jesu, 
serva nos et nobis benedice. Amen. 

v. Kal. Dec. ἹΚυριακὴν varie egimus. Deus bene-»5 
dicat huic domui, et nos omnes sui timorem do- 
ceat. Amen. 

Iv. Kal. Dec. Frustra hodie ad D. Archiepisco- 
pum sum profectus. Reliquum tempus in studiis 
posui. Deus benedic huic familie. Amen. 30 


900 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1611. 


1r. Kal. Dec. In descriptione nuper: opellae 
operam posuimus. Domine Jesu, benedic studiis 
et domui universae huie. Amen. 

Prid. Kal. Dec. Ecce mensis est exactus, et tua 
benignitas finem videre nobis dedit. OO da, Jesus 
bone, quod superest vitzee tibi impendere, te 
colere et puro animo adorare. Amen. 

Kal. Dec. Hic ultimus mensis anni: quem, O 
Domine, da lzetis exigere mihi, meze, et meis om- 
nibus, leetis, inquam, id est in tui timore laetan- 1o 
tibus, et tuam legem assidue meditantibus. Amen. 

IV. /Von. Dec. δὰ ἐγκύκλια in hoc incerto meorum 
studiorum. Deus, miserere nostri. Amen. 

ur. Non. Dec. Domi turbellae multz:e, dum in 
magna copia famulorum nemo fungitur officio, 15 
neque, ut par erat, uxorem sublevat. Atque haee 
imperitia linguze Anglicanee multum nos vexat 
preter alia incommoda hujusce regionis. Sed, 
O bone Deus, tua fiat in me, mea, et meis sancta 
voluntas. Amen. 20 

Prid. Non. Dec. Uxor morbo pedis detenta est 
domi jam per plures dies. Ego ad synaxim An- 
glicam ivi cum Merico ; reliqui liberi ad Gallicam. 
Utinam benedicere tua infinita bonitate, Deus 
seterne, huie domui velis. Non hoc quidem nos»; 
meremur, non ego, non mea, aut mei. Sed nos 
in tua bonitate sola speramus, et te unum ora- 
mus, unum adoramus. Nominatim te rogamus 
ego, atque uxor, Christe Jesu, ut filium natu 
maximum, qui magne nobis molestie est, 601- 30 


mend, 


3 KAL. DEC.—4 EID. DEC. | ESHMEPIAEXZ. τ ΟΥΘ 


rigas, et ab amore vitii ad virtutis pietatisque 
studia traducas. O ades mihi, mes, meisque 
omnibus, Domine Jesu. Amen. 

Non. Dec. Magnam diei partem cum D. Eliensi 
egi, et D. Legato, non mediocri cupiditate literas 5 
expectans e Gallia de nuperi libelli acceptione. 
Tu, Domine Jesu, velis pro tua bonitate, omnia 
εἰς ἀγαθὸν κρίνειν, et mihi, mese meisque benedicere. 
Amen. 

virt. Zid. Dec. Domo non exiimus. Museum το 
tamen vix sumus ingressi, levi morbo impediti. 
Dominus mei, meze et meorum misereatur. Ámen. 

vit. Eid. Dec. Ne hoe quidem die multum libros 
versavimus, mira aviditate literas expectantes a 
Gallia de rebus meis post acceptum librum hic τς 
nuper editum, 

Nempe Epistolam ad Frontonem. 

Domine Jesu, benedic mihi, meze, et meis. Amen. 
vi. Aid. Dec. Aliquid egimus, sed non multum, 
et torquent me non pauca, quz Deo Opt. Max. 2o 
permitto, et meipsum, et uxorem, ac liberos. ΤᾺ, 

Domine, miserere. Amen. 

v. Eid. Dec. Hodie literas accepi de nupero li- 
bello ab amicis Parisiensibus, etiam a D. Thuano, 
et Villaregio, utroque viro maximo. Deus benedi- »5 
cere nostris conatibus et familie dignetur. Amen. 

IV. Lid. Dec. S. Coenee. Domini hodie partici- 
pavi et quidem in Ecclesia Galliea. Nam in 
Angliea lingua parum adhuc profeci, ac ne cogi- 
tare quidem potui de eo studio. Uxorem domiso 

VOL. II. pb 


902 ISAACI CASAUBONI '[A. D. 1611. 


detinuit morbus pedis, quo, bone Deus, illam li- 
bera. Reverso domum imposita est necessitas 
eundi ad Regem Roistonum, cui itineri et uni- 
versas vitz, bone Jesu, dignare benedicere. Serva 
euntem, et redeuntem. Serva uxorem, et liberos 5 
cum tota domo, ac familia. Amen. 

il. Zid. Dec. Jussus ad Regem hodie profi- 
ciscor. Tu, Domine, itineri velis benedicere. Studia 
quidem mea dudum perierunt. Οὐ mutata tem- 
pora! Sed, Deus immortalis, miserere mei, οὗ το 
meorum. Serva liberis nostris parentem utrum- 
que, serva parentibus liberos, ea tamen lege, ut 
et parentes et liberi sincero corde te colant, tibi 
serviant, tibi uni placere studeant. Face, Deus 
ceterne, ut in lege tua omnis nostra sit voluptas, :5 
omnis consolatio, a te incipiant omnes nostrae 
actiones, in te desinant. Tibi sit honos, laus et 
gloria. Amen. 

Prid. Eid. Dec. Roistonum hodie perveni cum 
Domino Eliensi, viro magno, et cujus humani-2o 
tati ipse plurimum debeo. Reddat illi Deus suani 
erga me φιλανθρωπίαν. Qui etiam servet uxorem, 
liberos, e£ omnes meos mecum. Amen. 

Eid. Dec. Hodie perfecimus cum serenissimo 
Rege quod heri non potueramus. Deum veneror 25 
supplex, servet optimum Regem, et illo utatur ad 
suam gloriam promovendam. Amen. 

XIX. Áal.Jan. Hodie reversus domum ex iti- 
nere ad Regem, uxorem reperi neque optime 
neque pessime valentem. Tibi, Domine Jesu, et 3o 


“ρος aom mmm. .. 


3 EID. DEC.-12 KAL.JAN.]  ESHMEPIAEX. 908 


uxorem, et me, et liberos omnes commendo sup- 
plex. O benedic nobis, Christe Jesu. Amen. 

xvii. Kal. Jan. Aliquid hodie, sed oppido parum. 
Domine Jesu, respice me, meam, ac meos. Amen. 

Misi hodie ad Regem librum, in quo erant Opuscula 5 
Dudithii etc. edita a Reulero 1610, item discursus episto- 
lares politico-theologici. 

xvil. Kal. Jan. Hodie quoque aut parum, aut 
nihil. Dominus respicere dignetur me, meam, et 
meos. Ámen. IO 

xvi. Kal. Jan. Synaxi Gallieze interfuimus ego, 
uxor, et tota fere domus. Tum ad D. Eliensem 
adii, ob literas D. Bathoniensis, qui etiam ad me 
scripsit Regis jussu repetens chartas quas nuper 
retuleramus. Dominus nostri misereatur. Amen. :5 

xv. Kal. Jan. Apud D. Archiepiscopum hodie 
fui, et cur Deum orarem, ut illum servet Ecclesise 
suze, caussam habui. Tu, Domine, nos tuo prz- 
sidio protege. Amen. 

xlv. Kal. Jan. Apud Decanum Paulinum hodie 2o 
fui cum uxore. Deus nobis benedicat et nostris. 
Amen. 

xi. Καί. Jan. Hodie literas ex Aula accepi: 
nondum, ut video, finis erit tam levis opellze. 
Ego hsec non capio. Te veneror supplex, Deus»; 
seterne, benedicas huie domui. Amen. 

XIL. Kal. Jan. Periit tempus in descriptione 
epistole, quae longum tempus me occupavit sine 
eulpa mea. Deus mihi, me: et meis benedicat. 
Amen. 30 

Bb2 


904. ISAACI CASAUBONI [A. D. τότι. 


XI. Kal. Jan. Aliquid hodie in variis studiis, 
sed tenuitati mezse, Deus, benedice et meis om- 
nibus. 

X. Kal. Jan. Aliquid, sed minimum hodie. Deo 
sit laus, honos et gloria. Amen. 5 
IX. Kal. Jan. ἹΚυριακὴν domi egi propter vehe- 
mentem distillationem. |. Uxor et tota domus 
Gallieze concioni pro more interfuerunt. Deus 
istis pietatis exercitiis benedicat, et nos illustret 
luce veritatis suze. Amen. IO 

virt. Kal. Jan. Literas hodie ab amicis Pari- 
siensibus varias accepi, quze novas serumnas mihi 
afferunt. Sed feremus et perferemus omnia, 
modo tua nobis adsit dextera, Domine Jesu. 
Amen. I5 

vit. Kal. Jan. Cum amicis pastoribus hujus Ec- 
clesi:e in Anglia congregate diem fere totum 
posui. Deus mihi, mec: et meis peccata nostra 
condonet. Amen. 

vi. v. Kal. Jan. In cubiculo uxoris morbus me 2o 
tenuit, et negotia alia procul libris. Deus, mise- 
rere mei, uxoris, Johannis filii et omnium libe- 
rorum. ÀÁmen. 

IV. Kal. Jan. Etiam hodie inter libros non fui, 
sed inter amicos, qui me inviserunt. Dominus; 
nos omnes et nostros servet. Hodie Epistola 
Regis jussu scripta ad Cardinalem Perronium est 
missa. Faxit Deus, ut ad gloriam ipsius promo- 
vendam id aliquid conducat. Amen. 

IH. Kal. Jan. In. cubiculo uxoris morbus me 39 


II KAL. JAN.-PR. KAL. JAN.] ESGHMEPIAEXZX. 905 


tenuit etiam hodie, ubi qusedam legi, plura scripsi 
ad amicos in Galliam, maxime Thuanum. Deus 
benedic familite huic, et me, meam, ac meos 
serva. Amen. 

Prid. Kal. Jan. Etiam hunc diem in cubiculo 5 
uxoris egi propter valetudinem, et otium meum 
lectioni piorum scriptorum impendi. Atque ita 
ad finem anni hujus, Deus immortalis, est per- 
ventum. Cujus anni spatium animo revolvens, 
et tacitus apud me reputans, non possum non 
exclamare, O tuam, Deus benignissime, infinitam 
erga me benignitatem! Stupet animus tante fe- 
licitatis non capax. [Initio anni separatus eram 
ab uxore et liberis: tu mox uxorem et liberorum 
partem adduxisti. Erant res nostre in Gallia 
incompositze et praesentiam uxoris requirebant. 
Fuit igitur ἡ φιλτάτη in patria, et a me ipsos ab- 
fuit sex menses. Interim morbo ipse hic, illa 
Lutetiee sumus tentati. Sparsus etiam est rumor, 
Reginam Galli:e nolle uxori redeundi huc conce- 2o 
dere potestatem, rumor non plane vanus. Nam 
ipsa Regina diserte dixit semel uxori. Mire igitur 
utriusque nostrum animi sunt perturbati, quum 
neque ego honeste possem redire in. Gallias tam 
cito serenissimo Rege optimo relicto, neque uxor 25 
ad me posset accedere, si animum Regina offir- 
maret. Multum ea περιπέτεια me torsit, quae 
etiam τὴν φιλτάτην non mediocriter afflixit. Sit 
nomen Domini benedictum, qui non solum preces 
nostras exaudivit, sed etiam vota ipsa prope-3o 


[9] 


-- 


5 


906 ISAACI CASAUBONI [A. D. 161 t. 


modum superavit. Hhediit ad maritum ἡ θεόσδοτος 
uxor, venere liberi praeter unum omnes, libro- 
rum etiam qui vetabantur afferri, pars non poeni- 
tenda est allata. Omnia itineris tam longi peri- 
cula, omnia terre, omnia maris sunt felicissime 5 
superata. Quid multa? valemus ego, uxor, liberi, 
et alta hic fruimur animi et corporis quiete. 
Christe Jesu, quanta hzec tua est erga nos bonitas! 
Quanta indulgentia! Nam ego, uxor, liberi, pec- 
catores miseri sumus, oculos in cselum attollere τὸ 
indigni sumus: ira tua atque indignatione dig- 
nissimi sumus. Sed tua nimirum, Deus clemen- 
tissime, bonitas inexhausta et infinita vitia nostra 
et peccata licet ψαμμακοσιογάργαρα superavit et | 
vicit. Tegis igitur, Pater optime, culpas nostras 15 
et παραβάσεις non imputas. Gratias tibi, παναγία 
ἐν μονάδι Tpias. Ο da nobis, Deus sancte, bene- 
fielis tuis bene utendo, iram non provocemus. 
Da mihi misero peccatori, ut ad regendam hanc 
domum nihil spectem aliud, nisi ut fiat voluntas 2o 
tua per me et meos. Da uxori et mihi, ut tota 
voluntate, tota animi mente, tuze, IIarep ἐπουράνιε, 
providentie nos permittamus, curas et sollicitu- 
dines nostras a nobis in te devolvamus et dictis 
factisque nominis tui timorem preeferamus. Da; 
liberis nostris, ut in pietate vera educati, pie 
semper vitam instituant, et cum accesserit setas, 
non inutiles ad gloriam tuam vivant. Filium, 
qui in Galliis est, Pater cselestis, respice benigno 
oculo, et in rectam viam illum siste, ac ab idolo- 3o 


ΝΥΝ νὰν...“ 


PR. KAL. JAN.—KAL. JAN.] ESHMEPIAE. 907 


latria purum conserva, nobisque omnibus largire, 
ut in tantis de rebus ad religionem spectantibus 
controversiis non subtiliter disputare, sed tibi 
vivere, hoc est, pie et sancte, discamus.  Sororem 
etiam et alios cognatos serva, bone Deus. Ὁ ex-5 
audi mea supplicis vota, Deus seterne, et nos. 
omnes tuis beneficiis dignos praesta, qui sumus 
natura nostra indignissimi. Exaudi, ὦ θεάνθρωπε 
Jesu Christe, et pretioso tuo sanguine peccata 
nostra dele. Amen. Amen. Amen. 10 


ANNUS DOMINI CIO DC XII. 

Bene habet. Orditur hic annus ἀπὸ τῆς ἸΚυριακῆς. 
Tibi igitur, O sanctissima Τριὰς ἐν μονάδι, hic dies 
sacer esto. lImo ab hoc principio pergat totus 
annus hic sacer tibi esse, et nos sancti. Tibi:s 
animi, mentes, corpora, omnia denique nostra 
sunto, tibi inquam soli, Deus zeterne, ita conse- 
crata, ut nihil faciamus, nihil dicamus, ac ne 
cogitemus quidem, quod Legi tuse ae voluntati 
non sit congruens et veris Christianis conveniens. 2o 
Illustra nos, IIaep ἐπουράνιε, et bea. agnitione ve- 
ritatis ἃ te revelatee in sacrosancto verbo tuo, 
libera nos ab erroribus, qui longe lateque hodie 
obtinent, postquam eo ventum est ut plerique 
summam pietatem putent de rebus ad religionem »;5 
pertinentibus subtiliter et acute disputare. Ita- 
que contrariis opinionibus orbis Christianus mi- 

rum in modum agitatus, professionem gloriosissimi 
nominis disputando de pietate Christiana magis 


908 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


quam Christiane vivendo hodie tuetur. Quid 
hodie tam fixum et gentium consensu probatum 
ac ratum, quod in disputandi materiam non ver- 
tatur? De quo non dubitetur?^ Nam etiam de 
natura tua, Deus seterne, infinite, omnipotens, 
omniscie, novz:e opiniones exoriuntur, et acriter 
defenduntur. Quid autem futurum certi in rebus 
mortalium, si hzec doctrina animis omnium homi- 
num impressa in dubium vocatur? Jam de czeteris 
fidei nostra articulis quze dubitationes hinc inde 
excitentur, triste dictu. Fatemur omnes men- 
suram veri et recti esse τὴν σὴν, ὦ Θεὸς, ἁγίαν γραφὴν, 
et tamen inter illos ipsos, qui in hac parte maxime 
consentiunt, quanta, quam atrox dissensio! pror- 
sus ut ad σβέσιν τῆς ἀληθείας res videatur vergere, 
propter ψύξιν ἀγάπης, nisi tua dextera Ecclesise 
tuse adfuerit βοηθός. In hoc tanto diluvio con- 
trariarum opinionum, da mihi, Deus zeterne, meis- 
que ut ad montes Sacre Scripture tuse confu- 
gientes stationem in illis firmam et stabilem 2o 
inveniamus. Firma fidem nostram, da tantum 

proficere in notitia mysteriorum tuorum, quan- 

tum satis est, ad gloriam tui nominis procu- 

randam et salutem nostram. Fidem in dies auge 

mihi, meze, et meis, et ardens desiderium ea przae- 25 
standi, quae futura sint Majestati tuze grata. Esto 

heec basis nostrarum omnium deliberationum et 

capiendorum consiliorum, ut omnia referamus ad 

tuam gloriam promovendam et vitam pie insti- 

tuendam. Ac quoniam gravis deliberatio immi- 39 


Cn 


Los 


Oo 


-— 


5 


1 INE. cus didis ὦ 


KAL. JAN.—4 NON. JAN.] ESHMEPIAEXZX. 909 


net, si nos Regina in Galliam revocaverit, O ades, 
Πάτερ ἐπουράνιε, et flecte corda nostra ad consilia 
recta. Nos quidem cci sumus, et, quid condu- 
cat nobis et nostris, ignoramus. Quod unum 
possumus Deus Opt. Max. tu: providentiee nos; 
permittimus, tu nostram przeteritam vitam tege, 
et, quod superest, rege. Benedic huie languenti 
jamdudum domui, et jacturam rei familiaris, 
quam fecimus, sarci, ac πολλαπλασίαζε, Si ea est 
voluntas tua. Respice parentes, respice liberos, 
omnibus tui timorem largire, animisque om- 
nium veram pietatem infunde. Σοῦ γὰρ τὸ δῶρον 
ἀνθρωπίνη μελέτῃ οὐκ ἐφικτόν. Filium, qui in Galliis 
est, siste in rectam viam, et, mei et illius mi- 
sertus, uxoris nutantem firma valetudinem et 
meam. Studiis meis benedice; liberis docilem 
animum et ingenium tribue. sSorori et omnibus 
πρὸς γένος rectam consiliorum viam ostende, et 
necessaria subministra. O exaudi, Deus immor- 
talis, per Filium tuum τὸν μονογενῆ Κύριον ἡμῶν 20 
Jesum Christum, qui una tecum, Deus Pater, 
Deus ipse, et Spiritu Sancto Deo, sine principio, 
sine fine regnat, regnaturus εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Amen. Amen. Amen. 

Kal. Jan. Synaxi Gallieze hodie interfuimus. 25 
Dominus Jesus mihi, mes et meis benedicat. 
Hodie etiam Rex serenissimus novum negotium 
mihi imposuit, sed paucorum, σὺν Θεῷ, dierum. 
Amen. 

Iv. Non. Jan. Apud Legatum hodie pransus, 39 


Oo 


5 


910 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


didici ab eo velle Reginam me brevi revocare. 
Domine Jesu, ades, et mei, mes, et meorum 
miserere. Amen. 

πι. /Von. Jan. Regi hodie adfui prandenti, et de 
variis rebus sermones cum ejus Majestate habui. 5 
Deus illum protegat, et hanc domum servet. Amen. 

Prid. Non. Jan. Nativitatem Domini apud Re- 
gem celebravi, sed prius in mea parcecia Coense 
Domini participavi. Deus immortalis, pietatem 
veram animo instillet meo et omnium meorum. 1o 
Amen. 

Non. Jan. Synaxi Gallieze hodie interfui cum 
uxore et familia: deinde apud D. Maiernium 
sumus pransi. Θεῷ χάρις. 

vii. Zid. Jan. Literee hodie Parisis venerunt τς 
multae, quarum nonnulke valde me sollicitum 
habent propter ruinas domus mez e calamitate 
Genevae accepta exorientes. Domine Jesu, da 
rectum consilium et miserere. Amen. 

vit. Zid. Jan. Deus seterne, serva hanc domum 2o 
inter incommoda non parva versantem per Jesum 
Christum Filium tuum. Amen. 

γι. Eid. Jan. Sacri synaxi Gallieze ego et mei 
interfuimus ; et inde ad Regem profectus, cum- 
que eo locutus, cum uxore reliquum fere diem 2 ς 
posui de nostris negotiis deliberantes. Sed, O 
Deus, respice nos et statum nostrum per Jesum 
Christum Filium tuum. Amen. 

v. Eid. Jan. Literze ad varios, et cum D. Archi- 
episcopo sermones. Θεῷ τῷ πανελέῳ χάρις. 30 


3 NON. JAN.—3 EID. JAN.] ESHMEPIAEZ. 911 


IV. Eid. Jan. Apud Regem hodie fui, et diu 
cum ejus Majestate sum locutus: tum literas 
varias scripsi. [ta finitus est annus Anglicano 
caleulo. Sit Deo Opt. Max. honos, laus et gloria. 
Amen. 5 

II. Lid. Ja». Erat hoc principium anni in 
Anglia, quem orsi sumus a lectione et auditione 
verbi Dei in synaxi Gallica. Legi deinde per 
occasionem D. Marte libros De jurisdictione etc. 
Multaque in eo auctore observavi principibus 1o 
infesta. Percurri et libros Henrici Henriquez, 
quorum est inscriptio j$Swmm«e Theologie moralis 
tomus pfimus. Continet plures libros, quorum 
hee sunt argumenta, Liber de fine hominis. In 
synopsi hic liber ezeteris przeponitur, sed in ipso :5 
opere omnibus subjicitur. I. De sacramentis in 
genere. 1L. De baptismo. III. De sacramento 
confirmationis et extreme unctionis. IV. De 
poenitentiete sacramento et virtute, et de contri- 
tione, quze est prima pars materie. V. sive De2zo 
poenitentice sacramento lib. n. VI. De clavibus 
Ecclesie pro foro poenitentie, qui est De poeni- 
tentia lib. ur. VII. De clavibus pro indulgentiis. 
VIII. De Eucharistize sacramento. IX. De sacri- 
ficio Misse. X. De ordinis sacramento. XI. De; 
matrimonii sacramento. XII. De impedimentis 
matrimonii. XIII. De excommunicationis cen- 
sura. XIV. De irregularitatis impedimento. 
Auctor est eruditus et laboriosus.  Complexus 


DU" 


912 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


in eo opere summam doctrinzee Roman:e in illis 
materiis hodie regnantem. Est vero tota doc- 
trina eorum librorum e Scholasticis eque recen- 
tioribus scriptis petita. Tuetur omnia absurda, 
aut temere introducta. Ut in Ze fine hominis,s5 
sub finem confidenter asserit in futura vita bea- 
tos esse donandos corona aurea, pr:eterquam, 
ait, dabuntur tres aureolze Virgini, Doctori, aut 
Martyri: hec aureola, ait, non est in corpore 
sed in anima. Fortasse, ait, in manu Martyris 1o 
erit quasi ramus ex palma, ut in cicatricibus et 
loco martyri erit eximius splendor, in Doctore 
quasi subviridis ramus, etc.  Piget ineptiarum. 
Ejusdem libri eap. xxi. fuse disputat de Anti- 
christo qualem describunt Pontificii. Cap. xxx. 15 
docet igneam poenam purgatorii esse acerbiorem 
quam fuerit cruciatus martyrum, et quam fuit 
dolor animse Christi in passione: et patiuntur 
varia poenarum genera: prope exitum tamen 
poena mitigatur ante introitum glorie. Ibidem 2o 
asserit certo destinari sub terra quatuor recep- 
tacula animarum : I. Infernum in centro terrae. 
II. Paullo superius locus purgatorii. III. Limbus 
puerorum. IV. Limbus Patrum sanctorum, quos 
Christus ad inferos descendens beatificavit. Hie; 
locus vaeuus jam est: ut post diem judicii vacuus 
erit locus purgatorii, fortasse ut amplietur cir- 
cumquaque locus Inferni. En ineptias. Revoca, 
Domine, hzec przeclara ingenia ad notitiam accu- 


| 
; 


3 EID. JAN.—18 KAL. FEB.] ESHMEPIAEX. 913 


ratam doctrinze tuze czelestis. Da etiam mihi, 
mes, ac meis, ut pie et sancte hune annum et 
vitam totam exigamus. Amen. 

Antichristum conantur nostris applicare Pontificii, id- 
que facete. Vide Bozium in Signis etc., signo 56. p. 529,5 
et in signo 100, tomo 249 in fine. 

Prid. Eid. Jan. O Domine Jesu, Patrone et 
Domine mi unice, ades, et familiam hane solito 
favore prosequere. Deo Patri, Filio et Spiritu 
Sancto sit honos, laus et gloria. Amen. 1o 

Fd. Jan. Liberalitatem serenissimi Regis hodie 
sum expertus, missis ab ejus Majestate nomine 
Strenarum quatuor vasis argenteis, inter quze est 
salinum sane egregium. Deus illi, et ejus domui, 
et sanguini regio benedicat; necnon D. Archi-:5; 
episcopo, qui etiam ipse poculum misit satis 
grande. Ο serva τοὺς ἐμοὺς εὐεργέτας, benigne 
Deus, et mihi meisque veram pietatem instilla, 
per Jesum Christum, qui una cum Deo Patre et 
Deo Spiritu Sancto regnat, zeternumque regnabit. 2o 
Amen. | 

xix. Kal. Feb. In epistolis Gregorii VII. hodie 
multus fui, et quum de ejus ambitione pessime 
sentiam, doctrinam tamen illius in epistolis magni 
facio. Tu, Domine Jesu, da mihi, mes, et meis»; 
tibi servire pia mente. Amen. 

xvi. Áa/. Feb. Apud serenissimum Regem 
hodie fui, et pro munere recente gratias egi. 
Dominus Jesus ejus Majestatem servet, et quic- 
quid illi charum. Det etiam ὁ ἐπουράνιος [Τ]ατὴρ 30 


914. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1612: 


mihi, mec: et meis sentire et facere sibi grata. 
Amen. 

xvit. Kal. Feb. Pauca hodie ob profectionem ad 
D. Regem. . Deus benedicat ceptis. Amen. 

xvi. Kal. Feb. Apud Archiepiscopum hodie fui, 5 
et de nupero dono gratias egi, debitorem illi 
Deum Opt. Max. delegans. Deus illum servet, 
et benedicat huic domui. Amen. 

xv. Kal. Feb. Gravissimos capitis dolores ex- 
pertus hae nocte non multum egi. Θεῷ χάρις 
καὶ δόξα. | 

xiv. Kal. Feb. Gravissimos hodie quoque cru- 
ciatus expertus in oculo dextro et vicina parte 
capitis in cubiculo uxoris me continui, et cum 
amicis fere diem egi. Deus πολυέλεε, respice me, 15 
meam, et meos. Amen. : 

xir. Kal. Feb. Meliuscule hodie valui. Θεῷ xapis. 
Amen. 

xil. Kal. Feb. Sacre synaxi hodie cum tota 
familia Dei gratia interfui. Ο respice hanc do-2o 
mum, Deus seterne. Amen. 

x1. Kal. Feb. Cum amicis hodie fui D. Capello, 
Maiernio et Thorio , quos Deus servet, et me, 
meam et meos cum illis. Amen. 

x. Kal. Feb. Domine, benedic domui huie om-25 
nibus modis per Jesum Christum Filium tuum. 
Amen. 

IX. Kal. Feb. Sollicitus hsec seribo, et animi 
anxius. Nam de patria rumores obscuri serun- 
tur illaetabiles. Domine Deus, serva Regem, Re- 5o 


o 


17 KAL. FEB.-PR. NON. FEB.] ESHMEPIAESX. 915 


ginam, et regnum ; neenon huic domui benedice 
per Jesum Christum Filium tuum. Amen. 

vir. Δ αἱ. Feb. De Gallia nihildum, et spero ἐν 
Κυρίῳ meliora. Tu, Deus :eterne, mihi, et meze, 
ac meis benedice. Amen. 5 

vit. Kal. Feb. Hodie literas a D. Thuano accepi, 
sed ἑώλους, et in quibus nihil quod me sollicitu- 
dine liberet. Deus servet patriam, et benedicat 
huic domui. Amen. 

γι. Kal. Feb. Aliquid hodie, etsi non multum. Θεῷ το 
χάρις, qui respiciat propitius hanc domum. Amen. 

v. Kal. Feb. Hodie aliquid, Dei gratia, cui honos 
et laus. Amen. 

IV. Kal. Feb. Concio cum uxore et familia: de- 
inde amici, et studia. Θεῴ χάρις. 15 
II. Kal. Feb. Pauca hodie, et fere nihil. Deus 
mei, meze, et meorum rationem ducat, et omnium 

misereatur. Amen. 

Prid. Kal. Feb. Aliquid hodie Dei beneficio, cui 
honos, laus et gloria. Amen. 20 
Kal. Feb. Benedic, Domine Jesu, mihi, me:e, 
meis, et da nobis omnibus hunc mensem et to- 

tam vitam tuo cultui impendere. Amen. 
IV. Non. Feb. Aliquid, sed non quantum opta- 
bamus. Θεῴ χάρις. 25 
πι. Vom. Feb. Aliquid hodie. Deo gratia, et 
honos, qui hane domum servet. Amen. 

Prid. Non. Feb. Etiam hodie aliquid, et scriptze 
literee ad Bertium et Vorstium. Deus medeatur 
Ecclesie suze malis. Amen. 30 


916 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


Non. Feb. Synaxis, amici, studia. Θεῷ χάρις, qui 
me, meam, et meos servet. Amen. 

vii. μια. Feb. Hodie aecepi orationem Martil- 
lerii contra Jesuitas, et mire laudavi. Deus im- 
mortalis servet illum, servet omnes bonos et; 
universum regnum: statuat de me et meis quod 
futurum est utile ad gloriam ipsius et salutem 
nostram. Amen. 

vi. Eid. Feb. Aliquid hodie, sed exspectatio 
mea est in Domino. Amen. 10 
vi. /id. Feb. Aliquid hodie. Deus seternus fa- 

miliee univers:e et studiis benedicat. Amen. 

v. Eid. Feb. Parum hodie. Deus nostri mise- 
reatur. Amen. 

IV. Eid. Feb. lgnosce, Pater indulgentissime, t5 
peccatis meis, mes, et meorum per Jesum Chri- 
stum τὸν σωτῆρα TOU κόσμου. Amen. 

In. Eid. Feb. Aliquid in penso hodie. Θεῷ τῷ 
πανελέῳ χάρις. 

Prid. Eid. Μ᾿ οὗ. Sacrse synaxi hodie interfui, et 2o 
cum meis Gallis S. Coenze Domini sum factus par- 
ticeps. Optarem quidem plura veteris disciplinae 
vestigia in nostris Ecclesiis extare, sed ego pri- 
vatus sum, et obstinatio Pontificiorum me terret. 
Utinam per linguze Anglican: peritiam liceret 
mihi Anglo fieri hac in parte. Sed tu, Domine 
Jesu, respice me, meam et meos. Amen. 

Eid. Feb. Apud amicos fui hodie D. Decanum 
et D. Eliensem, quos solos Anglorum familiares 
habeo: tum in penso aliquid. Deo laus et honos. 3o 


t2 
Ca 


NON. FEB.—13 KAL. MAR. ] ESHMEPIAESZ. 917 


xvi. Kal. Mar. Aliquid hodie, Dei gratia, in 
penso. Deus, spero in te. Amen. 

xv. Kal. Mar. Studia, quibus benedicat Deus, 
et nos omnes fingere velit sibi gratos. Amen. 

xlv. Kal. Mar. Literze, studia, preces ad Deum 5 
τὸν ἐμὸν σωτῆρα καὶ τῶν ἐμῶν. ᾿Αμήν. 

xir. Kal. Mar. Matutini temporis partem amisi 
invitatus a D. Legato Regis Christianissimi: reli- 
quum in studiis posui ut dabatur. Atque ita 
exactus est annus hic vitae mese. Utinam, Pater το 
czelestis, possem pie gloriari, et hunc annum et 
superiores ita me egisse, ut aliquid saltem possem 
confidere fecisse me tibi gratum. Utinam ita 
vias meas direxissem, ut hane παρρησίαν possem 
mihi assumere. Sed non sinit me anteacte vitae τς 
conscientia vel cogitare de me aliquid simile. 
Quid enim ego sum, nisi infelix peccator? et eo 
quidem gravior peccator, quod voluntatem tuam, 
Deus immortalis, non ita ignoro, ut possim igno- 
rantiam praetexere. Scio nihil tuse Sanctze Ma- 2o 
jestati placere, quod non sit sanctum, purum, et 
Legi tuze congruens. Scio, quae praemia bonos, 
quae supplicia malos maneant. Et quum hoc 
sciam, non cesso tamen, Deus seterne, tuum tre- 
mendum Numen peccatis meis provocare. Video5 
infelix meliora, proboque, deteriora sequor. Sen- 
tio in me singulis horis, singulis momentis pug- 
nam inter spiritum et carnem: cupio vinci car- 
nem: cupio vivere spiritu: cupio mori huie 
mundo: cupio vivere Christo. Sed, O miserum 3o 

VOL. II. G6 


918 ISAACI CASAUBONI 9 Τ᾿ δέ: 


me, quam longe abest ἃ voluntate mea facultas ! 
Te appello, ter sancte Deus, inchoatzee in me 
bon:e voluntatis testem. Sed noli, Pater sancte, 
ex operibus meis me judicare. Quin potius san- 
guine pretioso Filii tui τοῦ μονογενοῦς me munda, 5 
et mundus ero. Da mihi hanc fidem, et fidem 
veram, qu:e crescat quotidie, ut ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ 
ad obsequium tuz voluntatis me quam humil- 
lime componam. At quoniam personam mihi 
multiplicem tua providentia imposuit, fac voca- 1o 
tionis mecze semper meminerim. Maritus sum: 
pater sum: frater sum: affinis sum non pau- 
corum. 198, qui solus potes, presstem me erga 
uxorem, liberos, sororem, cognatos, affines qua- 
lem esse me honestas, virtus, et vera pietas ju-:5 
bent. Quod autem per varios casus dedit mihi | 
tua Majestas hunc annum exigere sine graviore 

noxa aut querella, ago tibi supplex, Deus seterne, | 
non quas debeo, neque enim possum, πολλοῦ γε 
καὶ δεῖ, μᾶλλον δὲ ToU παντὸς, Sed ago tamen tibi, 2o 
ὦ τρισάγιε Θεὸς, quantas possum maximas gratias. 
Scio, Deus seterne, quiequid boni sum nactus in 
hac misera vita, id totum muneris esse tui, esse- 
que ea totidem tuze ἀφάτου καὶ ἀνεκδιηγήτου χρη- 
στότητος Certissima argumenta. Ὁ perge, bone?s 
Deus, tuà me, meam, ac meos clementia prose- 
qui, et peccata nostra tegere per Dominum nos- 
trum Jesum Christum, eui una cum Deo Patre 
et Spiritu Sancto sit et nunc et semper honos, 
laus, et oloria εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 30 


- 


13 KAL. MAR. | EOSHMEPIAEXX. 919 


ANNUS ViTA LIV. 


Jam ille quidem inchoatur tuo singulari erga 
miserum me peccatorem beneficio, O Deus salu- 
tis mesde. Atque ego magna ardeo cupiditate et 
hunc annum eft quicquid superest vitze tibi hono- 
rique tuo consecrandi. Cupio prioris vitze pec- 
cata et delicta omnia mea posterioribus factis 
obruere, nihil facere, nihil dicere, nihil cogitare, 
quod vere Christianum non deceat. Cupio stu- 
dia mea, et hoc maxime opus, quod habeo jam 
prae manibus, glorize nominis tui promovendee in- 
servire. Denique quantus quantus sum, impen- 
dere me, et mea omnia servitio tui, Deus zeterne, 
Numinis opto, ac vehementissime discupio. Ne 
respue, Pater, hoc quantulumcunque est bonae 
voluntatis mese sacrificium. Da velle semper 
quae sint pia, justa, sancta: da posse pie perfi- 
cere quae fuero pie aggressus. Scit tua, Deus 
immortalis, Majestas quantum hisce humeris onus 


U 


το 


-—- 
C 


incumbat rei familiaris et famili:ee tam ample 2o 


cura, eamque ad provinciam quam male sim ἃ 
natura comparatus, ne id quidem nescis, Deus 
πολυέλεε. Ea igitur cura et στοργὴ φυσικὴ ne me 
& plis inceptis avocet, aut transversum nescio 
quo in avia rapiat, ipse presta; nos vires et cor- 
poris et ingenii plane deficiunt. In te uno, ὦ 
ἐπουράνιε ILaep, meze omnes mihi spes sunt sitze, 
tuo unius przesidio fretus, tua benignitate nixus 
et recreatus securus agam. Face, Deus immor- 
σΌ 


2G 
zit. 


920 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


talis, huie semper ancorzxe ego, mea, et mei omnes 
semper innitamur, utque ope tua freti mundo 
renuntiemus, tibi uni placere satagamus, te pura 
mente colamus, in tua unius cura et paterna 
providentia ἐπαναπαυώμεθα. O preces meas exaudi, 5 
Deus sancte, et meos, mez, meorumque omnium 
gressus dirige, per Jesum Christum τὸν μονογενῆ 
cov Υἱὸν, τὸν μονώτατον TOU κόσμου Σωτῆρα, qui una 
cum Deo Patre et Deo Spiritu Sancto Deus ipse 
τῷ llarpi ὁμοούσιος Sine principio, sine fine regnat, 1o 
vincit, imperat εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.  lévorro, 
γένοιτο. Amen. 

xi. Kal. Mar. In penso non ita dudum suscepto 
plures horas posui. Faxit Dominus Jesus, ut ad 
sui nominis gloriam et Ecclesise :edificationem 15 
haec referantur, quie jam meditor. Qui etiam, 
pro sua infinita bonitate, servet me, meam, ac 
meos ἀπημάντους. Amen. 

xi. Kal. Mar. Sacree synaxi hodie interfuimus. 
Laus Deo sancto. 20 
x. Kal. Mar. Hodie jussus sum a Rege ut se 
convenirem proximo die Jovis. Deus illum ser- 
vet, et regnum, qui etiam huic domui benedicat. 

Amen. 

IX. Kal. Mar. Hodie nonum Baronii tomum 25 
pereurrere absolvi, atque hodie apud D. Archi- 
episcopum fui dignissimum eo loco preesulem. 
Θεῷ χάρις, qui me, meam, et meos servet. Amen. 

vii. Kal. Mar. Apud Legatum fui hodie. Deus 
ceterne, serva nos omnes. Amen. 30 


É 


/. 12 KAL. MAR.—Ó NON. MAR.] EOHMEPIAEX. 921 


vit. Kal. Mar. Ad Regem, ut jussus fui, profi- 
| ciscor, te venerans, Deus immortalis, ut digneris 
| ita mentem linguamque dirigere, ut apud Prin- 
cipem nihil dicam, nihil cogitem, atque adeo per 
totius vitae curriculum nihil mediter, quod non 5 
referatur ad nominis tui gloriam, Ecclesie tuze 
sedificationem, et meam ae meorum salutem. 
Serva me in itinere: servà meam et meos 
à quibus discedo, et qui ubique sunt locorum. 
Amen. Amen. 10 

vi. Kal. Mar. Reversus a Rege parum valui, 
neque optime valentem uxorem inveni. Sed mox, 
spero, valebimus, teque adeo, ὦ σῶτερ, ut valea- 
mus nos et nostri omnes, supplex oro. Amen. 

v. Kal. Mar. Ad literas scribendas animum :5 
applicui, plures dies futurus in eo negotio occu- 
patus. Θεὸς, ἐλέαιρε. Amen. 

IV. Kal. Mar. Aurelium pastorem hodie con- 
cionantem audivi et Deum laudavi. Θεῷ χάρις. 

πι. Καί. Mar. .Literze, aliud nihil. Deus ἐλέαιρε. 2o 
Amen. 

Prid. Kal. Mar. Adii hodie S. Regem, cras etiam 
adire jussus. Serva illum, Domine, et universo 
regno benedice, et nobis omnibus, qui in illo 
sumus καὶ τοῖς λοιποῖς τοῖς ἐν γένει. Amen. 25 

Kal. Mar. Regi hodie adfui, et varia ab eo 
mandata accepi. Dei nomen sit benedictum. 
Amen. 

γι. Non. Mar. Hodie discessit a nobis Isaacus 
Chabanzeus studiorum caussa Lutetiam repetens. 3o 


022 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


Domine Jesu, serva illum euntem, serva et nos, 
qui manemus. Amen. 

v. Non. Mar. Filiola segrota nos sollicitos habet, 
Chaban:eus etiam, qui, ut speramus, brevi trans- 
missurus est mare. Deus seterne, et hos serva,s 
et nos omnes protege. Amen. 

IV. Non. Mar. Synaxi sacre hodie interfuimus, 
Θεοῦ χάριτι, qui me, meam, et meos servet, et Cha- 
banseeo maria jam naviganti, ut spero, vel mox 
navigaturo adsit propitius. Amen. 1o 

in. Aon. Mar. In penso hodie fuimus, cui et 
universae domui benedicat Deus. Amen. 

Prid. Non. Mar. Deus seterne, peccatis nostris 
et nostrorum ignosce, et nos serva, quique ad nos 
pertinent. Amen. ἐς 

Non. αν. ln penso fuimus assidui. Deus, 
benedic inceptis meis et meorum. Amen. 

vir. μια. Mar. ln penso etiam hodie assidui 
fuimus. [960 sit laus, honos, et gloria. Amen. 

vi. Eid. αν. "Τὰ ἐγκύκλια, Dei beneficio, 4] 20 
nos omnes servet. Amen. 

vi. £d. Mar. 'Tà ἐγκύκλια Θεῷ χάρις. 

v. Eid. Mar. 'T'à ἐγκύκλια ut die sacro. Oeo xapis. 
Iv. Eid. Mar. Deus mihi, meze, meisque omni- 
bus adsit, nos servet, et veram pietatem doceat. 25 
Mihi autem silentium mei Chabanzsi est moles- 

tum. Sed in te spes mea, Deus Israel. Amen. 

in. Eid. Mar. Hodie a Chabanszo meo literas 
accepi, sed éóAove in ipsa Anglia scriptas. Deus 
et nos omnes et illum servet. Amen. 3o 


í 
1 
i 
᾿ 
i 
! 


5NON.MAR.—IO ΚΑΙ, APR.] EGHMEPIAEZ. 023 


Prid. Eid. Mar. Chabanzeus meus est in Gallia, 
quod hodie didici. Deus eterne, serva illum et 
me, meam, ac meos. 

Eid. Mar. 'Tà ἐγκύκλια ἴῃ penso suscepto, cui, 
O Deus, benedicito, et universe huic domui per; 
Jesum Christum. Amen. 

xvH. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια' Θεῷ χάρις, qui nos 
omnes servet. Amen. 

xvi. Kal. Apr. Ta ἐγκύκλια in suscepto penso 
Baroniano, cui operi et reliquis meis et meze, et το 
meorumque omnium inceptis, Deus immortalis 
benedicat per Jesum Christum. Amen. 

xv. Kal. Apr. Sacree synaxi Gallieze hodie in- 
terfuimmus ego et uxor, et pars liberorum. Domine 
Jesu, serva nos, et ignosce peccatis nostris. Amen. τς 

xIv. Kal. Apr. Qui heri sero admodum ex aula 
rediissemus, et admodum defessi, paullo serius 
surreximus : deinde in penso toti fuimus. | Deus 
mihi, meze, et meis dignetur benedicere. Amen. 

xul. Λ αἰ. Apr. In penso hodie fuimus. Θεῷ 2o 
χάρις. Amen. 

xi. Λ' αἰ. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

Xl. Kal. Apr. 'l'à ἐγκύκλια in. penso, Θεὸς ἐλεαίροι 
ἡμᾶς τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ. ᾿Αμήν. 

ΣΧ, Kal. Apr. Parans me, si Deus benedixerit, 2; 
ad disputationem contra Baronium, operis ἰχνο- 
γραφίαν rudem hodie absolvi. Te supplex vene- 
ror, Deus sterne, velis, faxisque ut omnes mei 
meorumque conatus ad nominis tui gloriam et 
Ecclesise tuse sedificeationem referantur. Amen. 30 


924. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


IX. Καί. Apr. 'Γὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

viuit. Kal. Apr. Diem sacrum pro more Dei cul- 
tui et Regis ministerio impendimus. Domine 
Jesu, miserere nostri et serva hane domum. 
Amen. 3 

vir. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Amen. 

γι. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια et iter ad Regem. To 


Θεῷ χάρις. 
v. Kal. Apr. 'Γὰ ἐγκύκλια fuique in libris ad 
propositum. Θεῴ xapis. το 


IV. Kal. Apr. Tà ἐγκύκλια. Hodie cum jussu 
Regis traderem typographo, litere venerunt a 
Chabanszo meo cum libello eodem Lutetisze edito. 
Faxit Deus non sit ea opella inutilis: et mihi, 
meae, et meis benedicat. Amen. I5 

rr. Καί. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Oeo χάρις. Amen. 

Prid. Kal. Apr. Quam sollicitum me habet filii 
tot jam mensium silentium! Neque enimvero 
meus Chabansus officio fungitur hace in parte. 
Deus respiciat universam domum. Amen. 20 

Kal. Apr. De more sacrum diem concioni audi- 
enda impendi, et ministerio Regis, qui accepto 
perditissimi nebulonis Peleterii libro novo novum 
onus mihi injunxit. Sed leve est id totum nego- 
tium, et Deus, spero, mihi meisque aderit. Amen.2»; 

IV. Non. Apr. 'là ἐγκύκλια pene omissa, dum 
mane totum pono in aula. Deus ceptis bene- 
dicat meis et meorum. Amen. 

1t. /Von. Apr. Obruor curis: urgent amici literis 
suis, modo Graecis, modo Latinis, urget Rex, eto 


C9 ——r—c——— Az NPX « 


À 


QKAL.APR.-I8 ΚΑΤ. MAIL.] | EGHMEPIAEXZX. 925 


pensum quotidianum exigit. Quid faciam? Deus 
seterne, vires suffice hisce laboribus, et domui 
huie benedice. Amen. 
Prid. Non. Apr. Quod bene vertat, in penso 
totum diem multi fuimus. Θεῷ χάρις. j 
Non. Apr. Avocamur, hei mihi, a studiis, nimis 
siepe. Deus seterne, benedic huic domui. Amen. 

viu. Eid. Apr. Hodie epistolam cepimus scri- 
bere ad Edmundum Legatum, ubi de Pellione. 
Deus benedicat et illi paucarum horarum opel- 19 
lulze, et mihi meseque ac meis. Amen. 

vir. Zid. Apr. Deus ades, et haierentem adjuva. 
Amen. 

γι. Eid. Apr. Dies Κυριακὴ impensa varie. Mane 
epistola ad D. Edmundum Legatum sibi vindi- '5 
cavit, deinde Rex. A coena literas Lutetia accepi, 
et tibi, Deus seterne, gratias egi. O serva hanc 
domum. Amen. 

v. Eid. Apr. Deus ades, rege me, rege meam 
et meos. Amen. 20 

Iv. Eid. Apr. Epistolam, ubi de Peleterio Gallo, 
hodie absolvi. Deus servet nos et nostra. Amen. 

ur. id. Apr. 'Tà ἐγκύκλια hodie repetiimus. Oeo 
χάρις. 

Prid. Eid. Apr. Deus benedicat mihi, meze, οὐ 25 
meis. Amen. 

Eid. Apr. 'Tà ἐγκύκλια. Sed morbus uxoris male 
me habet. Tu, Deus seterne, respice hanc do- 
mum. Amen. 

ΧΥ͂ΠΙ. Kal. Mai. In Cypriano diem posui. Uti-3o 


-— 


926 ISAACI CASAUDBONI [4. D. 1612. 


nam tales servos suos Dei benignitas Ecclesize 
dare dignetur, qui nos servet et nostros qui ubi- 
que locorum sunt. Amen. 

xvir. Kal. Mai. ln aula diem fere egi, et con- 
cionantem D. Archiepiscopum intellexi, si tamen 5 
intelligere dici potest qui vocem ignotam parum 
capiat. Deus ades mihi, me:e, et meis. Amen. 

xvi. Καί. Mai. Literee hodie ad amicos Hol- 
landos me cum aliis curis occuparunt. Τῷ Θεῷ 
χάρις. 1O 

xv. Kal. Mai. Apud Regem hodie fuimus, et 
magnam diei partem alibi quam inter libros egi- 
mus. Deus huic domo benedicat. Amen. 

xiv. Kal. Mai. Apud Principem hodie fuimus : 
deinde studiis aliquot horas dedimus. Θεῷ 90£a 1:5 
καὶ χάρις. 

xii Καί. Mai. Hodie pransus apud D. Elien- 
sem, a prandio cum uxore interfui lotioni pedum 
pauperum, quie fit in hae Ecclesia egregie. Θεῷ 
χάρις. 20 

xit. Kal. Mai. ln Chrysostomo fui et hodie, 
legique multa illius, praesertim quie scripsit in 
caput vr. Johannis. Deus det mihi et meis illam 
doctrinam capere ut pium decet. Nos in illa 
cogitatione et sepe alias, et nunc cum maxime5 
sumus, quia die Domini Pascha futurum est, 
quod, volente Deo, cum Anglis sumus celebraturi. 
Ita velit Deus, et nobis veram lucem velit afful- 
gere, et pro sua misericordia peccata nostra om- 
nium deleat. Amen. 30 


17 KAL. MAI.-7 KAL. MaA.]  ESHMEPIAEX. 927 


xi. Kal. Mai. In piis meditationibus, et lectione 
librorum meliorum, prsesertim Chrysostomi, diem 
posui. Atque utinam det mihi Dominus Jesus 
ita proficere in cognitione veritatis ut vita omnis 

| mea pietatem sapiat. Utinam die crastino sic5 
ad sacram mensam accedam, ut pium decet. 
Quod, O Servator mundi, da mihi, supplex te 
veneror, per Jesum Christum Filium tuum uni- 
genitum, cui una cum Patre et Spiritu Sancto sit 
honos et gloria εἰς αἰῶνας. Amen. 1o 

x. Kal. Mai. Quod felix et faustum sit, hodie 
cum Ecclesia Anglicana in Regis sacello commu- 
nicavi S. Coenze Domini: in posteriore concione 
adfui Regi communicanti, et pietatem optimi 
Principis magna cum voluptate animadverti. 15 
Deus servet Regem, regiam domum, et regnum. 
Det etiam mihi, mez, et meis pura mente sibi- 
inservire, praestetque idem Opt. Max. Servator 
noster valentem uxorem, quae nunc parum valet. 
Amen. τὸ" 20 

IX. Kal. Mai. ἴῃ Chrysostomo et hodie fui non 
sine pia voluptate, tu, Domine, fac, non sine utili- 
tate; et mihi, meae, ac meis benedic. Amen. 

vit. Kal. Mai. Apud Regem hodie fui, et de 
Gallia audivi parum leta. Dominus mala con-2; 
silia mutet in melius, idemque hanc domum ser- 
vet. Amen. 

vit. Kal. Mai. Literas Cantuaria hodie accepi 
et partem pensionis annus. Deus det frui hoc 
otio ad sui nominis gloriam. Amen. | 30 


928 ISAACI CASAUBONI [αὐ 1619; 


vi. Kal. Mai. Parum aut nihil. Deus, nos re- 
spice. Amen. 

v. Kal. Mai. Quod Deus Opt. Max. consilium 
velit fortunare ; post longam deliberationem, lon- 
gam meditationem et prseparationem, hodie ac-5 
cinxi me scriptioni Antibaronianz. Scis tu, bone 
Jesu, nulla me adduci levitate, nulla inanis glo- 
riolze titillatione, sed sola cupiditate veritatis de- 
fendendsze, in re preesertim tanti momenti. Nam 
quum multa sint justa reprehensione digna apud τὸ 
Baronium in Annalibus, nihil tamen est in quo 
plus ille operze posuerit quam ut Paps:e Romani 
tyrannidem in Ecclesia universam et maxime in 
Reges et Principes confirmaret. Vident omnes 
quo hzec doctrina jam pervenerit, quos progressus 15 
fecerit, et quotidie faciat, quot tristia exempla 
ab illo fonte manantia prodierint. Tibi magne 
mundi Rector, eam tyrannidem probari nec credo, 
nec, ut credam, adduci unquam potero. Putamus 
eos, qui pro sua virili huie errori sese opponunt, 2o 
et recte facere, et Deo veritatis vindici gratum 
offerre sacrificium. . Hoc fretus, et spe omni mea 
in Dei auxilio posita, aggredior polire quz du- 
dum observari et editioni illa parare.  Veneror 
supremum Numen, adsit conatibus meis, det veri- 25 
tatis notitiam, liberet mentem ab erroribus, ser- 
vet me, meam, et meos ἀπημάντους per Jesum 
Christum unieum mundi Servatorem, cui una 
cum Patre et Spiritu Sancto sit laus, honos et 
gloria in sdeternum. Amen. 30 


6 KAL. MAI.—NON. MAI. ] EOSHMEPIAESZ. 929 


IV. Kal. Mai. Primum versum cogitati operis 
nondum posui, e£ multze me quotidie curse avo- 
cant atque impediunt. Dominus Jesus benedicat 
mihi, meze, et meis, et cepta fortunet. 

r1. Kal. Mai. Concio, Rex, amici: dies totus. Da, 5 
Domine, in tui timore quotidie crescere. Amen. 

Prid. Kal. Mai. Paucas hodie horas studiis im- 
pendi, fui enim apud Archiepiscopum et D. Comi- 

. tem Hanoniz invisi. Θεῷ χάρις. 

Kal. Mai. Quod Deus fortunet, mensem ingres- τὸ 
sus sum, qui, nisi fallor, dabit principium operi 
quod paramus, volente et faciente Deo, qui nos 
omnes servet. Amen. 

vi. Non. Mai. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῴ χάρις, qui nostri 
misereatur. Amen. I5 
v. Non. Mai. Literze hodie toto fere die scriptae, 
quum interim de rebus meis nullas ipse accipiam. 

Deus, ades. Amen. 

Iv. Non. Mai. Hodie didici Schoppium adversus 
me scripsisse. Exspecto avide id scriptum.  Sed2o 
tu, Domine, dà tui timorem mihi, mez, et meis. 
Amen. 

in. Jon. Ma;. Paucas horas posui in studiis. 
Deus adsit mihi, meze, et meis. Amen. 

Prid. Non. Mai. Diem sacrum in concione Gal-255 
lica de more posui et apud Regem, deinde cum 
Duce Dullionzo fui, qui hodie appulit. Θεῷ xapis. 

Non. Mai. Hodie literas accepi a Chabanzeo et 
amicis, sed me Chabanseus male tractat. Deus 
sieterne, da consilium rectum. Amen. 30 


930 ISAACI CASAUBONI [& Bf POT. 


vii. Eid. Mai. Apud Regem fuimus, et Ducem 
Bullionzeum ab illo admitti vidimus. Θεῷ χάρις. 

vir. μια. Mai. Cum amicis Gallis et Anglis, D. 
Decano Paulino, D. du Tiloir, et D. Justello diem 
egi, Deo gratie. Deo laus et honos. Amen. 5 

vi. Aid. Mai. Amici, studia, epistolae, heec sunt 
quae me hodie occuparunt. Deus respiciat hanc 
domum. Amen. 

v. Eid. Mai. Hodie cum amicis du Tiloir et 
Justello fui apud D. Decanum, nec multum stu- τὸ 
dui. Deus nos servet. 

Iv. Eid. Ma;. Studia, litere, e Gallia, amici. 
Oeo χάρις. 

iH. £d. Mai. Sanctee Coenze Domini in Eccle- 
sia Gallica hodie communicavimus: deinde apud 15 
Regem fuimus, nec multas horas hodie studiis 
impendimus, Deus nostri misereatur. Amen. 

Prid. Eid. Mai. Regem hodie convenimus jussi. 
Libros Schoppii τοῦ ἁλιτηρίου vidimus. Deus me, 
meam, et meos servet. Amen. 20 

Eid. Mai. Adii hodie Regem, et quseedam ne- 
fandi apostats:e Schoppii cum ejus Majestate legi. 
O furorem hominis! Deus miserere mei, meze et 
meorum. Amen. | 

xvil. Kal. Jun. Amici, et literze, quas scripsi, ut25 
hodie vel viderem librum aliquem mihi non per- 
miserunt. Miserere, Deus. Amen. 

Xvi. Kal. Jun. Literee, amici; sic fere actus 
dies. Deus, respice me et meos. Amen. 

xv. Kal. Jun. Etiam hodie apud Regem fui,35o 


8 EID. MAI.—9 KAL. JUN.] ESHMEPIAEX. 931 


et ad ipsum duxi D. du Tiloir et D. Justellum. 
Multus fuit sermo de opinionibus quse Sedanen- 
ses hodie a Parisiensibus divellunt. Deus com- 
ponat has turbas et nos servet. Amen. Hodie 
Regis pietatem, doctrinam, et facultatem utrius- 5 
que sermonis Gallici et Latini nobis mirari licuit. 
Ego certe valde sum admiratus. Serva, Deus 
ceterne, tantum Principem. 

xlv. Kal. Jun. Jussus redire ad Regem, aut in 
aula, aut inter amicos diem totum posui. O infe- io 
licitatem studiorum meorum ! Miserere, Deus, mei 
et meorum. Amen. 

xii. Kal. Jun. Concionem apud D. bullionzeum 
audivi quam habuit D. Gordonius: inde ad Regem. 
Θεῷ χάρις. 15 

xlt. Kal. Jun. Domo hodie pedem non extuli τῇ 
τοῦ Θεοῦ χάριτι, cujus benignitati me, meam, meos 
meaque studia commendo supplex. O ades, Do- 
mine. Amen. 

x1. Kal. Jun. Ad Regem hodie profectus totum 20 
mane amisi, et dolui. Miserere, Deus. Amen. 

x. Kal. Jun. Dolores ingruunt in me undique, 
et cura rei familiaris me enecat. Sed scio quid 
faciam: in te, Deus seterne, hoc quiequid est curze 
transferam, et in tua bonitate meam, et meorum 25 
spes omnes locabo. O da vivere ex lege tua 
mihi meisque. Amen. 

IX. Aal. Jun. Totum diem inter amicos egi D. 
Bullionzeum, D. Plesserium et alios. Deus mihi, 
mee et meis benedicat. Amen. 30 


932 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


virt. Kal. Jun. O saerumnosam hanc vitam! Uxor 
propter ignorantiam lingusze ita zegre fert moram 
in his locis, ut pars molestiarum in me derivetur 
longe maxima. Domine Deus, zequum est, jus- 
tum est, quicquid facis: fiat igitur voluntas tua; 
in me et meis. Amen. 

vi. Kal. Jun. Diem sacrum posui et domi et in 
aula. Deus nostri misereatur. Ámen. 

vi. Kal. Jun. Diem totum in literis posul scri- 
bendis, aut apud D. Bullionzoum.  Miseret me τὸ 
sane mei: sed ita Deus vult, cui honos et gloria. 

v. Kal. Jua. lte, studia. Nihil vobiscum mihi. 
Ecce totum diem in aula egi ad 10 horam noctis. 
O dolorem gravem! Deus, miserere. Amen. 

ni. Kal. Jun. Domo hodie non exii sed me:5; 
amici valde occuparunt. Deus benedicat mihi, 
me:e et meis. Amen. 

Prid. Kal. Jun. Apud Regem fui hodie, et cum 
Saravia viro doctissimo sum pransus. Θεῷ χάρις. 

Kal.Jun. Mensem inchoamus, tua, Deus seterne, 2o 
fiducia freti, te orantes, ac supplices venerantes 
ut familiee universee digneris benedicere. Amen. 

IV. INon. Jun. Studui hodie, Deo gloria, et gratiae 
εἰς αἰῶνας αἰώνων. 

ΠΙ. /Von. J'un. Concio, aula, studia; haec hodie.?5 
Gloria Deo. Amen. 

Prid. Non. Jun. Studia satis serio Dei ope et 
benignitate: illi gratias. 

Non. J'un. Studia Dei benignitate, qui nobis be- 
nedicat. Amen. 3o 


KAL.JUN.-15 KAL.JUL.] ESHMEPIAEZ. 933 


vii. Zid. Jun. Deus zeterne, miserere mei, meze, 
et meorum. Amen. | 

vit. Zid.Jun. Studia et litere. Deus, miserere 
mei et meorum. Amen. 

vi. Eid.Jwun Deus, ades et benedic mihi, meze, 5 
meis. In te spes mea. Amen. 

v. Eid. Jun. Studia hodie me habuerunt, qui- 
bus benedic, Pater ἐπουράνιε, et me, meam, ac meos 
veram pietatem doce. Amen. 

IV. Eid. Jun. Erat dies Pentecoste, quem in τὸ 
aula fere egimus, et concioni matutinsee utrique 
interfuimus ac sacrc:e Domini coen:e interfuimus. 
Θεῷ χάρις. 

ur. Prid. Eid. Jun. Studia, amici. Θεῷ χάρις. 

fd. Jun. Aula, studia, literee et uxoris ἀσθένεια 15 
me hodie occuparunt. Θεῷ χάρις. | 

xvii. Kal. Jul. Ad D. Overalium hodie profec- 
tus reliquum tempus in literis scribendis posui, 
aut cum uxore, quam, O Deus, sana, et nos serva. 
Amen. 20 

xvil. Kal. Jul. Redeunt serumnze veteres: uxor 
segrotat et quidem valde. Te igitur, Deus zeterne, 
appello supplex es βοήθειαν ἐμοί. Amen. 

xvi. Kal. Jul. Studia quantum per uxoris vale- 
tudinem licebat. Θεῷ χάρις. 25 
xv. Kal. Jul. Bene valet uxor tuo, Deus zeterne, 
beneficio immortali. O gratias tibi, laus et honos 
εἰς αἰῶνας αἰώνων. Amen. Hodie filia natu maxima 
et illi proxima sacrz:e Domini coenze participarunt. 

VOL. II. pd 


mI p "— P" 


934. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


Deus seterne, et illis, et nobis omnibus da tui 
timorem. Amen. 

xiv. Kal. Jul. Studia ut quidem poteramus. 
Oeo χάρις καὶ δόξα. Amen. 

xi. Kal. Jul. Deus benedicat studiis, et servet 5 
me, meam, et meos. Amen. 

xit. Kal. Jul. Benedic, Domine, ceptis meis et 
universee huic familize. 

X1. Kal. Jul. Studia, amici, litere. Domine, be- 
nedic mihi et meis. Amen. 10 
x. Kal. Jul. Studia ἐγκύκλια et amici me hodie 
habuerunt. Domine benedic meo huie incepto 

et mese ac meis. Amen. 

ix. Kal. Jul. Domine Deus, tu es ὁ ἐμὸς κλῆρος 
καὶ τῶν ἐμῶν. Amen. I5 
virt. Kal. Jul. Concio, studia et id genus ἐγκύκλια. 

Deus me, meam, et meos servet. Amen. 

vir. Kal. Jul. De filio natu maximo nihil nisi 
triste jamdudum audio. Miserere, Deus, et illius 
infelicis et mei, et mezxe, et meorum. Amen. 20 

γι. Kal. Jul. Rex et alie curee me avocarunt a 
libris. Deus, benedic mihi et meis. Amen. 

v. Kal. Jul. Officia amicorum pene ante lucem 
lecto me excitarunt, et diu occupatum habuerunt ; 
inde studia. Deus, in te spero, miserere mei, et ?5 
meorum. 

Iv. Kal. Jul. Ad optimum Bedvellum hodie sum 
profectus cum uxore. Deus et illum et nos servet. 

IH. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια in. hoc penso. Deus 
benedicat mihi, mez, meis. Amen. 30 


; 
j 
1 


SS 


I4 KAL.JUL.-3 NON. JUL.]  ESHMEPIAEX. 9535 


Prid. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια. Sic mensis exactus 
tuo, Deus seterne, beneficio. "Tibi honos et gloria. 


Amen. 
FINIS SEXTI FASCICULI. 


INCIPIT SEPTIMUS FASCICULUS. 


Kal. Jul. Dies erat κυριακὴ, faustum hujus men- 
sis principium, quem ut a sacrorum ἱερουργίᾳ sumus 
auspicati ego, uxor, liberi, ita ut perpgamus magis 
magisque in dies te colere, Deus zeterne, supplices 
te rogamus. Ο benedic, llareo ἐπουράνιε, mihi, 
mea, et meis. Amen. 

vi. JVon. Jul. Cepi hoc die quaedam describere 
e chartis chronicis τοῦ μακαρίτου Linelei. Sciebam 
e scriptis, quae videram, virum fuisse doctissi- 
mum; sed opinionem meam superant hz chartze 
chronologiee, quas utinam vir magnus perfe- 
cisset, et edere potuisset. Constitui ea excer- 
pere quee ad annos Domini faciunt, usurus illis, 
σὺν Θεῷ, cum auctoris laude paullo post. Dabimus 
huie curze plus temporis propter studium nostrum 
veri cognoscendi: quod da mihi, Πάτερ ἐπουράνιε, 
et mihi, mez, ac meis benedice. 

v. Non. J'ul. 'T'à ἐγκύκλια. Tu, Deus zeterne, spes 
mea unica. Tibi gloria. Amen. 

Iv. JVon. Jul. Ad Regem Grenovicum hodie pro- 
fectus, multas tamen horas penso tribui. Tibi, 
Deus zeterne, gloria, laus et gratia. Amen. 

HI. /Von. Jul. Literse, amici nec multum in 
penso promovi. Deus, miserere. 

nd?2 


-- 


5 


936 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


Prid. Non. Jul. Studia satis acriter, nisi quod 
tristia, quze de filii Johannis moribus intelligo, 
me exanimant. O Domine, miserere illius, et in 
rectam viam illum reduc, et nobis omnibus bene- 
dic. Amen. 5 

Non. J'ul. 'Tà ἐγκύκλια. ΤῸ, Deus seeterne, medere 
malis meis et meorum, et nostri miserere. Amen. 

virt. id. Jul. Sacra σύναξις, amici, studia. Deus, 
in te uno spes mea. Amen. 

vit. id. Jul. 'T'à ἐγκύκλια. Sed jussi ad aulam το 
profieisei non parum temporis amisimus. Imo 
vero oculum dextrum pene amisimus, icti a nebu- 
lone quodam pugno cum in rheda veheremur ad 
Regem. Magnum omnino ictum accepimus, sine 
ulla plane caussa. Sed nimirum populus Anglice 
sub miti imperio optimi Principum lascivit: τίκ- 
τει τοι κόρος ὕβριν, et longze pacis mala hunc popu- 
lum pati non est mirum. Deus servet Regem, 
qui florentem hane prastat secundum Deum 
Rempublicam. Hodie suspensus est Milor Sacur 2o 
Comes Scotus ex primaria nobilitate, et magnum 
humane vanitatis morte sua dedit exemplum. 
O da, Pater ἐπουράνιε, mihi, mex, et meis te timere, 
et in quacunque vitze parte te laudare, tibi pure 
servire. Amen. Infelicem filium Johannem siste 25 
in rectam viam, bone Jesu, et peccatis illius da 
veniam, oro te supplex. Amen. 

vi. £d. Jul. 'Tà ἐγκύκλια. Curse et sollicitudines 
crescunt. Θεῷ χάρις, qui me dignatur varie exer- 
cere. Optimus etiam Rex novam opellam in-3o 
junxit. Sed Deus aderit. 


e 


5 


R. NON. JUL.-13 KAL. AUG.] EGHMEPIAEZX. 937 


v. Eid. Jul. Literee et aliquid in studiis. Θεῷ 
χάρις. 

IV. Διά. Jul. Amici, literzee, studia. Domine 
Jesu, serva me, meam, et meos. Amen. 

rr. £d. Jul. Literas scripsimus, et paucas horas 5 
studiis dedimus. Θεῷ χάρις. 

Prid. Eid. Jul. Et hodie literas scripsimus, ne- 
que studia negleximus, quantum per curas ἐνδια- 
θέτους licebat. Deus seterne, respice serumnas 
meas, et mihi, mes ac meis da tui timorem. 1o 
Amen. ; 

Jd. Jul. Sacrae synaxi καὶ T5 παναγίᾳ κοινωνίᾳ 
τοῦ σώματος kai αἵματος Χριστοῦ hodie interfuimus 
ego, uxor, liberi. Deus, da nobis tui timorem et 
nostris omnibus. Amen. 15 

xvlI. Kal. Aug. Litere, amici: τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ 
χάρις. 

xvi. Kal. Aug. Hodie legi multa apud Sixtum 
Senensem, virum sane doctum, et cui literze sacrae 
multum debent. Oeo χάρις. 20 

xv. Kal. Aug. ᾿Πὰ ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις, qui nos 
servet. Amen. 

xiv. Kal. Aug. Mane pene amisi in tricis do- 
mesticis sane molestis. A prandio uxor eum 
foemina primaria D. Kilegrew rus concessit, ad»; 
D. Kilegrew illius affinem. Deus salvas ducat 
et reducat, qui nos quoque servet, et filio Johanni 
bonam mentem dare dignetur. Amen. 

xilI. Kal. Aug. Abest uxor: ego ad Regem hodie 
profectus multum eripui temporis studiis meis, 3o 


938 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


quibus Deus benedicat, et uxorem totamque do- 
mum servet. Amen. 

xi. Kal. Aug. Deus uxorem mihi serva, me illi, 
et utrique liberos. Da nobis omnibus tui timo- 
rem, et miserere miseri Johannis. Amen. 5 

x1. Kal. Aug. Concioni ego et liberi interfuimus. 
Jam ipse ad uxorem proficiscor. Tu, Domine, 
benedic nobis et nostris. Amen. 

x. Kal. Aug. Heri ad uxorem profectus, mane 
hodie cum ipsa redii et turbas domi inveni. Sed το 
tu compones, O Deus, et medeberis meis malis; 
miserere mei et meorum. Amen. 

IX. Kal. Aug. Non multum hodie, neque nihil. 
Deus, benedic huic familize. Amen. 

vii. Kal. Aug. "à ἐγκύκλια et ad amicos literze. 
Oeo χάρις. Amen. 

vit. Kal. Aug. Hodie partem aliquam librorum, 
quos habeo in Gallia, accepi, tuo, Deus seterne, 
beneficio. Tibi honos et gloria. "Tristia vero et 
de meis rebus et de publicis accepi, quae tua, O 2o 
τρισάγιε Θεὸς, bonitas vertet in melius, et, ut ver- 
tat, oro. Amen. 


^ 
Ca 


γι. Kal. Aug. Hodie observationes in Baronium 
serio sum aggressus. Nam hactenus magis pa- 
ravi przesidia ad scribendum, quam scripsi; nune 25 
Deo duce, ut confido, atque auspice, ad opus 
manum admovi. Da, Deus zeterne, ea scribere, 
qua faciant ad tui nominis gloriam, szedifica- 
tionem Ecclesie, et salutem nostram. Nos qui- 
dem viribus deficimur et corporis et multo magis 5c 


12 KAL. AUG.—4 NON. AUG.]  ESHMEPIAEX. 939 


ingeni. Sed quia speramus justam nos habere 
caussam operis suscipiendi, et gloriam tuam, 
O Christe Jesu, quzerimus, sperabimus auxilium 
tuum non defuturum nobis, atque adeo, ut ne 
desit, te supplices vehementer oramus, obsecra- ; 
mus, obtestamur. Amen. 

Vide in rr. Kal. Mart. et v. Kal. Mai. in prid. Kal. Jan. 

v. Kal. Aug. 'T'à ἐγκύκλια, sed progredimur lente. 
Deus, ades. Amen. 

Iv. Kal. Aug. Concioni ego, uxor, et liberi omnes τὸ 
interfuimus. Sed utinam, O bone Jesu, quantum 
habemus cognitionis tuze voluntatis, tantum ha- 
beremus facultatis vitze ex preescripto tuse volun- 
tatis instituendzee. Ὁ da hoc nobis, [Πάτερ ἐπου- 
ράνιε, mihi, inquam, uxori et liberis. Amen. 1: 

Ir. Kal. Aug. O Domine, accingo me itineri, si 
tua dabit clementia. Ades, et me, meam, ac meos 
bene duce. Amen. 

Prid. Kal. Aug. Inter mille curas, mille moles- 
tias mille ἀπορίας studia, quod possum, non ne-2o 
gligo. Sed profecto si me non solaretur tua boni- 
tas, O Deus, dudum defecissem. Tibi honos, laus, 
gratia et gloria. Amen. 

Kal. Aug. Deus benedicat Ἣν familie, det 
uxori suo tempore εὐτοκίαν, et illi, atque mihi, et 25 
liberis nostris τὸ ὑγιαίνειν σῶμα καὶ ψυχήν. Amen. 

Iv. Non Aug. Studeo, et labori non parco, sed 
non multum tamen promoveo. Tu, Domine Jesu, 
ades, et me, meam, et meos serva, ac nobis bene- 
dice. Amen. 30 


940 ISAACI CASAUBONI [Α. D. 1611. 


ut. Jon. Aug. Ne nune quidem multum profeci. 
Sed spero in Domino, et non confundar, scio. 

Prid. Non. Aug. 'Tà ἐγκύκλια utcunque. Deus, 
ades mihi, et meis. Amen. 
Non. Aug. Diem κυριακὴν, ut potuimus, τῷ Kvpie 5 
impendimus ego, uxor, liberi. Θεῷ χάρις. | 
vn. £d. Aug. Studia et inceptum opus nos 
habuerunt admodum occupatos. Da, Πάτερ ἐπου- 
ράνιε, ne frustra cedant tot labores. Sed me hodie 
acceptus nuntius de obitu viri amicissimi atque τὸ 
optimi, Dongarsii τοῦ μακαρίτου, valde angit. Amisi 
enim amicum pietate, probitate et doctrina virum 
insignem. Accepi et de initiis motuum impru- 
dentium longe tristissima et Galliee nostre per- 
nitiosissima. Ego consilia ministrorum, qui res :s 
administrant in Gallia, non capio: illud video 
humana illa nimis esse et valde periculosa. 
Tu, bone Jesu, ad bonum finem omnia dirige. 
Amen. | 

vit. Zid. Aug. Diem tristem et molestum. Totus o 
fui in studiis, et promovi ne hilum quidem, ita 
curze variee animum meum agitant. Spero tamen 
in te, Deus seterne et omnipotens. Ὁ ades, et 
benedic huic domui. Amen. | 

vi. Eid. Aug. Leetiora in studiis hodie. Tuum»; 
hoe, Deus seterne, beneficium, qui meam tenui- 
tatem respicies, et mihi benedices ac meis. Amen. 

v. Eid. Aug. Hodie absolvi disputationem de 
prophetia Jacobi quam occasione Baronii eram 
aggressus. Siquid bene dixi, tuum id totum est, 5o 


3 NON. AUG.-I4 KAL.SEPT.] EOHMEPIAEX. 941 


Christe Jesu. Si erravi, meum hoc, sed tu da 
meliora, et miserere languentis. Amen. 

Iv. Eid. Aug. Alia curavimus hodie quam pro- 
positum. Sed talia multa accidunt. Deus, mise- 
rere mei. Amen. 5 

πι. Eid. Aug. Aliquod hodie in studiis. Θεῷ χάρις. 

Prid. Eid. Aug. ἹΚυριακὴν domi egimus ex caussa. 
Domine, miserere mei, meze, e£ meorum. Àmen. 

Eid. Aug. Oeo χάρις, multa scripsi hodie: πάλιν 
Oeo χάρις. IO 

xIx. Kal. Sept. Ad D. Archiepiscopum hodie sum 
profectus ad septimum hinc miliare, e£ mox sum 
reversus, et finem diatribz:e imposui de Herode 
alienigena. Θεῷ χάρις. 

xvi. Λ΄ αἰ. Sept. Amici, studia leniter. Θεῷ χάρις. 15 
Hie dies insigni causone insignis. 

xvi. Kal. Sept. Amici, et per occasionem scripta 
epistola adversus Scioppium mira sane celeritate. 
Mane ejusmodi nihil cogitabam, et scripseram 
jam ad D. Lingelshemium epistolam. Sed venere 2o 
literae ab Hoeschelio quae? occasionem illi scrip- 
tioni adversus Scioppium praebuerunt. Deus cep- 
tis benedicat ἘΞ *.* *. Arme. 

xvi. Kal. Sept. Literee in Germaniam: studia 
deinde. Tu, Domine, benedice. Amen. 25 
xv. Kal. Sept. Aliquid hodie etsi non multum. 

Benedic huie domui, Domine. Amen. 

xIv. Kal. Sept. ἹΚυριακὴν ego, et uxor, et liberi a 
eoncione orsi sumus non sine magna voluptate 
audita concione pii viri Capelli. Θεῷ χάρις. 30 


942 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


xi. KaL. .Sept. Aliquid in studiis. Θεῷ χάρις, 
qui me, meam et meos respiciat. Amen. 

xit. Kal. Sept. Aliquid hodie. Θεῷ τῷ παναρίστῳ 
χάρις. Amen. 

x1. Kal. Sept. Disputationem de sectis Hebrze-5 
orum hodie absolvi, tuo, Deus mi, beneficio. Tibi 
honos et gloria. Amen. 

x. Kal. Sept. Literee. hodie a Rege de me ad 
D. Julium Csesarem amantissime scriptae. Deus 
ipsum servet. Amen. 1o 

* Chanceler of my Excheker, I will have Mr. Casaubon 
paid befor me, my wife, and my barnes," manu ipsius 
Regis. 

Ix. Kal. Sept. Neque studia processerunt, ut op- 
tabam, et multa impedimenta sunt oblata, fuitque τς 
domi foemina primaria et honestissima uxor D. 
Legati Gallici. Tu, Domine, me respice, et meos. 
Amen. 

vii. Kal. Sept. Quaedam hodie de Mercurio Tris- 
mepisto, sed quae mox displicuerunt. Deus mese 2o 
familize et studiis benedicat. 

vit. Kal. Sept. Concio et τὰ ἐγκύκλια. Oeo χάρις. 

vi. Kal. Sept. Domine Jesu, ades mihi, meze, et 
meis, ac nos in tui timorem dirige. Amen. 

v. Kal. Sept. ''à ἐγκύκλια, sed inter varias curas 25 
et impedimenta. Θεὸς, ἐλέαιρε. 

rV. Kal. Sept. 'T'à ἐγκύκλια. Θεὸς ἵλεως εἴη. Amen. 

rit. Kal. Sept. 'Γὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις kal δόξα. Amen. 

Prid. Kal. Sept. Parum hodie, nec semper prze- 
stamus, quod volumus. Sed prsestamus, quan-3o 


13 KAL.SEPT.-7 EID.SEPT.] EOHMEPIAEZ. 943 


tum tua, Deus bone, concedit nobis benignitas. 
O fac, Πάτερ ἐπουράνιε, ut omnes nostri conatus et 
meorum omnium ad tuam gloriam referantur. 
Amen. 

Kal. Sept. Mensem dedisti auspicari, bone Deus, 5 
non sine testimonio tuze benedictionis. Quod vi- 
vimus, quod spiramus, tui id beneficii est. O ades, 
bone Deus, et mihi, meze ac meis da tui nominis 
timorem, et quia imminet tempus partus, da, cce- 
lestis Pater, illi εὐτοκίαν, et benedic huic domui. το 
Amen. 

Iv. JVon. Sept. Ego, uxor, liberi concioni de more 
interfuimus: deinde literas Lutetia accepimus, 
unde nihil jamdudum nisi triste accepimus. Sed 
fiat Dei voluntas. Amen. i5 

πι. Von. Sept. /Egrum animi sed uxoris solatiis 
fruentem mirum non est inter curas molestas et 
studia diem divisisse. "Te, Deus mi, respicio, a te 
opem atque auxilium peto: scis quid me urat 
in Gallia. Tu medere malis nostris per Jesum 2o 
Christum Filium tuum. Amen. 

Prid. Non. Sept. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Àmen. 

Non. Sept. Literee ad amicos: studiis quaedam 
horse impenss. Θεῷ χάρις, qui O velis servare 
hane domum, et uxori dare εὐτοκίαν. Ναὶ, Κύριε 025 
σῶτερ. Àmen. 

vu. Eid. Sept. Hodie vidi missum a Rege librum 
Puteani adversus me, et risi: imo dolui furorem 
hominis non indocti. Deinde alias curas sustinui 
graves. Sed in te, Deus zeterne, spero. Θεῷ χάρις. 30 


944. ISAACI CASAUBONI [4. D. 1612. 


vit. vi. Eid. Sept. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Amen. 

v. Eid. Sept. Dies sacra partim in templo, par- 
tim in studiis non alienis a pietate acta. Θεῷ 
χάρις. 

IV. Eid. Sept. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Amen. 5 

i. id. Sept. Aliquid hodie. Θεῷ χάρις. 

Prid. Eid. Sept. In chronologicis aliquid promo- 
vimus, qui& utinam pars operam nostram non 
desideraret in Baronio. Deus, ades. 

Kid. Sept. Aliquid hodie, si tamen manebit. 1o 
Deus, ades. Amen. 

ΧΥ͂ΠΙ. xvi. Kal. Oct. 'T'à ἐγκύκλια. Oeo χάρις. 

xv1. Kal. Oct. Sacrosanctze coenze Domini hodie 
communicavimus ego, uxor, filiae. Sit Deo laus,- 
honos et gloria. Amen. I5 

xv. Kal. Oct. Τὰ ἐγκύκλια, sed leniter. Nam 
apud Legatum fui, et D. Karreu invisi. “Τῷ Oeo 


χάρις. 
x1IV. Kal. Oct. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Ο serva 
hane domum, Pater czelestis. Amen. 20 


XIII. Kal. Oct. Τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις.  O esto 
propitius, Deus zeterne. Amen. 
xl. Καί. Oct. 'T'à ἐγκύκλια. Θεὸς εὐμενὴς εἴη. Àmen. 
XI. Καί. Oct. Multum hodie scripsimus, utinam 
aliquid λόγου ἄξιον. Tu facies, Deus zeterne. Amen. 25 
x. Kal. Oct. 'T'à ἐγκύκλια, sed inter impedimenta. 
Θεῷ χάρις. 

ix. Kal. Oct. Sacrae concioni Anglice hodie in- 
terfui. Uxor wgrotat. PFenestre me: ut ssepe 
lapidibus impetitzee. Deus, da consilium. Amen. 3o 


7 EID. SEPT.-5 NON. ocr.] ESHMEPIAEXX. 945 


viIH. Λ αἰ. Oct. 'T'à ἐγκύκλια, sed leniter. Θεὸς, éAé- 
aie. Amen. 

γι. Kal. Oct. Aliquid hodie, sed multum me 
impedivit cura illustrissimi Archiepiscopi de in- 
juria nuper mihi facta. Τῷ Θεῷ xapis. 5 

VI. Λ αἰ. Oct. 'T'à ἐγκύκλια satis strenue, Dei gratia, 
qui velis, O bone Deus, uxori εὐτοκίαν dare, et om- 
nibus τοῦ σοῦ ὀνόματος τὸν φόβον. Amen. 

v. Kal. Oct. Litere et aliquid in penso. Θεῷ 
xapts. IO 
IV. Kal. Oct. 'Γὰ ἐγκύκλια ut poteram. Θεῷ χάρις. 
IH. Kal. Oct. δὰ ἐγκύκλια. Sed. miserere, mise- 
sere peccatoris, Christe Jesu, et meis, mez, ac 

meorum conatibus benedice. Amen. 

Prid. Kal. Oct. Concio, cui bonitate Dei ΘρῸ, 15 
uxor semi segra, et liberi omnes interfuimus. 
Miserere, bone Jesu, tuorum inutilium servorum. 
Amen. 

Kal. Oct. Non optime hodie valui; parum igi- 
tur in penso promovi. Sed tu, Deus immortalis, 2o 
qui dedisti mensem inchoare, ades, et da mihi, 
mes et meis ad finem pervenire, et ulterius, si 
placet. Instat uxoris partus; ego sollicitus spem 
omnem meam in tua ope, bone Jesu, pono, et 
supplex veniam delictorum te peto. Ὁ ades.»; 
Amen. 

γι. Non. Oct. Dolor dentium me hodie avocavit 
alibris. Tu, Domine, ades. Amen. 

v. Aon. Oct. Crescit dolor, atque ego me tra- 
dere medico sum coactus. lta deseritur incep- 5o 


946 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


tum, quod ut aliquando perficiam, da mihi, Pater 
ccelestis. Amen. 

rv. Non. Oct. Hodie purgatio intermissa ob fe- 
brem et vires prostratas. Sed tu restitues, Deus 
s:eterne. Amen. 5 

it. Von. Oct. Hodie cathartico sum purgatus, 
et bene cessit, Dei beneficio: tibi sit laus, honos 
et gloria. Amen. 

Prid. Non. Oct. Hodie quum valerem melius- 
cule ad pensum redii, e£ annum Domini trige- 
simum primum sum aggressus. ΤῸ supplex oro, 
Deus seterne, ades inceptis, et benedic mihi, mese, 
et meis. Amen. 

Non. Oct. ἹΚυριακὴν diem propter reliquias morbi 
egi domi. Uxor etiam hodie partui proxima, . 
volente Deo, concioni interfuit. Tu, Domine, 
illam serva, et da ipsi εὐτοκίαν et nobis omnibus 
bonam mentem. Amen. 

virt. Zid. Oct. Τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις, qui. nos 
serva, O bone Deus. Amen. 20 

vil. Zid. Oct. 'l'à ἐγκύκλια, etsi sentimus reliquias 
τῆς ἀρρωστίας, quas sana, Ὁ Deus, et nobis bene- 
dice omnibus. Amen. 

γι. Δα. Oct. 'Tà ἐγκύκλια. Da, bone Deus, εὐτοκίαν 
uxori, et εὐστάθειαν domui. Amen. 25 

v. Eid. Oct. Hodie Regem vidi, quem Deus ser- 
vet; multa ille mihi dixit, qua scire me mea 
intererat. Θεῷ χάρις. 


o 


ψι 


Iv. Eid. Oct. Meditatio de quaestione gravi me 
habuit. Tu, Domine, dirige mentem et calamum, 39 


4 NON. OCT.-I4 KAL. NoQV.]] ESGHMEPIAEX. 947 


et da uxori meae εὐτοκίαν, et benedie universae 
domo. 

IH. /id. Oct. 'Tà ἐγκύκλια. Oeo χάρις. 

Prid. Eid. Oct. ἹΚυριακὴ erat et prima mensis. 
Itaque ego, uxor, et filiae sacrosanctze coenze. Do- 5 
mini communicavimus. Benedic, Christe χρηστὲ, 
nobis omnibus, et da uxori εὐτοκίαν. Amen. 

Μά. Oct. Τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις, quem supplex 
veneror ut det uxori εὐτοκίαν et nos servet. Amen. 

xvit. Kal. Nov. 'Tà ἐγκύκλια. Θεὸς, ἐλέαιρε καὶ τὴν 10 
ἐμὴν, καὶ ἐμὲ, καὶ τοὺς ἐμούς. Amen. 

χγι. Kal. Nov. 'T'à ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις, quem ve- 
neror supplex ut uxori det εὐτοκίαν, et nobis om- 
nibus τὰ λῷστα. Ámen. 

Xv. Kal. Nov. Mane τὰ ἐγκύκλια. Α prandio :5 
amici. Deinde uxor habuit magna indicia immi- 
nentis partus. Itaque supplex, Ὁ Domine, ad te 
confugio, opem atque auxilium te poscens. Da 
Pater ezelestis, matri εὐτοκίαν" infanti nascituro da, 
ut tuus sit, tibi consecratus, utque in timore no-2o 
minis tui educatus tibi serviat suo tempore. Amen. 

xiv. Kal. Nov. Domine Jesu, Christe χρηστὲ, 
Servator mundi unice, quas ego tibi grates 
agam? quibus verbis exprimam quantum tibi 
debeo? Omitto vetera, omitto quotidiana bene-25 
ficia. Hodiernum ut recentissimum ita longe 
maximum est. Uxor jam ferme effoeta et ex- 
haustis viribus infantem peperit masculum, τὸν 
ὄγκον τηλικοῦτον, ut miremur ego atque illa 
illi suffecisse vires ad tam difficilem partum. 3o 


948 ISAACI CASAUBONI [Ap 46925 


Sed tua, Deus zeterne, adfuit illi dextera, et auxi- 
lium tuum illi paratum fuit. Dolores acerrimi 
fuerunt, sed ὀλιγοχρόνιοι, beneficio tuo, Domine 
Jesu. Secuta est λειποθυμία post partum sane 
gravis; sed tamen etiam ex illo incommodo nunc5 
respirat ἡ φιλτάτη. ltaque melius omni ex parte 
nobiscum agitur, quam vel optare ipsi possemus. 
O czelestis Pater, tot tantisque beneficiis tuis erga 
me, erga uxorem et meos adde hune cumulum 
duplicem pro tua inexhausta misericordia, ut et τὸ 
nos omnes memores, et assidue meditantes quan- 
tum tibi debeamus, ad omnem humilitatem nos 
componamus et devotionem quotidie incendamus 
tibi pie sancteque serviendi. Alterum est, ut 
digneris nato hodie infanti benedicere, et ad glo- 15 
riam tuam promovendam ἱκανοῦν αὐτὸν kal πάντας 
ἡμᾶς. O exaudi, zeterne Deus, per Jesum Christum 
Filium tuum, qui una tecum et Spiritu Sancto 
sine principio, sine fine vivit, regnat, imperat εἰς 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 20 
Die Veneris post sextam matutinam, 9 Oct. stylo Angl. 

xil. Λ αἰ. Nov. Diem totum uxori impendi, bene 
alioquin pro tempore valenti, quo nomine immor- 
tales tibi, Deus seterne, gratias ago, et supplex 
oro, ut et illam, et me, et omnes liberos, univer- 25 
samque familiam serves, sospitesque. O Domine, 
in te uno spes omnes nobis sitze. Amen. 

χη. Καί. Nov. Et hunc diem partim cum uxore, 
partim cum vetere amico D. Turqueto egi, nisi 
quod sacrze concioni interfui. Et uxor quidem febri 3o 


13 KAL. NOV.-4 ΚΑῚ. NoV.]]  ESHMEPIAEX. 949 


subita correpta est a coena. Sed quia id credi- 
mus ortum a lactis scaturientis copia, non metui- 
mus graviora. Ego vero in tua, Deus sterne, 
bonitate spes omnes meas habeo repositas ; itaque 
confundi non metuo. Miserere, Domine. 5 

Xl. Kal. Nov. Hodie ad libros redii. Sed uxor 
parum commode habens revocat me ad se. Τὰ, 
Deus seterne, illam sana, et nos serva omnes. 
Amen. 


(000 -———EERHPRRL ὰν 


Nug: Rabbinicez in voce, CDTy- y—99. 4—4- D-— τὸ 
IOO. r4—9.  —199. Possidenti 199 y debet prestan 
eleemosyna, non debet possidenti 200. Fag. in Pirsx. A. 


p. 114. 

X. Kal. Nov. Meliuseule uxor hodie valuit. Τῷ 
παναρίστῳ Oeo xapis. I5 
IX. Kal. Nov. Aliquid in studiis, non multum, 
promovi. Domine Jesu, redde uxori priorem 

εὐεξίαν, et nos serva. Amen. 

vil. Áa/. Nov. Litere; studia fere neglecta. 
Deus, nos respice. Àmen. 20 

vit. Δ αἰ. Nov. Studia plane jacent, occupor enim 
varie, neque uxor optime valet. Sed da, Domine, 
meliora. Amen. 

vi. Kal. Nov. Uxor gravissimos dolores capitis 
est experta, sed meliora speramus indies. Θεῷ 
χάρις. | 

v. Kal. Nov. Hodie apud Regem fui, optimum 

semper Principem, cui Deus benedicat, et nos 
quoque servet. Ámen. 

IV. Kal. Nov. Hodie vix libros vidi,-dum de sus- 3o 

VOL. II. Ee 


t3 
ῳ 


950 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


ceptoribus futuris cum Rege sum sollicitus. Oeo 
χάρις. 

iri. Kal. Nov. Hodie ne vix quidem: et circa hoe 
negotium tam multe difficultates oriuntur ut 
valde excrucier: tum autem uxor male habet.; 
Omnino in solo Deo spes et solatium mihi. Amen. 

Prid. Kal. Nov. A studiis feriati sumus hodie: 
itaque friget opus nostrum. Tu, Deus immor- 
talis, da strenue aliquando pergere. Amen. Et 
pro exacto mense, salva uxore, me et liberis, 1o 
etiam nuper nato, magnas tibi, Deus omnipotens, 
gratias. 

Kal. Nov. O da felicem ire hunc mensem, [Πάτερ 1 
ἐπουράνιε. Initia quidem sunt molestissima, et ἡ 
ἀσθένεια τῆς φιλτάτης * * *** * me angit; dnos 
sperabo, bone Jesu. Tu vulnera facis, tu sanabis. 
l'évovro. γένοιτο. | 

IV. Von. Nov. Uxor non valet: tota domus fer- 
vet ob apparatum crastini diei: ego vix ut canis 
e balneo libros aspicio. Domine, respice hane 2o 
domum benignus. Amen. 

πι. Non. Nov. Hodie sacro lavacro tinctus est 
nuper natus filiolus, cujus susceptor esse dignatus 
est optimus et clementissimus Rex, qui de suo 
nomine gloriosissimo ili nomen dedit Jacobo.25; 
Locum Regis tenuit reverendissimus Episcopus 
Dominus Dathoniensis: adfuit baptizando et Do- 
minus Episcopus Lichfeldensis vicariam operam 
prastans pro illustrissimo D. Archiepiscopo, qui 
fuit alter susceptor. Susceptrix autem fuit uxor 39 


3 KAL. NOYV.—EID. NOV.] ESHMEPIAEZ. 951 


D. Karew olim Legati apud Regem Christianissi- 
mum. Tu, Domine Jesu, qui pro tua inexhausta 
bonitate dedisti gratiam invenire apud Regem 
Magn:e Britannis, da sic gratia et favore tanti 
Principis uti, ut omnia dicta factaque mea ads; 
nominis tui gloriam et Ecclesie tuse :edifica- 
tionem referantur. Da etiam infanti Jaeobo ut, 
educatus in vera pietate, tibi suo tempore servire 
pura mente et affectu sincero queat, utque omnes 
et parentes et liberi post decursum hujus caducze 
vite spatium gaudiis eselestibus perfruamur, et 
contemplatione tui olim satiemur. O exaudi, Deus 
seterne, per Jesum Christum Filium tuum, qui 
una tecum et Spiritu Sancto vivit, regnat, im- 
perat, sine principio sine fine. Amen. I5 

Prid. Non. Nov. Κυριακὴν apud. Regem fere po- 
suimus, unde reversi ad intermissa studia redii- 
mus, quae serio posse repetere da mihi, Deus 
seterne, et huie domui benedice. Amen. 

Non. Nov. Tà ἐγκύκλια utcunque. Θεῷ χάρις. 20 

γΠΠ. δῖα. Nov. Ad Regem hodie, et omissa fere 


-— 


[9] 


ἐγκύκλια. Θεὸς ἵλεως εἴη. 

vit. Zid. Nov. Aliquid hodie. Deus ceptis bene- 
dicat. Amen. 

γι. £id. Nov. Hodie rus delatus est Jacobusss 
noster, quem, Deus eterne, serva, et nobis bene- 
dice omnibus. Amen. 

v. Eid. Nov. 'T'à ἐγκύκλια, et fervet opus. Sed tu, 
boneJesu, dirige mentem meam et calamum meum, 
et omnia dicta factaque mea et meorum. Amen. 3o 

Ege2 


952 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1612. 


1v. Eid. Nov. Hodie cursum abrupi operis Daro- 
niani, sed ad tempus, cum bono Deo. .Cepi enim 
describere, quzxe scripta erant. "Tu benedic, Do- 
mine Jesu, mihi, mez, et meis. Amen. 

irt. Zid. Nov. Apud Regem optimum partem τῆς 5 
κυριακῆς posui, partem studiis dedi. Τῷ Θεῷ χάρις. 
Amen. . 

Prid. Eid. Nov. Describo nuper scripta; aliud 
nihil. Benedic, bone Jesu. Amen. 

Non. Nov. Fui apud Regem, qui aliquid novi το 
oneris mihi imposuit. Deus ceptis benedicat. 
Amen. Idemque me, meam, et meos servet. 

xviH. Kal. Dec. 'Tà ἐγκύκλια in. descriptione in- 
choata. Sed me amici hodie occupatum habu- 
erunt apud Mirzeum Regis Pharmacopoeum. Τὰ, i; 
Deus, benedic. Amen. 

xvi. Kal. Dec. In luctu, Deus seterne, versamur 
cum omnibus bonis civibus.  Jacet seger gravis- 
sime Princeps Henricus, spes altera regni hujus 
et Ecclesie. Tu, bone Jesu, exaudi preces pa-2o 
rentum, totius regiae domus, imo omnium piorum 
totius Anglie. Τὰ potes, bone Jesu, ex Orco re- 
vocare in vitam, quos volueris cunque. In te 
igitur uno et solo speramus, et uni tibi ac soli 
vota nostra facimus. Ὁ exaudi, Deus eterne, per»; 
Jesum Christum Filium tuum, qui una tecum et 
Spiritu Sancto in unitate essentic vivit, regnat, 
imperat. Amen. 

xvi. Kal. Dec. Adhuc anxii et solliciti de salute 
magni Principis, te, Deus :eterne, oramus, obse- 5o 


- 4EID. NOV.-IIKAL.DEC.] | EOHMEPIAEX. 953 


cramus, producas illi vitam, si placet, ad promo- 
vendam gloriam tuam et solatium Parentum et 
omnium bonorum hujus regni. O exaudi vota 
nostra, Deus seterne. Amen. 

xv. Kal. Dec. Heu miseri mortales, quid sumus? 5 
Vere σκιᾶς ὄναρ ἄνθρωπος.  Jacet vi morbi extinctus 
ingentis exspectationis Princeps Wallie, decus 
principum sequalium, spes altera hujus regni, 
amor omnium bonorum.  Sperabant omnes eas 
illi vires corporis, quze salvum et valentem quam το 
diutissime ipsum essent prsiestiture.  Spondebat 
hoc ratio vitae probe et modeste institutae, et sin- 
gularis pietas. Sed heu false sunt spes nostrze, 
neque aliud restat, quod dicamus, nisi illud unum, 
Θεοῦ ἐτελείετο βουλή. Solare optimos Parentes, 
Regem et Reginam, fratrem etiam et sororem, et 
refunde illis quod videtur τῷ μακαρίτη negatum. 
O serva hoc regnum, Deus eterne, et novis fulcris 
illud subinde fulci, per Jesum Christum Filium 
tuum, qui una eum Patre et Spiritu Sancto vivit, 2o 
regnat, imperat. Amen. 

x1v. Kal. Dec. Deo dicatam diem ex parte di- 
vino eultui impendimus, moesti ob tam tristem 
casum. Sed Θεοῦ ἐτελείετο βουλή. Illi gloria. Amen. 

Xn. Kal. Dec. Studia et litere ad amicos. Θεῷ 25 


cC 


χάρις. 

XII. Aa. Dec. Τὰ ἐγκύκλια in. descriptione. Θεῷ 
χάρις. 

x1. Kal. Dec. Aliquid hodie, sed amici me habu- 
erunt. Oeo χάρις. 20 


954. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


x. Kal. Dec. Pergo in descriptione. Tu, Domine, 
benedic. Amen. 

1X. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια in molesto negotio de- 
scriptionis. Sed ita oportet. Tu, Domine, bene- 
dic. Amen. $ 

vir. Kal. Dec. Hodie rescivi de obitu viri nobilis 
et inter Anglos magni Domini Karew. Illum 
nuper Serenissimus Rex magna dignitate orna- 
verat, qua diu usus non est. Ea est rerum huma- 
narum vanitas. Τὰ, Pater ἐπουράνιε, da. tot exem- 1o 
pla proficere et mihi, et mese, ac meis omnibus, 
ut de te dies noctesque cogitantes parati semper 
simus ad fatalem horam per Jesum Christum, qui 
una cum Deo Patre Deus ipse et Spiritu Sancto 
Deo regnat sine principio, sine fine. Amen. 15 

vit. Kal. Dec. Hodie vidi Regem sane moestus 
mosstum et multum ab illo mutatum. Vidi et 
viduam amici veteris D. Karew. Nihil video prze- 
ter tristia. Sed mea spes omnis in Deo. Ὁ serva 
me ac meos, qui solus potes. Amen. 20 

vi. Kal. Dec. Hodie literas ab optimo virorum 
Thuano accepi quibus facit me certiorem de 
obitu D. Fabri viri probitate et doctrina excellen- 
tissimi. Amisi amicum, quem ipse venerabar, et 
quem sciebam me amare. lta amici me dese-?5 
runt. Ego interim ut non inutilis glorizee Dei | 
vivam, supplex Deum veneror, et ut mihi, meze, 
et meis adsit. Amen. 

v. Kal. Dec. Pergo adhuc in descriptione. Tu, 
Deus seterne, rege hanc domum. Amen. 30 


|! IO KAL. DEC.-3 ΚΑΙ. DEC.] ESHMEPIAEXZX. 955 


IV. Kal. Dec. Hodie literas Lutetia accepi de 
rebus meis, ut semper, molestas. Sed Deo me, 
meam et meos permitto. Hodie przeparatio facta 
ad crastinum jejunium in Ecclesia Gallica, cui 
interfuimus πανοικί. Θεῷ χάρις. 5 

it. Kal. Dec. Quod Deus benedicat, diem hodi- 
ernum ego, uxor, liberi in templo egimus, et in 
dietum jejunium, quantum in nobis erat miseris 
peccatoribus, sanctificavimus. Tres ministros au- 
divimus pie et erudite docentes. Deus «eterne, io 
benedic ταύτη τῆ τῆς εὐσεβείας ἀσκήσει, et da αὖ ad 
te serio convertamur, per Jesum Christum, qui 
una tecum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit, 
regnat seternum. Amen. 

Prid. Kal. Dec. Hodie quod sit faustum et lzetum ,; 
benedicente Deo, αι descripseram operis in- 
choati, misi ad D. Archiepiscopum Cantuariensem, 
omnia ejus judicio permittens. Tu, Deus zeterne, 
ceptis nostris benedice, et serva hane familiam. 
Amen. | 20 

Envoié a Mons. l'Archevesq six demi et mais de papier 
de mon livre contre Dar. 

Kal. Dec. Quod sit felix et faustum, attigimus 
ultimum anni mensem, quem ut leti exigamus 
da, Pater czelestis. Amen. 25 

IV. Jon. Dec. Sacrse coneioni interfuimus ego, 
uxor, liberi. De filio Johanne ille:etabilia audi- 
vimus. O Deus bone, restitue illum in rectam 
viam. Amen. 

π|. Kal. Dec. Inchoatam nuper descriptionem 3o 


956 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1612. 


hodie absolvi, et literas ad multos amicos scripsi. 
Oeo χάρις. 

Prid. Kal. Dec. Cum amicis, quos invitaveram, 
atque imprimis Sculteto diem perfeci. Deo charis 
et laus. 5 

Non. Dec. Literas hodie scripsi, et ad pensum 
cepi redire. Deus benedicat. Amen. 

vut. Zid. Dec. Ad pensum serio redire volui, sed 
librum Witakeri de conciliis amisi, qui dum quz- 
ritur, totum fere mane periit. Deus, ades. Amen. τὸ 

vit. Zid. Dec. 'Tà ἐγκύκλια. Fui apud Dominum 
Archiepiscopum. Θεῷ χάρις. 

vi. Μϊά. Dec. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῴ χάρις. 

v. Eid. Dec. Die sacro concio, et τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ 
χάρις. ir 
1v. rn. Prid. Eid. Dec. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῴ χάρις. 

Amen. 

xix. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια et carmen epitaphium 
in Principem. Oeo xapis. 

xvii. Δ αἰ. Jan. ᾿Γὰ ἐγκύκλια et ἐπίσκεψις Legati 2o 
Galliarum. Oeó χάρις. 

xvil. Kal. Jan. Hodie coenze Domini communi- 
cavimus ego, uxor, liberi. Laus et gratie Deo 
immortali. 

xv. Kal. Jan. Hodie ductum est funus illustris- 25 
simi Principis magno cum dolore omnium bo- 
norum. Deus Regem et regiam domum servet. 
Amen. 

xv. Kal. Jan. Ad annum Christi pervenimus 
trigesimum quartum. Det Deus reliqua per-;o 


. PR. KAL. DEC.-IOKAL. JAN.] ESHMEPIAEX. 957 


texere ad gloriam nominis ejus, et czedificationem 
Ecclesivee, qui etiam servet me, meam et meos ἐν 
τῷ ἑαυτοῦ φόβῳ. Amen. 

XIV. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια Dei gratia, et annus 
ille inchoatus. Serva, Deus, et me, et meos. Amen. 5 
xIH. Λ αἰ. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, sed lente, et uxor 
parum valet. Domine Jesu, respice me, meam 

et meos. Àmen. 

χα. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, sed lente ob rerum 
difficultatem, et valetudinem meorum. Sed tu,:o 
Domine Jesu, serva nos. Amen. 

XI. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, sed lente. Uxor parum 
valet. Ego modo didici Anglum quendam, ex in- 
vidia et improba semulatione, ausum esse opus, 
quod jussu Regis aggressus sum, ipsum quoque 15 
aggredi, et tradidisse partem edendam hic. Vidi 
titulos, et vix mihi persuadeo ipsum non grassa- 
tum furto in mea scripta, quze tam multi jam 
viderunt. O invidiam! O improbitatem! Nam 
si tale quid parabat, cur dissimulavit? Ego illi2o 
paratus fui ἐκχωρεῖν. Nunc, illo antevertente, 
quid consili capiam, nescio. Puto Savilium, 
quem mihi olim descripsit Scaliger, esse auctorem 
consili. Tu, Deus :seterne, mea consilia rege. 
Amen. 25 

x. Kal. Jan. Concio hodie, et a concione amici. 
Vidi beneficio amicissimi Sculteti librum in Baro- 
nium quem scripsit ille invidi: filius ex sug- 
gestione Savilii invidie patris. Tu, Deus, da 
consilium, et me serva ac meos. Amen. 30 


958 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


Ix. Kal. Jan. De tempore Paschatis σταυρωσίμου 
Domini, in quo multa ardua. Tu, Deus, ades 
mihi, meze et meis. Amen. 

vii. Kal. Jan. Parum hodie aut potius nihil. 
Sed tu, Domine Jesu, ades et in hoc incepto, et 5 
in tota vita, mihi meisque. Amen. 

vir. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, Dei gratia, qui bene- 
dicat huic familie. Amen. 

γι. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια per gratiam τοῦ μεγαλοῦ 
Θεοῦ, qui nos servet et donet sui timorem. Amen. το 

v. Kal. Jan. 'T'à ἐγκύκλια Θεοῦ χάριτι, qui servare 
nos dignetur. Amen. 

IV. Kal. Jan. 'T'à ἐγκύκλια. Oeo χάρις. Àmen. 

i. Kal. Jan. Diem sacrum egi apud Regem. 
T6 Θεῷ χάρις. 15 
Prid. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, Θεῷ χάρις. Sed 

admonet me hic dies ut animo repetam totius 
hujus anni jam exacti cursum, et ad animum 
revocem tua ingentia, O bone Jesu, erga me, 
meam et meos beneficia. "Videor posse dicereso 
non temere alium annum egisse me, in quo magis 
continuam benignitatem tuam sim expertus cum 
uxore et tota familia. Morbi aut mei aut uxoris 
aut liberorum vel leves vel nulli: rei familiaris 
difficultates nullae, ὅτι καὶ λόγου ἄξιον. | Ego, uxor, 25 
liberi in sua quisque vocatione pensa nostra satis 
diligenter curavimus. Quum ante paucos menses 
opus adversus Baronium essem aggressus ad 400 
jam paginas et amplius confeci. Liberorum nu- 
merum filiolo auxisti, Deus bone, et uxori εὐτοκίαν 3o 


nadie dias 


9 KAL. JAN.—PR. KAL. JAN. ESHMEPIAEX. 959 


dedisti, utrique ut ea occasione maximi Regis 
benevolentiam experiremur. Pono inter lzeta fili- 
orum institutionem in literis, virtute, et pietate. 
Denique si quid adversi mihi contigit, id per 
filium natu maximum accidit, quem video, nisi ς 
Dei miraculo servetur, in periculosissimo loco 
consistere. Et hoc quidem tristissimum est. Cze- 
tera vero satis laeta. Quamobrem, Deus aeterne, 
tantis a te acceptis beneficiis ago tibi quantas 
maximas possum gratias, non pro rei merito, nec 1o 
quantas debeo, sed quantas certe possum maxi- 
mas, tibi uni omnia, quibus fruor, bona ferens 
accepta, te unum σωτῆρα, unum εὐεργέτην, unum 
ἐμοὶ τὰ πάντα, et agnoscens mente humili, et prze- 
dicans gratissimo animo, idque unum a majestate 1:5 
tua petens, Deus seterne, ut propter te ipsum et 
propter meritum mortis Christi pergas benedicere 
huic domui, nos servare, nos tuo Spiritu regere, 
ut facta dictaque nostra omnia ad nominis tui 
gloriam, sedificationem Ecclesie tuse, et salutem 2o 
nostram dirigantur. ege, O clementissime Do- 
mine, mea, med et meorum peccata; largire 
mihi et uxori prudentiam idoneam regendze huic 
famili:e ; rege facta, rege dicta nostra, ut et prae- 
ceptis et exemplis liberos nostros in vera pietate .ς 
instituamus. . Johannem juvenem infelicem, Ὁ 
Pater, siste in rectam viam.  Peccavimus, pecca- 
vimus, peccavimus: et judicia tua justa sunt. 
Sed miserere, O Deus, et cor illi finge tibi gratum. 
Reliquis liberis da proficere κατὰ σῶμα καὶ ψυχὴν 3c 


960 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1612. 


cum tua benedictione. Sororem meam misellam 
respice benignus, et reliquos ἐμοὶ πρὸς γένος.“ Rem 
familiarem in Gallia pene eversam restitue in 
integrum. Studiis meis benedie et universze do- 
mui. Nutantem uxoris charissimsee valetudinem 
confirma, et nos omnes serva ἀνόσους kat ἀπημάντους, 
per Jesum Christum τὸν μονογενῆ Filium tuum, cui 
una tecum, Pater czelestis, e£ cum Spiritu Sancto 
sit, et nunc et semper εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων 
honos, laus et gloria. Amen. 10 


ga 


ANNUS CIO DC XIII. 

Kal. Jan. Ergo ingredi novum annum dedisti 
tu mihi, Deus τρισάγιε, dedisti uxori et liberis 
nostris. | Agnosco τὴν ἄφατον καὶ ἀνεκλάλητον 
erga me et meos patientiam tuam, agnosco τς 
et totus contremisco, jure metuens ne hse 
semper lenitas tua, bone Deus, irritata ad ex- 
tremum peccatis meis et meorum, male ver- 
tat mihi et meis. Ego sum, O Domine, illa 
arbor, in qua colenda tua bonitas nihil reliqui 2o 
fecit, cum sperares et jure tuo exigeres a me 
fructus tuis beneficiis respondentes. Ego et mea 
et mei sumus illa vitis, sancto tuo Prophete 
Isaie descripta, tanta fide, tanto studio, tanta 
diligentia a te curata. Sed heu et ego, et mea,25 
et mei arbores sumus ac vinea ἄκαρπος, sine fruc- 
tibus bonis certe, et exspectationem tuam, bone 
Deus, hactenus fefellimus. Facimus, non quz 
par erat bona opera, sed quae par erat vitare zac 


KAL. JAN.] EOSHMEPIAEZ. 961 


σπουδῇ kai μηχανῇ mala opera, ea facimus, et sanc- 
tissimum Numen tuum peccatis quotidianis no- 
stris in nos irritamus. Itaque si nos perditum 
: iveris, Deus τρισάγιε, et ipsum ad poenitentiam 
| aditum nobis precluseris, quid queramur, aut di- 5 
camus, nihil habemus, praeter hoc unum, pecca- 
vimus, peccavimus, et judicia tua justa sunt, O 
mundi universi Judex sequissime. — Sed scimus te 
clementissimum esse Patrem, et erga miseras 
creaturas tuas longe indulgentissimum. | Non τὸ 
enim mortem cupis peccatorum, sed ut poeniteat 
illos, et ut resipiscant. Quin potius tantum ipse 
mundum amasti, opus manuum tuarum, ut Filium 
tuum, Filium unigenitum dederis, ut quicunque 
in illum sit crediturus, vitam habeat seternam. τς 
Hae ego fretus spe, quia perfecte bonus es, et 
perfectum ἱλαστήριον proposuisti, in Filio tuo sup- 
plex et γονυπετὴς ad pedes Majestatis tuze accedo, 
pacem et veniam pro delictis meis, mes et 
meorum te petens, et misericordiam tuam im-2o 
plorans. Miserere nostri miserere nostri, Deus 
sterne, Deus ὑπεράρρητε, et tegens przeteritas 
DOXAaS, rege ToU λοιποῦ me, meam, et meos, ut 
dicta, facta nostra ad nominis tui gloriam semper 
referantur, Ecclesie tuse sedificationem et salu-;; 
tem nostram. Da omnibus nobis ut κατὰ σῶμα 
καὶ ψυχὴν ἐρρωμένοι tibi et toto hoc anno et toto 
reliquae vitze curriculo fideliter inserviamus. Sana 
languores nostros. Utimur enim ego, uxor, pars 
major liberorum ancipiti valetudine: uxor pra- 3o 
sertim, et Anna, quas, bone Deus, prssta sanas 


962 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


“οὐ valentes. Ναὶ δέομαί cov, Κύριε. Da mihi et 
uxori pie ac prudenter προστῆναι τῆς οἰκίας, benedic 
laboribus nostris et inceptis. Opus quod sum 
aggressus da sic persequi, itaque in eo mentem 
calamumque meum rege, et dirige, ut nihil mihi 5 
excidat aut cum caelesti doctrina Verbi tui parum 
consentiens, aut eo viro parum dignum, qui sco- 
pum in scribendo habet propositum, gloriam tuam 
et proximi utilitatem. Miserere filii Johannis, 
et in viam rectam illum siste. Miserere, Pater, 
OVis ἀλωμένης : caeteros liberos inspira ad omne 
bonum opus; pietatem infunde in eorum animos, 
ingenium largire idoneum capiendo cultui zsetati 
ipsorum convenienti; filios, filias orna virtutibus 
omnibus, illos etiam cognitione literarum et scien- 
tiarum. Rem familiarem dudum eversam et 
prope jam nullam stabili, ac consilia suggere 
mihi, et mes, pice prudenti? plena. Sororem 
miseram, et omnes, qui me contingunt, pene om- 
nes miseros, subleva in suis s:erumnis. Hsec peto 2o 
a te supplex, τρισάγιε Θεὸς, et quie scis ipse mihi, 
me:z et meis expedire per Jesum Christum τὸν 
μονογενῆ Filium tuum, qui una tecum, Pater ἐπου- 
ράνιε, et cum Spiritu Sancto tuo sine principio 
sine fine nune et semper vivit, regnat, imperat. 25 
Γένοιτο. Y'évorro. Amen. Amen. Amen. Hodie fui 
in aula, sed Rex leviter segrotabat, nec potuit 
concioni interesse. Tu, Domine, illum serva ἄνο- 


Oo 


m 


5 


cov kai ἀπήμαντον. Amen. 
IV. Non. Jan. Literas hodie scripsi, sed tamen 3o 
ad pensum tandem redii. Τῷ Θεῷ χάρις. 


4 NON. JAN.-Ó EID. JAN.] EOSHMEPIAEZ. 963 


ri. Von. Jan. Hunc diem impendi lectioni Jael 

Mosis B. M. quod est opus excellentissimum. 

Deus benedicat studiis meis, et det ante omnia 

: de vera pietate assidue cogitare mihi, meze, et 
meis. Amen. 5 

Prid. Non. Jan. Hoc die celebravimus in aula 
Regis εὐσεβεστάτου, Natalem Domini et S. Coenze 
participes sumus facti. Rex optimus ostendit 
nobis librum cui titulus Catechesis Ecclesiarum 
Polonie et Lithuaniee que colunt unum Deum 75- 1o 
raelis, et hominem Jesum, etc. quo libro nullus sce- 
lestior, nullus detestabilior a multis seculis est 
editus. Et ausus tamen auctor illum dicare Regi 
Magne Britannis. Οὐ scelus! Domine Jesu, dele 
ex memoria hominum has impietates. Amen. 15 

Non. Jan. Pensum per aliquot dies intermissum, 
et tempus sumptum ad acrem meditationem de 
sacra Eucharistia. .O Domine, illustra mentem 
meam. Amen. 

virt. Eid. Jan. Ad Regem hodie non ivi, neque 2o 
domo sum egressus. Tu, bone Deus, Servator 
mi, serva me, meam et meos. Ámen. 

vi. Eid. Jan. Varia studia, et prseparatio ad 
disputationem de Coena Domini adversus Baro- 
nium. Tu, Domine Jesu, illustra mentem meam, 25 
et nos serva. Ámen. 

vi. Eid. Jan. Ad proxime tractandam quz- 
stionem me paro: sed tu, O Deus, ἑἱκάνωσον τὸν τὸ 
μηδὲν ὄντα. Vidi Regem Dei beneficio valentem, 
et, ut valeat, te supplex, Deus seterne, oro. Serva 3o 
et hanc domum, O Deus. Amen. 


oU UAI MEER TMTT nd 


964. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


v. Eid. Jan. In Dionysio Areopagita totum diem 
fui non fortasse inutiliter, si faverit ceptis di- 
vina clementia. Sed me angunt multa, imprimis 
morbus repentinus, et quidem, ut videtur, satis 
gravis, duorum liberorum Merici et Annas. Sed; 
tu, bone Jesu, eos sanabis, si placet, et nobis ser- 
vabis. Quod ut facias, te supplices pater et 
mater oramus. Amen. 

IV. Eid. Jan. Ultimus est dies anni Anglicani ; 
parum sane lctabilis. Uxor gravissima febre et 
doloribus capitis ac tibiarum laborat. Anna et Jo- 
hanna febricitant graviter. Studia jacent. Vides, 
bone Deus, meas szerumnas. Oro te supplex, 
liberes domum meam morbis, et nobis omnibus 
des veram pietatem. Amen. 1j 

iU. Zid. Jan. Erat dies Kal. Jan. anni Angli- 
cani quem nos ut et hesternum auditione verbi 
divini sanctificavimus. . Deus benedicat mihi, 
mee et meis. Amen. 

Prid. Eid. Jan. Deus mi, Deus mi, redde uxori 2o 
valetudinem priorem, et nos omnes serva, ac 
dirige dicta factaque nostra. Amen. 

Eid. Jan. Ad Regem, prout soleo καθ᾽ ἑκάστην 
κυριακὴν, Sum profectus, et vasis sex argenteis, 
strenarum nomine, ut est illi moris, sum ab ejus?5 
Majestate donatus. Deus immortalis servet tan- 
tum Principem, et regiam totam domum. Amen. 

xIx. Kal. Feb. Vix libros hodie vidi, nec optime 
valui. Deus seterne, serva nos omnes. Amen. 

xvut. Kal. Feb. Apud Regem hodie fui. Pensi;o 
mei magnitudinem magis magisque agnosco, et 


— 


o 


' 
b 


| 


5 EID. JAN.-I1 KAL. FEB.] ἘΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 965 


parte succumbo, imo plane deficerem, nisi tua, 
bone Jesu, me bonitas bene sperare faceret. Tu 
meam mentem illustra et rege. Amen. 

xvii. Kal. Feb. Adhuc paro me ad futuram 
scriptionem, si tua, Deus seterne, gratia adfuerit. 5 
O ades mihi et meis. Amen. 

Xv1. Kal. Feb. Necdum ad opus redii. Tu, Do- 
mine, ades, et presta otium, et mihi meisque 
bonam valetudinem. Amen. 

xv. Kal. Feb. Adhuc in apparatu versamur, et τὸ 
det bonitas Jesu, ut ea dicamus, scribamus, qu:e 
sint futura ipsi grata. (Ὁ respice me, meam et 
meos, bone Deus. Amen. 

x1Iv. Kal. Feb. Ne nunc quidem ad scriptionem 
animum appulimus. Ardua enim questio est.:5 
sed tu, Domine, ades, et φώτισον ἡμᾶς kat σῶσον. ᾿Αμήν. 

Χαμ. Kaf. Feb. D. Marii concionem hodie audivi 
in illà φλογιζομένη ὑπὸ τῆς γεέννης de lingua apud 
Jacobum. Ille duo verba ad argumentum con- 
cionis legit, quod memini Dezam valde solitum 2o 
detestari; et omnino οὐ 7Agróv. Vidi postea sere- 
nissimum Regem. Θεῷ χάρις, qui me, meam et 
meos servet. Amen. 

xil. Δ αἰ. Feb. Necdum ad pensum rediimus. ΤῸ 
veneror, ter sancta Trias, da sapere, dicere et scri- ὡς 
bere quze tibi grata. Amen. 

XI. Kal. Feb. Parturimus adhuc, et hunc diem 
in aliis studiis egimus, ut amicum scribentem 
contrà Andream Eudaemona Johannem ;juva- 
remus. Deus me, meam et meos servet. Amen. 3o 

VOL. II. rf 


966 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


x. Kal. Feb. En fluit tempus, et ego adhuc in 
Tapackevj Occupor. Sed te specto, mi Deus; in 
te spem pono. O ades. Amen. 

Ix. Kal. Feb. Necdum rediimus ad scriptionem, 
sed redibimus brevi, Θεοῦ διδόντος, qui servet me,s 
meam, et meos. Amen. 

vit. Δ αἰ. Feb. In Lutheranorum scriptis hodie 
fui multus, et gemui ardorem controversie in- 
fauste. Deus, medere malis ὑπὸ Ecclesise, et 
mentem meam ac meorum dirige. Amen. 10 

vit. Kal. Feb. Crescit difficultas, nec alia mihi 
spes, nisi in divino przesidio inter tot contrarias 
opiniones. Hodie vidi librum Andreze Eudseemonos 
Johannis adversus me, futilem sane. Deus utrum- | 
que propitius respiciat. Amen. 15 : 

vi. Kal. Feb. In historia sacra Hospiniani domi 
detentus hane κυριακὴν diem posui, et ingemui 
malis Ecclesie. Quam tu, Ὁ Deus, respice, et 
nos omnes serva. Amen. Amen. 

y. Kal. Feb. Adhuc τῆς παρασκευῆς ὅλοι γινόμεθα. 20 
Κύριε, βοήθει. ᾿Αμήν. | 

IV. Kal. Feb. Nondum ad scriptionem rediimus, 
mox redituri cum bono Deo. Amen. 

IH. Kal. Feb. Cum amicis hodie fui: tum autem 
Paschasium serio tractavi. Deus studiis hisce; 
meis, uxori, et liberis benedicat. 

Prid. Kal. Feb. Quod Deus vertat bene, ad in- 
termissam jampridem scripturam redii. O ades, 
bone Jesu, et mentem illustra, calamum rege. 
Amen. 3o 


.PR. KAL. FEB.—5 EID. FEB.] ESGHMEPIAEX. 967 


Kal. Feb. Da, bone Deus, et hune mensem, et 
quiequid superest vitz, in operibus tibi gratis 
occupare.  Vigeat in meo, uxoris et liberorum 
animis verz pietatis amor et nominis tui φόβος 
καὶ τρόμος. Dignare etiam, bone Jesu, conatibus 5 
meis benedicere, et meam ἀπορίαν λῦσον. Scis tu, 
Pater ézovpawe, quze me difficultates crucient. O 


Pater, εὐόδωσον τὴν ἐπιχείρησιν, εἴγε σοι φίλον. 
| ᾿Αμήν. 
! IV. /Von. Feb. Jam ego ad pensum serio redii. τὸ 
O ades, bone Deus. Amen. 

i1. Von. Feb. Concio, studia, litere. Deus, ades, 
et uxorem parum valentem sana. Amen. 

Prid. Non. Feb. Ad pensum serio rediimus. Deus 
nos regat. Amen. Qui et uxorem parum valen- τς 
tem dignetur sublevare, et domum hanc servare. 
Amen. 

Non. Feb. Deus, ades mihi, mese et meis. 
Amen. 

vil. Zid. Feb. Acturi per instituti rationem de 2o 
transubstantiatione etc. toti in ea meditatione 
sumus, Deum venerantes, ut regat calamum no- 
strum. Amen. 

vit. Eid. Feb. Deus, benedic ceptis et domui 
mese. AÁmen. 25 

vi. Eid. Feb. Deus seterne, scis ierumnam meam : 
tu expedi me, bone Jesu. Amen. 

v. Kid. Feb. Turbellee propter inobedientiam 
quorundam domesticorum erga uxorem. . Sed 
haec levia. Me vero ἀπορεῖν ex alia caussa scis tu, 3o 

t2 


968 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1615. 


Deus seterne, qui respice me, et da πόρον εὑρεῖν. 
Amen. 

Hodie libellus Petavii de Nithadi prosapia a famulo 
mag. eq. dis. allatus et improbe relatus est. 

IV. Eid. Feb. Tuv κυριακὴν partim meditando de ; 
rebus sacris, partim apud Regem egi. Τῷ Oeo 
χάρις. 

rri. Eid. Feb. Amici, nec multum promovi. Deus, 
ades. Amen. 

Prid. Eid. Feb. Apud Regem hodie fui, quem, 1o 
O Deus, serva, et totum regnum. Mihi hodie hoc 
accidit molestissimum. Chartas meas Daronianas 
dedi recensendas cuidam amico, viro probo, op- 
timo, et longe doctissimo. [116 jam mensem fere 
alterum differt reddere, nec legit tamen, de quo :5 
mihi certe constat.  Repetii ipse ssepe; hodie 
misi preeceptorem meorum liberorum, neque ego 
recepi neque ille. Atqui vir ille probitate sin- 
gulari est. Quid igitur? Ego aliud suspicari non 
possum, nisi virum illum optimum meas lucu-2o 
brationes amicis suis ostendisse, et jam repetere 
aut certe recipere non posse. Deum immortalem ! 
Quanta hsc est, quee mihi fit injuria? Exspec- 
tabo tamen, et me componam ad omnia ferenda. 
Doleo certe, ut si unquam. Sed fiat, Ὁ Deus,o; 
voluntas tua. Amen. 

Eid. Feb. Amici me a studiis avocarunt, et ab 
optimo viro partem recepi mearum chartarum, 
et integritatem illius cum summa doctrina per- 
spexi. Deus domum hanc servet ἀπήμαντον. Amen. 30 


Δ»... 


4 EID. FEB.-13 ΚΑΙ. MAR.] ESHMEPIAES. 969 


xv1. Kal. Mar. Haereo, sed tu me dirige, Deus 
s)eterne. Amen. 

xv. Kal. Mar. Tà ἐγκύκλια in hoc penso: sed 
ades, Ὁ Deus. Amen. 

x1v. Kal. Mar. 'T'à ἐγκύκλια in arduo penso. Tu, 5 
Domine Jesu, et studiis benedic, et vitam emenda 
meam ac meorum, et da proficere in actione 
crastina ad quam me paro. 

xii. Kal. Mar. Synaxi Eeclesi:e. Gallicee hodie 
interfuimus ego, uxor, et Johanna filia, ac S. Coenze 1o 
Domini communicavimus, filia natu maxima ne 
adesset, casu factum est. Reliquum diem quan- 
tum mea et meorum valetudo permittebat studiis 
sacris impendi. Hic est dies actus ultimus anni 
vitsje mes quinquagesimi quarti. Quem annum 
et reliquam totam vitam meam dum reputo, Deus 
immortalis, non possum facere, quin pronus ca- 
dam in faciem et tuum Numen adorem, qui me 
tanta benignitate hactenus sis prosecutus. Ὁ 
Deus, non hoc. meritum est meum, scio, agnosco, 2o 
profiteor et corde et calamo. Tua hsec est infi- 
nita bonitas, quae me, meam et meos nunquam 
deseruit. At nos te deseruimus perszspe, te gra- 
vissime offendimus, et ab officio nostro longe re- 
cessimus. gnosce, bone Jesu, et ad esetera tua25 
beneficia illud adjice, ut crescamus quotidie in 
vera pietate, peccata nostra subinde ad animum 
revocemus, illa detestemur, tui amore et metu ab 
omni mala cogitatione impediamur, te denique 
posthac ego, uxor, liberi, et qui hic sunt, et quiso 


p 


V 


970. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


alibi, vitam instituamus, ut exemplo simus pie- 
tatis et omnis virtutis. Interea, Ilarep ἐπουράνιε, 
quod me servaveris, quod studia mea non desti- 
tueris penitus auxilio tuo, quod charissimam 
uxorem mihi praestiteris utcunque valentem et; 
liberos omnes, saltem qui hie sunt, ago supplex 
tibi gratias immortales. Da, sterne Deus, bene 
uti tuis beneficiis, et ex vera pietate vitam insti- 
tuere per Jesum Christum Filium tgum, qui una 
tecum et Spiritu Sancto sine principio sine fine ro 
vivit, regnat, imperat. Amen. 


ANNUS VITA LY. 


Quem quidem annum, llarep émovpawe, ut feli- 
citer inchoare, agere, peragere concedas, supplex 
te veneror. Mihi quidem spes omnes sitze sunt:s 
in spe tui praesidii, subsidii, gratise. Ipse quam 
sim τὸ μηδὲν, quam indignus favore tuo, magne 
Deus, scio, et ssepe cogito: sspe etiam, dum 
cogito, deficio, et quo me vertam nescio. Sed 
reficit me certa cognitio tuee immense infinite 2o 
bonitatis. Hane toties expertus in me, mea, et 
meis, audeo sperare nunquam illam fore mihi 
defuturam, nunquam aditum ad illam fore mihi i 
preclusum. Scio, Deus ὑπεράρρητε, usque adeo 
dilexisse te mundum, ut Filium tuum τὸν uovo-25 
γενῆ dederis pro mundi salute, ut vitam habeat 
seeternam quicunque in illum crediderit. Scio 
donum esse vere tuum, si quis fidei saltem prin- 


4, 
— (€ e 


I3 KAL. MAR.-I2 KAL. MAR.] EDHMEPIAEXZX. 971 


cipia in se habeat. Scio tua dona esse ἀμετα- 
μέλητα. Spero igitur in te, Deus immortalis, 
τρισάγιε, ὑπεράγαθε. Ο da mihi, mese, et meis 
fidem veram, pietatem sinceram, zelum vere 
Christianum. . Hsec si adfuerint, czetera scio et5 
confido secutura. Respice, Deus mi, Deus salutis 
mes, languentem hane domum. Da εὐοδοῦν τὰ 
περὶ σῶμα, καὶ τὰ περὶ ψυχήν. Mihi et uxori pru- 
dentiam largire bene regendis liberis necessa- 
riam ; liberis da humilem animum pietatis stu- 
dium, industriam, et φιλοπονίαν matrem virtutis. 
Filium, qui Lutetivee est, revoca in rectam viam, 
et in media peste serva a peste. Da parentibus 
et liberis ut officiis quisque propriis defungamur 
pie et sincere. Operi ἃ me instituto benedic, το 


o 


Led 


χρηστὲ Χριστὲ, φώτισον ἐμοὶ τὸν νοῦν, à ἀληθινὸν 
φῶς. Da semper omnia referre ad gloriam tuam, 
sedificationem Ecclesie, salutem meam et meo- 
rum. hem familiarem dudum collapsam in- 
staura, et prospice meis liberis et nobis quoque 2o 
parentibus. Sororem τὴν ταλαίπωρον ne desere, 
magne Deus, et πᾶσι βοήθει τοῖς πρὸς γένος.  Ex- 
audi, Deus Pater, per Jesum Christum Filium 
tuum Dominum nostrum, cui una tecum et Spi- 
ritu Sancto tuo sit honos, laus, gloria, et omne 25 
imperium, ut erat a principio in secula seculo- 
rum. Amen. 

xi. Kal. Mar. Apud Legatum Regis Christia- 
nissimi fuimus ego atque uxor. Plures horas stu- 


: diis impendi τῇ τοῦ Θεοῦ χαριτι. 30 


972 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


xt. Kal. Mar. Τῷ Θεῷ χάρις, qui nos serva, Ὁ 
Deus. Amen. 

x. Kal. Mar. Aliquid hodie in penso. Deus 
benedicat. Amen. 

IX. Kal. Mar. Literas hodie scripsi, et fere to- 5 
tum diem impendi. Θεῷ χάρις. Amen. 

vir. Kal. Mar. Aliquid hodie, at non multum. 
Oeo χάρις. 

vit. Kal. Mar. Naumachise spectaculum hodie 
vidimus quse pars erat apparatus ad nuptias 11- τὸ 
lustrissime:e Principis Fili:e. Regis. Deus bene- 
dicat illi. Amen. 

γι. Kal. Mar. Benedicat Deus actioni hodiernze, 
et celebratis nuptiis Fili Regis, cui spectaculo 
interesse me atque uxorem Rex voluit. Deus:; 
serva Regem et regiam domum. 

v. Kal. Mar. Apud Regem hodie fuimus, nec 
pensum plane negleximus. Oeo xdpis. 

Iv. Kal. Mar. Etiam hodie apud Regem fuimus, 
et longos cum ejus Majestate sermones habuimus. 2o 
Deus, serva tam pium Principem. Amen. 

Preste R. Azaria a Mons'r. Livius professeur en the- 
ologie. 

I. Α αἱ. Mar. 'Pà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

Prid. Kal. Mar. Ad nodum qusestionis venimus 25 
et haeremus, sed in te speramus, Deus seterne, 
O ades. Amen. 

Kal. Mar. Mensem inchoavimus scribendis 
literis: deinde in. penso multi fuimus. Atque 
utinam Deo propitio cura liberemur, quc: nune 3o 


11 KAL. MAR.CIAKAL. APR.]. EDHMEPIAETX. 978 


mire nos exercet. Tu facies, Domine, et hanc 
domum servabis pro tua infinita bonitate. Amen. 

vi. Non. Mar. Opellam abrupi quas me diu 
exercuit, e£ ad cursum operis totius redii, con- 
texturus quse desunt, si Deus dabit, absoluto; 
anno trigesimo quarto. Oeo χάρις. ἡ 

v. Non. Mar. "Γὴν κυριακὴν apud. Regem ex parte 
egi. Θεῷ χάρις. 

rv. Non. Mar. 'Tà ἐγκύκλια: Θεῷ χάρις. 

n. Von. Mar. Bone Jesu, serva me, meam, ac 1o 
meos. Amen. 

Prid. Non. Mar. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

Non. Mar. 'Tà ἐγκύκλια: Deus mihi, meze, et meis 
benedicat. Amen. 

vir. Zid. Mar. Aliquid hodie. Deus mi, pec-:; 
cata mea et meorum dele. Amen. 

vit. Eid. Mar. Concio, studia, amici. Θεῷ χάρις. 

γι. δια. Mar. ln malo loco haesimus. Sed tuam 
opem adfuturam confidimus, bone Jesu. Nai, Κύ- 
pie, βοήθει kat ἐμοὶ καὶ τοῖς ἐμοῖς. ᾿Αμήν. 20 

v. Eid. Mar. Hodie post tertiam mane surrexi, 
et totum diem fui in libris. Θεὸς, ἐλέαιρε. ᾿Αμήν. 

IV. Eid. Mar. Hodie febricula tentatus non 
multum promovi. Sed ades, O Deus. 
. ur. Z£id. Mar. Deus salutis mez, benedic mihi,»25 
mese, et meis. Amen. 

Prid. Eid. Mar. 'Tà ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. Amen. 

Eid. Mar., xvi. xvi. xv. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια, 
tuo, Domine Jesu, beneficio. Amen. 

xlv. Kal. Apr. Sacree Domini Coenze hodie com- 3o 


974 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


municavimus ego et filia: nam uxor minus vale- 
bat: deinde studia. Domine, ades, et nos serva. 
Amen. 

xil. Καί. Apr. 'Tà ἐγκύκλια" Oe χάρις. 

xil. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια᾽' Θεῷ τῷ παναρίστῳ 5 
χάρις. 

xl. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια. | Hodie invisi D. Le- 
gatum, D. Eliensem et alios. Θεῷ χάρις. 

x. Ix. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια: Θεῷ χάρις. Amen. 

vin. Kal. Apr. Τὰ ἐγκύκλια et concio sacra eum 1o 
omnibus meis. Laus Deo. Ivimus et ad parvulum 
Jacobum, cui etiam Christus benedicat. Amen. 

vil. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια, et dirige mentem 
meam, O Deus, per hzxec senticeta. Amen. 

vi. Kal. Apr. Aliquid hodie, sed parum. Deus, :5 
ades. Amen. 

v. Kal. Apr. Hodie me avertit a proposito Rai- 
noldi liber Przlectionum ante mihi non lectus. 
O doctum virum! Tu da similes, Pater ἐπουράνιε. 
Amen. 20 

1v. Kal. Apr. 'Tà ἐγκύκλια, sed lente. Deus bene- 
dicat mihi, mese et meis omnibus. Amen. 

1H. Kal. Apr. 'T'à ἐγκύκλια. Deus benedicat mihi, 
me:e et meis omnibus. Amen. 

Prid. Kal. Apr. Pauca hodie. Sed magnas 
cum voluptate Pacianum totum et alia legi. 
Θεὸς ἵλεως εἴη. 

Kal. Apr. Sacra concio cum omnibus liberis : 
uxor zegrotabat leviter. Quam tu, mi Deus, sana, 
et nos omnes serva. Ámen. 30 


13 KAL. APR.—APR. I15.] ESHMEPIAEZ. 975 


2. Lundi. 'Tà ἐγκύκλια. Sed amici multum mihi 
temporis eripuerunt. Deus, serva hanc domum. 

3. Mardi. Non multum hodie promovi invitatus 
a Principe filio Marchionis Dadensis, et postea 
detentus diu gratissimo colloquio cum D. Grotio 5 
viro maximo. Tibi, Deus, honos, laus et gloria. 
Amen. 

4. Mercredi. Vidi Regem, qusedam scripsi. Θεῷ 
χάρις. 

5. Jeudi. Γὰ ἐγκύκλια. Tu, Deus, benedic mihi, 1o 
mese, et meis omnibus. Amen. 

6. Vendredi. 'Tà ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

7. Sabmedi. De apparitionibus Domini a resur- 
rectione hodie meditabar, et τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ 
stupens admirabar. Ο da in his proficere, O :5 
Deus. Amen. 

8. Dimanche. Concio cum tota familia, deinde 
Rex, et amici. Θεῷ χάρις. 

Lund., Mar., Mer. 'l'à ἐγκύκλια. Θεῷ τῷ παναρίστῳ 
χάρις. s 20 
12. Jeudi. Non multum hodie scripsi. Occurrit 
enim gravis materia, et magna diei parte fui 

apud D. Eliensem. Κύριε, ἐλέαιρε. Amen. 

13. Vend. Nihil hodie, et concio pomeridiana 
audita cum uxore et liberis. Θεῷ χάρις. 25 
14. Sabm. Nihil hodie prseter privata studia. 

Tu, Deus, serva hanc domum. Amen. 

15. Dim. Modie S. synaxi communicavimus 
Dei gratia ego, uxor, liberi. Deus misereatur 
nostri, e£ nos servet. Amen. 30 


. 976 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613- 


16. Lundi. Apud Regem fui, nec studia plane 
neglexi. Oeo χάρις. 

17. Mar. Apud Regem fui; amicis ξυνεγενόμην ; 
studia non omisi. Laus Deo. 

18. Merc. Apud D. Decanum Paulinum hodie 5 
cum Grotio sum pransus, cum uxore. Multa de 
variis rebus egimus: deinde ad pensum me con- 
tuli. Oeo χάρις. 

19. Jeudi. Apud D. Eliensem hodie fui cum 
D. Grotio. Θεῷ χάρις. 10 
20. Vend. ln aula fui hodie, et partem aliquam 

temporis amisi. Θεὸς, ἐλέαιρε. Amen. 

21. Sabm. In penso fui hodie. Tu, Domine, il- 
lustra coecitatem mentis mez.. Amen. 

32. Dim. Grenovicum ad Regem hodie sumus 15 
profecti cum uxore et parte familie; deinde in 
studiis et penso fuimus. Deus ceptis benedicat. 
Amen. 

23. Lun. 'là ἐγκύκλια Θεῷ χάρις. 

24. Mar. 'Tà ἐγκύκλια intermisi, sed statim redi- 2o 
turus, Deo volente. Amen. 

25. Merc. 'Tà ἐγκύκλια. Dei beneficio. Deus ser- 
vet nostram domum. Amen. 

26. Jeu. 'Tà ἐγκύκλια Deus, serva hanc domum. 
Amen. 25 
27. Vend. Apud Legatum Gallicum hodie fui- 

mus ego et uxor. Oeo xapis. 

28. Sabm. 'Tà ἐγκύκλια' Θεῷ χάρις. 

29. Dim. Concio cum uxore et liberis: deinde 
Rex, et postea ὁ φίλτατος Grotius. Θεῷ χάρις. 3o 


APR. 16.—MAI. 5.] EQSHMEPIAEXX. 977 


3o. Lundi. 'l'à ἐγκύκλια, et cum amicissimis viris 
D. Decano Paulino et Hugone Grotio multus 
fui, quum ille ecnaret apud me. Deo laus et 
gloria. 

Kal. Mai., Mardi. Apud Legatum Gallicum ho- 5 
die fuimus cum Grotio et Legato Ordinum, deinde 
quia instat uxoris profectio, ad literas scribendas 
me accinxi. Tu, Domine Jesu, ades incepto, et 
| illam duc ac reduc, nosque omnes serva. Amen. 

2. Merc. "Totum diem literas scripsi dandas το 
uxori. Domine Deus, ades illi, mihi, et omnibus 
nostris. Amen. 

3. Jeudi. Hodie uxor τὸ ἐμὸν ἡμίτομον iter in 
Galliam, te duce, ut spero, Deus immortalis, insti- 
tuit. Acerba utrique nostrum hzec separatio fuit, τς 
sed urgebant negotia, quse omnino postulabant 
ut istud iter uxor susciperet. Suscepit igitur, et 
celerem reditum mihi promisit, te, bone Jesu, 
volente et faciente. Oro vero te supplex, Deus 
immortalis, ut. ubicunque illa sit, comes ei adsis, »o 
illam serves, valetudinem illi bonam prsestes, 
euntem ducas, eandem mox reducas. Omnia illi 
Lutetize przestes facilia, et nos quoque hic serves 
per Jesum Christum Filium tuum, qui una tecum, 
Deus Pater, et cum Spiritu Sancto Deo, Deus ipse 25 
regnas εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 

4. Vend. Domine Deus, hodie de itinere hesterno 
uxoris cognovi, et tibi gratias ago. O serva illam, 
et nos omnes, O Deus. Amen. 


5. Sabm. 'Ta ἐγκύκλια" Θεῴ χάρις. Qui servabit, 3o 


978 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


spero, uxorem, ducet, ae reducet, idque ut faciat, 
oro supplex. Amen. 

6. Dim. Concio cum familia et studia. Te vene- 
ror, Domine Jesu, serva hane domum, et matrem 
familias duc, reduc. Amen. 5 

7. Lundi. 'Tà ἐγκύκλια' Θεῷ χάρις. Qui serva, ob- 
secro, obtestor, uxorem euntem, manentem, rede- 
untem. Amen. Hodie pransus sum apud virum 
praestantem D. Wintoniensem, cujus excellens eru- 
ditio nota est ex libris ab ipso editis contra Pon- το 
tifieios et Puritanos. Is mihi narravit multa 
de confectione auri potabilis. Ostendit phialam 
plenam eo quod vocant elixir; est autem ipsum 
aurum potabile, id est liquor coquendo expressus 
ex auri tractura, ut vocant, et liquore infuso.:5 
Illud elixir erat coloris vini rubri, sed diluti ad- 
modum. Prscipua instrumenta, quibus utuntur, 
est sal album, et acetum acerrimum, et nescio 
quod aliud tertium. —Aiebat medicus artifex nul- 
lum ad confectionem hujus auri potabilis adhi- 2o 
beri corrosivum, et ipsum aurum eo redigi ut ad 
naturam metalli redire non possit. Sed istud 
elixir diluitur vino decies, octies multiplicato; et 
ita propinatur ante prandium in cochleari ar- 
genteo. Atque ipse bibi, nec visus est gustus»; 
palato ingratus. 

8. Mardi. Apud Regem hodie fui, quem serva, 
O Deus; serva et hane domum. Serva, Christe 
χρηστὲ, uxorem euntem et redeuntem. Amen. 

9. Merc. Hodie gratia Dei literas ab uxore ac- 3o 


ὡς ΣΙ 


MAI. 6.—MAI. 15.] EOSHMEPIAEXX. 979 


cepi et reversi sunt, qui illam fuerant comi- 
tati. Done Jesu, tu illam hactenus servasti, et 
servabis, spero, idque ut facias, te supplex oro, 
obtestor. Amen. 

1o. Jeudi. 'Tà ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. Serva, Deus; 
immortalis, et hanc domum, et przeecipue uxorem 
in hoc itinere. Amen. Amen. 

τι. Vend. 'là ἐγκύκλια et ad uxorem literze. 
Quam tu, Deus seterne, serva euntem et redeun- 
tem, et nos omnes simul. Amen. Io 

12. Sabm. Curse me conficiunt, absente uxore, 
quam, O Deus, serva, et mihi redde per Jesum 
Christum Filium tuum, et serva in timore nomi- 
nis tui hane domum. Amen. 

13. Dim. Sacre Domini Coenzee communicavi- 
mus ego, liberi: deinde apud Regem fuimus, et 
ad uxorem mox scripsimus. Quam serva, O Deus, 
et nos omnes. Amen. 

14. Lund?. Hodie de itinere Oxoniensi constitu- 
tum mihi est, quod felix et faustum velit esse2o 
Deus. Tu, Deus seterne, scis justam esse caus- 
sam; tu benedices, si placet, per Jesum Christum 
Filium tuum, et me, uxorem ubiubi est, et totam 
domum servabis. Amen. 

. Eid. Mai. 15. Mardi. Mane aliquid in studiis.25 
Reliquum tempus egi apud S. Regem, D. Archi- 
episcopum et alios amicos, ut illis valedicerem, 
brevi Oxonium profecturus, si Deus volet. Sed 
de uxore nihil dum. Tu, bone Jesu, illam serva, 
ubicumque erit, et universam hanc domum. Amen. 3o 


— 


5 


980 ISAACI CASAUBONI [A. Ὁ. 1613. 


xv1II. Kal. Jun., 16. Mai., Merc. Vix librum hodie 
aspexi dum accingo me ad iter. Dictum mihi 
uxorem mare transiisse et Caletum appulisse. 
Deus illi benedicat, benedicat mihi, liberisque 
nostris omnibus. Amen. 5 

XVI. Kal. Jun., 17. Mai., Jeudi. Hodie itineri me 
accingo diu optato. Tu, Deus zeterne, ades eunti, 
benedie incepto, et reduc mox domum. Serva 
interim in timore tui nominis liberos istos, quos 
relinquo, et da illis sapere etiam super zetatem. το 
Serva domum a malo. Benedic absenti uxori: 
da illi perficere suum iter, et mox redire ad nos, 
ut reversi omnes domum, tu:xe glorie inservire 
pio animo omnes possimus. Ο exaudi, Deus 
s:eterne, per Jesum Christum, qui una tecum et:5 
Spiritu Sancto tuo vivit, regnat, vivet, regnabit 
cternum. Amen. Etonam hodie veni ad nobi- 
lissimum Savilium, cui, Deus, benedice. Amen. 

18. Vend. Hodie cum D. Savilio et in rheda 
ipsius confectis miliaribus viginti septem Oxo-2o 
nium perveni. Ibi uti me voluit D. Savilius hos- 
pitio suo, hoc est, collegio Mertonensi cui ipse 
preest. Eadem die partem magnam collegiorum 
et aularum Oxoniensium lustravi et miratus sum 
nostrorum majorum pietatem et magnificentiam. 25 
Te veneror, Deus seterne, da proficere in hoc iti- 
nere, e£ uxorem cum omnibus liberis, sorore et 
amicis serva. Amen. 

19. Sabm. Hodie czetera collegia lustravi, et pari 
admiratione sum affectus. A prandio disputa- 5o 


MAI. 16.—Mat. 23.] EOSHMEPIAEZ. 981 


tioni interfui cui praeerat Doctor Abotius vir 
doctissimus. Benedic, Domine Jesu, huie Aca- 
demise, et me cum mea et meis serva. Amen. 

20. Dim. Duas hodie conciones audivi eruditas 
sane, ut possum conjicere ex iis, qu:e intellexi. 5 
Pransus sum apud D. Decanum. Cui tu, bone 
Jesu, benedic, et me cum uxore, liberis, et omni- 
bus meis serva. Amen. 

21. Lundi. Hodie ad D. Decanum migravi, com- 
mendatus ili a Domino Archiepiscopo. Itaque το 
discedente D. Savilio non potui evitare quin 
D. Decano me dederem. Atque ille me summa 
humanitate excepit, et volentem, nolentem in 
suas sedes introduxit. Quas, O Deus, serva, et 
da mihi sic frui illius humanitate, ut semper tui :5 
meminerim, qui mihi hzc facis otia. OO serva, 
benigne Pater, et uxorem, et liberos, et sororem, 
et omnes meos. Amen. 

22. Mardi. Hodie in Bibliotheca Choniatze θη- 
σαυρὸν ὀρθοδοξίας percurri et ex eo quaedam ex-2o 
cerpsi futura usui, si Deus volet. Denedic stu- 
diis nostris, bone Jesu, et serva ἀπημάντους me, 
uxorem, liberos, et domum totam ; miserere et 
sororis. Amen. 

23. Merc. Hodie paucas horas Choniatze dedi, 
occupatus partim in concione Latina, partim dis- 
putationibus theologicis quibus interfuimus.  De- 
dimus et plures horas studiis Hebraicis cum 
Judseo, quem hic invenimus, viro doctissimo. [08 
solor dolorem meum propter absentiam uxoris, 30 

VOL. II. Gg 


- 


t3 
cn 


982 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


de qua nihildum intellexi. At tu, Domine, illam 
serva et totam domum in timore nominis tui. 
Amen. 

24. Jeudi. Hodie concionem audivi viri eruditi, 
quam utinam totam intellexissem. Deinde cum 5 
Vicedecano et aliis clarissimis viris in aula pub- 
lica pransi sumus. Horas matutinas lectioni Tal- 
mud impendimus. 4A prandio Choniaten absolvi- 
mus. Leonem a Castro in Isaiam percurrimus. 
A coena literas domo accepimus, leeta gratia Dei :o 
viventis nuntiantes, veruntamen quod caput erat, 
ab uxore aut de uxore nihil. Done Jesu, quod 
das, accipio, et gratias ago supplex Majestati tuze. 
Quod restat, veneror tuum Numen, ut serves uxo- 
rem, et brevi illam reducas: des bonam mentem 15 
liberis meis, et mihi atque omnibus meis, nomi- 
natim sorori τῇ ταλαιπώρῳ benedicas. Amen. 

Percurn et Commentarium Basilüi M. in Isaiam non 
comparandi, ut puto, cum Comm. in eundem Chrysostomi, 


sed opus est imperfectum, tantum in cap. 16.  Percurri20 
iterum, et valde placuit. 


25. Vend. ln Hebrseis hodie et in Commentario 
Basilii in Isaiam fui, nec poenitet operse. Sit Deo 
laus. Quem supplex veneror, ut uxorem et li- 
beros et sororem, meque cum his servet ác»uav-25 
τους. Amen. 

26. Sabi. Hodie interfui disputationibus theo- 
logicis quibus praefuit Doctor Abotius. Agebatur 
de fide et operibus. Nunquam ita mihi satis- 
factum est, ut ille fecit. Docuit illud, quod ante 3o 


MAI. 24.—MAI. 29.] ESHMEPIAEX. 983 


justitiam Dei nos tuebitur, esse solam fidem in 
meritis Christi, sed bona opera ita commendavit, 
et necessitatem eorum 516 docuit, ut nihil vide- 
atur dici ulterius debuisse.  Attulit e Comm. 
Lutheri in cap. v. Ep. ad Galat. illud So/a fides 5 
nos servat, sed non sola fides sufficit. Distinxit etiam 
salutem inchoatam et confirmatam.  Inchoata 
est, cum vocamur, de qua est in Evangelio, /7odie 
salus advenit huic domui : heec opera non desiderat, 
et est ex pura et sola Dei gratia. Salus confir- 
mata desiderat, ubique in illis, qui tempus habent 
opera bona edendi. &Attulit et distinctionem ne- 
cessarli ἁπλῶς et κατά τι. Lseetatus sum illa au- 
dire. Non enim voces illorum ferre possum, qui 
dum fidem stabiliunt, opera bona plane rejiciunt. 15 
Accepi et Londino et Lutetia literas csetera leetas 
gratia tua, Christe Jesu, sed de uxore nihildum. 
Tu illam serva et nos omnes. Amen. 

27. Dim. Utrique concioni hodie interfuimus. 
Pransi sumus in Collegio Magdalenz lautissimo 29 
apparatu. Literas scripsi totum reliquum diem. 
Deus immortalis, serva me, meam et meos. Amen. 

28. Lundi. Hodie in tomo I. Conciliorum Romze 
| editorum fui et apud Doctorem Abotium sum 
| pransus, qui regio apparatu suos convivas ex-»s 
cepit. Deinde in Espenczei scriptis aliquot horas 
posui. Dominus Jesus benedicat meis studiis, 
uxori item, liberis, et sorori. Amen. 

29. Mardi. Hodie meum opus D. Abotio com- 
municavi, qui utinam seriam censuram exerceat. 3o 

apg2 


μι 


o 


Pet o [ne tg | Eg 


984. ISAACI CASAUBONI [À. D. τό: 


Tu, Domine Jesu, ades mihi, mezxse, et meis omni- 
bus. Amen. 

Dedi D. Abotio 6 chartas operis mei, D. Decano 5. 

40. Merc. Hodie parum valui, et quasi vertigo 
quaedam me mane occupavit euntem ad Biblio- 5 
thecam. Audivi tamen concionem Latinam et 
disputationi interfui. Sed me sollicitudo. enecat 
de uxore charissima, et liberis, ac sorore, quos 
omnes tu serva, Deus immortalis. Amen. 

31. Jeudi. Gratias tibi, Deus immortalis, quod το 
hodie de domo lzeta satis intelligere dedisti, didi- 
cisse et de uxoris transitu. Itaque illam esse Lu- 
tetiee jam credo, tua modo illi adfuerit clementia. 
Tibi laus et honos. Amen. 

1. J'un., Vend. In perpetuis conviviis versamur: :5 
effundit enim se mirifice horum clarissimorum 
virorum amor in nos. hependat illis Deus omnia 
bona, quae nobis cupiunt. Tu vero, Christe Jesu, 
serva me, meam et meos. Amen. 

2. Sabm. Hodie auriga rhedam adduxit, atque 2o 
ego ineunte proxima hebdomada sum discessurus, 
te volente et faciente, Deus immortalis, quem 
supplex veneror, ut me, uxorem, et liberos, meos- 
que omnes serves. 

3. Dim. Diem Pentecostes hodie egimus. Com-»5 
municavimus S. Coen in templo cathedrali /Edis 
Christi, ministrante viro optimo D. Decano. De- 
inceps concionem vespertinam et matutinam au- 
divimus, utinam plane intellexissemus. .Posthac 
ad iter nos comparantes amicis valediximus. Deus 5o 


aer 


AI. 30.—JUN. 8. ] EOSHMEPIAEX. 985 


immortalis benedicat huic Academi:e, et omnibus 
bonis qui in ea florent. Te quoque supplex oro, 
Deus immortalis, ut me, meam, et meos omnes 
serves. Amen. 

4. Lundi. Hodie cum bono Deo, Londinum iter 5 
instituo, et Oxonio atque amicis Oxoniensibus 
valedico. Tu, Deus immortalis, benedic et Aca- 
demise huic et Doctoribus, et nos serves omnes, 
me, uxorem, liberos et omnes meos. Veni hodie 
Etonam. IO 

5. Mardi. Hodie Londinum appuli Dei beneficio, 
et omnia leta domi reperi nisi quod de uxore 
nihil didici. Domine Jesu, serva illam et nos 
omnes. Amen. 

6. Merc. Hodie apud Legatum Francis: pransus 15 
sum, et domi chartas meas inspexi, ut Graeculo 
responderem. .O benedic, Domine, incepto. Tu 
veritatem nosti. Salva etiam et me, et uxorem, 
et totam domum. Amen. 

7. Jeudi. Ad libellum brevi scribendum me paro, 2o 
et Deum veneror, adsit mihi. Tibi vero, bone 
Deus, gratias ago, quod dederis mihi de uxore 
hodie lzeta intelligere. Πάλιν αὐ καὶ πάλιν coi χάρις. 
Serva, O χρηστὲ Χριστὲ, me, meam, et meos om- 
nes. * * * * Amen. 25 

.8. Vend. Hodie neque omisi curam de libello 
pro patre, si Deus volet, et ad describenda mea 
in Baronium me paravi. Deus seterne, benedic 
mihi, mezxe et meis. ÀÁmen. 


Deinceps secuti sumus Ánglicam supputationem. 30 


986 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


Sabm., 1v. Kal. Jun. Hodie, quod faustum esse 
et felix Deus velit, ad descriptionem operis Daro- 
niani serio me accinxi non intermissurus, nisi 
opere absoluto, dante Deo immortali, excepto 
tempore quod in scripta pro patre meo τοῦ Κυρίου 5 
διδόντος sum impensurus.  l'évorro, γένοιτο. 

Dim., 11. Kal. Jun. Concio hora septima. Postea 
adii serenissimum Regem, qui me, ut semper, ac- 
cepit benevolentissime. | Coemnavi cum Domina 
Kilegrew et aliis amicis. Deus immortalis me, τὸ 
meam et meos servet. Amen. 

Prid. Kal. Jun. Hodie scripsi ad uxorem, et ad 
affines in Helvetia degentes. Tu, bone Domine, 
quze mihi sit oblata scribendi occasio, nosti. Ve- 
neror supplex tuum magnum Numen, ut totum 15 
illud negotium vel perducas ad gratum tibi finem : 
vel abrumpas, ne ulla posthac fiat mentio. Serva, 
O bone Deus, et me, et uxorem, et liberos, soro- 
rem etiam, et omnes meos. Amen. 

Kal. Jun. Da, bone Deus, mensem pie et feliciter 2o 
exigere qui dedisti feliciter inchoare. Serva uxo- 
rem, me, et liberos, ac sororem cum omnibus 
meis. Da etiam ut brevi de reditu uxoris gratias 
tibi possim agere. Amen. 

Iv. Non. Jun. Filiolum Jacobum hodie invisi25 
cum illustri matrona Domina Kilegrew. Valet 
puer, tuo, Deus zseterne, beneficio. Utinam valeat 
et redeat uxor brevi. Domine Jesu, respice to- 
tam domum. Amen. 

ur. Aon. Jun. De uxore aliquid hodie intellexi, 5o 


4 KAL. JUN.—Ó EID. JUN.] EQSHMEPIAEX. 987 


sed nihil certi. Te igitur, magne Parens, supplex 
veneror, me, illam et omnes meos tus custodiae 
permittens. O serva omnes, bone Deus. Amen. 

Prid. Non. Jun. Deus bone, deficio sub onere 
curarum et molestiarum, quas affert mihi uxoris 5 
absentia, quum praesertim de illa nihil quiequam 
intelligam. Tu, Deus immortalis, illam serva, et 
nobis redde χαίρουσαν χαίρουσιν. Amen. 

Non. Jun. Gratias tibi, Domine Jesu, quod de 
i uxore hodie literas accepi, etsi non ab illa. Bene- τὸ 

dic, Pater ezelestis, illi et mihi et universo nomini 
nostro. 
vii. Zid. Jun. Ad Regem hodie sum de more 
profectus, cui, O Deus, benedic, et omnes illi ini- 
micos perde, aut revoca a mala mente. Expecto 15 
literas ab uxore, quam, benigne Deus, serva, et 
reduce ad me; serva et totam domum. Amen. 
vit. Eid. Jun. Hebraica studia hodie nos habue- 
| runt. Atque hodie tradidimus principium operis 
nostri typographo. Deus immortalis benedicat. 2o 
Uxorem vero quando mihi reddes, bone Jesu? 
Supplex te veneror, serves illam, et consiliis nos- 
tris benedicas, item liberis et amicis. Amen. 

vi. Eid. Jun. Ab uxore hodie literas accepi 
manu ipsius scriptas et prolixas. Ago tibi, Deus: 
immortalis, ingentes gratias, quod ipsa valeat, 
etsi inter eerumnas sane multas, in quibus, bone 
Deus, ades ipsi, et eam subleva. Mirum quod illi 
accidit apud E. L. S. R. Ipsa vero etiam ea de re 
scripsit prudentissime. Pater celestis, trado me 3o 


988 ISAACI CASAUBONI [A. n. 1613. 


tibi regendum, et supplex opem tuam peto mihi, 
mese, et meis. Amen. 

v. Eid. Jun. Deus immortalis, benedic mihi, 
me:se, et meis, ac reduc uxorem, oro te supplex. 
Amen. 5 

IV. μιά. Jua. Studia fere non inspexi prseter 
Hebraica. Sed studebo quietiore animo, si tu, 
Deus seterne, uxorem mihi reddideris, et totam 
domum servaveris incolumem. Quod ut facias 
supplex a te peto. Amen. το 

ni. Eid. Jun. Domine Jesu, ades, et uxorem, 
me, ac liberos, omnesque meos serva. Uxori da 
negotia perficere, et brevi ad me redire. Amen. 

Prid. Eid. Jun. Hodie vidi specimen aliquod 
editionis futurae operis nostri, si tua, bone Deus, 15 
adfuerit benignitas. Tu, Christe Jesu, ades, serva 
hane domum, laboribus nostris benedicito, et 
uxorem reducito salvam ad salvos. Amen. 

Kid. Jun. 'Tzv Κυριακὴν hodie in curis, ut spero, 
piis, et itinere ad Regem posui. Quem, O Domine, 2o 
serva, e£ me, uxorem charissimam, et liberos 
presta incolumes, ae brevi, si placet, uxorem 
mihi redde. Amen. 

xvin. Kal. Jul. Languor me tenet, et taedium 
vitze hujus. Abest uxor mihi. Tempus totum 25 
in scribendis literis perit. Τὰ, Deus, ades, et 
meam reduc uxorem, ac serva me, illam, liberos 
omnes meos. Amen. 

xvii. Kal. Jul. O Deus, ades, et me, meam, 
meosque omnes serva κατὰ Ψυχὴν, καὶ σῶμα. Vides, 39 


5 EID. JUN.—13 ΚΑΙ, JUL. EOSHMEPIAEX. 989 


bone Deus, dissipationem hujus domus. Reduc 
uxorem ad me,'et da tibi una fideliter inservia- 
mus. Amen. 

xvi. Kal. Jul. Quod Dominus Jesus faustum et 
felix esse velit, cepit hodie serio editio nostrarum 5 
observationum Baronianarum. ΤῸ veneror, Deus 
immortalis, qui dedisti hoc opus inchoare, et huc- 
usque producere, da finem hujus editionis videre, 
utque ad tui nominis gloriam opus hoc referatur, 
ad bonum aliquod Ecclesie tus, et, si placet, το 
humilis erga tuam Majestatem mentis voluntatis 
et devotionis velis hoc «extare monumentum. 
Benedic mihi, studiisque meis, et quam dedisti 
mihi σύζυγον serva, supplex oro, et reduc. Serva 
et liberos et omnes meos. Ὁ exaudi preces meas, "5 
Deus immortalis, per Jesum Christum, qui una 
tecum et Spiritu Sancto tuo regnat et vivit sine 
principio sine fine. Amen. 

Xv. Kal. Jul. 'Tà ἐγκύκλια. Sed exspectatio uxo- 
ris e£ mearum rerum ignoratio me habet sollici- 
tum. Tu, Ilarep émovpawe, da finem tot incom- 
modis: uxorem redde mihi, si placet, et quidem 
ἀπήμαντον. Denedic universe huic domui. Amen. 

XIv. Aa. Jul. 'Tà ἐγκύκλια. Sed me male habet 
hoc silentium τῆς φιλτάτης, quam serva, Deus?5 
cterne, et reducem pr:sta, ut ego cum illa et 
tota domo tuum Numen celebremus, et seternas 
tibi gratias agamus. Amen. 

xul. Λαί. Jw. Ad Regem profectus sum, nec 
multum studui. Accedit cura de uxore et tota 3^ 


Oo 


I» 


990 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


familia. Tu, bone Deus, serva hane domum, et 
uxorem mihi przesta incolumem. Amen. 

xit. Kal. Jul. Ad Regem hodie quoque sum 
profectus, neque potui concioni interesse. Te 
veneror, Pater ézovpawe, qui hactenus servasti;s 
domum hane, serva nos porro. Uxorem, ubi- 
cunque sit, serva, et mihi hoc preesta beneficium, 
ut de ea reduce cum reliqua familia gratias tibi 
agam. Amen. 

xi. Kal. Jul. Literas hodie et accepi multas et 1o 
scripsi. Sed gratissimum illud fuit, quod uxo- 
rem de reditu cogitare intellexi. Da hoc illi 
perficere, IIarep ἐπουράνιε, et hanc domum serva, 
meaque mihi delicta condona. Amen. 

x. Kal. Jul. "Τὰ ἐγκύκλια. Sed neque ego optime 15 
valui, et me sollicitum habet istud uxoris et Cha- 
banzei mei silentium. Te oro supplex, Deus im- 
mortalis, reduc illam, et nos omnes serva ad tui 
nominis gloriam. Amen. 

ix. Kal. Jul. Hodie discessit a me Jacobus Ju- 2o 
daeus, quem Oxonio adduxeram. Non poeniteret 
consilii si per alia studia licuisset opera illius uti. 
Sed nostris semper conatibus obstat res angusta 
domi. Scripsi novem epistolas ut Oxoniensibus 
amicis illum commendarem. Sub ejus discessum 25 
fortasse e contentione scribendi febricula me in- 
vasit, et simul διάρροια quam spero salutarem 
mihi fore. Tu, bone Jesu, respice hane disjectam 
familiam ; redde mihi uxorem charissimam, ut 
onere hoc liberatus tibi gratias agam toto pec-39 


I2 KAL.JUL.-4KAL. JUL] |ESOHMEPIAEZ. 991 


tore. Da nobis et liberis nostris te timere, a te 
solo pendere, in tua sancta prudentia toto animo 
acquiescere. Amen. 

virt. Kal. Jul. Deus bone, ades, et hanc domum 
respice misere disjectam. Da mihi, da uxori; 
firmam valetudinem, eaque brevi domum re- 
ducta, largire nobis ut in timore tui nominis 
liberos nostros educare possimus. Amen. 

vit. Kal. Jul. Ne hodie quidem de uxore quic- 
quam. Spero tamen in te, Domine, et te illam 1o 
brevi mihi redditurum confido, et ut facias, sup- 
plex oro, utque hane domum benignus protegas. 

vi. Kal. Jul. Hodie a libris plane abstinui ob 
valetudinem. Accedit languor ob absentiam et 
silentium uxoris. Te veneror, Deus :eterne, li- 15 
bera me his curis, et suggere mihi, mecxe et meis 
rectam mentem. Amen. 

v. Kal. Jul. Ad Regem hodie profectus concioni 
interesse non potui. Filice interfuerunt. Domine 
Jesu, serva hanc domum, uxorem reducem preesta, 2o 
omnibus nobis et nostris tui timorem largire. 
Amen. 

Iv. Kal. Jul. Ὁ seerumnas hujus vite! Ego ex 
adversa valetudine langueo. Uxor ἡ φιλτάτη et 
absentia et silentio suo me miris cruciat modis. 25 
Administratio domestica parum ex animi sen- 
tentia procedit. Operis inchoati editio cessat. 
Studia inter tot adversa plane jacent. Te igitur 
respicio, Deus zeterne, et opem te posco. Tu, qui 
potes facile et solus, medere meis malis, uxorem 3o 


993 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


mihi praesta incolumem, liberis benedic et uni- 
verse huie domui, per Jesum Christum Filium 
tuum, qui unà tecum, Deus Pater, et Spiritu 
Sancto tuo sine principio, sine fine regnat εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Amen. 5 
iu. Kal. Jul. Ergo placet tibi, bone Deus, pa- 
tientiam meam exercere. Nam uti video, a fine 
procul adhue absum. Ο da, Ilaveo ἐπουράνιε, id 
semper velim, quod tuum Numen voluerit me 
velle, da exitum omnibus curis θυμοβόροις, et ux- 1o 
orem, cum placuerit tibi, redde mihi, atque in- 
terim mihi, illi, et liberis nostris benedice. Amen. 

Prid. Kal. Jul. Ecce diem septuagesimum ab 
uxoris discessu, et illa neque venit, neque scribit : 
certe ego nihil ab ipsa accipio. Tu, Pater ézov- 15 
ράνιε. ipsam rege, serva, reduc. Idemque velis 
tuo favore prosequi hanc domum. Amen. 

Kal. Jul. Gratias tibi, ΠΠάτερ ἐπουράνιε, quod 
mensem hune dederis inchoare, non pessime va- 
lenti. Nam etsi vexat me familiaris mihi tussis, 2o 
non tamen penitus lecto me affixum tenet, neque 
ego plane nihil ago in studiis. Sed nosti, Deus 
καρδιογνῶστα, curas meas, sollicitudines et zerum- 
nas domesticas. Uxor ἡ φιλτάτη, quie omni cura 
rei familiaris solet me sublevare, abest, et partim 25 
absentia partim silentio suo me enecat. Domus 
a puellis regitur rerum imperitis. Famulus unus 
cegrotat: reliqui domestiei non multum me sub- 
levant. Da igitur, bone Deus, ut pro reduce uxore 
gratias tibi brevi possim agere. Interim et meso 


nues... 2 cacpdg NU -. 


3 KAL. JUL.—5 NON. JUL. | ESHMEPIAEX. 993 


et illam et omnes meos serva in nominis tui 
timore. Amen. 

vi. Von. Jul. Nunquam deterius mihi videor 
affectus fuisse, non quia corpus pessime habeat, 
Dei beneficio, sed quia animo deficio, cum cogito ; 
quam negligenter et inofficiose mecum agant mei. 
Sermo cum illustri matrona, Domina Killegrew, 
et literee quas a sorore sua accepit, magna me 
affecerunt anxietate. Tu, Deus zeterne, scis zerum- 
nas meas. Constitueram certum hominem mit- ic 
tere, et scire semel quid agatur. Tandem visum 
semel adhuc scribere. Scripsi igitur acres literas, 
sed quas opto esse efficaces. Erunt, Deus zeterne, 
si tua benedictio non defuerit, quze ne desit, sup- 
plex tuum Numen adoro. lévorzo. l'évorzo. Amen. ες 

v. Non. Jul. Scripseram heri ad τὴν φιλτάτην 
paullo concitatior: hodie repetii literas animo 
composito, et alias scripsi affectus suetique amoris 
plenas. Tu, bone Deus, respice languentem do- 
mum. Da nobis omnibus, parentibus, inquam, et 2o 
liberis, veram pietatem. Calamitates hujus domus 
verte in melius. Uxori mentem et consilia recta 
suggere, ut brevi ego et illa te laudemus com- 
munis voti damnati, et liberos ad veram pietatem 
χειραγωγοῦντες. Da liberis omnibus te timere, et ὡς 
in bonis artibus proficere. Maximum natu, O 
Pater czlestis, in rectam viam siste per Jesum 
Christum Filium tuum unigenitum, cui una cum 
Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus et gloria 
cow»b. Amen. Hzc scripseram cum afferuntur 5c 


994. ISAACI CASAUBONI [4. ἢ. τότ: 


mihi binze literze ab uxore, et una epistola a meo 
Chabanzo. Nihil poterat lzetius mihi contingere. 
Omnia qui? optavi de uxore charissima et ab 
uxore intellexi. Bone Deus, quibus tu quantis- 
que gaudiis me cumulasti?^ Omnia ex animi sen- 5 
tentia cognovi. Restat hoc solum, ut illa, quod 
vehementer cupit, quamprimum veniat. Interim 
ago tibi llareo éwovpawe, gratias maximas, teque 
supplex oro, ut perficias quod incepisti. Exaudi 
mea et uxoris humilia vota, redde illam mihi et τὸ 
liberis nostris, et nos omnes in timore tui nominis 
fac excellere, per Jesum Christum Filium tuum 
unigenitum, cui una tecum, Deus Pater, et Spiritu 
Sancto sit laus, gloria in seternum. Amen. 

IV. JVon. Jul. Hodie Coenze Domini ego et filize τς 
communicavimus Dei beneficio, qui me, uxorem 
et liberos servet, et dicta factaque nostra dirigat 
ad sui nominis gloriam. Amen. 

1H. Jon. Jul. 'T'à ἐγκύκλια ἴῃ studiis. Diei pars 
magna posita in lectione Rainoldi viri πολυμα- 2o 
θεστάτου et optimi. Gratias tibi, Domine, pro hoc 
otio, quod tamen et uberius et gratius erit, cum 
tu meam mihi uxorem reddideris, quod ut brevi 
facias, et universe domui benedicas, supplex te 
oro. Amen. 25 

Prid. Non. Jul. Totum diem cum optimo amico 
D. Decano /Edis Christi Oxonii egi in Collegio 
Westmonasteriensi, ubi vidi et valde laudavi in- 
stituta quaedam illorum. Ita dies actus, dum 
interim dies expectatur, quo ad iter se uxor ac-39 


| 4NON.JUL-5EID.JjUL] ^ EOHMEPIAEX. 995 
| 


cingat. Quod da illi quamprimum facere et 
perficere, bone Jesu, et benedie mihi, illi atque 
omnibus partibus hujus domus. Amen. 

Non. Jul. Aliquid hodie, sed languente animo. 
Domine, recrea, qui creasti, et uxorem mihi redde, 5 
ac nos omnes in tui nominis timore serva. Amen. 

vit. Zid. Jul. Totum fere diem amisi frustra 
deducto in aulam viro doctissimo Delga. Pergit 
tamen opus institutum Dei gratia. Tu, Deus 
seterne, libera me cura de uxore, et illam mihi 1o 
redde, ut ego, illa et omnes mei tibi tanto stu- 
diosius inserviamus. Amen. 

vit. Eid. Jul. Etiam hoc die multee horze amissze 
cum duobus viris eximiis Delgis D. Relbe, et D. 
Scholiers, qui de captivitate Delgarum sub tyran- 15 
nide Jesuitica mira multa narrabant. Deus re- 
spiciat Ecclesiam suam. Idem et me, et totam 
hanc domum servet, uxorem praestet reducem, et 
sua benedictione nos omnes prosequatur. Amen. 

γι. Μϊα. Jul. Tà ἐγκύκλια ut poteramus inter 2o 
duras curas. O libera me his sollicitudinibus, 
Deus immortalis, et uxorem mihi redde jam nimis 
diu absentem, ut ego et illa hanc domum rega- 
mus εὐσεβῶς καὶ φρονίμως. Amen. 

v. Eid. Jul. Diem Deo sacrum pro ratione ΟἿ ὡς 
ficii Regi magna ex parte impendimus, necessaria 
de caussa in aulam Theobaldicam profecti, ibi, ut 
speramus, concionem audituri Anglico sermone. 
Sed me ἡ τῆς ἐμῆς οἰκίας ἀταξία per absentiam uxoris 
exanimat * * * * Sunt ejusmodi, quie me 3o 


996 ISAACI CASAUBONI [Αἱ D. 6159: 


τὴν φιλτάτην magis magisque cogunt desiderare. 
Te igitur, Deus immortalis, supplex veneror, ser- 
ves hanc domum, et uxorem preestes reducem, ut 
ego et illa liberos in timore tui nominis educe- 
mus. Amen. 5 

IV. Eid. Jul. O tristem diem! Nox prsecedens 
male acta. Dies hodiernus spem de reditu uxoris 
meam in longum tempus rejecit. Res mee pes- 
simo loco sunt: res familiaris afflicta magis quam 
putaram. Omnia turbida: nihil lzti: mne illa 
quidem, quie videntur aliquam lsetitidje speciem 
pre se ferre. In tantis difficultatibus una spes 
me solatur, quod certus sim futurum quod tu, 
Deus szeterne, decreveris. "Te igitur, [Πάτερ émov- 
ράνιε, Specto, in te spero, te in auxilium invoco, 15 
petoque supplex a tua inexhausta bonitate, ut 
hanc domum respicias, et curis ac doloribus istis 
me liberes, imprimis ut peccata mea mihi con- 
dones; illa sunt, quae mihi hos animi cruciatus 
conciliant. "lege, bone Deus, mea, meze, et me- 2o 
orum omnium peccata, et nos rege, per Jesum 
Christum Filium tuum et Spiritum Sanctum τὰς 
τῆς ἁγίας τριάδος ὑποστάσεις. Ο sancta Trias, te 
supplex veneror, adsis mihi, uxorem reducem 
praestes, et huic domui benedicas. Tibi honos,?; 
laus et gloria in seternum. Amen. 

II. Eid. Jul. Omnia me offendunt. Et filiola 
Maria hodie gravem casum accepit. Tu abes, 
mea uxor, quae domum regere debuisti. Sed re- 
dibis, spero, brevi, si Deus volet. Interim ra-5o 


-- 


o 


4 EID. JUL.-16 KaAL. AUG.] | EDHMEPIAEXZX. 997 


tiones cum multis composui, et miror impensas 
hujus domus. Tot inter curas lubens vidi filio- 
lum Jacobum, quem nutrix sua adduxit. Deus 
immortalis benedicat mihi, mex, et meis omni- 
bus. Uxorem, bone Jesu, przesta reducem, sup-. 
plex te veneror. Amen. . 

Prid. Eid. Jul. Domine Jesu, subleva meos 
dolores. Uxori rectum da consilium et praebe 
πᾶσαν ῥᾳστώνην. Omnes nos in tui nominis timore 
serva. Amen. !o 

Kid. Jul. Curis obruor, sumtibus, negotiis, curis : 
quas ut tua benignitas sublevet, te supplex oro, 
bone Deus, et ut mihi, mes, et meis omnibus 
benedieas. Da etiam, Πάτερ ἐπουράνιε, ut uxorem 
brevi reducem videam. Amen. [5 

xvi. Kal. Aug. Spero in te, Domine, nec defi- 
ciam, etsi vix jam tot sollicitudinibus par. Tu 
meas :erumnas nosti. Tu remedium illis afferes. 
Sic spero, et, ut facias, te supplex oro. Mihi, 
uxori, liberis, et omnibus meis da experiri tuum 2o 
preesidium et subsidium. Amen. 

xv1. Kal. Aug. Quotidie crescunt sollicitudines. 
Uxor abest: spes reditus in longum tempus re- 
jecta et incerta. Res familiaris pessum it, hic, 
Lutetie, ubique. Inter alia hoc me male habet. 25 
Uxor Luteticze dedit honestze foeminze 2300 libras ut 
has curaret deferendas. lla optima foemina alii 
tradidit, qui neque apocham, quod sciam, dedit, 
neque literas ad recipiendam hic pecuniam. Tan- 
dem allata est pro 20o libris epistola ad mercatores. 39 

VOL. II. uh 


Vl 


998 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


Erat res ridicula pro acceptis libris 23oo mittere 

200. Sed haec quoque spes decollavit; et charta 

ita fuit scripta ut ad alium perveniret pecunia. 

Quid dicam? nisi quod omnia mea susque deque. 

Restituentur in suum locum, si uxor venerit, 5 
quod ut brevi fiat, te supplex oro, Deus immor- 

talis: et ut hanc domum xai κατὰ ψυχὴν kai κατὰ 

σῶμα velis εὐτυχεῖν. Amen. 

Imo hac ipsa die eam summulam accepi. 


Ls] 


xv. Kal. Aug. Hodie ego et liberi sacrze eoncioni ro 
interfuimus beneficio Dei. Qui velis sanare in- 
commoda hujus domus, pietatem veram nos om- 
nes docere, omnibus benedicere, uxorem reducere. 
Amen. 

xiv. Kal. Aug. Si placet, Πάτερ ἐπουράνιε, libera :5 
me ab hisce molestiis, quas uxoris absentia, et 
cura rei familiaris mihi affert. Non solitus ad- 
ministrare pecuniam, cum video impensas hujus 
domus, obstupefio. * * * * Tu, bone Jesu, 
redde huic familiee eam, quse ejus regendze peri-29 
tiam habet, et nos omnes dirige in rectam viam. 

xiii. Kal. Aug. Opus quotidie promovetur. Hoc 
solum fere est, quod dolores meos soletur τῶν γε 
ἀνθρωπίνων. Nam vera consolatio in uno Deo est 


posita. Tu, Deus immortalis, respice hanc do-?5 


mum, uxorem serva, et omnibus nobis nostrisque 
benedic. Amen. 

xn. Kal. Aug. De uxore nihil. Quam serva, Ὁ 
Deus, et reduc. In te spes omnes mes: non 
metuo confundi. Tibi laus et gloria. Amen. 39 


: 


15 KAL. AUG.-QKAL. AUG.] | EPHMEPIAEX. 999 


xr. Kal. Aug. Hic dies calore insignis. Metuo 
igitur uxori si per hoc anni tempus se accingat 
ad iter. Itaque quod optem nescio: imo scio. 
Fiat tua, Deus immortalis, voluntas. Amen. 

x. Kal. Aug. Quam ego te offendi? Quam gra-5 
viter in te peccavi, O Deus zeterne, qui me tamdiu 
dissipatam et male administratam vis videre hanc 
miseram domum? Fateor, [Πάτερ ézovpawe, et ge- 
mens agnosco meritum me longe graviora. Quin 
tua benignitas, quse tam patienter me tolerat, 
terret me. Scio enim tibi peccata omnia. esse 
exosa. Verumtamen, O Pater, audeo accedere 
ad pedes tuse sacrze Majestatis, opem supplex te 
poscens et liberationem ab his curis. Quid me 
potissimum angat scis tu, Deus immortalis. Ναὶ 
βοήθει: ades mihi, ades mese, et meis omnibus: 
da nobis verum timorem tui, et, ut pie sancteque 
te colere possimus. Uxorem charissimam, si pla- 
cet, ubicunque jam sit, sive itineri se accinxit, 
sive adhuc Lutetisee hseret, serva, et incolumem 2o 
praesta; ac, si placet, brevi domum redue; filium 
misere perditum in rectam viam siste, per Jesum 
Christum Filium tuum, eui una tecum et Spiritu 
Sancto sit honos, laus et gloria in seternum. 
Amen. 25 

IX. Καί. Aug. Hune diem posui fere totum in 
Bibliotheca magni Principis nuper vita functi. 
Rege enim volente, libros aliquot inde accepi ab 
eruditissimo Junio. Sunt hse qualiacunque prze- 
sidia ad opus quod jam est in manibus. Sed om-39 

Ηἢ 2 


— 


Oo 


-- 


5 


1000 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


nium maximum, imo unicum illud est necessa- 
rium subsidium, ut tua, Deus seterne, benignitas 
dignetur nos sublevare, respicere hanc domum 
jamdudum disjectam dissipatamque, et τὴν oiko- 
δέσποιναν, Si placet, quamprimum nobis reducem 5 
praestare salvam et incolumem. Ναὶ Κύριε βοήθει. 
Amen. 

vit. Kal. Aug. Ad concionem et sacram synaxin 
iturus cum familia haec scribo, ut meam ἀπορίαν 
coram te effundam, et supplex veniam te orem. το 
Ego, Pater czelestis, cum praesentem meum sta- 
tum cogito, non possum non exclamare, O Domine, 
judicia tua justa sunt. PDedisti uxorem, quam 
amavi semper sine modo; illa nunc abest, et nescio 
quibus de caussis procul a me in Galliis detenta 
non minus sua absentia me cruciat, quam solita 
fuit sua praesentia me oblectare. ^ Caussa ab- 
sentize illius, doloris mei vel praecipua caussa est. 
Peccaverat excessu quodam pix charitatis ante 
biennium accitis suis et Geneva ac Lugduno et 2o 
nescio unde, quasi ego regulus essem aliquis, et 
possem integras familias alienas alere et rebus 
omnibus necessariis fovere. Accesserunt alic 
clades rei familiaris per alios nominis Stephanici 
quibus ipsa administrationem pecunize nostra in- 25 
consulte crediderat. Recule nostre ad extre- 
mam perniciem vergebant, nisi aliquando tandem 
remedium aliquod attulissemus. — Voluit pia uxor 
hoe onus in se suscipere. Hec caussa itineris: 
sed postea alia, ut fit, negotia ex aliis sunt orta. 3o 


MO 


5 


poem 


ὃ KAL. AUG.—7 KAL. AUG. ] EOSHMEPIAEZ. 1001 


Itaque illa in Galliis heeret: ego * * * * inter 
. negotia domestica anxiam et sollicitam vitam tra- 
hens :egritudine misere conficior, et, quod me ha- 
bet pessime, malorum adhuc finem video nullum. 
Sed nz stultus ego sum, qui, si saperem pueri; 
instar, s&equo animo tuam voluntatem, Deus zeterne, 
exspectarem.  Videor oblitus non cadere pilum 
unum sine tuo decreto. An igitur dubitare pos- 
sum te auctore contingere mihi hasce omnes 
seerumnas? aut possumne oblivisci gravissima τὸ 
quaeque esse me meosque meritos? Ego vero col- 
ligam animi vires, et totus a te, Deus immortalis, 
pendebo, patienter expectans quicquid tu de me, 
de uxore, et reditu illius, deque liberis nostris 
statueris. Hoc quidem votum meum est; sed,:; 
ut propositum servare constanter possim, a te, 
Deus seterne, supplex peto. Ὁ ades mihi, per 
Jesum Christum Filium tuum, cui una tecum et 
Spiritu Sancto sit honos, laus et gloria εἰς αἰῶνας 
αἰώνων. Amen. . Postquam hsec scripsi, rumore 2o 
incerto cognovi uxorem ante octo aut novem dies 
Grigniacl fuisse ac valuisse. Quod valet, szeternas 
tibi, Domine, gratias ago, et ut illam serves ac 
reducas, supplex te oro. Quod hzeret adhuc Grig- 
niaci, quam habeat mors: justam caussam, ipsas 
viderit. 
vit. Kad Aug. Moerore occupatus animus. lan- 
guet et deficit me ad serias meditationes meas. 
Domine Jesu, ades, in te spero: serva me, meam, 
ac meos omnes. Amen. 3o 


1002 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


γι. Kal. Aug. In te sperabo, Deus zeterne, etiam 
contra spem. Ades igitur, et mihi, uxori, et 
liberis benignum te praebe. Amen. 

v. Kal. Aug. Nihil jamdiu audio de uxore. An 
spero aliquid, debeo, de illius brevi suscipiendo 5 
reditu? Fiat, Domine, in me, mea, et meis voluntas 
tua. Amen. 

IV. Kal. Aug. Deus seterne, respice me, uxorem, 
liberos ; uxorem, si placet, reducem presta, et do- 
mui huic benedic. Amen. Io 

nr Aa ἄπ. Expecto Domine, voluntatem 
tuam, et in tua bonitate spes omnes meas repono. 
O ades mihi, mez, et meis. Amen. 

Prid. Kal. Aug. Hodie Principem Carolum in- 
visi, Principem spei maxima, quem tu, Deus:s 
ceterne, una cum patre et matre serva, et benedic 
domui Regie. Reliquum diem in Tostate posui 
viro magno, ut illis temporibus, et pio. Abstulit 
et magnam partem diei moestitia et sollicitudo 
tristis de uxore tamdiu absente. O da illi brevem 2o 
reditum, O Domine, et huic domui favorem tuum 
ne denega. Amen. 

Kal. Aug. Mensem inchoavimus ego et filia a 
sacra synaxi, et communione corporis Christi. 
Domine Jesu, medere hujusce domus malis, xai 2; 
κατὰ ψυχὴν καὶ κατὰ σῶμα. Uxori da bonum con- 
silium, et brevi illam preesta reducem. Amen. 

rv. /Von. Aug. Hodie constitui, volente et faciente 
Deo Opt. Max. redire ad praetermissam initio anni 
tractationem de sacra Eucharistia, ut, si fieri possit, 5o 


- 6 KAL. AUG.—NON. AUG. | EOSHMEPIAEXX. 1008 


ille tractatus inseratur huic editioni. Tu, Pater 
ingeniorum, omnis bon:e deliberationis auctor, da 
ea mente concipere, ea scribere, qua:e futura sint 
tibi non ingrata. Exaudi, Ilareo ἐπουράνιε, per 
Jesum Christum Filium tuum, cui una tecum et 5 
Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. Amen. 
Exaudi etiam, bone Jesu, preces meas humiles 
. super statu familiae mese, et uxorem nimis certe 
jam tardantem, etsi non sua culpa, presta re- 
ducem. Amen. Io 
ri. Non. Aug. Hodie inchoavi describere tracta- 
tionem de Coena Domini, etsi non multum in eo 
penso oper: posui. Nam et alia fuerunt curanda, 
et ego mora atque silentio uxoris ita crucior 
multas ob caussas, ut subinde animo deficiam. 
Sola est tua bonitas, Christe Jesu, quze me re- 
creat. Tu meis malis et angoribus affer medi- 
einam. Serva me, uxorem, liberos et sororem, 
et da tui nominis timorem. Amen. 

Prid. Non. Aug. Ne nune quidem de uxoreoo 
quicquam. Crescit igitur ἡ ἀπορία, ac propterea 
consilium de tractatione Eucharistica describenda 
abjeci impar illi meditationi, donec in alium 1ο- 
cum Dei bonitas res meas restituerit. Te supplex 
oro, Domine, serva et me, et meam, et meos om- 25 
nes. Àmen. Ad ceteras molestias accessit hodie 
scelus aurigze qui infantem in via pene obtrivit. 
Deus infantem servet, aurigam doceat sapere. 

Non. Aug. Exspectabatur cursor, quem dice- 
bant Lutetia venire. Post multos dies venit tan- 3o 


Las] 


5 


1004. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


dem. Putabam me per illum de uxore aliquid 
intellecturum. . Frustra fui. Nam ille Lutetia 
non ivit. Itaque excidi magna spe. Tu, Domine 
Jesu, in quo sitze mihi spes omnes mese, exaudi 
vota mea, et quam dedisti mihi σύζυγον, servas 
mihi et liberis nostris. Amen. 

vut. Zid. Aug. Minuit spes de reditu uxoris, 
crescunt zeerumnz. taque diu est cum incessit 
animum voluntas mittendi ad uxorem optimum 
adolescentem et εὐσεβέστατον Jacobum liberorum το 
meorum prziceptorem. Sunt multa rationes quae 
me eo impellant. Nam uxor caret fideli ministro, 
qui possit illam in suis curis allevare, et ex quo 
possit aliquam consolationem accipere. Hic ju- 
venis ad id est aptissimus. Sed rursus multa 
dissuadent. Non possum dubitare de uxoris vo- 
luntate. Ejus negotia jam sunt perfecta, aut illa 
curam eorum alicui committet. Qua sit ventura 
non satis scio. Itaque potest fieri ut illa veniat, 
priusquam Lutetiam pervenerit. Cui bono tantas 2o 
impensas? Propterea hodie re cum illustri ma- 
trona et sanctissimze pietatis D. Killegrew deli- 
berata, constitui ex ipsius maxime sententia cogi- 
tationem de aliquo mittendo in finem sequentis 
hebdomadis differre. Aut literas eo spatio tem-25 
poris, volente Deo, accipiam, aut ipsa fortasse 
veniet. Quod utinam ita sit, et tu hoc velis, 
bone Jesu. Creterum, quicquid ipse volueris, fac 
me velle; ut vere atque ex animo possim dicere 


-— 


5 


de me, mea, et meis, γενηθήτω τὸ θέλημα cov. 30 


8xiD.AUG.-PR. EID. AUG.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 1005 


vit. Eid. Aug. Ne nunc quidem aliquid intel- 

lectum aut de valetudine uxoris aut de reditu. 
| Itaque tibi, Christe Fili Dei, Deus seterne, me, 

meam et omnes meos supplex commendo, et in 
tua bonitate acquiesco. O ades. Amen. 5 

γι. Eid. Aug. Ego et liberi sacrze synaxi inter- 
fuimus. Reliquus dies inter varias curas actus, 
et perpetuam de uxore sollicitudinem: qua, Deus 
immortalis, libera me, si placet, et huic domo 
benedic. Amen. 10 

v. Eid. Aug. Nox male acta, dies per magnas 
serumnas transactus. Fons omnium malorum 
peccata adversus Deum. Te veneror, bone Jesu, 
da veniam peccatis onusto. Tege quod prseteriit, 
rege quod superest. Scis tu, Domine, quid ΠῚΘ τς 
potissimum male habeat. Uxori charissimze auge 
pietatem et cupiditatem omnia pietatis officia 
exequendi. Da etiam illi ut brevi ἄνοσος καὶ ἀπή- 
μαντος redeat. Da utrique, ut liberos in vera 
pietate instituamus. Amen. 20 

Iv. Aid. Aug. Ne nune quidem de uxore quic- 
quam.  Exspectemus, et dicamus tota voluntate, 
γενηθήτω τὸ τοῦ Θεοῦ θέλημα. Amen. 

ur. Zid. Aug. De uxore, cujus silentium mirari 
satis non possum, γενηθήτω τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ο 25 
Domine, respice hanc domum, et nos serva in tui 
timore. Amen. 

Prid. Eid. Aug. Ego vero in te sperabo, Domine 
Jesu, et de me, de uxore et liberis exspectabo 
.quod decreveris. Amen. 30 


1006 ISAACI CASAUBONI [Α. D. 1613. 


Eid. Aug. Hodie de uxore aliquid cognovi, ven- 
turam ipsam brevi, si Deus volet. (OO velis hoc, 
Pater ezelestis, et illam digneris preestare brevi 
reducem, ae suam illi valetudinem bonam resti- 
tuere. Ades igitur illi, bone Jesu, et, ubicunque 5 
sit, illam, et qui cum ipsa sunt, serva, et univer- 
sam hane domum. Amen. 

xix. Kal. Sept. Supplex te rogo, Deus immor- 
talis, firma valetudinem uxoris et illam prsesta 
valentem in hoc itinere. Serva et totam domum. τὸ 
Amen. 

xviit. Kal. Sept. Concioni hodie interfuimus, et 
Deum pro felici uxoris reditu ἐλιπαρήσαμεν. O ex- 
audi vota nostra, Deus immortalis, et serva hanc 
domum. Amen. 15 

xvi. Kal. Sept. Àn somnium est, quod duo ju- 
venes mihi confirmant de uxoris adventu paullo 
post futuro? Utinam ita sit. Sed tu, Deus im- 
mortalis, mea spes unica, a te solo pendent 
omnes mea. Amen. 20 

xvi. Kal. Sept. O vitee hujus ;erumnas! Duo 
juvenes e Gallia venerunt, et de adventu uxoris 
jusserunt me omnia lz:eta exspectare. Alter se il- 
lam dixit convenisse Lutetize, alter Diepze se eam 
vidisse. Impletus sum magno gaudio, invitavi25 
illos, et honestis epulis excepi. Hodie mane ve- 
nit illorum unus ad me et aureum unum Anglo- 
rum sibi dari a me petiit, nescio quam ob caus- 
sam, patrem et matrem brevi venturam cum 
uxore mea et satisfacturam cum gratiarum ac-3o 


EID. AUG.—16 KAL. SEPT. ] ESHMEPIAEZ. 1007 


tione. Ego stultus negare non potui, et parum 
gnarus quanti esset aureus quem petebat, duplum 
illi dedi, hoc est aureos Gallicos tres cum triente. 
Risit ille stultitiam meam, et accepta pecunia 
statim abiit. Vix domo excesserat, cum advenit 5 
Scotus Dempsterus, et literas Lutetia attulit a 
Domina Gentili sorore Dominsw Killegrew qui- 
bus literis fio certior uxorem valere quidem Dei 
gratia, sed de reditu nondum cogitare. Quare 
falsum apparet quiequid isti nebulones narra- το 
runt. Qui tamen ita rem narrabant πιθανῶς, eas 
cireumstantias addebáànt, ut demirari subeat in- 
signium planorum industriam. Ego igitur eadem 
hora duo didici sane molestissima quam sim 
ineptus et ἀγενὴς ad pecuniam tractandam: in-:5 
signi enim fatuitate mea sum deceptus partim 
a plano, partim a meipso. Hujus rei cogitatio 
admonet me, quam sit necessaria ἡ φιλτάτη oiko- 
δέσποινα ad tractationem rei domesticz:e. Alterum 
vero didici supra fidem molestum, nondum pla-2o 
cere Deo ab his curis me liberare. Nam uxor, 
ut video, de reditu ne cogitat quidem. Scripsi 
ad illam hodie serio praecipiens ut redeat rebus 
relictis. Addidi nunquam postea me de ea re 
ipsi per literas fore molestum. .Angor animi, et 25 
caussas habeo varias. Domine Jesu, respice me, 
illam serva et reduc, totam hanc domum pr:esta 
ἄνοσον kai ἀπήμαντον. Amen. Σὺν Θεῷ constitui 
hodie quamdiu uxor aberit, in museo meo et 
ad manum pecuniam nullam habere ne tam 30 


1008 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


sit exposita impostoribus mea facilitas. Εὖ 
γένοιτο. 

Impostores improbissimi a quibus pecunia sum emunc- 
tus. /Egrotabat uxor: ego nesciebam. 

xiv. Kal. Sept. Nullum diem hesterno magiss 
molestum fervore recordor egisse. Nox secuta 
est prorsus insomnis.  Angebat me silentium 
uxoris quum diceretur valere. Sed quanto in 
errore sim versatus, didici hodie acceptis literis 
quae diu in urbe hseserunt. —Didici szegrotasse τὸ 
uxorem gravissime: illam inter suspiria et lacry- 
mas vitam agere aut trahere potius, quod procul 
absit a me: quod illa diutius ibi maneat justissi- 
mas et gravissimas ipsam habere caussas. Quid 
multa? Didici stultitiam et iniquitatem meam, :5 
qui si rariores ab illa accipiam literas soleam de 
ipsa conqueri. Quanquam ex amore sane illze 
querela proficiscuntur. Sed tu, O Deus immor- 
talis, illam serva, et quem ad illam mitto juve- 
nem duc, atque mox ambos reduc ἀνόσους καὶ ἀπη- 20 
μάντους. Amen. 

xii. Aa. Sept. Quod bene vertere velis, Deus 
seterne, misi hodie prseeceptorem meorum libero- 
rum ad charissimam uxorem, ut esset illi a quo 
in suis negotiis et itinere adjuvaretur. Sed dass 
mihi, Deus seterne, ut brevi uxorem videam re- 
ducem, et ut, quod superest vitze, una degamus 
bene et feliciter, per Jesum Christum Filium 
tuum, eui una cum Patre et Spiritu Sancto sit 
laus et honos poo. Amen. 80 


I4 KAL. SEPT.-Ó KAL.sEPT.| ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 1009 


xit. Kal. Sept. Deus, ades, benedic mihi, mese 
et meis omnibus. Hec quidem mira solitudo est. 
Solus sum cum liberis, uxor abest, filius maxi- 
mus natu, qui utinam ad se redeat, abest, et 


liberorum przeceptor. Ὁ ades, bone Jesu, et, qui 5 


dedisti, redde uxorem. Scio posse te hanc soli- 
tudinem vertere in magnam frequentiam.  Ex- 
spectabo igitur. Ναὶ σῶσον, Κύριε. Amen. 

xl. Kal. Sept. Exspectabo in te, Domine Jesu, 
et me, meam ac meos omnes tibi supplex com- 
mendabo. Ο ades. Amen. 

x. Kal. Sept. Concio sacra. Domi turbella in- 
ter domesticos ob amissum vas argenteum. Ego 
cura et desiderio pio piee uxoris dudum tabesco. 
Da, Domine Jesu, videre illum diem, ut reducem 
illam videam. Amen. 

IX. Kal. Sept. Exspectans exspectabo auxilium 
a Domino in istis molestiis sane molestissimis. 
Tu, Domine, respicies, si placet, dissipatam hanc 
familiam, et uxorem przestabis reducem. Amen. 

virt. af. Sept. Etiam praeter spem sperabo in 
Domino. Tu, bone Jesu, redde huic famili:e τὴν 
οἰκοδέσποιναν, et nos omnes serva. Amen. 

vii. Kal. Sept. Domine Jesu, respice hane do- 
mum misere dissipatam, et quidem perdiu redde, 
quaeso te supplex, τῷ οἴκῳ τὴν οἰκοδέσποιναν, et nos 
omnes protege. Amen. 

vt. Kal. Sept. Hodie literas ab uxore accepi de 
celeri reditu spem facientes. Nune scio mihi non 


IO 


soni 
Ca 


20 


t2 
Cn 


imponi ut nuper. Restat ut Dei bonitas illi adsit 3o 


1010 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


in hoc itinere, et sive in terra sive in mari suo 
praesidio protegat. Ο ades, Deus :seterne, et do- 
mum hanc benignus respice. Exaudi vota mea 
per Jesum Christum Filium tuum, cui una te- 
cum et Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. 5 
Amen. 

v. Kal. Sept. Hxereo animi anceps, an qui jam 
liberorum meorum praeceptorem obviam uxori 
miserim, nunc alium mittere debeam, quia illa 
aliam ingressa est viam atque ego putaram. io 
Omnia adhuc mihi incerta. Neque in eo mul- 
tum est positum ; in eo vero τὸ πᾶν, ut tua boni- 
tas, Domine Jesu, dignetur prosequi venientem 
uxorem. Quod ut facias, supplex tuum Numen 
veneror. Amen. L5 

IV. Kal. Sept. De uxore nihildum. Domi curze 
creseunt. Unum in te, Deus szeterne, certum prze- 
sidium. Ο ades, bone Jesu, uxorem meam serva 
terra et mari, da illi vires tot laboribus ferendis 
pares: brevi illam presta reducem. Ναὶ, Κύριε, 20 
δέομαί σου γονυπετῶν, διὰ τῶν σῶν οἰκτιρμῶν. Amen. 

IV. Kal. Sept. Audivi hodie in synaxi concio- 
natorem Delgam satis eruditum.  Reliquo die 
parum valui corpore, minus animo, qui de uxore 
nihil intelligam, neque scire possim an itineri se25 
accinxerit. Nihil etiam intelligo de Jacobo, quem 
ad illam misi. Done Jesu, oro te supplex, im- 
pone finem huic mese serumnze: uxorem serva, 
et presta brevi reducem. Amen. 

11. Kal. Sept. Done Deus, creator et redemptor 5o 


e zc 


L5 KAL.SEPT.-PR.KAL.SEPT.]  EOHMEPIAEX. 1011 


meus, quodnam hoc genus nova serumneae mihi 
exoritur? Nondum diuturna molestia propter 
| uxoris absentiam liberatus sum, et ecce aliud 
malum. Accepi enim hodie literas a sorore, quce 
fortunis suis pridem eversa in me furore inaudito 5 
insurgit, quod non omnia ejus gratia faciam, quse 
cupit. Scis tu, Deus ceterne, quanti mihi constent 
officia charitatis illi prsestita. Ne vetera com- 
memorem, de mea pecunia jussi illius caussa 
solvi Trombletzee Genevensi aureos quinquaginta 
ante mensem alterum aut tertium. [lla jam 
petit à me ingentes summas ad prosequendas 
lites suas infaustas quce ipsam ad insaniam pri- 
dem redegerunt, et petit acerrimis convitiis me- 
cum expostulans.  Horrende improbitatis est 
epistola quam hodie accepi. Etsi conscientia me 
solatur mea, angor tamen hzc ita esse. Quare 
ἀπορῶν καὶ ἀμηχανῶν, Deus immortalis, ad te me 
converto, supplex a te petens in hac quidem re 
ut justitiam meam tuearis, illam compescas, nos 2o 
omnes veram pietatem doceas. Uxorem, si placet, 
Deus seterne, prz:esta reducem, et nostras familize 
et inceptis omnibus benedice, per Jesum Christum 
Filium tuum, qui una tecum et Spiritu Sancto 
vivit, regnat, sine principio sine fine. Amen. 25 
Prid. Kal. Sept. Hodie, quod bene vertat Deus 

immortalis, Johannem famulum misi obviam ux- 
ori quae, si morbo, quod absit, detenta non est, 
aut in Anglia esse debet, aut non longe ab ea 
abesse. Caussa missi famuli, quia uxor neminem 30 


μι 


Oo 


— 


5 


1012 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


habet, qui Anglicam linguam intelligat. Tu, Do- 
mine Jesu, uxorem serva, et reducem presta, 
atque huic miserze familize benedic. Amen. 

Kal. Sept. O lectum diem! Circa decimam ho- 
ram matutinam serio aliquid meditanti uxor ad- 5 
stitit in museo et me suo conspectu beavit. Do- 
mine Jesu, quas ego tibi gratias agam ὁ quibus 
verbis gratum animum exprimam? Tuum hoc 
beneficium est immortale. Tua infinita bonitas 
respexit hanc domum misere perdiu disjectam. 1o 
Iterum iterumque tibi honos, tibi gratie. Quod 
superest, te veneror, Deus sterne, des mihi, des 
uxori des liberis vitam in tui nominis timore 
transigere, te vereri, te colere, in te uno spes om- 
nes nostras ponere, per Jesum Christum Filium 
tuum, cui una cum Patre et Spiritu Sancto sit 
honos et gloria in secula seculorum. Amen. 

IV. Von. Sept. Hodie ego et uxor filiolum Ja- 
cobum invisimus, quem invenimus gravissime 
seegrotantem. Deus sanet illum, servet me, meam 2o 
et omnes meos. Amen. 

II. /Von. Sept. Reditus uxoris mihi jucundus, 
infanti Jacobo salutaris fuit. Nutrix αἰσχροκερδὴς 
lacte amisso misere illum fallebat, idque plures 
jam dies, et erant segroti in ea domo nutrix,25 
maritus ipsius, liberi, et meus Jacobus. Oppor- 
tune advenit mater, quie heri invisit, et hodie 
iterum rediit, ac filiolum retulit. Tu, Domine, 
ades matri et filio, e£ nos omnes serva. Amen. 

Prid. Non. Sept. Crastina dies ad sacrse coenze so 


m 


5 


TE 


KAL. SEPT.—18 KAL. OCT. | ESHMEPIAEZ. 1013 


eommunionem nos vocat. Utinam Serio μετα- 
νοοῦντες eo accedamus. Amen. 

Non. Sept. Ego, uxor, filia Gentilis sacree Coenze 
hodie communicavimus. Utinam, et spero, ad 
salutem. . Ades, Domine, et nos serva. Amen. 5 

vi. Aid. Sept. Literee ad amicos in Galliam. 
Accepi etiam a D. Archiepiscopo literas de nego- 
tio quodam, cujus exitum det Deus letum amico 
de cujus fortunis agitur. Vereor ne amicus Can- 
tuarensis iverit se perditum. Sed Deo rem per- 
mitto, et supplex illum oro ut mihi, mez:e et meis 
omnibus rectam det mentem. Amen. 

vir. Eid. Sept. Adii hodie D. Archiepiscopum, 
et de amico, quze nollem, cognovi. Deus adsit 
mihi, mese, meisque omnibus. Amen. 15 

γι. id. Sept. Adhuc ab institutis studiis aberro, 
et variis curis occupor. Deus, benedicat mihi, 
mesa, meis. Amen. 

v. Eid. Sept. Diem fere amisi, ut Regem con- 
venirem. Deo sit laus. 20 
IV. Eid. Sept. In studiis diem posui, nocte literas 

scripsi cum uxore ad amicos Parisienses. Θεῷ 


- 


Oo 


χάρις. 
πὶ. Zid. Sept. Aliquid hodie, Θεῷ χάρις. Serva, 
bone Deus, hanc domum. Amen. 25 


Prid. Eid. Sept. Sacree concioni hodie interfui- 
mus ego, uxor, liberi. Oeo χάρις. 
Eid. Sept. Studia hodie nos habuerunt. Θεῷ 
χάρις. Amen. 
xvid. Δ αἰ. Oct. Hodie in qusrendis sedibus diei 3o 
VOL. II. 11 


1014 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


magnam partem posui. Deus, ades huic familize, 
et nos doce tui nominis timorem. Amen. 

xvi. Kal. Oct. Benedic, bone Jesu, mihi, meze 
et meis omnibus. Amen. 

xvi. Kal. Oct. Hodie cepi describere, quse re-; 
stant. Benedic, Domine Jesu, et familie et 
ceptis meis. Amen. 

xv. Kal. Oct. Τὰ ἐγκύκλια, Deus immortalis, ad- 
mirando [tuo] beneficio, qui hcec mihi cum uxore, 
altera mei parte, otia facis. O da bene uti tuis 1o 
beneficiis. Amen. 

x1v. Kal. Oct. 'Tà ἐγκύκλια: Deus, serva hanc do- 
mum. Amen. 

xir. Kal. Oct. Post longi temporis intervallum 
ad Regem cogito hodie, si Dominus dederit. :5 
Euntem serva, Domine, et redeuntem; atque 
illud imprimis da petenti, ne ullum ex ore meo 
verbum excidat quod sit ἄρρητον ἄμεινον. Vidi 
igitur Regem, et gravia cum eo de rebus variis 
habui colloquia: O Deus, serva illum et bea hoec o 
regnum in tui timore. Amen. 

xit. Kal. Oct. In difficili loco hzereo. Deus, ades, 
et linguam calamumque meum dirige ad tui no- 
minis gloriam, et Ecclesicze cedificationem. Amen. 

x1. Kal. Oct. Nihil hodie promovi. Sed in ἴθ, 25 
O Deus, spes mea. Ades igitur. Amen. 

x. Kal. Oct. In difficili loco haereo. Sed tu 
aderis, bone Jesu. Amen. 

IX. Kal. Oct. Videor aliquid profecisse, si tu 
voles, magne Deus. O ades. Amen. 3o 


| 17 ΚΑΙ, OCT.-6 NoN.ocT.] | EPHMEPIAES. 1015 


vil. KaL. Oct. Et hodie aliquid. "Tu respice 
me, meam, ac meos, O Deus. Amen. 

vit. Kal. Oct. Hodie multa scripsi, utinam tibi, 
Deus sancte, non improbata. Ὁ ades, et me, 
meam ae meos respice. Amen. 5 

γι. Kal. Oct. Apud Regem hodie fui, et didici 
habitos ad ejus mensam sermones quos mea in- 
tererat non ignorare. Deus, illum serva, et respice 
hanc domum. Amen. 

v. Kal. Oct. O tristem diem! Audivi enim ho- τὸ 
die * * * * qua» minime omnium vellem. Sed 
tu aderis Jesu Christe, Creator et Redemptor 
noster. O ades. Amen. 

IV. Kal. Oct. Christe, Salvator mundi, gratias 
tibi quod liberasti me, aliqua ex parte, sollicitu- 15 
dine profunda, quse me pene heri absorpsit. Tibi 
laus, tibi gloria. Amen. 

il. Kal. Oct. In. Chrysostomo hodie fui. Θεῴ 
χάρις. 

Prid. Kal. Oct. Serio urgetur migratio ex istis 2o 
sedibus ad novas, quie sunt a nobis conducta. 
Tu, Domine, quod actum est, fortunare velis, et 
me, meam ae meos in tui nominis timore servare, 
ac nobis nostrisque benedicere. Amen. 

Kal. Oct. Utinam sit fausta migratio, cujus ini-25 
tium hodie fecimus, ego et uxor, cum parte libe- 
rorum. Jacent studia, et magno sumptu paratur 
mihi museum. Benedic consiliis nostris, Domine. 
Amen. 

γι. Non. Oct. Ne nunc quidem libros attingimus, 5o 

112 


1016 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


sed in museo parando sumus toti. O Domine, 
respice hane domum, et infunde animo meo, ux- 
oris et liberorum vers pietatis sensum. Amen. 

v. Non. Oct. Diem sacrum domi egimus, diffi- 
cultatibus impediti. Tu ignosce, bone Jesu, et5 
nos serva. Amen. 

IV. Non. Oct. "Totum diem studiis eripuerunt 
migratio hzc, Palatinus Polonus, et alia negotia. 
Tu, Domine, ades. Amen. 

utr. Von. Oct. Nondum ad studia rediimus, sed 1o 
dabit Deus redire, et ceptis benedicet. Respice, 
Deus seterne, me, meam et meos. Amen. 

Prid. Non. Oct. Hodie gratia Dei accepi partem 
non poenitendam librorum meorum M5S. e Gallia. 
Θεῷ χάρις. Da, Domine, illis uti ad nominis tui:5 
gloriam. Amen. 

Non. Oct. Scripsi hodie multa, sed quse postea 
delevi omnia, neque in tantis difficultatibus satis 
me expedio. Utinam adsis, Domine Jesu, et 
mentem illustres ac calamum meum dirigas. 2o 
Amen. 

vin. Aid. Oct. Multa hodie scripsi, quee, ut spero, 
manebunt, nisi tu, Domine Jesu, meliora sugges- 
seris. Qui ades, et serva hane domum. Amen. 

vir. £d. Oct. Multa etiam hodie vel scripsi, vel2s 
rescripsi quse utinam piis probentur. Tu ades, 
Christe Jesu, et hanc domum serva. Amen. 

γι. Eid. Oct. Diem sacrum domi posui invitus, 
et gemens, sed coactus. Deus, ades, et me, meam 
et meos serva. Amen. 39 


- 5NON.OCT.-I4 KAL. NOV.] | EGHMEPIAEXZX. 1017 


v. Eid. Oct. Aliquid hodie, etsi non multum. 
Θεῷ χάρις. 

rv. Eid. Oct. Aliquid et hodie. Θεῷ χάρις. 

ur. Zid. Oct. Benedic, bone Jesu, mihi, meze, 
liberis, e£ meis omnibus. Amen. 5 

Prid. Eid. Oct. Aliquid hodie. Sed tu, bone 
Jesu, ades, et hanc domum serva. Amen. 

Eid. Oct. Aliquid hodie. Sit laus Deo immor- 
tali, quem supplex veneror, ut adsit mihi, meze 
et meis omnibus, regat nos et protegat. Amen. το 

xvit. Kal. Nov. Hodie pastorem in Ecclesia Gal- 
lica audivi Dandinelum Genevze natum, qui mihi 
visus purissime loqui Gallice et feliciter docere. 
Deinde interfui sacris apud D. Eliensem. Θεῷ 
χάρις. 15 

χγι. Kal. Nov. Redeunt antiqui dolores, et uxor 
charissima graviter cruciatur morbis usitatis. 
Sed, O Deus, in te spes nostra, tu illam sana et 

| solare per Jesum Christum. Amen. 

XV. Kal. Nov.. Curse, negotia, literee, uxor pa-ao 
rum valet, imo male habet. Interim te respicio, 
Christe Jesu, et in te spes meas omnes colloco. 
Tibi honos et gloria. Amen. 

xiv. Kal. Nov. Hodie scripsi caput decimum 
quartum exercitationum libri decimi quinti. Deus 25 
ceptis benedicat. Ego scribo, quae mea consci- 
entia mihi suggerit esse vera; si paullo acrius, 
Deus ignoscat. Odium falsi adigit me contra 
mea commoda. Tu, Deus immortalis, me, meam 
et meos rege. Amen. 30 


1018 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


xiH. Καί. Nov., Jeudi. ln Cypriani loco, Una 
Ecclesia, una Cathedra, hsesi, et conatus sum lucem 
afferre. Deus, ades. Amen. 

xil. AKal. Nov. Vend. Pergimus in opere non 
segniter. Tu benedie, Deus zeterne, et calamum 5 
dirige. Amen.  Zócov δὲ kai τὴν οἰκίαν ἅπασαν. 

xl. Kal. Nov., Sabm. Da pacem veram mihi, 
meisque omnibus, qui in tui nominis timore 
est posita, O Domine. Amen. 

x. Kal. Nov., Dim. Solus hodie meorum propter το 
fractam rhedam concioni interfui, et eundem pas- 
torem audivi quem ante octo dies. Done Jesu, 
ades, et da mihi, mese et meis tui timorem. Amen. 

IX. Kal. Nov., Lundi. Studia ἐγκύκλια. | Absolvo 
hodie quaistionem de loco Matth. xvi. Tu, bone :5 
Jesu, miserere nostri, et doce nos omnes veram 
pietatem. Amen. 

vii. Kal. Nov., Mardi. Curz, literzee, et sollici- 
tudo de filio Jacobo me obruunt. Tu, Domine 
Jesu, illum serva, et nos omnes. Amen. 20 

vir. Kal. Nov., Merc. Literze multe, nec tamen 
pensum intermissum. Hodie Jacobum recepimus 
domum. Deus consilio benedicat, et illum ac 
nos omnes servet. 

γι. Kal. Nov., Jeudi. Parum hodie promovi. Fui»; 
apud illustrissimum D. Archiepiscopum, ab eo 
accitus de negotio D. Relbé. Domine Jesu, ades 
mihi, meze et meis omnibus. Amen. 

v. Kal. Nov., Vend. Multus hodie fui in studiis, 
urbe perstrepente propter inaugurationem Pra-;o 


-. 13 ΚΑΙ, NOV.-NON. NOV.] ESHMEPIAEXZ. 1019 


toris Londinensis. Tu, Deus zseterne, respice hanc 
domum. Amen. 

IV. Kal. Nov., Sabm. Hodie habui apud me ami- 
eos D. Decanum Paulinum, et D. Doctorem Fe- 
derbeum Cant, quibus Deus benedicat. Serva; 
et me, Domine, uxorem et omnes meos. Amen. 

πι. Kal. Nov., Dim. Apud Regem hodie fui. Uxor 
et liberi concioni interfuerunt. Te, Domine, oro 
supplex, adsis mihi, mes:e et meis omnibus, et in 
timore tui nominis nos serves. Amen. IO 

Kal. Nov. Et hodie apud Regem fui. Deus, 
ades. Amen. 

1V. Non. Nov. Etiam hodie optimum Regum vidi, 
et cum ejus Majestate multos sermones habui. 
Servet illum Deus. Domi non defuit occasio τς 
Deum orandi ut mihi mese ac meis rectam det 
mentem. O da nobis, Deus, timorem tui nominis. 
Amen. 

i1. /Von. Nov. Hodie intellexi D. Decanum Pau- 
linum renunciatum esse Episcopum. Deus illi 2o 
benedicat. Qui etiam me, meam et meos servet 
et protegat adversus τὰς ἔσωθεν kai τὰς ἔξωθεν ἐνέ- 
ὃρας. Studia turbarunt liber toto mane quzesitus 
et prandium apud optimum et doctissimum D. 
Majernium. Θεῷ χάρις. 25 

Prid. Non. Νου. | Omnia obliterata. | 

JNon. Nov. Da, Pater et origo omnis sapientize, 
sit domum hane regere, ut omnia nostra omnium 
facta, dicta ad tui nominis gloriam, zedificationem 
Ecclesise, et salutem nostram referantur. Amen. 3o 


1020 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


virt. Zid. Nov. Ad sacram κοινωνίαν nos paramus, 
et liberis nostris, quod possumus, paravimus ut 
serio id cogitent. Tu, bone Jesu, da perficere, 
quod nos docuisti facere. Amen. 

vit. Eid. Nov. Hodie corpori Christi Domini; 
communicavimus ego, uxor, et filia Gentilis, et 
Johanna, quie utinam vero tanti mysterii sensu 
tangantur. Amen. 

γι. id. Nov. 'Tà ἐγκύκλια. Deus, ades. Amen. 

v. Kid. Nov. Τὰ ἐγκύκλια. Sed multae horae in το 
aula positze. Θεῷ χάρις. 

IV. Eid. Nov. Tà ἐγκύκλια et in describendo 
opere fuimus assidui, tuo, bone Deus, beneficio, 
qui haee mihi otia et hane animi tranquillitatem 
mihi preestas. "Tibi honos, laus et gratia. Amen. 15 

irt. Eid. Nov. Hodie pransus sum apud Legatum 
e Moschovia. Avebam cognoscere eorum mores, 
prsesertim quod ad religionem pertinet. Itaque 
sivi hoc mihi persuaderi a vicino meo viro nobili 
cceremoniarum magistro. Ivi, nihil vidi dignum 2o : 
visu. Nullus de religione sensus, quem possis 
laudare. Mores item alieni a nostris, ut nihil 
supra. Denique ubi spectando potius, quam aliud 
agendo, tres horas patientia tenuissem ad men- 
sam, abrupi tandem, et in medio prandio Legatum 25 
cum suis convivis reliqui. O beatos, qui pietatem 
cum literis conjunxerunt. Tibi laus, bone Jesu. 
Amen. 

Prid. Eid. Nov. Litersee et τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. 

Kid. Nov. Hodie perductum est opus nostrum 5o 


8 EID. NOV.—9 KAL. DEC. ] EOSOHMEPIAEX. 1021 


ad tractatum de Coena Domini, quare jam serio 

| mihi Deus orandus, ut adsit meis inceptis, dirigat 
calamum, illustret mentem cognitione veritatis, 
ne quid excidat contra veritatem. Ὁ ades, bone 
Deus, per Jesum Christum, qui una tecum et; 
Spiritu Saneto vivit et regnat sine fine. Amen. 

xvin. Kal. Dec. Diem sacrum in sacris curis 
posui magna ex parte Deum orans ut mihi, meze 
et meis velit adesse. Amen. 

xvit. Kal. Dec. [Omnia obliterata. | 10 

xv1. Kal. Dec. Serio hodie in penso fui, et for- 
tasse aliquid egi. Tu, bone Jesu, ades, et sana 
vulnera nostra. Amen. 

xv. Kal. Dec. 'là ἐγκύκλια, τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι. 
Sed ades, bone Deus, οὖ me, meam ac meos serva. 15 
Amen. 

xiv. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια. Deus, ades mihi, 
mese et meis omnibus. Amen. 

xiH. Kal. Dec. Ades, O Deus. Amen. 

xit. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια. [ Nonnulla. obliterata.] 2o 
Amen. 

x1. Kal. Dec. Uxor parum valet. Ego cum li- 
beris sacre concioni interfuimus, et ministrum 
de Launes audivimus sane cum magna voluptate 
ob densas laudationes sacrorum textuum. O25 
bone Jesu, miserere hujus domus. Amen. 

X. Kal. Dec.  [ Obliterata.| 

Ix. Kal. Dec. Hodie egi diem hilarem cum vene- 
randis pastoribus hujus Ecclesie, et cum D. De 
Kilegrew plane illustri matrona. Ego et uxor3o 


ossa 


1022 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


illos invitavimus, et piis sermonibus magnam diei 
partem transegimus. Sit nomen Domini bene- 
dictum. Amen. 

vii. Kal. Dec. O miseram hane domum, siqui- 
dem nulla dies sine gravi dolore meo et uxoris 5 
transigitur propter caussam, quam tu nosti, Deus 
immortalis, qui velis mederi nostris malis. 

vu. Kal. Dec. Deus sterne, ades, et benedic 
huic domo. Amen. 

γι. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια. Θεῷ χάρις. Ιο 

v. Kal. Dec. Τὰ ἐγκύκλια. Sit nomen Dei bene- 
dictum. Amen. 

1v. Kal. Dec. Diem sacrum ex parte ego, uxor, 
liberi egimus in auditione verbi divini. Τῷ Oeo 
χάρις. Amen. I5 

πι. Kal. Dec. 'Tà ἐγκύκλια. Hodie legi CEcolam- 
padii dialogum de Sacramento Eucharistiv, et 
miratus sum hominis doctrinam ae peritiam Pa- 
trum Grecorum.  Nollem non legisse. (Gratias 
tibi, Domine Jesu. Amen. 20 

Prid. Kal. Dec. Et hie quoque mensis est ex- 
actus tuo, Deus seterne, beneficio. Tu meorum 
omnium sensuum conscius es. Tu meas curas 
et sollicitudines gravissimas nosti. Tibi ego me, 
meam, et meos ac mea omnia permitto.  Tibi2s5 
honos, laus et gloria. Amen. 

Kal. Dec. Hunc diem cum amicis magna ex 
parte ego et uxor egimus, preesertim cum uxori- 
bus D. Turqueti et filii ejus D. Majernii. Tu, 
Deus :eterne, qui dedisti diem et mensem feliciter 5o 


8 KAL. DEC.—4 EID. DEC. ] EOSHMEPIAEXZ. 1023 


inchoare, da totum mensem et totam vitam in 
tui cultu transigere, te unum cogitare, a te 
pendere. Amen. 

IV. Non. Dec. O Domine Jesu, medere nostris 
serumnis, et aut illis me et uxorem libera, aut 5 
illas saltem molli. Amen. Amen. 

1. Von. Dec. 'Tà ἐγκύκλια, τῆ χάριτι τοῦ Θεοῦ, cui 
honos et gloria. Amen. 

Prid. Non. Dec. 'Tà ἐγκύκλια satis strenue benig- 
nitate Dei. O Domine, da mandata tua exequi, το 
et mihi, et mex, ac meis omnibus. Amen. 

Non. Dec. Hodie sacree Communionis particeps 
sum factus singulari tuo, Deus seterne, beneficio. 
Uxor segrota domi hzesit, et cum illa filie. Sed 
nostra spes in te, bone Jesu. Amen. 15 

virt. Eid. Dec. 'Tà ἐγκύκλια. "To Θεῷ χάρις. Amen. 

vit. μια. Dec. 'T'à ἐγκύκλια Serio, in quo magnam 
percipio voluptatem, dum considero attente quze 
fuerit fides sanctorum Patrum de sacra Eucha- 
ristia. Sed hsec. mysteria, Ὁ Deus, da recte ca-2o 
pere, saltem quod satis sit ad meam et meorum 
salutem. Amen. 

vi. v. Eid. Dec. | Multa obliterata.] Deus, mise- 
rere mei, et mez, ac meorum. Amen. 

Iv. Eid. Dec. Quum heri e lapsu in gradibus»; 
pedem graviter leesissem, venis contusis in com- 
missura pedis dextri cum tibia, noctem propter 
gravissimos cruciatus egi insomnem, verebar ne 
hoe malum opus institutum abrumperet. Sed 
bonitas Dei tanta fuit erga me, ut horas pluscu- 3o 


1024 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1613. 


las in museo posuerim: de czetero viderit Deus, 
quid sit futurum. Te veneror, Deus seterne, ut 
malis meis et meorum, μάλιστα δὲ τοῖς κατὰ ψυχὴν, 
medicinam facere digneris. Amen. 

iri. id. Dec. Neque satis valeo ex dolore pedis, 5 
quem tamen pene ademit divina benignitas, et 
totum corpus * * ex valetudine * * * * * plane 
fatiscit. Utinam, bone Deus, quod hodie przestiti- 
mus circa illam exitum habeat, et omnes in timore 
tui nominis quietam agamus vitam. Amen. 10 

Prid. Eid. Dec. 'lTó μὲν σῶμα μετρίως τὸ παρὸν 
ἔχει" ἡ δὲ ψυχὴ εἰς πολλὰς φροντίδας καὶ μερίμνας δια- 
σπάται" ἐλέαιρε, Κύριε: Κύριε, ἐλέαιρε" Κύριε, ἐλέησον. 
Amen. Hodie disputationem de Transsubstantia- 
tione sum aggressus cum bono Deo: quem sup- 
plex oro, ut in tantis difficultatibus mentem 
meam illuminet, calamum dirigat, mihi, me: ac 
meis benedicat. Amen. 

Eid. Dec. Totum diem misere consumpsi prop- 
ter segritudinem, et jam intelligo me strangurisz 2o 
morbo esse obnoxium nisi Deus medeatur. Tu, 
bone Deus, ades. Amen. 

xix. Kal. Jan. Duo mihi hodie preter volun- 
tatem contigerunt. Nam susceptam tractationem 
de Transsubstantiatione adversus somnia Baronii 25 
coactus sum jam mittere, petente Dilio, propter 
instantes nundinas. Est quidem animus, Deo 
propitio, ea cura defungi statim post protrusum 
hoc opus in lucem. Fiet, quod Dominus volu- 
erit. Alterum est quod hodie primum dixit mihi 3o 


m 


5 


pres 


ic CAPERE. 


3 EID. DEC.-II KAL. JAN. ] ESHMEPIAEX. 1025 


medicus se vereri ne lapidem in vesica habeam: 
hoc enim se colligere ex multis indiciis, necdum 
tamen affirmare. Exspectabo quid futurum sit, 
et voluntatem meam, O Deus, componam ex tua. 
O ades, O peccata nostra omnium propitius tege. ; 
Amen. 

xviH. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια 2equo animo, dum 
in te spero, Deus seterne. Οὐ miserere mei, meze 
et meorum. Amen. 

xvi. Kal. Jan. 'To παναρίστῳ Θεῷ χάρις pergi- ro 
mus enim in instituto et ad finem contendimus, 
quem da laetum contingere, Deus zeterne. Amen. 

xvI. Kal. Jan. Γὰ ἐγκύκλια. Tibi laus, tibi gra- 
tia, tibi gloria, Deus seterne. Amen. 

xv. Kal. Jan. 'T'à ἐγκύκλια. Miserere nostri, Deus, :5 
et nos serva. Amen. 

xlv. Kal. Jan. 'T'à ἐγκύκλια die Dominica. Uxor 
et liberi concionem adierunt. Ego apud Regem 
fui, qui Carieri apostatee mirum librum ostendit 
in quo de me nonnulla. Deus rectam illi men- 2o 
tem ; idemque servet hanc domum. 

xil. Kal Jan. Partem diei cum veneranda 
matrona egimus ego et uxor, Domina de Kile- 
grew, quam serva, O Deus, et da meis liberis 
proficere in tam nobili pietatis et omnis virtutis 25 
exemplo. 

xlI. Aa. Jan. 'T'à ἐγκύκλια. Relegi jam quz edita 
sunt, quie utinam bonis non displiceant. O bene- 
dic huic familie, O Deus. Amen. 

XI. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια' Θεῷ χάρις. 30 


1026 ISAACI CASAUBONI [ A. D. 1613. 


x. Kal. Jan. | Nonnulla obliterata.] (Ὁ miserere 
nostri, Deus, et libera nos his doloribus. Nai 
βοήθει, ὦ πανελεήμων Θεὸς, διὰ τοῦ Υἱοῦ cov τοῦ μονο- 
γενοῦς ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ᾧ μετὰ σοῦ καὶ τῷ ᾿Αγίῳ Ilvev- 
ματι δόξα, κράτος, καὶ νίκη εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 5 
᾿Αμήν. 

IX. Kal. Jan. In molestissimis curis et negotiis 
diem magna ex parte posuimus. Ego et uxor 
fuimus apud Dominam Kilegrew sanctissimae 
vitae matronam. Domine Jesu, ades, et miserere ro 
mei, mezx ae meorum. Amen. 

virt. Kal. Jan. Hodie natalem Domini celebra- 
vimus, ego cum proceribus Aulicis, ubi etiam 
sacrcee Coensae communicavi: uxor cum liberis in 
Ecclesia Gallica. O Domine, auge in nobis fidem τς 
et veram pietatem. Amen. 

vil. Kal. Jan. Ego mane, uxor a prandio, cum 
liberis, sacrae synaxi Gallieee interfuimus. Sit 
nomen Domini benedictum. Amen. 

γι. Kal. Jan. Etiam hodie apud Regem fuimus, 2o 
et multis cum ejus Majestate egimus. Domine, 
serva illum et totum hoc regnum; benedic etiam 
huic domui. Amen. 

v. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια fere in totum neglecta. 
Fui apud Regem. Alia curavi. Tu, Deus, bene-25 
die huie domui. 

IV. Kal. Jan. Varie nos cure habent, et de 
valetudine tristia hodie respondit clarissimus 
Majernius, qui tamen nondum audet affirmare 
lapidem esse concretum in nostro corpore, etsi 30 


| 
| 


|IOKAL.JAN.-PR. KAL.JAN.] ESGHMEPIAEX. 1027 


vehementer veretur. (OO fiat voluntas tua, Deus 
seterne, et in hac re, et in omnibus aliis. Amen. 

IU. Kal. Jan. 'Tà ἐγκύκλια hodie, etsi non sine 
impedimentis et domi et foris. Done Deus, re- 
spice hanc domum et nostri miserere. Amen. 5 

Prid. Kal. Jan. 'T'à ἐγκύκλια ut poteramus, satis 
diligenter. Atque ita annus hic ad finem est 
perductus. Tuum hoec est, O Deus benignissime, 
beneficium gratuitum. Quod vivam, quod uxor, 
quod non tot molestüs quas hoc anno experiri:o 
nobis accidit sumus enecti tua, mi Deus, ope, tua 
bonitate est effectum. [Mw/ta obliterata.] Sed hzee 
ita fuit justa, ità magna ut nihil supra. Nec 
defuerunt alice molestie, quae me, qua uxorem 
exercerent vel propter filium, qui in veterno τς 
suo torpet, item propter sororem quae miserrima 
quum sit, partim aliena culpa, partim sua, nos 
quoque miseros reddit, vel eo nomine, quia ratio- 
nem nullam possumus excogitare, qua illam ad- 
juvemus. Sed omnium, qui hoc anno przeterao 
animi sententiam nobis acciderunt, est longe 
maximum malum [a/óqwid obliteratum] tibi, Deus 
ceterne, notum, pro quo vota et preces quum 
sepe tue Majestati fecerim, exauditus tamen 
adhuc non sum.  Durat enim, durat, et nune»; 
quam maxime angit me et uxorem meam tris- 
tissima illa cura et dirissima sollicitudo. Et ta- 
men etiam sic vivimus et spiritum ducimus ego 
atque uxor, et pensa nostra utcunque exequimur. 
Illa familiam regit, et resculas nostras adminis- 3c 


1028 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1613. 


trat; ego studia non quidem solita alacritate aut 
assiduitate sed tamen urgeo. At tu, Deus καρ- 
διογνῶστα, gemituum nostrorum conscius es, tu 
perpetuas conjugis meze τῆς ταλαιπώρου lacrymas 
vides; tu in quas angustias sumus redacti, ad 5 
quam et quantam consilii inopiam vides. [4Mw/ta 
obliterata.] et fac nos etiam hie experiri, quod 
toties aliis in rebus sumus experti, te solum 
esse, qui dejicis in orcum, et reducis in claram 
lucem quoties libet. In te speramus ego, et uxor 
quam mihi dedisti. Nunquam hactenus decepit 
nos spes, quam in tua bonitate posueramus. Fac, 
bone Deus, ut etiam in hac re eundem te expe- 
riamur, quem hactenus semper sumus experti, 
mitem, longanimum, paratum ad benefaciendum, :5 
tardum ad ulciscendum.  Peccavimus, fateor, Ὁ 
Domine, peccavimus ego et uxor adversus Nu- 
men tuum, et assidue, et graviter, sed nos facto- 
rum poenitet, et humi procumbentes tuam opem 
misericordiamque tuam imploramus. Parce, Pa-2o 
ter, parce nobis, nostrisque, et clementis potius 
tuse specimen in nos ede, quam sever: vindictae. 
Me graves morbi videntur manere, et medici 
imminentem λιθίασιν denuntiant. Sed fiat tua, 
Domine, voluntas, tantum te supplex oro, uti»; 
mihi, mes, et meis, ac nominatim filio, qui est 
Lutetiz, et huic petulanti indas veram pietatem, 
et mores nostros omnium componas e praecepto 
sanctissim:e ὑπὲρ Legis. Interim quod vivimus, 
et utcunque valemus, ego, et uxor, ac liberi, 3o 


Oo 


. PRID. ΚΑΙ, JAN.-KAL. JAN.] ESGHMEPIAEX. 1029 


ἡ 
1 
í 


quodque ad hujus anni finem pervenerimus, hu- 
miles gratias, et quantum possum maximas, ego 
et meo, e£ meas, ac meorum omnium nomine et 
habeo, et ago. Servasti nos, neque nos tamen 
te, uti par erat, coluimus. Serva nos porro, sed 
ante omnia finge nos tibi gratos. Mihi et uxori 
da, ut tibi pie inservientes liberos regamus pru- 
denter, et sorori meze atque aliis propinquis pos- 
simus esse utiles, per Jesum Christum Filium 
tuum unicum, cui una tecum, Deus Pater, et Spi- 
ritu Sancto sit et nunc et semper laus, gloria, 
imperium et omne decus. Amen. 


ANNUS DouiNi Cio IO C XIV. 


Kal. Jan. Ad consuetas curas et labores éy«v- 
κλίους rediturus te primum veneror, Deus eterne, 
mundi Rector omnipotens, spes salutis mese unica, 
petoque supplex a tua Majestate opem, auxilium, 
praesidium. — Scio, IIcTep ἐπουράνιε, quam sim ipse 
τὸ μηδὲν, et siquid hoc potest esse vilius. Non 
homo sum, sed vermis, miser, conceptus, natus 
in peccato, qui infans, puer, adolescens, juvenis, 
senex, peccatis meis, O me miserum, iram tuam 
adversus me accendere nunquam cessavi. Si tu 
me, Deus immortalis, in utero matris aut statim 
natum exstinxisses, non potui queri de te, et 
dicendum mihi fuisset, justa sunt, O Deus, ju- 
dicia tua. Tua inenarrabilis bonitas me pro- 
duxit in lucem ex optimis parentibus, me fovit 
clementissime, me denique ad hanc diem pro- 

VOL. II. K k 


à 


dA 


Oo 


μι 


5 


xb 


1030 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614, 


duxit, neque ulla dies przieteriit, qua non extaret 
aliquod ὑπὲρ immensae bonitatis et benignitatis 
adversus me testimonium: per te nihil mihi un- 
quam defuit; per te liberalis mihi contigit edu- 
catio; per te a variis periculis et morborum et 5 
aliorum casuum sum sepissime liberatus; per 
te data est mihi facultas literas addiscendi, et in 
iis aliquid proficiendi. Tu mihi uxorem dedisti 
quacum tot jam annos conjunetissimus vivo. Tu 
liberorum magna copia mensam nostram coro-:o 
nasti. Tu effecisti, ut, qui nihil habebam, quo 
me jactarem, non secus tamen ac si aliquis essem 
duobus summis Regibus et innotescerem et eo- 
rum benevolentia suffultus viverem non obscurus. 
Tu dedisti, ut aliquod inter literatos meis vigiliis t5 
nomen assequerer, quod multis non contigit ab 
ingenio et doctrina longe instructioribus. Dies 
me deficiat, si pergam tua in me, O clementissime 
Domine, beneficia enumerare. Pro quibus miser 
ego quid unquam tibi rependi? Fateor, Deus 2o 
καρδιογνῶστα, et fateor sincero affectu, esse me, 
siquis est mortalium, tuo favore et hac tanta in- 
dulgentia tua indignum. Cogito peccata pueritice 
mese, adolescentize, juvenilis setatis, et hujus jam 
senescentis, et cogor admirari bonitatem illam 2 ς 
tuam infinitam quam hactenus in me, mea et 
meis sum expertus. Da, Pater, haec serio cogi- 
tare, serio meditari, ut magis magisque intel- 
ligam quid quantumque tibi debeam. Da per 
has eogitationes proficere in pietate, te vereri, 3o 


ii 


1 


KAL. JAN.] ESQHMEPIAEXZ. 1031 


te sincere adorare. Nunc utique magis quam 
unquam, Deus clementissime, tuo mihi opus est 
auxilio et praesidio. Insurgitur adversus me 
undique ab iis, quos scriptis meis offendi, quod 
dixerim Reges non esse ad libitum unius homi-5 
nis, qui imperium orbis terrarum sibi vindicat, 
oecidendos.  Insurgetur, scio, multo etiam fu- 
riosius postquam opus hoc, quod dies noctesque 
urgeo, fuerit publicatum. An ego par sum tot 
inimicis? An erit illis difficile et nomen meum τὸ 
obruere calumniis, et me etiam perdere? Omnino, 
Deus zeterne, nisi me tua benignitas protegat, de 
me misero actum est. Sed mihi spes omnes in 
tuo preesidio sunt sitzee. Caussam veritatis atque 
adeo veras pietatis, quantum equidem possum 15 
ipse intelligere, conatus sum meis scriptiunculis 
defendere. Scivi nihil a me posse proficisci boni, 
nisi tu mentem illustrares, ingenium formares, 
calamum regeres. Quia labores meos ad nominis 
tui gloriam et ὑπὲρ veritatis patrocinium refere- 2o 
bam, credidi, Pater mitissime, conatibus meis 
tuam benedictionem non defuturam.  Siquid 
preestiti, quod laudem mereatur, tuum id omne 
est, O magne mundi Arbiter. Peccata mea sunt, 
et quiequid secius mihi exciderit [pawca oblite- 25 
rata.] molestissimee. Tu illarum mihi conscius, 
O Domine, tu illis me libera, aut saltem illas 
minue. Obruor enim, et prope jam deficimus 
| . ego atque uxor. Da mihi, Pater ccelestis, da 
uxori, ut te semper respiciamus, a tuo nutu pen- 5o 
xkk2 


1032 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


deamus, et tuam voluntatem unicam nostrorum 

consiliorum canonem agnoscamus. Da nobis sic 

vivere, sic liberos et familiam regere, ut omnia 

dicta factaque nostra et nostrorum omnium ad 

tui nominis gloriam referantur. Johannem filium 5 
natu maximum ne desere, Pater clementissime, 
sed μεταμόρφωσον εἰς καινὴν ζωήν. Liberis da in pie- 
tate et honestis artibus quotidie proficere. Sorori 
me: τῇ ταλαιπώρῳ ades, et a suis miseriis tandem 
illam libera, mihique largire ut prodesse illi ali- 
qua in re et aliis propinquis meis queam. Libri 
hujus exitum da letum videre per Jesum Chri- 
stum τὸν μονογενῆ Filium tuum τὸν σωτῆρα μονώ- 
τατον, Cui una cum Patre et Spiritu Sancto sit 
laus, gloria, decus et imperium εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 15 
αἰώνων. ᾿Αμήν. 

IV. JVon. Jan. Hodie ego, uxor, Gentilis et Jo- 
hanna sacre Domini Coen: in Ecclesia Gallica 
communicavimus. Fui postea diu apud Regem, 
qui suam benevolentiam verbis luculente testatus 2o 
est. Deus sterne, serva illum, serva me, meam 
ac meos. Amen. 


d 


Oo 


I. Von. Jan. 'Tà éykokNi τῷ Θεῷ χάρις. 

Prid. Non. Jan. Apud D. Archiepiscopum hodie 
fui, deinde apud Regem, ut de suetis muneribus 25 
gratias agerem. Deo sit laus, honos et gloria. 
Amen. 

Non. Jan. Apud D. Decanum hodie sum pransus 
cum uxore et parte liberorum, curavi et studia 
τὸ γοῦν καδδύναμιν. Θεῷ xapis. 39 


AUC 


| 
| 


4 NON. JAN.-17 KAL. FEE.] | ESGHMEPIAEX. 1038 


virt. Eid. Jan. Dies erat Regum ut vocant. Fui 
apud Regem optimum, quem, O Deus, serva, et 
benedic huic miserze domui. 

vil. Eid. Jan. 'Tà ἐγκύκλια" Θεῷ χάρις. 

vi. Eid. Jan. 'T'à ἐγκύκλια" et coena apud. D. Mai- 5 
ernium cum uxore et amicis. Τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 

v. Eid. Jan. Uxor et liberi concioni interfue- 
runt, ego coactus sum pensum urgere, cujus da 
]zetum exitum, Ὁ Pater. Amen. 

rv. Eid. Jan. 'Tà ἐγκύκλια᾽ τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 1o 

nr. Jd. Jan. 'là ἐγκύκλια. τῷ παναρίστῳ Θεῷ 
χάρις. 

Prid. Eid. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, tua, O Deus, boni- 
tate heec otia faciente. Tibi honos et gratia, Ὁ 
Deus seterne. Amen. 15 

Kid. Jan. 'Tà ἐγκύκλια, et properamus ad metam, 
si tu, bone Deus, dederis nobis. O benedic, bone 
Deus, huic afflictze variis de caussis familie. Vel 
litere, quas hodie accepi a D. Thuano, me male 
habere queant. . Sed permitto me et mea tuse,;o 
O Deus, voluntati. Amen. Amen. 

xix. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια, et graves sermones 
cum D. Legato Gallico. Tu, Domine, dirige omnia 
ad tui nominis gloriam. Ego czcutio in statu 
praessenti. Benedic etiam, Ὁ Deus, huic famili. , 5 
Amen. | 

xvi. Kal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια τῆ τοῦ Θεοῦ χάριτι. 
O ades, Domine, mihi, mez et meis. Amen. 

xvi. Kal. Feb. Concioni Gallicee D. Hutenii ego, 
uxor et liberi interfuimus. To Θεῷ χάρις. Amen. 20 


1084. ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


XVI. Aal. Feb. 'T'à ἐγκύκλια' τῷ Θεῷ χάρις. 

XV. Kal. Feb. 'là ἐγκύκλια᾽ τῷ Θεῴ χάρις, qui 
benedicat huic domui pro sua infinita bonitate. 
Amen. 

XIV. Kal. Feb. 'là ἐγκύκλια sed propter casum 5 
valde negligenter. Deus, respice me, meam et 
meos. Amen. 

xir. Aal. Feb. 'Tà ἐγκύκλια.ςΓ Hodie literas a 
magno Thuano accepi plenas pietatis, probitatis, 
et singularis erga me amoris. Narrat ille fata- το 
lem, ut existimatur, morbum Roberti Stephani, 
quem, Ὁ Deus, subleva, et miserere illius. Mise- 
rere et mei mes ac meorum, bone Jesu, καὶ 
πολυέλεε.  Ánxietates enim animi mei οὖ uxoris 
tu nosti; mala nostra nota habes. O respice nos, ες 
ὦ σῶτερ. Ámen. 

xil. Kal. Feb. Gratias ago tibi, Domine, quod 
hae die finem dederis imponere operi ante octo- 
decim ferme suscepto menses. Jam ante multos 
annos meditatus eram aliquid adversus Baronii ao 
Annales, quod in magna hodie auctoritate esse 
videbam et sciebam tamen esse errorum plenos. 
Optabam dari mihi facultatem eos errores, ut 
equidem existimabam, aperiendi: pertinere enim 
hoc ad veritatis czelestis defensionem intellige- 2; 
bam; eo impensius optabam posse id a me prz- 
stari quod eram meditatus. Nunquam de totius 
operis refutatione equidem cogitavi gnarus τὸν 
βίον βραχὺν et me state jam provectum. Illud 
sepe tacitis votis a Deo. petii ut ad primum 3o 


Cen oo LE. Cre 


P 16 KAL.FEB.-IO KAL. FEB.] EGHMEPIAEZ. 1035 


tomum serio possem respondere, quoniam ibi 
sunt principia omnium hodiernarum controver- 
siarum. Iterum igitur atque iterum imo μυριάκις 
gratias tibi, Deus zeterne, quod dederis mihi oc- 
casionem veniendi in hoc regnum ubi oblata est 5 
facultas et otium ad suscipiendum illud inceptum. 
Suscepi et spatio longe minore quam posse fieri 
sperabam partem priorem propositi absolvi. Sep- 
tem mensibus et paucis diebus opus, qualecunque 
id sit, composui. Oxonium deinde abii, et fui ibi 
aliquamdiu: fuerunt et alia oblata mihi gravia 
avocamenta. a studiis. Valetudo sepe magnum 
mihi metum incussit, et tristissima denunciant 
medici. Veruntamen dedit mihi tua, O Deus, 
bonitas, ut nullum temere diem propter valetu-:5 
dinem amitterem, quo non lineam saltem ali- 
quam ducerem.  Absoluta igitur Jam est hujus 
partis editio. Restant preefationes, in quibus tua 
cum maxime ope mihi opus, Ὁ bone Jesu. lta 
prodibit foras opus novum, de quo iniqua multo- 2o 
rum judicia me experturum nullus dubito. Tu, 
Deus zeterne, adfuisti hactenus mihi, tu porro 
aderis. Sic opto, sic spero μάλα πεποιθότως. Spes 
mea in meritis Jesu Christi sita, cui una cum 
Deo Patre et Spiritu Sancto sit laus, honos, gloria 25 
et πᾶσα χάρις. Amen. 

x1. Kal. Feb. | Omnia obliterata. | 

x. Kal. Feb. [Pauca.] Hodie cum parte libero- 
rum adivimus concionem. Sit nomen Domini 
benedictum. Amen. 3o 


I 
o 


1036 ISAACI CASAUBONI [A. Ὁ. 1614. 


Ix. Kal. Feb. Pransus apud D. Legatum Francise 
adii D. Robertum Cotton, in cujus Bibliotheca 
vidi thesauros antiquitatis admirandos. Θεῷ χάρις. 

vii. Kal. Feb. Ad cogitationem de preefationi- 
bus scribendis hodie me incipiebam accingere. 5 
Domine Jesu, benedic mihi, mese et meis. Amen. 

vir. Kal. Feb. Parum hodie vacavi studiis. Da 
tuam benedictionem mihi, meis, O Deus. 

vi. Kal. Feb. Aliquid hodie, sed literas pluri- 
mum scripsimus. Oeo χάρις. Amen. 10 
v. Kal. Feb. 'Totum diem vel in molestis curis 
vel in literis scribendis posui. Deus benedicat 

huie domui. Amen. 

IV. Kal. Feb. Totum diem vel in literis scri- 
bendis, vel apud D. Cottonum nobilem Anglum :; 
posui. Deus ceptis benedicat. Amen. 

ur. Kal. Feb. Hodie ad scribendam epistolam 
ad Regem animum appellere cogitabam, postquam 
à concione sacra ego, uxor, liberi rediissemus : 
sed non multum potui illi curse vacare. Κύριε, 2o 
βοήθει. Amen. 

Prid. Kal. Feb. Hodie serio cepi cogitare de 
opella, quze sola restat. Sed multis de caussis 
effeci nihil. Deus seterne, benedic mihi, mese, 
meis. Amen. 25 

Kal. Feb. Hodie constitui duas scribere preefa- 
tiones, unam ad Regem, alteram ad omnes verz 
antiquitatis studiosos. Deus ceptis adsit, et be- 
nedicat pro sua inexhausta clementia. Amen. 


Preste a Mons:. Paw lib. du Jeun Balsanum Gr. 30 


 CDRNNNNNWNNNNMNNUNNUUJ 


! QKAL. FEB.—7 EID. FEB.] EOHMEPIAEX. 1097 


1v. Von. Feb. Hodie ab instituta cogitatione re- 
jectus sum ad curandos indices, quos ille corru- 
perat, qui onus in se susceperat. Oeo xapis. 

rr. /Von. Feb. Cura illiberalis de indice aucto- 
rum me occupavit. Hodie Regem vidi. To Θεῴ 
χάρις. Amen. 

Preste a M. Barilai Buchan. histor. 

Prid. Non. Feb. Curs istzee molestissimcee me 
habent. Tu, Domine, da exitum laetum, et bene- 
dic huic familie. Θεῷ χάρις. 

Non. Feb. Et illiberales istze curze de indicibus 
me plane occupant [Ob/iterata quedam.] Tu, Do- 
mine, miserere. Amen. Hodie absolvi indicem 
auctorum et descripsi inter varias curas et im- 
pedimenta insigni usus diligentia. "l9 πολυελέῳ 
Oeo χάρις. 

vii. Eid. Feb. Hodie uxor cum parte liberorum 
ad sacram σύναξιν profecta communicavit. Ego 
cum molestissimis curis sum luctatus. Restat 


5 


10 


cura omnium molestissima, cujus exitum, Ὁ Deus, 20 


da videre. Amen. 

vir. Eid. Feb. Impendi hunc diem qui est in 
Kal. Greg. xii. Kal. Mar. cogitationibus de stu- 
diis in quibus profeci sane quantum optabam. 


Sed mihi spes omnes in Deo Patre Jesu Christi ὡς 


sunt sitze. Itaque illi me permitto. Atque ita 
anni hujus vitzee mex dies ultimus est exactus. 
Quare admonet me hic ipse dies, ut tibi, Pater 
czelestis, gratias agam pro tot et tantis quae hoc 


1038 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


anno a te accepi beneficiis. Quod valeo, quod 
uxor valet, quod liberi sunt superstites, quod 
recula nostree non pessimo loco sunt, tui id. est 
muneris, Ὁ Deus πολυέλεε. Ego meique praeter 
indignationem tuam quid aliud sumus meriti ? 5 
Ilam vero quoties simus commeriti, ah memi- 
nisse piget. Imo vero meminisse juvat duplici 
de caussa. Nam et tua beneficia inenarrabilia 
sic melius intelligo, et seria horum recordatio 
odium peccati in animo meo excitat. Scio, Do- τὸ 
mine, et cum gemitu ac lacrymis agnosco millies, 
imo μυριάκις, esse me hoc anno et tota mea vita 
meritum, ut victricia tuse ire tela experirer. 
Hoc ingenue et ex intimo corde agnosco, sed 
miserere, O Pater, miserere mei, ac gressus meos 15 
firma, ut quod superest vite, id agam in tua 
Lege ambulans. Inde mihi, me: ac meis, hane 
piam voluntatem, et voluntati adjunge facultatem 
perficiendi tua mandata, quantum humana fra- 
gilitas potest hoc praestare. Da vere poenitere2o 
anteactorum, et in posterum ad amussim Legis 
tus vitam instituere. Respice, O Deus benigne, 
hanc familiam varie afflictam. . Serva me, atque 
uxorem, ut liberos, quos dedisti, regere possimus. 

[ Nonnulla. obliterata.] Sororem meam serva, et25 
qui dedisti hactenus illi posse opitulari rebus 
ipsis nonnihil, da ut serio possim illi prodesse. 
Affines denique supplex tuzse bonitati commendo. 

O exaudi, Deus zeterne, exaudi, Christe Jesu, qui 


7 EID. FEB.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 1039 


una cum Patre et Spiritu Sancto sine principio, 
sine fine regnas, imperas εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
᾿Αμήν.  Evóówcov, ὦ llarep, τὰς νῦν ἡμῶν μελέτας 


, ci * , 
| παλιν αὖ καὶ παλιν. 


ANNUS 114 MEA LVI. 


΄ 
V 


Hec tua est erga me miserum peccatorem ad- 
miranda patientia, qui dedisti mihi tot annos 
exigere, fructum aliquem bonum ex hae arbore 
quam creasti ipse, et plantasti et mira indulgentia 
curasti, expectans. Me miserum! Quando ego το 
incipiam respondere tus justissimee, Ὁ Domine, 
expectationi? Quando factum me esse καινὴν κτί- 
σιν rebus ipsis probabo? Τὰ quidem, Deus seterne, 
voluntatem mihi dedisti et officii mei notitiam 
aliquam.  Dedisti mihi piis parentibus nasci: de- 
disti in Ecclesia tua educari, dedisti ad hanc diem 
inter plurimas et gravissimas tentationes per- 
manere firmo ἐν τῇ ἅπαξ παραδοθείση πίστει. Sed 
fidem non sequuntur opera, qualia tua Majestas 
exigit, neque certe qualia ipse optarem. Eno 
quando semel bona fide omnibus renunciabo, 
qua tibi displicere non ignoro? Difficile id qui- 
dem mihi misero in tanta prsesertim familia ver- 
santi, quae peccatis quotidianis stimulat me ad 
iram, cui ab ineunte zetate quum semper fuerim 25 
obnoxius, hsec ingravescens setas et certarum 
personarum iniquitas seepe me irritans morbum 
adauget. Fateor etiam prudentia illa necessaria 
ad regendam hanc domum nimis ah nimis desti- 


»- 


P 


1040 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1614. 


tui me. Itaque sub hoc onere plane suecumbo, 
et nisi tua succurrat benignitas, animo et corpore 
deficio. Sentio languere vires corporis, idque in- 
signiter a tempore non magno. Utinam vitia que 
in me sunt non langueant tantum, sed penitus; 
extinguantur. Habebo senectuti mes ingentes 
gratias. Hoc ego, Deus πολυέλεε, a te sic obnixe 
peto, et supplex contendo, ut, si hoc mihi fuerit 
a te concessum, omnia mihi crediturus sim esse 
concessa. Quod si placet tibi, ut in hac vita ad- 1o 
huc maneam, da vires corpori pares inceptis quae 
mens meditatur ad nominis tui gloriam, et sanctae 
veritatis defensionem : da uxori meze, ut sit mihi 
quod hactenus fuit, in auxilium ad regendam 
hane domum: atque in eum finem pietate οὗ τς 
mansuetudine illam instrue, quod futurum sit 
satis.  [Obliterata nonnulla.] Liberos serva, et 
cuique illorum benedicito.  Sorori misellze da 
tandem videre exitum sui ἀπεράντου negotii  To- 
tam denique cognationem et affinitatem nostram 2o 
prosequere beneficiis tuis, atque ante omnia mihi, 
mez ac meis omnibus auge timorem tui magni 
nominis per Jesum Christum τὸν μονώτατον σω- 
τῆρα, in quo studiorum meorum spes omnes sitae 
semper fuerunt, e£ nunc sunt cum maxime, cui 25 
una cum Patre et Spiritu Sancto sit honos, laus et 
gloria in secula seculorum *45n ob5wb *5, Amen. 
vi. /id. Feb. (qui est in. novo Kal*. xu. Kal. Mar.) 
Hunc diem natalem varie consumpsi: fui in stu- 
diis, sed non diu, neque magno fructu: fui apud 3o 


—— mma 


6 EID. FEB.—16 KAL. MAR.] ESHMEPIAEXZX. 1041 


D. Decanum virum humanitate et doctrina in- 
i signem. Visi etiam duos Legatos, itaque cum 
multa egerim nihil admodum egi. Domine, re- 
spice me, meam et meos. Amen. 

v. Eid. Feb. Quam langueo, quam vereor, quam 5 
totus nihil sum? Sed spes mea in tua bonitate, 
Deus seterne, quae est infinita. O ades. Amen. 
Amen. 

Iv. Aid. Feb. Promoveram aliquantum, sed om- 
nia displicuerunt. In te uno, O Deus, spero. O το 
ades. Amen. 

IH. Fd. Feb. An κατεβλήθη ἡ ἀρχή; Utinam qui- 
dem. Te veneror, Deus szeterne, ades et hanc 
familiam tua benedictione prosequere. Amen. 

Prid. Eid. Feb. O zerumnas hujus vitze! Spes 15 
nostre, quae nuper affulserunt, retro sublapsse 
feruntur. Quid restat? Imo illud restat, ut tu, 
Deus seterne, rebus succurras, et nos eximas, si 
placet, his molestissimis curis. "Tibi honos, tibi 
eloria. Amen. 20 

Eid. Feb. Quod Dominus Jesus bene vertat, 
heri in nocturna lucubratione eorum, quie cogi- 
tabam, aliquid praestiti, et plura hodie, quum me 
negotia domi detinuissent, uxore cum tota fami- 
lia ad eoncionem profecta.  Kare82505 igitur 725 
ἀρχὴ, nisi tu non vis, ter sancte Deus. Qui ades, 
et me serva, meam et meos. Amen. 

xvi. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια. Sed tuum Numen 
supplex veneror, O Deus, adsis mihi, meze et meis. 
Amen. 30 


1042 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1614. 


xv. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια ἴῃ proposito. Te re- 
spicio, Domine Jesu, tibi me supplex permitto, 
meam et meos. Amen. 

xiv. Kal. Mar. Bone Deus, ades mihi, uxori τῇ 


φιλτάτη et nostris liberis. Sororem supplex tibis 


commendo. Amen. 

xir. Kal. Mar. | Quedam obliterata.] Ytaque opel- 
lam institutam omisi, et totum diem egi nihil. 
Utinam det meliora Deus. Amen. 


xit. Kal. Mar. Respiravimus hodie gratia Dei:o 


liberius, et in opella admodum promovimus. Hoc 
alterum est Dei beneficium. Sit nomen Domini 
benedictum. 
xt. Kal. Mar. Et hodie satis multa scripsimus. 
Christus adsit mihi, mece et meis. Amen. 
x. Kal. Mar. Sacre concioni ego et tota fami- 
lia, Deo gratia, interfuimus. |.O respice hanc do- 
mum, Deus zeterne. Amen. 
ix. Kal. Mar. Si quid judico in proposita opella 
non male posita opera hodie. Τῷ Θεῷ χάρις. Amen. 
vii. Kal. Mar. Hunc quoque diem parum lz- 
tum habui torpente ingenio e torpore corporis. 
Sed in te spes mea, O Deus. Tibi gloria et honos. 
Amen. ; 
... vit. Kal. Mar. Bone Jesu, quam infeliciter hic 

dies transactus? quantas inter curas et molestias 
tibi uni notas? Languet corpus, ingenium quo- 
que, ita insigniter, ut ad scopulum h:ereat allisa 
nostra navis. Speramus in te tamen, bone Jesu, 


et non defuturum auxilium tuum opportuno 92 


15 


20 


25 


ΕΣ ον ων. Ἰδὲ SES 


I5KAL. MAR.-3 KAL. MAR.] ἘΦΗΜΕΡΙΔΕΣ. 1048 


tempore confidimus et certo credimus. Ὁ ades. 
Amen. 

γι. Kal. Mar. Hodie tuo, Deus zeterne, beneficio 
non parum promovi. Itaque tibi gratias, Christe 
Jesu. En ades, et me meamque libera istis curis 5 
* * quie nos enecant: da nobis et liberis nostris 
verum timorem tui nominis. Amen. 

v. Kal. Mar. Bone Jesu, quas ego tibi gratias 
aut habebo aut agam? Tu me liberasti hodie 
molestissima cura, cum finem imposui Preefationi 
ad Regem. Inter tantas molestias illa mihi scripta 
in tantis angustiis ut nihil simile mihi contigisse 
meminerim. Et erat per se gravis sollicitudo ut 
aliquid tanto tam docto Principe dignum scri- 
berem. Sepe inchoavi, sepe verso stylo, quse:5 
scripseram delevi. An aliquid profeci? Certe 
hoc ego nescio: hoec scio scripsisse me, quie pu- 
tavi Eecclesite Dei profutura, aut non obfutura. 
Pii et docti judicabunt. Tibi vero, Deus seterne, 
oeratia magna.  O respice hanc mire languentem 2o 
domum, per Jesum Christum, cui una cum Pa- 
tre et Spiritu Sancto sit laus, honos et gloria. 
Amen. 

IV. Kal. Mar. Labor laborem excipit. Nunc 
cum lectore versamur. Etiam hic da, bone Deus, »5 
scribere grata.. Amen. 

ur Kal. Mar. Tenuit nos domi inter csetera 
casus Anne, quai dormiens ad focum pedem 
nudum ferventi prunze injecit, et tota nocte cla- 
mavit e gravissimo dolore. Sed, bone Deus, tu 30 


-- 


Oo 


1044 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


adfuisti et aderis, spero, in posterum, ne aliquid 
gravius eveniat. Amen. 

Prid. Kal. Mar. 'Tà ἐγκύκλια Oeo χάρις. Amen. 
Kal. Mar. Deus mi, da lzetum mensem exigere, 
qui dedisti feliciter inchoare. Tibi honos et gloria. 5 
vi. Aon. Mar. 'Tà ἐγκύκλια. Sed propter valetu- 
dinem minus quam optabam. O Deus, ades mihi, 

me:e et meis. Amen. 

v. Non. Mar. Hodie quiequid supererat de hoc 
penso ad finem est perductum, et finis impositus τὸ 
etiam epistolae ad lectorem. Gratias tibi bone 
Jesu, gratias tibi. Ο ades, et me serva ac meam, 
et meos. Amen. 

iV. Non. Mar. Hodie apud D. Archiepiscopum 
fui, et judicium illius de praefatione ad Regem τς 
exploravi. Deus ceptis benedicat. llli honos et 
gloria. 

ur. Von. Mar. Hodie preefationem ad Regem 
Regi ostendi, qui visus non mediocriter probare. 
Oeo δόξα καὶ χάρις. Amen. 20 

Prid. Non. Mar. Hodie sacrze coenze Domini com- 
municavimus ego, uxor et filie. Ο da, Domine, 
vere fieri tanti boni participem et te timere. 
Amen. 

Non. Mar. Hodie nactus otium, cepi recensere 25 
Animadversiones meas in Athenzeum, Deo duce 
et auspice, cui sit honos et gloria. Amen. 

vir. id. Mar. Hodie Rex optimus mihi osten- 
dit librum Scioppii, in quo et ipsius Majestatem, 
et patrem meum, uxorem, et me horrendis con-;o 


. PR. KAL. MAR.-4 EID. MAR.] ESGHMEPIAEZX. 1045 


vitiis prosequitur. Miseram religionem Itomanam 
quie aliter nisi per Diabolica mendacia defendi 
non potest. Τὰ scis, Jesu Christe, veritatem aut 
falsitatem illarum criminationum. Tu judex esto. 
Ego interim glorior propter nomen tuum has me; 
et meos pati contumelias. "Tibi honos et gloria. 
Amen. 

vit. Eid. Mar. Etiam hodie apud Regem fui, 
quem serva, O Deus, et benedic huie domui. 
Amen. IO 

vi. Eid. Mar. Studiis et recensioni Athenzei hunc 
diem impendi, me et mea omnia Deo :seterno hu- 
mili animo permittens. Illi laus et gloria. Amen. 

v. Eid. Mar. En vite humanae incommoda. 
Nocte proxima latrones ingressi in partem domus 
inferiorem rapuerunt quicquid auferre potuerunt, 
imprimis totum instrumentum culinze, preesertim 
quicquid fuit stanneum. Quae in usum quadra- 
gesime erant parata eorum magnam partem 
abstulerunt. Sed dum h:ec scribo, adsunt famuli »o 
amicissimi Turqueti, qui narrant eadem nocte 
superiore furtum in suis sedibus esse admissum 
longe majoris pretii; nam etiam magni pretii 
vestes esse furto ablatas. Tu, Domine Jesu, fures 
istos doce viam meliorem rei faciendze: nostras 
damna repende tua benedictione, et in tui nomi- 
nis timore da mihi, mese ac meis omnibus vitam 
exigere. Amen. 

iv. Eid. Mar. Hodie serenissimo Regi librum 
meum obtuli et visus sum rem optimo et doctis- 3o 

VOL. II. Ll 


- 
a 


1046 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


simo Principi facere non ingratam. Plurima me 
jussit legere, plura ipse legit non sine demonstra- 
tione benevolaee mentis. Sit Deo immortali laus, 
gloria et honos in aeternum. Amen. 

nur. διά. Mar. Hodie D. Principi librum meum 5 
obtuli. Neque potuit uxor cum familia concioni 
Galliezee interesse mane, sed interfuit a prandio. 
Ego apud Regem serenissimum diu fui, cui bene- 
dic, O Deus. Amen. 

Prid. Eid. Mar. Apud D. Archiepiscopum fui το 
hodie et unum illi dedi meorum librorum qui 
videtur non sine voluptate accepisse. PDenedic, 
O Deus, huic domui. Amen. 

Eid. Mar. Hodie recruduerunt serumnze, de 
quibus apud te, bone Jesu, seepissime sum que- :5 
stus. Sed sperabo in tua bonitate semper et in- 
desinenter. Subiit etiam hodie animum meum 
illa cogitatio, ne meas ipse mihi spes praeciderim 
nuper scribens ad Regem serenissimum quem 
alioquin scio esse mei non mediocriter amantem. 2o 
Sed, utut sit, γενηθήτω τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Amen. 

xvi. Kal. Apr. Literas totum diem scripsi, nec 
multum promovi: fui etiam apud D. Legatum 
Galli:ee. Τῷ Oeo χάρις. Àmen. 

xv1. Kal. Apr. Litere, et pensum institutum, 25 
sed leniter ob varias curas, quee me anxium ha- 
bent de futuro meo statu. Sed, O Deus, respice 
me et meos. Amen. 

xv. Kal. Apr. Literie, pensum in Athen:zeo, alia 
: negotia. Θεῷ χάρις. 3o 


v Hr 


TT — xn "ar CR casia 


| 
| 


3 EID. MAR.—7 KAL. APR. ] ESHMEPIAEXZ. 1047 


XIV. Kal. Apr. ᾿Γὰ ἐγκύκλια in. penso. Athenaico. 
Deus regat hanc domum. Amen. 

xul. Aa. Apr. Die κυριακῇ sum impeditus, ne 
adirem concionem, ut optabam. Fui multas ho- 
ras in Augustino pio sanctoque scriptore. Uxors 
et liberi concioni interfuerunt. Ego Regi adfui 
pro more. Θεῷ χάρις. 

Xll. Kal. Apr. Hodie apud Regem fui; unde re- 
versus incidi in languorem indicem ἀρρωστοῦντος 
τοῦ σώματος. Sed bene erit, spero ἐν Κυρίῳ, ΟἿ] το 
honos, laus et gloria. Amen. 

Xl. Kal. Apr. Etiam hodie apud Regem fui, sed 
non sine dolore corporis, quod videtur affectum 
pessime ac minari multa mala. Bone Jesu, scio 
quiequid eveniat, non pro magnitudine peccato- t5 
rum meorum id futurum.  O da velle, quod ipse 
voles. Amen. 

x. Kal. Apr. Gravissime affectus, exspecto quid 
me futurum sit: nam vix fieri potest quin cres- 
cente vi morbi fiam κλινήρης. Ο Deus, ades, ΠΊΘ, 29 
meam, meosque omnes serva. Amen. 

IX. Kal. Apr. Hesternam et hodiernam diem 
egi in lecto ex imperio medici. Deus benedicat 
huic domui. Amen. 


Hodie quatuor exemplaria dedi D. Chamberlan in Gal- 25 
ham mittenda. 

vid. Kal. Apr. Etiam hodiernum diem egi in 
lecto e valetudine. Tu, Domine Jesu, medere meis 
malis et meorum κατὰ ψυχὴν καὶ σῶμα. Amen. 

vil. Kal. Apr. Quum hodie febris mane remi- 3o 

ni 


1048 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


sisset, surrexi tzedio lecti, et partem diei egi 
extra lectum. | Oeo χάρις. 

vi. Kal. Apr. Κυριακὴν domi egi inter amicos, 
qui morbi caussa ad me venerant. Θεῴ χάρις. 

v. Kal. Apr. Hodie domo exii, et adii a prandio 5 
Legatum Gallicum cupidus cognoscendi res Gal- 
1186, quas ille narrat lzeetas. Utinam sint. Tu, 
Deus, facito, et benedie huie domui afflictissimze. 
Amen. 

Hodie duo exemplaria misi in Galliam per D. Gor- τὸ 
doniam. 

IV. Kal. Apr. Hodie Regem visi et vidi sed 
pauca verba cum eo commutavi. Domine Jesu, 
benedic huic domui. Amen. 

II. Kal. Apr. Nocte superiore graviter vexatus 15 
variis doloribus totum diem domi egi partim in 
museo, partim cum uxore et liberis. Quibus 
omnibus una mecum da veram pietatem, et nos 
omnes serva. Amen. 

Prid. Kal. Apr. Dies satis hiemalis: nam et2o 
frigebat mediocriter, et magnus flabat ventus. 
Domine Jesu, ago tibi gratias, quod mensem hunc 
mihi, me: et meis dedisti exigere. Tibi honos 
et gloria. Amen. 

Kal. Apr. Hunc mensem, qui dedisti inchoare, 25 
da, Deus seterne, finire ἀπημάντως. Da ὑγιαίνειν σῶμα 
καὶ ψυχήν. O Deus, respice hanc domum. Amen. 

IV. Jon. Apr. Hecensere animadversiones in 
Athenzeeum meas ante hunc morbum institueram : 
deinde morbo coactus intermiseram, sed mox 30 


6 KAL. APR.—O EID. APR.] EOSHMEPIAEX. 1049 


etiam inter dolores adverse valetudinis ad pen- 
sum reversus prim:e saltem recensioni hodie finem 


| imposui beneficio tuo, Deus seeterne. Ὁ rege me, 
et studia, actionesque, et ad gloriam tuam dirige. 
Amen. 5 


ri. Jon. Apr. Uxor et liberi saeree Coenee Domini 
communicarunt: ego propter valetudinem non 
potui. Fui tamen apud Regem, et multos cum 
ejus Majestate sermones habui. Deus illum ser- 
vet, et huie domui benedicat. Amen. IO 

Prid. Non. Apr. Cum D. Bathoniensi hodie egi 
de nonnullis rebus, et visus sum benevolum ejus 
animum erga me agnoscere. Deus spes mea 
unica et meorum. Amen. 

Non. Apr. Hodie tota urbs perstrepebat propter τς 
celebritatem diei quo Rex serenissimus cum suis 
Proceribus et Clero ac reliquo populo Conventum 
ordinum magna pompa inchoavit. Ego et uxor 
domi mansimus, et pensa nostra curavimus. 
Multa hodie adjeci animadversionibus in Athe-2o 
neeum meis, quze utinam fideliter aliquando edan- 
tur. O Deus, benedic huie domui. ' Amen. 

vir. Zid. Apr. Hodie audivi concionem Synoda- 
lem Latinam viri probi et eruditi: deinde adactus 
sum ut cum Reverendissimis duobus Archiepisco-25 
pis Cantuariensi et Eboracensi maximaque parte 
Episcoporum Anglie pranderem apud virum pie- 
tate insignem D. Londinensem. Deus benedicat 
huic Ecclesice, et det proficere semper in melius. 
Amen. 30 


1050 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


vit. Zid. Apr. Gratia Dei protegat hanc domum. 
Amen. 

vi. E£id. Apr. Regem hodie in interiore cubiculo 
vidi et de libro cujusdam ineptuli Galli Dassier 
multa cum ejus Majestate sum locutus. Deus; 
illum servet, et huic domui benedicat. Amen. 

v. Eid. Apr. Diem egi inter libros. Deus, bene- 
dic mihi, mezxe et meis. Amen. 

IV. Eid. Apr. Ego, uxor, et liberi concioni sacrae 
Dei beneficio interfuimus. Fui et in aula, οὗ το 
de misero Scioppio mira audivi. Lzeserat Regem 
serenissimum cujus ministri in media Hispania 
injuriàm Domini sui sunt ulti. Da misero, Ὁ 
Deus, poenitere, et mihi meisque tui nominis 
timorem. Amen. I5 

In. Eid. Apr. Literee hodie scripte. Deus mihi, 
me:e et meis benedicat. Amen. 

Prid. Eid. Apr. Fui apud Regem et aliquid egi. 
Literas scripsi. Θεῷ χάρις. Amen. 

Eid. Apr. [ Nonnulla obliterata.] Οὐ Deus, bene-2o 
dic huic domui. Amen. 

xvin. Kal. Mai. In corrigendo Chalcedonico 
concilio jam aliquot dies fui. Sed hodie amicos 
invisi; maxime Episcopum Londinensem, cui, Ὁ 
Domine, benedice et hanc domum serva. Amen. 25 

xvi. Δ αἰ. Mai. Excerpta ex illo concilio ho- 
die confeci et aliquantum  profeci. Θεῷ χάρις. 
Amen. 

xvi. Kal. Mai. Apud Maiernium virum clarissi- 
mum hodie pransus sum cum Thorio medico 39 


7EID. APR.-IOKAL. MAL] | ESHMEPIAEZ. 1051 


eruditissimo quorum consiliis, quae de mea vale- 
tudine inierunt, benedic, O Pater. Amen. 

xv. Kal. Mai. Uxor et liberi concioni interfue- 
runt: me valetudo detinuit domi: qui tamen ad 
Regem, etsi segre, me tamen contuli, et ab Epi-; 
scopo Bathoniensi audivi quam nihil insit solidi 
spei nuper excitatz. Tu, Domine Jesu, mea spes 
et salus, meum praesidium, tu in mente provi- 
debis. Amen. 

xiv. Kal. Mai. Vagamur per studiorum diversa τὸ 
genera, quia nunc nullum habemus certum pro- 
positum. Tu, Domine, caussam nosti. Tibi ego 
me meaque omnia permitto. Tibi honos et gloria. 
| Amen. 
| xin. Kal. Mai. Concioni Gallieze ego et uxoris 
hodie interfuimus. Fui et apud Regem. Et D. 
Edmundus Legatus Regis Magnze Britannize apud 
Regem Christianissimum fuit hodie apud me. Oeo 
χάρις. 

Ce jourdui ai.renvoié a Mons'. Bilius des livres avec 20 
desquels suis charge envers le Roi, les suivants pour les 
faire relier Onuphrii Panvinii Comm. Reip. Rom. lib. III. 


Abrahami Goulzi Thesaurus. IX. Antiquitates Boissardi, 
quatuor tomos. Coemiterium Cal. inferius. 


xl. A'al. Mai. 'T'à ἐγκύκλια in. quarto tomo con- »5 
ciliorum Romae editorum. Tu, Domine Jesu, be- 
nedic huie domui. Amen. 

xl. Kal. Mai. Literas hodie scripsi: aliud fere 
nihil. Oeo χάρις. Ámen. 

x. Kal. Mai. Celebrata est hodie in Ecclesia 3o 


1053 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


Anglicana memoria passionis Domini et Σωτῆρος, 
cujus rei memoriam animo meo, mez et meorum 
infige, O Deus, et mysterii tanti fructum da per- 
cipere. Amen. 

IX. Kal. Mai. Per hos dies sacros multus fui in 5 
sermonibus B. Augustini et homiliis D. Chryso- 
stomi. Maximus uterque vir, sed diverso genere 
laudum in suis scriptis excellentes. Det Deus 
proficere in horum scriptis, et benedicat huic 
domui. Amen. 10 

vii. Kal. Mai. Diem Paschatis celebratione so- 
lennem magna ex parte egi in aula, et in Eccle- 
sia Anglicana communicavi. Deus szternus vim 
mysterii illius det mihi meisque magis magisque 
in dies percipere. Amen. 15 

vit. Λ αἰ. Mai. Fui hodie in concione Gallica, de- 
inde in aulam profectus, vidi serenissimum Regem 
convivio excipientem Legatum Moschoviticum et 
ritus quosdam ejus gentis notavi. Moschis cum 
suo duce cibum sumentibus nefas aliquid gustare 2o 
prius quam ipse illis salem et panem dederit. 
Quod et isti hodie servarunt, et Rex illis misit. 
Deinde petierunt dari sibi edendi veniam. Quando 
Rex illis (duo enim sedebant, primarius Legatus 
et alter quasi ejus secretarius) preebibit, illi 6 20 
suis sedibus prosilierunt, et in locum fprodie- 
runt qui erat e regione ipsius Regis, atque ibi, 
ut honorem Regie Majestati exhiberent, aliquo- 
ties inclinati in humum fronte solum percus- 
serunt, quod (Grsecis dicitur βάλλειν μετάνοιαν. 30 


9 KAL. MAI.—3 KAL. MAI. | ESHMEPIAE. 1053 


Deus et Regem servet, et illis majorem vera 
religionis det cognitionem ; et domui huic bene- 
dicat. Amen. 

vi. Kal. Mai. Hodie literas a Grotio accepi, et 
chartam ab eo missam Regi obtuli. Deus et illi 5 
negotio benedicat, et hane domum servet in sui 
nominis timore. Amen. 

v. Kal. Mai. ἸΚύριε ᾿Ι]ησοῦ, Χριστὲ χρηστὲ, νῦν τῆς 
σῆς δεόμεθα βοηθείας. | Ades igitur, supplex te oro, 
et uxorem gravissime laborantem et vi morbi 
misere cruciatam subleva, solare, sana. Da ipsi 
veram ὑπομονὴν, et vim morbi ssevientis com- 
pesce, quia bonus es, mitis, et clemens. Amen. 
Amen. 

IV. Kal. Mai. Uxor gravissime torquetur: ego:5 
συμπάσχω τῇ ταλαιπώρῳ toto affectu. Sed, O Deus 
ceterne, in te spes nostra, quam scimus non fore 
inanem, et ne sit, supplex te oro. Amen. 

1H. Καί. Mai. Hodie insignis medicus et amicus 
Maiernius me.et uxorem invisit. Uxori dixit 
factum esse αἰγίλωπα in cantho oculi dextri ipsius, 
mihi post diligenter tractatum et consideratum 
tumorem παρὰ φύσιν in ventre a paucis mensibus 
exortum, esse in ea parte collectionem factam 
aqua et ventorum, quie nisi provideatur, sit ad-25 
modum excretura in magnum ὄγκον. Hsec vir 
tantus de me et uxore. Tu, Deus :eterne, da 
exitum letum harum infirmitatum, si placet, et 
glorie tuse id futurum est conducibile. In te 
uno speramus, a te auxilium petimus, atque illud 5o 


μι 


o 


L2 


o 


1054 ISAACI CASAUBONI ETT 


imprimis, ut nostra nobis et nostrorum liberorum 
peccata condones. Amen. Amen. 

Preste a Monsr. Dromonius Escossois des livres du Roi 
Gordoni Annales, livres en folio. Triumphus de conver- 
sione Henrici IV.  Precum liber. 5 

Prid. Kal. Mai. Quod felix esse Deus velit, 
hodie pharmaco sum purgatus, sed leni et parum 
efficaci, nec penitus tamen nullarum virium. Deus 
benedicat mihi, meze et meis omnibus. Amen. 

Kal. Mai. Hic dies eximius mihi et filio Merico 
illuxit. Nondum ille saeree Domini coenze fuerat 
particeps. Visum est non amplius differendum, 
quando ile annum decimum quartum ageret. 
Dubitavi an ad nostrae Ecclesiee ministros ipsum 
deducerem, ut feci omnes priores illius fratrem 
et sorores, an potius morem Ecclesise Anglicanae 
in Ecclesia Anglicana servarem. Hsec potior visa 
est sententia ob illam caussam, quod meo judicio 
ad veteris formam et instituta haec propius acce- 
dit. Volui igitur servari in eo ritum Anglicanum, 2o 
ut priusquam admitteretur ad κοινωνίαν examina- 
retur et ab Episcopo confirmaretur. Is Episco- 
pus fuit Eliensis ὁ πάνυ. Ego actioni interfui, et 
post preces, post concionem, post confirmationem 
ego cum filio sacram μερίδα a manu D. Eliensis 25 
accepimus, multum mirati in illo excellente Prae- 
sule exactam vetustatis imitationem quantum 
fieri potest. Tu, Deus seterne, benedic ei quod 
factum est, et hunc juvenem, quem nascentem 
ego et mater ipsius tibi consecravimus, dirige 39 


-— 


o 


μι 


5 


PR. KAL. MAL.-PR. NON. Ma.] EPGDHMEPIAESYX. 1055 


in rectam vitee viam, ut tibi serviat, te unum 
sincera mente adoret, te semper ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ 
colat, per Jesum Christum, qui una tecum, Deus 
Pater, et cum Spiritu Sancto sine principio, sine 
fine regnatis, regnabitis. Amen. 5 

vi. Non. Mai. Fui hodie apud Legatum, et lzeta 
de publicis Galli:e rebus intellexi: sed de meis 
privatim partem lceta narrabat D. Henricus. Fiat 
voluntas Dei. Amen. 

v. Non. Mai. Concioni Gallieee hodie interfui. 1o 
Legi tres libros sive Epistolas Chrysostomi ad 
Stagirium δαιμονιῶντα. Οὐ divinos libros! O pectus 
Dei plenum! Da in his proficere, O bone Jesu. 
Amen. 

Iv. Non. Mai. Hodie medici D. Maiernius et D. τς 
Thorius ad me venerunt, et ad prandium apud 
D. Maiernium deduxerunt. Multa illi de meis 
morbis, quibus faxit Deus ut medicinam faciant. 
Amen. 

1r. Non. Mai. Equitavi hodie consilio usus me- 2o 
dicorum: neque ullum λιθιάσεως signum auf in 
urinis aut in ipsius corporis dolore animadverti. 
Nam quod ἐν τῷ περιναίῳ aliquid sensi obtusi 
doloris id putem nihil esse. Tibi, bone Jesu, gra- 
tias magnas. Sed recrudescit subinde hie dolor25 
domesticus, a quo liberabis me, à Κύριε, quando 
et quomodo voles. Ego quidem πάντως ἀπορῶ, quo 
magis tuam opem expecto. Amen. 

Prid. Non. Mai. Hodie cepi potionibus purgari, 
et iis quidem admodum lenibus. Anna vero heri 3o 


m 
^^ 


1056 ISAACI CASAUBONI [4. D. 1614. 


purgata nune iterum in febrim est delapsa sane 
gravem. Tu, Deus seterne, et illam et matrem 
et patrem cum tota domo serva per Jesum Chri- 
stum Filium tuum. Amen. 

Non. Mai. Et hodie potione sum curatus, sed 5 
valde inefficaci. Sit nomen Domini benedictum. 
Amen. 

virt. Aid. Mai. Quum non possem adire concio- 
nem Gallicam, diem fere totum in Chrysostomi 
lectione posui. Fui et apud Regem, quem, O τὸ 
Deus, serva, et languenti huic domui benedic. 
Amen. 

vit. Zid. Mai. Etiam hodie pharmacum sumpsi, 
ac totum diem in levibus curis posui, aut ser- 
monibus cum uxore τῇ φιλτάτη ; cul mihi, etis 
nostris omnibus benedie, Ὁ bone Christe, διὰ τὴν 
σὴν χρηστότητα. Amen. 

vi. Eid. Mai. 'Tà ἐγκύκλια ἴῃ Chrysostomo quan- 
tum licebat per curam valetudinis. Benedic, bone 
Jesu, huic famili:e, quia bonus es sperantibus 2o 
in te. Amen. 

v. Eid. Mai. Hodie venit ad me D. Bathoniensis 
jussu Regis, ut de rebus meis meliora in poste- 
rum polliceretur. Fiat voluntas Dei immortalis. 
Amen. 25 

Iv. Ed. Mai. 1n concione Gallica hodie fuimus 
ego, uxor, et pars liberorum. Deus huic familize 
benedicat. Amen. 

ur £d. Ma: Hodie et corpore et animo lan- 
guimus nescio quomodo. Nam ad comedendum 3c 


— 


NON. MAL-I4 KAL.JUN.]] | EOHMEPIAEZ. 1057 


non deest orexis. Fui tamen apud D. Archiepi- 
scopum a prandio, et in Chrysostomo quzdam 
legi. O quando illud erit tempus, siquidem ita 
Deo placet, ut tempus illud aliquando videam, 
quum serio in studiis potero versari, et pro mea 5 
virili bonorum studia adjuvare? Da, Pater ἐπου- 
ράνιε, ut brevi ῥαϊστὸς id tempus videam, et ut 
meam ace meos zelo verz pietatis videam magis 
magisque in dies succensos. Amen. 

Prid. Eid. Mai. In Chrysostomo aliquot posui: τὸ 
reliquum diem curze et negotia abstulerunt. Filius 
spem facit per literas sui adventus. Faxit Deus, 
ut felix sit hoc inceptum ipsi nobisque. Amen. 

Kid. Mai. Hodie concioni Gallieze ego, uxor et 
liberi interfuimus. Inde ad Regem profectus τς 
benignissimis verbis ab ipso sumus excitati ad 
spem melioris. Fiat voluntas Dei. Amen. 

xvi. Kal. Jun. Hodie literas Venetiis accepi 
et meum opus Daronianum bonis non displicere 
cognovi. Sit nomen Domini benedictum. Amen. 20 

xvi. Kal. Jun. Corpus pergo curare pharmacis 
et quidem bis quotidie. Tibi, Jesu Christe, ὦ 
σῶτερ, me, meam et meos supplex commendo et 
permitto. Amen. 

xv. Kal. Jun. Repentino correptus dolore ventris »5 
cum intensione magna recipere me in lectum sum 
coactus. Fiat, O Domine, voluntas tua. Amen. 

xiv. Kal. Jun. Hodie fui apud Legatum Veneti- 
cum, et literis non multum tribui temporis. To 
Θεῷ χάρις eo maxime nomine quod hesternus 3o 


1058 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


morbus hodie me dimisit aut certe remisit. Laus 
Deo. Amen. 

xii. Kal. Jun. Literas ad Grotium hodie scripsi 
binas, quum uno exarato fasciculo epistolam ab 
ipso aecepissem. Benedic, bone Jesu, mihi, mea 5 
et meis omnibus. Amen. 

xit. Kal. Jun. Literas scripsi; cum amicis fui; 
Chrysostomo operam dedi. Pater émovpawe, rege 
hanc domum et serva. Amen. 

x1. Kal. Jun. Concioni ego, uxor, liberi inter- 
fuimus. Deinde ad Regem sum profectus. Τῷ 
Oeo χάρις. Amen. 

x. Kal. Jun. Hic dies me admonet ut de me, 
mea et meis serio cogitem. X Urgeor enim praeter 
solitum difficultate reddendee urinse. — Subinde 
cogor meiere, sed meatus sabulo sunt expleti, 
neque patet via uringe. Sabulum κεγχρωδὲς mul- 
tum reddo, quosdam etiam majusculos lapillos 
fere rotundos. Si crescit hsec difficultas, vita 
mea in periculo fortasse versabitur. Fiat tua,»o 
Deus bone, voluntas. Dele tantum peccata mea, 
et allue me sanguine pretioso Filii tui unigeniti. 
Uxori ades: liberos dona timore tui nominis, et 
necessaria illis prospice; item miselle sorori, et 
omnibus meis cognatis atque affinibus, χάριτι καὶ 25 
φιλανθρωπίᾳ τοῦ Kvptov ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ o0 


"». 


o 


5 


τῷ llarpi, ἅμα τῷ ᾿Αγίῳ [Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμὴ 
νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 

IX. Kal. Jun. Mane post brevis temporis lectio- 
nem in Chrysostomo, equitavi satis diu, neque 390 


"— 249 998 


12 KAL.JUN.-Ó KAL.JUN.]  EOSHMEPIAEZ. 1059 


Dei gratia cruentam urinam emisi quod metue- 
bant medici. Pransus deinde sum cum D. Eliensi ; 
unde reversus, etsi fere ab omni cibo abstinue- 
ram, incidi in febrem doloribus vesicse nihil 
remittentibus. Domine Jesu, miserere tui servi, : 
etsi vere servi inutilis, et hanc domum benignus 
respice. Amen. 

vit. Kal. Jun. Febris hodie remisit τῇ χάριτι 
ToU Θεοῦ: dolores vesicee non remiserünt, vel 
potius intensi sunt, postquam vir in arte sua o 
maximus et mihi amicissimus D. Maiernius ipse 
καθετῆρα, ut vocant medici immisit in vesicam 
per ecolem experiundi caussa, an lapis in vesica 
esset concretus. Non reperit ille quidem pro certo 
lapidem, sed invenit quam vocant ἰατρῶν παῖδες 15 
carnositatem (Galenus III. p. 25o. vocat σάρκα et 
σαρκοεῖδες σῶμα) in ima parte meatus concretam. 
Vix aliquem dolorem sensi, cum D. Maiernius 
illam e virgula ferrea candelam cera obductam 
immisit. Sed postea sensi in cole dolorem eto 
acerrimas punctiones. Bone Deus, ades, et mihi, 
me:z ac meis da hune animum, ut velimus quod 
vis ipse, aliud nihil. Amen. 

vi. Aa. Jun. Vitam potius traho, quam ago. 
Cessatum in studia omnia. Deus in meliorem 25 
locum me et mea omnia restituat. Amen. 

γι. Kal. Jun. Accepi hodie librum in Germania 
adversus D. Thuanum editum.  Jesuita fuit, opi- 
nor, qui edidit: etsi dissimulat auctor nomen 
suum. Homo scelestus, qui admirari candorem 30 


Va 


1060 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


Thuani debuerat, virus omne adversus summum 
virum evomit, quin eo etiam vsesanie venit, ut 
in Thuano gravissime reprehendat quod lanienam 
Parisiensem non laudaverit. Miratus sum furo- 
rem hominis impii. Sed illud mihi hodie longe; 
tristissimum accidit, quod ipsum Thuanum gra- 
vissime zegrotare cognovi. Serva illum, Deus im- 
mortalis, et qui tantis dotibus eum virum ornasti, 
da hoc etiam illi, ut publico inservire quam diu- 
tissime possit ad tui nominis gloriam, Ecclesise 1o 
cedificationem, et regni Gallici tranquillitatem. 
Ego quoque parum valui, et accepto clystere reci- 
pere me in lectum sum coactus. Ὁ ades, bone 
Deus, et me, meam ac meos omnes serva. Amen. 

v. Kal. Jun. D. Decanum /ZEdis Christi Oxoni- 
ensem virum pium et probum hodie habui ὁμο- 
τράπεζον. Fui postea apud Legatum Regis Gallize 
ubi de Thuano nihil didici. Servet illum Deus 
et nos omnes. Amen. 

IV. Kal. Jun. Uxor et liberi concionibus pro2o 
more interfuerunt. Ego ex imperio amicissimi 
Maiernii corpori curando dedi operam. Deus, 
ades, et benedic huic domui. Amen. 

1. Kal. Jun. Uxor hodie corpus purgavit: ego 
studia tractavi leniter, et ad D. Archiepiscopum 25 
adii, sed frustra. Deus seterne, benedic huic 
domui. Amen. 

Prid. Kal. Jun. O bone Jesu, quam ego tibi 
reddam rationem mei temporis, et ejus otii, quod 
tua bonitas mihi facit? Ecce totum tempus auf 30 


σι 


| 5 KAL. JUN.—NON. JUN.] EOGHMEPIAES. 1061 


in euranda valetudine pono, aut inter amicos 
consumo et contero. Meis studiis vix aliquam 
horulam impendo. Tsedet me hujus vite. O da, 
Πάτερ ἐπουράνιε, meliora, et domum hane πρόφρονι 
θυμῷ miserere. Amen. 5 

Kal. Jun. Deus seterne, qui dedisti hunc men- 
sem inchoare, da pie et feliciter exigere mihi, 
mez aec meis. Amen. 

Iv. Non. Jun. Concioni Gallieze. hodie interfui 
cum liberis: reliquum diem amicis dedi et curze 
valetudinis. O quando ego ad studia mea redibo, 
ut pensum aliquod serio urgeam ? Tu, Domine, 
facies: et facies, quando voles, ac benignus hanc 
domum respicies. Sit nomen Domini benedictum. 

III. Non. Jun. Languet corpus et cum illo ani- 
mus. Itaque studia jacent, nisi quod B. Augustini 
scripta pervolvo. Da, Deus, in his proficere, et 
tibi posse servire. Amen. 

Prid. Non. Jun. Nocte preecedente febris me 
habuit: hodie in. Augustino multus fui. Dominus 
Jesus adsit mihi, meze et meis. Amen. 

Non. Jun. Ego, uxor et liberi sacram Eucha- 
ristiam participavimus in Ecclesia Gallica. Meri- 
cum nuper curavimus sacris illis mysteriis initian- 
dum in Ecclesia Anglicana ritu Anglicano apud 
D. Eliensem. Quia est nonnulla diversitas in riti- 
bus, ne existimaret sibi Gallo Gallicum ritum esse 
aspernandum, faciendum duxi ut Ecclesie Gal- 
lice nomen daret et fidem suam apud nostros 
pastores profiteretur. Multis monui rem eandem 3o 

VOL. II. Mm 


-- 


o 


- 


2 


-— 


t3 


Oo 


t3 
[941 


1062 ISAACI CASAUBONI [ 4. D. 1614. 


esse, fidem eandem apud recte intelligentes, cze- 
rimoniarum diversitatem rem ipsam non ἀλλοιοῦν, 
eseterum veritati Ecclesiee modis omnibus esse 
consulendum. Postea ivi sub vesperam Greno- 
vicum, et Regem longo post tempore vidi: quem 5 
serva, O Deus, et rege tuis consiliis. Amen. 

vir. Zid. Jun. In Augustino multus hodie fui: 
pietatem sancti Patris suspicio. At me domesticze 
turbellee subinde recrudescentes mire vexant, et 
uxorem meam. Domine Jesu, respice hanc do- το 
mum. Amen. 

vit. Zid. Jun. Ad Regem hodie Grenovicum pro- 
fectus cum eruditissimo et amicissimo Darclaio 
diem suavissime consumpsi. Accessit vero mag- 
nus cumulus τῇ εὐημερίᾳ, quod domum reversus :5 
inveni in manibus τῆς φιλτάτης viri maximi Thuani 
literas amicissimas. Serva illud Galliarum lumen, 

O Deus, et πρόφρων hane domum respice. Amen. 

vi. διά. Jun. Mane totum dedi D. Augustino 
viro sanctissimo. A prandio domum suburbanam 2o 
invisi cum uxore, rogatu amici. Deus, ades. Amen. 

v. Eid. Jun. B. Augustini lectioni et consuetu- 
dini amicorum diem impendi hilariter sane et 
modeste; sed vexat me et cruciat dolor quem 
uxor experitur in altero genu et quidem sine ullo 25 
vel tumore vel rubore. Domine Jesu, ades illi, 
mihi, et omnibus nostris. Amen. 

IV. Fd. Jun. Litersee, amici, alia hodie nos ha- 
buerunt. Sit nomen Domini benedictum. Amen. 

1n. Id. Jun. Etiam hodie amici et literae mul- 3o 


8 EID. JUN.—17 KAL. JUL.] ESHMEPIAEZ. 1063 


tum nobis temporis ademerunt. Fuimus tamen 
in B. Augustino multi. Da, Domine Jesu, profi- 
cere in vera pietate, ut ego, mea et mel tibi ser- 
viamus tota voluntate. Amen. 

Prid. Eid. Jun. Erat hodie sacra dies Pente- 5 
costes, missione Spiritus Sancti insignis. Sed me 
a celebratione legitima ejus festi duo avocarunt; 
prius, quod in Ecclesia Gallica ordine prsepostero 
ante dies octo sacra Eucharistia in ejus rei me- 
moriam est celebrata; deinde, quod ad hegem 
eundum mihi fuit hodie, à quo mira didici, quze 
mihi κατ᾽ ἰδίαν Rex serenissimus et optimus nar- 
ravit. Meminero versus illius Ad generum Cere- 
ris, etc. item Vesperarum | Sicularum. | Sed heec 
silentio premenda. Sancte Jesu, serva Regem et τς 
regiam domum. Amen. 

Eid. Jun. Hodie partim offici caussa, partim 
recreandi animi gratia, ego, uxor et amici Dar- 
claius et Thorius eum ipsorum uxoribus Greno- 
vicum ivimus. -Fuitque oblectationi hoc iter, nisi 5 
quod mes infirmitates multum me vexarunt, 
adeo ut secuta sit febricula. Sed Deo laus et 
honos, quod valentior domum redii cum uxore. 
O ades, Christe Jesu. Amen. 

xvilt. Kal. Jul. Vexatus acriter tota nocte la-»5 
pilos multos et quosdam satis grandes emisi, 
item pelliculas cruentas, et urinam difficillime 
reddidi, pene ipsam quoque cruentam. Contuli 
me in lectum sub vesperam. Te, Deus seterne, in 
auxilium mihi meisque invoco. O ades. Amen. 30 

Mm 2 


V 


— 


Oo 


Ὁ 
o 


1064 ISAACI CASAUBONI [A. D. 1614. 


xvii. Kal. Jul. Crescit vis morbi. Medici jam 
consentientes tristissima de me meis przedicunt. 
Fiat, Domine, tua voluntas. Tantum da ὑπομονὴν 
Christiano homini convenientem. Amen. 

xvi. Kal. Jul. Hodie φλεβοτομίᾳ sum curatus ; 5 
sed et nox praeterita et totus dies per summos 
cruciatus sunt acti. /Equum est, justum est, Do- 
mine, quia ea est tua voluntas. Da patientiam, 
et leva cruciatus, si ita placet. Ceterum de stu- 
diis meis actum esse video, nisi aliter statuerit ^ 
Dominus Jesus. Fiat hiec quoque tua, Ὁ Deus, 
voluntas. Amen. 


Jeudi, 16 Junn, 1614. 


Alia manu. 


xv. Kal. Jul. Hodie curari cepi balneo: vel po- :5 
tius, ut loquuntur medici semibalneo. Neque 
enim totum corpus in aquam demisi, sed tantum 
partes affectas infra umbilicum, usque ad dimidia 
crura. Magnam remedii vim sum expertus, non 
quidem ad morbum sanandum, sed ad minuendos 29 
cruciatus morbi dirissimi. Tollit fere omnem 
doloris sensum, et cum sine acerbissimo cruciatu 
fundere guttam urinse extra balneum non pos- 
sem, ter in labro spatio unius hore non magno 
conatu aut dolore effudi. Ter igitur hodie labrum ?5 
sum ingressus, et illum saltem cruciatum lucri- 
feci quem alioquin eram experturus. Tibi, Pater 


I6 KAL.JUL.-I4KAL.JUL]  EOGHMEPIAEZX. 1065 


ceelestis, honos sit et gratia, qui in violentissimo 
morbo aliqua saltem dilucida intervalla mihi 
concedere dignaris. Iterum, iterumque gratia et 
gloria tibi, bone Jesu. Amen. 


Vocem *' labro? a scriba depravatam Is. Casaubonus sua 5 
manwu correzit. 


x1v. Kal. Jul. Noctem expertus sum admodum 
variam. Difficultas urinandi major etiam quam 
antea per primam noctis partem. Egressum enim 
e balneo, ubi quàter urinam fuderam sic satis τὸ 
copiose, ubi lectum repetii, cepit urgere cupiditas 
meiendi, sed frustra: guttam enim vix unam, 
cum ter, quater surgerem, nullo quamvis maximo 
nisu ejicere valui. Postea simul et laxata non- 
nihil alvus, et urinze aliquantulum profluxit; sed 
mox ad priorem difficultatem redii. Illud boni 
sum consecutus hae nocte, quod surgendi inter- 
valla majora fuerunt quam superioribus. Itaque 
spatia quiescendi majora habui. Mane autem 
urinam semel et satis copiosam, et sine maximo 2o 
cruciatu ejeci. Ago tibi, Deus immortalis, non 
quas debeo, sed quantas possum maximas gratias. 
Amen. 


- 


5 


FINIS. E$HMEPIAQN. 


NO T JE 


ISAACI CASAUBONI 


EOSHMEPIAAX2. 


534. ὃ. M.] Magdaleno? * Sumptus, 51 qui erunt faciendi 
meo nomine D. Magdalenus faciet: ipse omnia refundam." 
Ep. 527. 

— 11. ἀγνωμονῆ] ἀγνωμονῇ. 

537, 25. νι. Eid. Jul.] Ad Heinsium Ep. 559. Laudat Pane- 
gyrieum ejus dietum Sealigero. 

539, 20. epistolam] 560, prolixam, quze praemissa est Jose- 
phi Sealigeri Florilegio Epigrammatum Martialis edito Pa- 
risiis 1607. 

540, 13. prediolun] Bretoneriz ? 

— 28. mr. δον. Aug.] Ad Scaligerum Ep. 561. De Mar- 
tiali ejus; de Frontonis notis. Commendat Legatum Anglise 
G. Carew. 

542, 11. Polonum] 544, 5, qui bibliothecam visebat ? 

.— 17. Jsaaco| Cujus extant 363, 141,2, 4 (Burn. MSS.) : 

* Is. Chabanzus D. Isaaeo Casaubono venerando avun- 
eulo suo S. D.— Tzedet me, venerande avunceule, nullas ex 
quo hie sum a te accepisse literas, nee de tuo itinere quic- 
quam audivisse. Sane vehementer sollieitus ero donee ali- 
quod ad me perferatur. Quod ad me, nullam przetermitto 
oceasionem quin ad te seribam. — Nihil his duabus hebdoma- 
dibus de tuis negotiis factum est propter ferias, quce sunt ante 


1068 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [1607. 


et post ecenam Dominieam. Sed his transactis quam ingressi 
sumus viam, in eam insistemus. Proximis quas ad te scripsi 
literis quiequid aetum sit misi. Itaque nune pluribus recen- 
sere non necessarium duxi. Seribam per generum D. Patacii, 
qui post biduum vel triduum proficiscitur Lutetiam. Ego 
colloeutus sum eum D. Camerone de ejus discipulis. 116 scri- 
bit ad te plura quam ego exeogitare possum.  Seribunt et 
D. Vassanii quibuseum ego quotidie versor, mihique multis 
modis amorem et benevolentiam erga te testantur. De amita 
(Zéigotia) seribam per eundem quem dixi supra. llla te suis 
verbis salutat, simul et amitam (Casauboni wuvorem) et cogna- 
tos, eognatasque, ut ipse facio. Vale.—Geneve ultimo hujus 
anni (1606)." 

* Is. Chabanseus venerando avuneulo suo D. Isaaco Casau- 
bono S. D. Non te multis morabor, venerande avuncule, 
non enim est in presentia quod seribam; nee si esset, mea 
valetudo ut multus essem pateretur, quippe quod jam sunt 
quindeeim dies, cum febri continua laboro, quae me per illud 
tempus jacere in lecto eoégit, necdum surgere permittit: sed 
spero, Deo dante, brevi pristinam valetudinem restitutum iri. 
Nudiusquintus literas aecepi a patre ex quibus intellexi 
avam (Casauboni inatrem) demum vehementer zegrotare, quze, 
eum audivit amitam (Z/igotiam) prius Lutetiam ire constituisse 
quam ipsam visere, magnum moerorem contraxit, dieitque, si 
ante Lutetiam peteret quam Burdegalam se nunquam filiam 
suam visuram. Quse eum amita audivit, statim consilium 
mutavit, et prius visere matrem constituit, vultque ut illuc 
ipsam comiter, et pater etiam illud a me magnopere petit, 
dieitque non magnum fore itineris dispendium: sed nihil, nisi 
quod tu jusseris, faciam. Quare quid eonstitueris, si placet, 
seribes. Vale, venerande avuneule. 

* Geneve xur. Mat cro τὸ ovi." 

* Is. Chabanzeus D. Isaaco Casaubono venerando avunculo 
suo S. D. | Ex posterioribus meis, quas heri ad te seripsi, et 
ex iliis quas ante dies octo misi, quis sit tuarum rerum sta- 
tus, satis perspicere poteris. [taque non te multis morabor, 
utpote eui nihil novi acciderit. Nos in tua causa, quantum 
in nobis est, laboramus, nee spero te nostram operam ulla in 


t 


1607.] ESHMEPIAAX. 1062 


re desideraturum. Omnia saxa movemus, ut aliquid (agamus) 
quod nos in tua eausa juvare possit, quee eum audies forsan 
non improbabis. Sed hse si literis compleeti vellem nimis 
fastidiosa et prolixa forent; quare ad adventum reservo. 
Quicquid fiet quod seriptu dignum judieavero non silentio 
prsetermittam, et sepius ad te seribam, ut hoe paeto tempus 
anteaeti silentii resarciam. Toto mense Augusto ad mini- 
mum hie adhue erimus. Nos enim morantur multze tempes- 
tates quas necesse est paearl antequam hine solvere possimus, 
qua sl essent (pacafce) Geneve non sederemus. Brevitas 
temporis me quoque brevem in scribendo faeit. Vale, vene- 
rande avuneule. Amitam venerandam et cognatas salvere 
jube. Geneve m. Kal. Augusti cro 10 cvi." 

A Monsieur et treshonnoró oncle Monsieur | Casaubon 

demeurant vis a vis l'Eglise des Cordeliers a. Paris. 

543, 1- X. Kal. Sept.) Ad Lingelshemium Ep. 562. Gotho- 
fredum isthue profectum : Lutetis νηνεμίαν ὕπουλον : se γῆν 
πρὸ γῆς cogitare: in Polybio sudare. 

— 22. istius] R. Stephani? 
— 38. Pr. Kal. δορί Ad Sealigerum Ep. 563, de libro 
ejus Lutetizx edito: Martiali Grzeco. 

544, 1. Kal. Sept.] Cl. Salmasium Ep. 564 hortatur, ut 
extet luculentum aliquod ejus adolescentie monumentum : 
mittit Sealigeri Martialem. 

Ad C. Rittershusium Ep. 565. Typographos Parisienses 
sacras ejus lectiones nolle edere: mittit Martialem. 

— το. literas] Ad Scaligerum Ep. 566. "Tertium exemplar 
missum. 

Hoeschelium Ep. 567. Mittit Martialem. 

545. 28. Buzenvallii] Qui diu apud Ordines qui Hagze erant 
Regii oratoris munere magna cum laude defunetus fuerat. 
Thuan. 138, 17. 

547. 11. vit. Kal. Oct.] Ad C. Labbzeum Ep. 568.  Literze 
a Sealigero. Obiit Buzenvallius: ** Nze funestus hie annus est 
elade summorum virorum: nam de Abbate Vulcopio, et D. 
Mosszeo non ignoras. Obiit et Merula apud Batavos vir et 
doctus et probus." | 

— 28. literas] Ad Ludov. Tribaldum in Regia Hispanize 


1070 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1607. 


curia versantem Ep. 570. Respondet Ep. 569: gaudet se ab 
illo approbari: Polybium sibi esse in manibus. 

D. Baudium Ep. 571, de exemplaribus carminum ejus. 

549, 7. I1.] Polonus. Οὐδὲ νῦν οἴχεται. 

— 16. literas] Ad J. Vassanium Ep. 572. Respondet 
quastionibus de λευκὸς χρυσὸς, γυναικεῖοι kal ἀνδρεῖοι αὐλοὶ, 
θηλεῖα νόσος, κρισκράνοις. εἰς σπόδον ἐμβάλλεσθαι. 

— 20. énterrumpatum Corrige ** interrumpatur." 

550, 6. xiv. Kal. Nov.] Ad Heinsium Ep. 575, de Inter- 
prete Nieomacheorum. Pergat de Philosophia bene mereri. 
Iterum Ep. 578. 

Ad Sealigerum Ep. 574. Sinistri rumores dissipati sunt de 
Theologis apud Lugdunum Batavorum. * Ego nune in eo sum 
dies noctesque occupatus, ut apud Regem et τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν de 
injuriis Genevensium, quas mihi fecerunt, conquerar. Barbari 
homines, scelerati przedones, postquam ego ab iis discessi, nul- 
lum temere diem prztermiserunt, quo non mihi aut meis 
aliqua nocerent. Sororem meam medioeribus faeultatibus 
preditam longs litis sufflaàmine, annorum spatio duodecim, 
aliisque nefandis iniquitatibus ita attriverunt, ut hodie misella 
ne unum quidem obolum in bonis habeat. Iidem nuper me, 
reliquias hzereditatis Stephanie eolligentem, inaudito scelere 
magna peeunie summa defraudarunt, ita ut fraude nequissi- 
morum Phariseoorum omnia mihi perierint, quze. post. naufra- 
gium clarissimze domus magnis impensis mois servaveram. 
Color fraudi quzesitus e testamento Roberti Stephani, quod 
non magis ad rem pertinuit quam folia Sibylle. Sed erat 
aliquid preetexendum. — Amisi aureos mille trecentos, quorum 
pars in commodum anteriorum creditorum cessit, pars maxi- 
ma diaconorum usuris est exhausta. Quod supererat, sen- 
tentia perditissimorum judieum, qua diaconis iisdem, qua 
Sehole est adjudieatum. Hee pietas Genevensis; imo hzee 
impietas, hic Pharisaismus, quem ego retegam, et scelestis- 
simos homines suis coloribus depingam. Nune id ago, ut 
Regi caussam meam probem, qui spero fore ut patroci- 
nium meum et sororis, quam eum liberis suis ego alo, susci- 
piat." 

Ad P. Seriverium Ep. 575 de auctoribus στρατηγικοῖς. 


1607.] ESHMEPIAAZX. 1071 


551, 11. ur. Kal. Nov.] Ad Paulum Du Maium Ep. 576, de 
accepta epistola, Sealigero, Polybio, libro donato. 

552, 16. Cancellarii] Leonis Sapiehz. 

554. 15. xv. Kal. Dec.] Ad Lingelshemium Ep. 577 de 
Scaligero. 

555, 10. Juvenem|] Isaacum Chabaneum. 

557, 19. quatuor| Arnaldo patre moriente, supererant tres 
tantum, Isaaeus, Sara (CAhabanea) Anna (üigotia). 

559, 5. expeditione] ** Condzeus, antequam Nuceto (JNogers) 
profieisceretur, datis ad ecclesias, quas vocant, in Allobrogibus 
(Dauphiné) Provincia (Provence) Septimania (Languedoc) et 
Vasconia (Gasconjy) literis, auxilia quam maxima possent ad 
se summitti petierat, periculi magnitudine exposita: idque 
seepius misso Sangeorgio Veraco, repetitis postea nunciis, 
urserat. li vero minime Condzi periculum contemsere ; sed 
incredibili alaeritate nec sine ducum semulatione auxilia fes- 
tinata sunt, domibus, uxoribus, liberis a tergo relictis: in qui- 
bus auxilis conseribendis eum non parva diffieultas fuisset, 
longe majus negotium fuit in eo, ut singuli ex singulis par- 
tibus in unum eonvenirent.? T/wan. 44, 18. 

559. 28. affinis] Paulus Stephanus. 

561, 9. Goulardo] 367, τό (Burn. MSS.) : * Monsieur, nous 
sommes eontrains nous plaindre ἃ vous de bonne mesure: 
majis ce sera entre nous et vous seulement, et avec la respect 
que nous vous devons en toute sincerité fraternelle, esperans 
de votre bienvuellanee envers nostre compagnie que vous 
lirez ἰὼ presente avec esprit paisible, comme nous le desirons. 
Nous avons veu certain eserit assez ample, et reconu vostre 
main sur la fin de celui. Ce sont plaintes touchant ce qui 
eoneerne quelques afaires partieuliers de vous et Mad. Rigot 
vostre soeur. Non content dexpostre simplement le fait, et 
marquer elairement, en quoy vous estimez, qu'il y ait grief 
pour vous et pour elle, vous usez de termes aspres, indignes, et 
insupportables a l'eneontre de nos treshonorez Seigneurs, que 
vous seavez n'estre tels que vous les qualifiez, οὐ qui par la 
grace de Dieu ont autre temoisnage avant Dieu, devant les 
hommes, et en eux mesmes, autant que linfirmite humaine 
le peut porter. Nous ne vous dissimulerons pas que vos 


1072 ΝΟΤΖ IN ISAACI CASAUBONI [1607. 


propos ne nous ayent griefuement atteints pour le devoir que 
nous avons envers d'eux, que nous seavons et maintenons 
estre Magistrats Chrestiens et eraignans Dieu, qui n'ont me- 
rité d'estre ainsi traitez par un de leurs citoyens, lequel 115 
ont honoré si devant, autant qu'ils en ont eu de moyen et de 
bonne oecasion. Nous esperons que, quand vous aurez degeré 
vostre esmotion, vous Jugerez comme nous, et nous confions 
que Dieu vous en fera la grace. Quant aux partieularitez de 
vos differens et proces, ce nous est assez de nous y remettre, 
outre les jugemens prononeés, (J/acent ergo tam. conscelerata 
judicia ?) a la suffisanee de vos amis, qui par ci devant vous 
en ont ecrit, et qui vous en escriront encore Οἱ apres. Nous 
adjoustons seulement, qu'il semble que vous nous ayez mesco- 
nus, et mesconoissez, quand en la fin de vostre escrit vous 
dites que le tort par vous pretendu a eté fait a la solicitation 
des ministres et diacons. Vous avez veu nostre conversation 
tandis que nous avons eu cest honneur de vous voir entre 
nous; et n'avez apperceu en nous chose, qui donne occasion 
de parler ainsi de nous, sur tout a vous que nous honorons et 
honorerons tousjours. Vostre sceur scait que nous ne l'avons 
point meprises ni oublies. lle et vos autres amis peuvent 
affermer qu'en general et en partieulier nous nous sommes 
employés pour elle, autant que notre vocation le nous a 
permis. Nous vous prions donques fraternellement, qu'il vous 
plaise vous despouiller de telles impressions, et de continuer 
a nous aimer. Nous vous prions aussi et exhortons qu'au 
plustost que vous pourrez, vous cerchiez tout honneste moyen 
de clorre ceste grande bresche de eholere si passionné, afin que 
nos treshonorez Seigneurs oublient ceste faute par vous com- 
mise a l'eneontre d'eux; et que regaignant leurs bonnes 
graces vous ayez ci apres tant plus de repos en vostre ame. 
(Quim potius dicitis mutanda his esse sententiam | 4niquis- 
simam, inhwmanissimam, impietatis plenissimam ?) Quant aux 
expediens convenables vos bons amis dela seauront les vous 
suggerer, et vous mesmes un peu refroidi, verrez assez ce 
qu'il eonviendra faire. "Touchant les diaeons des pauvres, 
51 vous entendez ci apres comme ils se sont comportez en cest 
afaire, vous les estimerez dignes de la charge qui leur est 


1608.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ. 1078 


commise, et avouerez qu'il n'y a tort, ni offense de leur part. 
Comme nous exeusons ees premiers ferveurs de vostre cour- 
roux, supportez aussi nostre response et defence necessaire. 
Sur ee Monsieur, nous prions Dieu qu'il vous donne bonne 
vie et longue pour servir a sa gloire, et vous saluons affec- 
tueusement en lui. De Geneve ce το. de November 1607, stile 
ancien. — Vos humbles freres et serviables amis les Pasteurs 
et Professeurs de l'Eglise et eschole de Geneve; Au nom et 
par le commandement de tous. 
Simon Goulart C. 

562, 26. altero] Sapieham Lithuanum docendo. * Ascititius 
ine labor," 565, 13. 

563, 24. x. Kal. Jan.] Ad Heinsium seribit Ep. 581 de vale- 
tudine Scaligeri. 

571, 30. ANemausensis] 363, 11 (Burn. MSS.) ** ZEgerrime 
tul prout debui (V. Cl. quod me clam substiteris aliquan- 
tulum in Delphinatu Decembri mense proxime elapso. Nam 
ego saltem ut te salutarem, eo venissem: quod bonum in no- 
vissima mea Parisina peregrinatione invidit pestilentia, quze 
gliscebat, unde audivi temet eum familia subduxisse. Doleo 
me per tuam humanitatem tum non vidisse Thesaurum illum 
mundi bibliothecam. | D. Chalassius et primarius noster Con- 
sul, vir literaturc et literatorum satis studiosus tecum agent 
de te hue Nemausum evoeando. Utinam felieiter eumque 
tuo commodo transigant. Nam e re nostra quin tua isthue 
futura sit migratio non dubitamus, quum apud te tantum 
virum semper profeeturi simus. Si enim quispiam sit cui 
vellem pro studiorum meorum perfectu aliquamdiu tempore 
hoe peregrinationis mez conversari, is tu es. Quod inge- 
nuum meum tui desiderium ut deputes, te per tuum obsecro 
candorem. Salve zeternum (V. Cl.) 6 Cal. Apr. cio 10 cvi... Ne- 
mausi Arecomicorum a tul studiosissimo Abrenetheo." 

363, 12 (Burn. MSS.) * Nescio quo fato aut versutia Ne- 
mausensis Reipublieze negotiatorum tu a Nemausensis Aca- 
demi: rectoratu magis magisque aversus factus sis." 

Nemausi Non. Nov. 1607. 
572, 14. νι. Eid. Jan.] Ad Scaligerum Ep. 582 de literis 


acceptis et non acceptis. 


1074 NOT/AE IN ISAACI CASAUBONI [1608. 


573.13. xv. Kal. Feb.] Ad Eundem Ep. 583 de valetudine 
ejus. 

574, 21. Legatum] G. Carew. 

575. 22. illa] Anna soror. 

577. 14. 1v. Eid. Feb.| Ad Cl. Salmasium Ep. 584 seribit de 
Periplo Mzeotidis. ** Ego certorum hominum ἀβελτηρίᾳ multis 
repente calamitatibus obrutus animum pene despondi ταῖς, 
καλαῖς μούσαις ἀποταξάμενος. Deus, spero, mihi meisque 
aderit, quos multiplex fraus et iniquitas nonnullorum proxime 
ad inopiam redegit." 

— 22. Sapie| Johanni Stanislao Sapiehse (vel Sapis) 
filio Cancellarii Lithuaniz 552, 16. 

— 28. xiv. Kal. Mar.) Ad Sealigerum Ep. 585 literas 
Huberti mittit. 

585, τό. Legatus| G. Carew 574, 21. 

593, 8. amicos] Hoeschelium Ep. 586 de Philippa, Polybio, 
Procopio. 

Lingelshemium Ep. 587. * Nos in suscepto opere, quo pos- 
sumus modo, pergimus: etsi ab aliquot mensibus alacritatem 
ilam prorsus amisimus, qu: studia nostra plurimum suble- 
vabat. Habuimus partem magnam fortunarum nostrarum 
Genev:e eollocatam, quo etiam post obitum τοῦ μακαρίτου mel 
parentis sororem adduxeram, et dotem illi quingentorum 
aureorum dederam.  Sperabam enim non posse melus illi 
esse prospeetum, quam si in ea urbe ipsam eolloearem, quze 
mihi videbatur pietatis et caritatis esse domicilium. Dico 
invitus, sed vere; expertus sum non potuisse me deterius 
eonsilium inire. Nam et fortunas omnes meas amisi, et illa, 
relieta vidua ab optimo marito et de civitate Genevensi 
patria sua bene merito, imiquissimis htibus per annos duo- 
decim exagitata, tandem rebus omnibus suis nudata, et ad 
mendicitatem, quod ad Genevenses attinet redacta cum filia 
ad me perfugit. Homines ἄστοργοι et feri postquam omnia 
miselle bona absumserunt, me quoque vana spe laetarunt, 
qui, dum exitum infaustarum litium soror expectat, aureos 
fere trecentos illi suggessi. Non potuit inhumanius, erude- 
lius, iniquius eum illa agi. Quum ea tanta jactura rei 
familiaris eommoveremur ego atque uxor, non adeo propter 


1608.] ESOHMEPIAAX. 1075 


pecuniam amissam, ut propter filiam quam habebamus supra 
modum nobis caram, cujus zetas nos admonebat ut dotem illi 
serio pararemus ; hze, inquam, eura post tantam cladem for- 
tunarum nostrarum quum nos ureret, ea nos Deus liberavit, 
erepta nobis filia natu maxima, quam propter singularem 
pietatem et eximiam indolem (ignosce affeetui paterno) parens 
uterque vehementissime adamabamus." 

— 22. Pr. Eid. Mar.] Ad Joh. Drusium Ep. 588, eupien- 
tibus Gallias visere opportunissimum esse hoe tempus propter 
publicam tranquillitatem. 

Janum Drusium Ep. 589: laudat eommentarium ejus in 
Sulpitium. 

594. 1. Eid. Mar.| Ad Cl. Salmasium Ep. 59o, Florum ejus 
expeetari. 

595. 29. Prid. Kal. Apr.] Ad Sealigerum Ep. 591, de fasci- 
eulis traditis Arausionensi Principissze : se δυστυχεῖν. 

597, 16. Eid. Apr.] Ad Heinsium Ep. 592, de obitu filize, 
Heinsi Paraphrasta, suo Polybio. 

Ad Sealigerum Ep. 593: plures szvitia hyemis abreptos esse 
quam pestilentia ante biennium : mirari se de amicis Heidel- 
bergensibus: libellum de libertate Lcelesi:;e absolvi Regem 
vetuisse rogatu τρικαρήνου : de fasciculo a Beisio misso. 

599, 21. vr. Kal. Mai.] Ad Heinsium Ep. 594, de ** Somnio? 
ejus. «* Etsi ἐν δεινοῖς ὧν kal γλυκυθυμίᾳ πάσῃ ἀποταξάμενος 
abstinere tamen non potul, quin lepidissimum scriptum szepe 
legendo produeerem. Placuit etiam filium meum natu max- 
imum ad epularum tuarum delicias admittere; ae propterea 
satyram tuam cum eo relegi, ut, quze minus assequeretur, ea 
ipse interpretarer." 

600, 8. Prid. Kal. Mai.|] Ad Joan. Deodatum, Professeur en 
la S. Theologie et es lettres Hebraiques α Geneve. Ep. 1039. 
Opus illum exegisse Deo haud dubie gratissimum. * Quod me 
hortaris ut omnia oblivisear, quze adversus me isthie sunt 
faeta, agnosco probitatem et pietatem tuam. Atque ego jam 
gaudeo te isthie esse repertum, quem mala mea non perfunc- 
torie tangerent. Nam haetenus nemo, quod seiam, est in- 
ventus in ea urbe, pro qua mortem oppetere mihi suave fuisset, 
qui adversis meis ullo modo tangeretur. Eversa est domus 


1076 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI (1608. 


Stephaniea ; uxoris dos tota periit; soror mea eum sua filia 
certorum hominum immanitate, feritate, diritate ad mendici- 
tatem est redacta. Actum est mecum veluti eum proditore 
et sieario, et ad rapiendas chartas meas et sororis publice 
satellites sunt missi in zedes sororis.  Petenti sorori per 
libellum supplieem, ut quoniam et dos illi sua et quiequid 
maritus reliquerat, bonorum sententia judicum esset adem- 
tum, ut perditorum hominum Rigotiorum profunda avaritia 
expleretur, misereretur sui senatus, et aut solveret illi partem 
aliquam debiti marito ipsius stipendii, aut se adjuvaret saltem 
ut opera mea a Rege Christianissimo id ipsa reciperet. Erat 
zequissima, postulatio, et eui satisfieri poterat ab amplissimo 
Ordine absque ulla vel unius oboli impensa. Tulit tamen 
misella repulsam, et a senatore Tullio horribile carmen illi 
pronunciatum est: Nos Principes urbis et civitatis non tene- 
mur rationem habere nostrorum subditorum. Seit senator 
eximius Sarracenus, quid soror postulaverit, quam zequa et 
ipsi necessaria fuit petitio. Quid multa? neque ordo sena- 
torum, neque pastorum et professorum collegium, cui ego 
stultus me putavi esse carissimum, quiequam przetermisit quo 
mihi noceretur. Dis ad me super matricibus Grzeei eharac- 
teris seripsit Laurentius rector schol vestre. —Ostendi illi 
summ:e iniquitatis facinus ipsum aggredi, et quidem tum 
putabam imprudentem. Oravi etiam, obseeravi, atque obtes- 
tatus sum ne rem nefariam aggrederetur. Adeo nulla mei 
ratio est habita, ut eo urgente faetum sit decretum, quo nul- 
lum potuisse fieri iniquius omnes hie consentiunt juris con- 
sulti. Sorori vero miselle, et filie ejus qui prospiciam, 
necessario mihi est videndum." De libello edito a Domino 
Faio de terree motu qui Hybornam pagum Bernatium obruit. 
** Oblitus quod scire te volo, venit ad me ante biduum homo 
mihi incognitus, quem statim ex sermonibus agnovi: is est 
qui ministerio Verbi divini isthie funetus, ac post a senatu 
honorifice dimissus, ad Metenses est profectus. Video parare 
illum editionem libri Apologetici. Hortatus sum et obtestatus 
ne faceret; sed laterem lavi: stat enim sententia. Quszeso te, 
8i potes, certe quantum potes, medere seandalo futuro haud 
dubie maximo. Agam de ea re et cum nostris pastoribus." 


dia 


1608.] ESHMEPIAA. 1077 


602, 3. amicos] Ad Scaligerum Ep. 595, de libello Heinsii, 
Seioppio, Polybio, fasciculo exemplarium Martialis. 

Ad P. Fabrum Ep. 596, de Philippa. 

— 16. οί.) Polono Sapiehz. 

— 2g. .Eid. Mai.| H. Grotii Trageediam laudat, Ep. 597. 
Heinsii Satyram Menippeam admiratur, Ep. 598. 
Sealigerum Ép. 599 monet de bonis Meursii in se officiis : 

rursus de Martialibus et Beisio. 

607, 26. Genevensibus] Ad J. Deodatum Ep. 6oo, de actis 
nuper (Ep. 1036) gratis pro munere ejus: de versionibus 
veterum: de suis rebus ** Sive domum Stephanicam respicio 
omnia sunt conclamata; sive negotia sororis, omnia aeta, 
transacta. Seripsi quzedam ea de re ad D. Gasparem Lau- 
rentium, rectorem vestrum, quae esse verissima amici hie mei 
sciunt. Qui isthie blaterant, de re nihil, aut sine caussa, 
tantum a me fundi querelarum non debere, ii, si meo loco 
sint, ezelum profecto miscerent terre. Et oratos velim ἀστόρ- 
yovs homines, ne adigant me ad necessitatem eum auctoribus 
tot injuriarum seripto expostulandi. Uno verbo reculz uxoris 
eversione domus Stephaniez, et multo magis detentione cha- 
raeterum, quando potui mihi consulere, sunt funditus eversze. 
Ego siquid habui, ejus magna pars ab iis absumpta, qui soro- 
rem per annos duodecim htibus continuis exagitarunt: nam 
ad aureos fere quadringentos aecedit summa, quam interea 
temporis, dum aliquem litium infaustarum spero in diem 
exitum, subministravi." 

609, 3. xvt. Kal. Jul.] Ad D. Heinsium seribit Ep. 601 de 
fasciculo Meursio discedenti tradito. 

— 27. xim. Kol. Jul.] Ad Samuelem Nzeranum Ep. 602, 

* Gaudeo tibi esse commissam Sedanensis Scholzee euram.—— 
Constituimus, 81 dabit Deus ὁ ἐπὶ πᾶσι unum e meis filiis 
(Mericum) 1sthue mittere." 

Ad Jacob. Cappellum Ep. 603 de Philippa. 

610, 19. x. Kal. Jul.) Ad Scaligerum Ep. 604, de fasciculo 
a Meursio non reddito, atque exemplaribus Martialis: nac- 
tum se Polybii codicem Buzenvallii. 

612, 11. Poberto] Fouberto 6106, 7. 

615,18. damna| Ad Jac. Lectium Ep. 605, prolixius de in- 


VOL. II. Nn 


1078 NOTAE IN ISAACI CASAUBONI [1608. 


juria Genevensium. “ Laurentius vero (lp. 600) ille meus 
quondam conjunetissimus sodalis, quasi vieto insultaret, (nam 
quomodo interpreter, si hoe non est) de exitu judieii literis 
suis ἐπιχαρητικοῖς me feeit certiorem. Seit Montignius, pastor 
hujus eeclesize venerandus, qua die nuntius ille mihi est allatus, 
in ipsius sinum effudisse me dolorem omnem meum. Qui ea 
fine illum eonveneram, ut si serio injuriam meam vobiscum 
suo et συλλειτουργούντων nomine vellet expostulare, paratum 
me ostenderem eo stare, quod jus et sequum esse ipse pro- 
nuntiasset; idque facturum me sancte recepi. Quid postea 
aeciderit, neque tu nescis, et ego, si commemorare voluero, 
longum fecero. Hoc tantum dieam, quia juris speciem inusi- 
tati iniquitati videbam obtendi, rem detulisse me ad viros 
prudentissimos, probatissimos, et professione religionis nostrze 
nobilissimos Josium Mercerum, Desiderium Heraldum, Deo- 
datum, civem Genevensem illum quidem, sed probitate virum 
insignem, alios caussarum in hae eura patronos eximios, qui 
leeto et diligenter expenso testamento τοῦ μακαρίτου Roberti 
Stephani (patris Henrici Stephan) sine ullo dissensu judica- 
runt faeinus esse indignum et exquisitze. ἀδικίας exemplum 
quod isthie erat faetum. Putasne tu adeo impium fuisse 
Robertum Stephanum, ut esteros et nescio quos laieo- 
ecclesiasticos sanguini suo anteponeret? Publiee sunt im- 
missi homines armati in zedes sororis ut chartze meze explora- 
rentur. At, inquis, siquam hoe loco fecisti Jaeturam non 
nos, sed affinis tuus (Paulus filius Henrici Stephan?) culpari 
debet. Imo enimvero et de vobis et de affine cur querar 
habeo. llle fatali cirea rem familiarem negligentia ut aliquid 
necessario esset mihi perdendum effecit; vos ne quid servarem 
certo proposito et animi destinatione effecistis. Quoties ego 
vobis significoavi aureos quingentos ex Anglia missos (a Ja- 
cobo ?) per annum integrum apud illustrem Legatum h:zesisse 
pro illo quod. scis eimelio mihi numerandos? Hane summam 
isti mihi de manibus extorserunt et meos liberos hoe gravi 
damno pro sua pietate affecerunt." 

622, 16. 1x. Kal. Aug.] Ad Sealigerum Ep. 606 de con- 
solatione literarum ejus; de periculo suo euntis Charan- 
tonem. 617, ΤΟ. 


1608.) ESHMEPIAAX. 1079 


623, 3o. Bwwincausen| Casaubonus Heidelbergam  voca- 
batur. Vide 627, 28. Ep. 608. 

626, 29. amicos] Cl. Salmasium Ep. 1040, exspectationem 
reditus illius longam esse. 

Hoeschelium Ep. 607, eorum quie 1n bibliotheca reperiuntur 
nihil illi defuturum. 

627,28. litere] Ad Lingelshemium Ep. 608. ** Paucis die- 
bus priusquam tuas aeciperem, preestantissime Lingelshemi, 
fuit mihi super eo quod tute scis negotio eum insigni viro 
Buwinehausio (623, 30) serium colloquium. Respondi 
rerum nostrarum eum statum hie esse, ut honestam con- 
ditionem inter ópoóófovs oblatam nullo modo repudiare de- 
beam. De eonditionibus quas visa fuerint post alterum 
meum cum viro nobilissimo congressum faciam te ut scias. 
Familiam mihi peramplam esse ne te quidem, opinor, fugit : 
sunt mihi, et sint, precor, tot hberi quot Thebarum portze. 
Aecedit nuperum onus sororis et filii ex ea nate, quando 
ita placuit perfidis, immanibus παρανομίαις bonis omnibus suls 
spoliatam, planeque nudam ad me remittere: ut taceam mihi 
atque uxor] me: factas ab iisdem illis injurias, quarum uti- 
nam ponere memoriam aliquando possimus." 

Velserum Ep. 6c9: mittit profeetum a Sealigero libellum, 
eujus oeeasione utens profitetur se suis canibus non re- 
sponsurum. 

Camdenum Ep. 610, respondens Ep. illius 363, 79 (Burn. 
MSS.) laudat aceepta ** Britannia," pollieetur Polybium. 

Rittershusium Ep. 611, dolenti literas prodesse. 

629, 3. alios] Heinsium, Ep. 612, de Paetzio typographo ; 
de scriptis adversus Seioppium ; de Somnii ejus additamentis ; 
de celebrandis Grotii nuptiis. 

631, 5. literas] 363, 85 (Durn. MSS.) ** Isaaeo Casaubono 
viro clarissimo Johannes Camero S.D.P. Si uti eonsti- 
tueras, vir clarissime, Genevam venisse, de iis quze per litte- 
ras signifieasti multo liberius et facilius agere potuissemus. 
Ἐπειδὴ δὲ ἡ ToU εἴτε κακοῦ δαίμονος νέμεσις, etre καλοῦ, βέλτιον 


, ^ 3) kf ep. εν." » 3 / / NS "Ὁ ὍΣ M 
εἰπεῖν, εὑμένεια, τοῦθ᾽ ἡμῖν οὐκ ἐχαρίσατο, φέρε δὴ ἢ olovre, καὶ 
᾿ς /, ^ / ^ N Ν N , Ν kl 
σὺ κελεύεις, διὰ γραμμάτων κοινολογῶμεν. καὶ ἃ μὲν σοὶ εὐθὺς ἐν 
ἀρχῇ τῆς ἐπιστολῆς τῆς σῆς πέπαικται, κὰν ἴσως οὐ πανὺ γέλωτος 
NES? 


1080 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [1608. 


» ’ ^ / I PN Ἂς N 7 , / 
ἄξια, τόγε νῦν κατασεσιγήσθω" à δὲ δὴ μόνα φαίνῃ σπουδάσας 
περὶ τῶν υἱῶν τοῦ μακαρίτου Καλιγνῶνος. ταῦτα, εἰ δοκεῖ, σκοπῶ- 
μεν. Πῶς μὲν οὖν ἔχουσι προκοπῆς ἐκ τῶν παρ᾽ αὐτῶν πρὸς σὲ 
, ε΄ » ^ SN ἃς 3s 5 pA 
ἐπιστολίων ῥᾷδιον ἔσται σοι καταμαθεῖν, τὴν δὲ αὐτῶν εὐφυΐαν 
N by ^ Le / Ν , 5 D e& * 7] 
καὶ περὶ τὰ καλὰ τῶν μαθημάτων σπουδὴν οὐκ ἐσθ᾽ ὅπως ἂν δύναιο 
ἐνθένγε τεκμαίρεσθαι" μεχρὶ γὰρ τοῦ πάροντος οὐκ οἶδα τὶς δαίμων 
κακὸς ἐμπόδων ἔοικε γενέσθαι καὶ ὅλως ἐνστῆναι τῇ τῶν μειρακίων 
y, 3 , / ^ Ἂς " 9 S ^ , 
φιλομαθείᾳ, ov τυχούσῃ ταύτῃ, μὰ τὰς μούσας, ἀλλὰ θερμῇ πάνυ 
M ^ 2 Ὁ N 3 scm » , 4 / € eX ^ 
καὶ τῆς ἐλπίδος, ἧς περὶ αὐτῶν φης ἔχειν, οὐκ ἀναξίᾳψ. Ὃ μὲν γοῦν 
Ν Sis * Αι » 2 , * 37 Ἂς Ν ^ / 
πατὴρ αὑτῶν τὰ μὲν ἄλλα ἐλλόγιμος iv ἀνὴρ, kat τοῖς πράγμασιν 
ἐντριβὴς, ὡς οὐκ οἶδα εἰ τὶς ἄλλος, περί γε τὴν αὐτῶν παίδευσιν 
/ ^ / Ν ῇ Ν S τῇς P 9 / 
μεθόδῳ τινὶ ξένῃ τὸ παράπαν, κατὰ ye τὴν ἐμὴν, καὶ ἀλλοκότῳ 
χρώμενος, αὐτὸς ἑαυτοῦ χείρων ἦν. Οἰόμενος γὰρ ἀδύνατον τῶν 
κατὰ τὴν γραμματικὴν δυσχερῶν καὶ ἀκανθωδῶν περιγίνεσθαι τὸν 
^ ^ * ^ / zl ^ Ν 2 , 
μὴ πρότερον τὰ τοῦ Δεσπαυτηρίου βάρβαρα ἐκεῖνα καὶ ov μόνον 
δυσνόητα, ἀλλὰ καὶ δύσφθεγκτα, καὶ ἀκούειν μόνον φρικτὰ ἔπη 
^ / , iN N /, / » 
τῇ μνήμῃ παραδόντα, τουτονὶ τὸν μύλον περί που τέτταρα ἔτη 
/ 5 Ν 5 / ^^ € X ^ 5 / N / 
στρέφειν αὐτοὺς ἠνάγκασε, εἶτα ὑπὸ τῆς ἐκ τοιούτου kai τηλικούτου 
πόνου ἀηδίας τε καὶ καμάτου, καθάπερ εἰκὸς ἦν, ἀπειρηκότας ἀνα- 
/ , 6a ^ ^ € ^ eu τὴ , / 
κτήσασθαι βουλόμενος, τῷ πλήθει τῶν ἱστοριῶν ὥσπερ àv εἰ πελά- 
γει τινὶ ἐναλινδεῖσθαι ἐπιτρέπων μονονουχὶ κατέκλυσε τῆς περὶ 
"^ ^" “δ 
τὴν γλῶτταν καὶ τὸν χαρακτῆρα ἀσκήσεως ἐλαχίστην ἢ οὐδέμιαν 
πρόνοιαν μεταξὺ ποιούμενος. Ταύτης δὲ τῆς ματαιοπονίας οὐδὲν 
» 4 / ^ e 5^ Ἂς Ν / ^ 
ἄλλο ἐκαρπώσατο, πλὴν ὅτι εὐθὺς γυμνὰ τὰ πράγματα θεωρεῖν 
3 X 9 Ν ^ Ἂς e N N εν 
προεθίσας αὐτοὺς, ἀπήθισε τὴν φράσιν καὶ τὰ ῥήματα καὶ τὴν τού- 
των δύναμιν παρατηρεῖν" οὐ γὰρ οἷόν τε ἦν οὕτω νέους τὴν ἡλικίαν 
^ / ^ € ε / b ^ / ’ 
τῷ ποικίλῳ τῆς ἱστορίας ἡσθέντας, καὶ τοῖς λεγομένοις μόνον προσ- 
n ^ 5 , me La 
éxovTas, τῆς λέξεως ἐπιμελεῖσθαι. ' Ad! οὗ δὲ ταύτης τῆς παιδαγωγίας 
2 λλ / A ^ N ἐξῆ 2 00 ζ θ Ν ^ 
ἀπαλλαγέντας πορρὼ τοῦ πατρὸς ἐξῆν ἐνταῦθα ζῇν, θαυμαστὸν πῶς 
ἐπαλληλοῖς ταραχαῖς τῆς ὁρμῆς συνεχῶς ἐνεκόφθησαν, πρῶτον μὲν 
"^ "^ A: , 
λυγρᾷ ἀγγελίᾳ τῶν τὸν πατέρά καταλαβόντων, ἔπειτα δὲ βαρείᾳ 
Ν , e , / ^S , , / * ^ 
τινὶ νόσῳ, "ris ἐνθὰδε πολὺν χρόνον ἐπιδημήσασα τὰ τελευταῖα 
Ν E] ^ 2 / AN € Ν ,ὔ ^ £ 2 , 
καὶ αὐτοῖς ἐνέσκηψεν, καὶ ὁλοὺς δύο μῆνας διετέλεσεν ἐπιταράτ- 
, * 
τουσα kai πράγματα παρέχουσα, ἐμοὶ δὲ ovx ἥκιστα ὑπὸ λύπης kai 
, ἀ , / Ἂς ^5 7 , ’ » ^55 
ἐσχάτης ἀθυμίας μηδὲν τὶ ἐλαφρώτερον ἐκείνων ἔχοντι. Ταῦτ᾽ ἐστιν, 
BN: / & b ^ €^ x. 085 Ἐπ Ἂν , 
ἀνὲρ λογιμώτατε, ἃ περὶ τῶν υἱῶν τοῦ ἐν ἁγίοις μεγάλου KaAt- 
γνῶνος πρός σε φήθην δεῖν γράφειν, τοῦτο μὲν σοὶ κελεύσαντι 
πείθεσθαι βουλόμενος. τοῦτο δ᾽ αὖ πάλιν δεδιὼς, μή πως ἡ ἀμαθία 


1608.] ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ. 1081 


ἡ ταῖς παρ᾽ αὐτῶν πρός ce ἐπιστολαῖς ἐπιφαινομένη σὲ μὲν kaA- 
λίστης προαιρέσεως ἀποστήσῃ, αὐτοὺς δὲ μεγίστης πρός cov προσ- 
δοκωμένης ὠφελείας ἀποστερήσῃ. Τὸ γὰρ ἐμοὶ ἐπίβαλλον μέρος, εὖ 
ἴσθι οὐ φαύλως, οὐδ᾽ ὡς ἔτυχεν, εὐφρᾷάνας ἐμὲ τοιαύτῃ καὶ τηλικαύτῃ 
τῆς σῆς φιλίας πρὸς τοὺς ἐμοὶ φιλτάτους ἐνδείξει, καὶ πῶς οὐκ ἂν 
ἡδοίμην τε καὶ ὑπερηδοίμην ἐνθυμούμενος κατ᾽ ἐμαυτὸν πόσα καὶ 
ποῖα ἀγαθὰ τῆς μετά σου συνηθείας μέλλουσιν ἀπολαύειν. Τῶν γὰρ 
καθ᾽ ἡμᾶς τίνα σοῦ ἢ πολυμαθέστερον ἢ καὶ εὐσεβέστερον εὕροιτ᾽ 
ἄν τις; ὃς συμπάσης τῆς παιδείας εἰς ἀκρὸν ἐληλακὼς, ὅμως γε 
ὑπὸ τῆς ἄγαν ταπεινοφροσύνης καὶ τῆς εἰς τοὺς τετελευτηκότας 
εὐσεβείας, οὐκ ὀκνεῖς σεαυτὸν ὥσπερ ἄν ei κατασμικρύνειν, ἐφ᾽ ᾧτε 
παῖσιν ἔτι καὶ σχέδον τι νεογνοῖς τῆς σῆς τῆς ἁπανταχοῦ καὶ παρὰ 
πᾶσι τεθρυλλημένης παιδείας μεταδιδόναι, ὅπερ ἀκηράτου τινὸς καὶ 
ἀνυπερβλήτου χρηστότητος τεκμήριον σαφέστατον τιθείμην ἂν 
ἔγωγε. Οὐ μὴν ἀλλα καὶ πάντας τοὺς τὸ πρᾶγμα εἰσομένους τὴν 
αὐτήν μοι γνώμην περί σου ἕξειν πανὺ πέπεισμαι" εἰκότως" ὅπου 
γὰρ ἐγὼ τῶν χυδαίων δηλαδὴ καὶ τῶν πολλῶν εἷς, ὃν οὐδεὶς τῶν 
γε νοῦν ἐχόντων σοὶ παραβάλοι, ἐπὶ τῇ σπουδῇ τῇ περὶ τὴν τῶν 
παίδων τουτωνὶ ἀγωγὴν τηλικαύτην ἐμαυτῷ χρηστότητος δόξαν 
τυγχάνω κεκτημένος, πῶς οὐκ ἂν σὺ, ὁ Κασαύβωνος, ὁ πανὺ, ὑπὸ 
πάντων τησδὲ τῆς διαθέσεως ἐπαινεθῆναι τε καὶ θαυμασθῆναι ἄξιος 
δοκοίης ; Καὶ ταῦθ᾽ ὅτι εἴρηταί μοι ἀνυποκρίτως, μαρτυρήσεται ἡ πρὸ 
πολλῶν ἤδη ἡμερῶν πρὸς τὴν σεβασμιωτάτην γραφεῖσα ὑπ᾽ ἐμοῦ 
ἐπιστολὴ, ἣν ἴσως καὶ αὐτῷ σοι τυγχάνει δειξαμένη. Sed O me 
et impudentem et stultum, qui apud te Grzee ad miraculum 
usque doctum, et de mea infantia sentientem minus male, 
ausus tamen fuerim ita pudendum in modum καὶ σολοικίζειν 
καὶ βαρβαρίζειν. Sed bene habet quod et apud te res agitur, qui 
nunquam commissurus es, me ut poeniteat fiducize humanitatis 
tus, quae) me fortasse nimis hiec effecit audacem. Vale, vir 
clarissime, et nos, ut facis, perge amare. 

* Genevae, aliena. manu, quia mea non licebat, pridie Cal. 
Januar." 

363, 78 (Burn. MSS.) * Viro clarissimo Isaaco Casobonio 
Alexander Calignonius S. P. D. Vehementer dolemus, vir 
clarissime, quod quum nostrum esset priores ad te scribere, 
et te nostris literis invisere, tamen id faeere occupaveris, ae 
dignatus studii nostri meminisse; atque ita ut facile ex tuis 


1082 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [ 1608. 


litteris pereeperimus, te non mediocrem euram nostri gerere. 
In eo quidem maxime singularem tuam erga nos benevolen- 
tiam omnibus notam effecisti, nosque tibi devinetos in zeter- 
num reddidisti, cujus favoris ae benignitatis nos prorsus in- 
dignos esse existimo, nisi quatenus nomen, nomen pupilli et 
memoria πατρὸς τοῦ μακαρίτου nos tibi commendatos reddidit. 
Deum igitur Opt. Max. preeamur ut (quemadmodum spera- 
mus) effieiat, ut possimus tibi satisfacere, si non omnino (ut 
fieri nequit) saltem aliqua in parte, et ut nostris studiis bene- 
dieat, ae annuat, ne opinionem, quam ais de nobis omnes 
suscepisse, fallamus. Quam quidem agnoscimus in sola me- 
moria τοῦ μακαρίτου sitam esse, cujus quotidie mmnitatores nos 
reddere nitimur, quamvis noverunus infirmitatem nostram, 
quae omnem spem illum imitandi nobis aufert, tamen stimulat 
nos ut Deum precemur, ne patiatur nomen paternum in 
nobis obrui ae extingui. "Tuum igitur amorem erga nos ac 
benevolentiam, favoris ejus veluti certissima signa accipimus, 
et precamur a te ut eodem semper amore prosequaris nos, qui 
nunquam tanti benefieii obliviseemur. Prid. Kal. Jan." 

634, 23. amicos] Scipionem Gentilem Ep. 615, obitum fra- 
tris ejus se quoque zgre ferre. ** Est adhue in urbe vidua 
fratris, foemina lectissima, cui nuper alius dolor est objectus, 
eum in zequissima petitione sua apud tribunal τῶν παππο- 
μανούντων caussa cecidit. Omnes fatebantur judices caussam 
esse justissimam : sed addebant iidem publieze rei interesse, 
ne jus illi redderetur. Ego, qu: mea tarditas est, istud non 
eapio tam subtile." 

Leonem Sapieham ( Cancellarium Lituanie, Cracoviam) Ep. 
615. Respondet Ep. 366, 24 (Burn. MSS.) de celsitudine ejus, 
sua tenuitate: de Joanne Stanislao filio ejus: * Aut me om- 
nia falunt, aut eo ingenio, iis moribus, ea virtute filium 
habes, ut gaudendi ipse lueulentam in eo materiam habeas, 
amiel gratulandi. Equidem illum diem albo notavi lapillo, 
qui eum mihi conciliavit. Itaque ejus caussa, et alterius 
nobilissimi prestantissimique adolescentis Poloni studia mea 
vita ipsa mihi chariora lubens intermisi, et ad civilis doetrinze 
notitiam comparandam ipsorum conatus honestissimos pro 
mea virili sublevavi." 


1608.] ESHMEPIAAZ. 1083 


Joannem Stanislaum Sapieham Ep. 1041. Respondet Ep. 
366, 25 (Burn. MSS.) In patriam revertenti promittit gratam 
se habiturum memoriam ipsius et meritorum ejus, rogatque 
ut literis beet. 

635, 1. Sedanwm] Vid. 609, 27. Ad S. Ns:eranum Ep. 614: 
** Quod dudum optabam, effeci tandem ut filium meum stu- 
diorum eaussa isthuc mitterem. Si mihi satis compertus 
fuisset tuus status, recta ab urbis porta illum ad te proficisci 
jussissem. Nunc quia neque de voluntate, neque de facultate 
tua satis liquet, eg! eum amicis, ut tibi quid animi esset 
viderent. Spero si tus: res ferunt, non deteriore loco illum 
apud te futurum, quam ezeteros, siquos forte habes. "l'radita 
est veetori pecunia ad menses aliquot; neque est quod vere- 
aris ullam Deo juvante moram in eo futuram. Non delieate 
illum haberi volumus ego et mater, sed commode et munde. 
Sed multo magis de studi ejus sumus solliciti. ltaque si 
ita evenit, ut tecum habitet, peculiari eura ut ejus studiis 
invigiles obnixe a te contendimus.  Pietatem imprimis doceri 
illum optamus, et eum pietate bonos mores. Est nobis alius 
minor setate filius, quem vere ineunte si Deus dederit, et 
hujus edueationi benedixerit, eodem mittere cogitamus. ta 
velit, ita faxit ὁ ἐπὶ πᾶσι. Vale, vir eruditissime, et si me 
amas, novum discipulum habe commendatum." 

640, 19. Pr. Kal. Dec.]] Ad Hoeschelium Ep. 616, de ac- 
ceptis ejus literis, codicibus Arriani, suo Polybio, amisso 
fasciculo. 

641,17. vir. Eid. Dec.] Ad Sealigerum Ep. 617, vota pro 
sanatione. 

Heinsium Ép. 618, de morbo Scaligeri. 

642, 26. xvi. Kal. Jan.] Ad P. Junium Ep. 580, de Serim- 
geri notis in Strabonem ; officiis filio illius delatis. ** Vidimus 
hie nuper librum a Torto (Zellarmino) quodam scriptum 
adversus libellum gravissimum et summ: pietatis ** Triplici 
Nodo," (auctore Hege Jacobo). Nune omnes boni responsum 
ex eadem officina exspectant. Nemo certe est literis illis 
melioribus exeultus qui tali Rege in exemplum genito, ceu 
sydere quodam novo, illustrari seculum nostrum non agnoscat, 
non gaudeat." 


1084 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1609. 


651, 26. Pr. Non. Jan.] Ad Cl. Salmasium Ep. 619 de vale- 
tudine ejus et Scaligeri. 

653, 26. xv. Kal. Feb.] Ad Heinsium Ep. 620 de morbo 
Sealigeri. 

657, 13. Legatus| Arsenius. 

664,12. legato] 367, 4o (Burn. MSS.) * Monsgeur, Nous vous 
avons eseript le 17e du present de la perte que la repub- 
lique a faiet de ceste illustre personnage Mons'. Joseph della 
Seala. Les lettres sont delivrées a un gentilhomme partant 
pour France. Cependant pour plus grande asseurance, a l'oe- 
casion que nous eserimons a Adrien Bess, nous avons voulu 
repeter le principal point vous concernant en nostre lettre. 
C'est que nous avons trouve au Testament du Sieur defunet 
ces mots * Touchant ce peu que j'ay d'or ou argent en ceuvre, 
je legue au Sieur Isaae Casaubon soubsmaitre de la librairie 
du Roi, une eoupe d'argent doree avee son estuy, que les 
Messieurs des Etats de Zeelande m'ont donné? Et d'autant 
que le Sieur defunet nous a honoré de la charge d'exeeuter 
sa derniere volonte, nous vous prions qu'il vous plaise nous 
donner par le premier ordre a qui nous aurons a delivrer la 
coupe, ou par quel moyen ou adresse nous la vous envajerons ; 
et vous serez obei. Le Serviteur ceconome du defunet Sieur 
appellé Jonas Rousse, auquel il a légué le prineipal de 66 qu'il 
avolt parde, et qui luy a este loyal, est d'intention de faire un 
voyage en France; silvous plait que nous la luy baillions ; 
ou bien si vous aimez mieux que nous la recommandions a 
Mons". l'Ambassadeur le President Janin; tout ce que vous 
ordonnerez nous le suivrons. Le mesme s'entend d'un hvre 
de la bibliotheque roiale, que nous garderons jusques a votre 
advis. Nous nous avons faict le recit de son trespas, et autres 
cireonstances, en la lettre envoyeé par le gentilhomme Pierre 
de Brentolles. Oultre ce nous ne doubtons pas que Monsieur 
Heinsius ne le face plus amplement.  Attendants vostre re- 
ponse, nous nous recommandons en vos bonnes graces aveque 
offre de touts services a nous possibles. J£» Leidew le 30"e 
de Janvier 1609. Les entierement vostres 

* P. de Raphelengien. Juste de Raphelengien." 

A Monsieur Monsieur Casaubon soubsmaistre de la bibliotheque 

du Roi, Paris. 


1609.] ESHMEPIAAX. 1085 


664, 24. vi. Kal. Mar.] Ad Heinsium Ep. 621 de morte 
Scaligeri. 

667, 4. xvi. Kal. Ap.] Ad P. du Maium Ep. 622 de literis 
ejus et Sealigeri morte. 

668, 1. xiv. Kal. Ap.] Redeunte Buwinchhausen, ad. Lingel- 
shemium Ep. 623, impedimenta ecireumstare quod ad Heidel- 
bergam pertinet: de Polybio et Scaligero. 

Plessiaco Ep. 624, Gallice commendat eum eui traditze sunt 
litere. — Luget Scaligerum. ** Depuis ma derniere jay veu 
par occasion, et a eause de la bibliotheque, M. le Cardinal 
de Perron (666, 1) qui dit avoir respondu a vostre livre de la 
sainte eucharistie fort amplement. Et eomme j'estois chez 
luy ces jours passes pour mesme occasion (iceluy estant pre- 
mier chef de la bibliotheque) je le trouvai dessus, et me 
monstra sommairement quelques passages, comme deux jours 
apres je racontay ἃ M. Maltault, le reneontrant chez M. l'am- 
bassadeur du Prince Palatin. Je scay que luy et d'autres ont 
mal pris mes propos, qui en simplicité ay dit ce que le dit 
personage disoit." Responsum est a Plessiaeo Ep. 36, p. 659. 

— το. x. Kal. Ap.] Ad Lingelshemium Ep. 625, gravia se 
certamina pro religione sua dies noctesque subire. 

ΟἹ. Salmasium Ep. 626, metuere se valetudini ejus, lugere 
Sealigerum. 

D. Hoescehelium Ep. 627, de literis non aeceptis, de Joanne 
Nauberger, de Sealigero. 

J. Kirehmannum Ep. 628, mortem Merule damno esse 
academic  Batavze, mortem Sealigeri omnibus deflendam, 
exspeetari ejus de annulis eommentarium ; promittit Poly- 
bium et commentarium. 

F. Taubmannum Ep. 629, laudat Sealigerum. 

Seipionem Gentilem Ep. 630 de fasciculo literarum illi non 
reddito; de vidua fratris; de Scaligero. 

671, 14. xur. Kal. Mai.] Ad D. Heinsium. Ep. 631. Num 
perierint litere ab Heinsio post Scaligeri mortem scriptae. 

— 20. sedet] Divide * sed et." 

673, τό. vr. Eid. Mai.] Ad Heinsium Ep. 632, acceptam 
epistolam ejus de obitu Sealigeri seriptam. 

676, 14. Kal. Jun.] Heinsio Ep. 633, commendat amicum 


1086 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [1609. 


literas reddentem: exspeetat epicedia de Sealigero: penes 
eum Polybium Sealigeri manu adnotatum et Justi Lipsu 
lhbrum de militia Romana: de Polybio suo: eupere ad se 
perferri legatum Scaligeri. 

680, 10. Non. Jul.] Ad Heinsium Ep. 634, de Sealigero. 

— 20. v. Eid. Jul.| Ad P. Junium Ep. 635, de Rege 
Jacobo et opere ejus 642, 26. Ep. 380. 

— 21. ἀργύρωμα] Vide 664, 12. 

683, 6. curis| 367, 107 (Burn. MSS.) ** ——Sed eave, eave, 
O Musarum et pietatis alumne, ab istis dolosis certe perieu- 
losis amicis, qui saluti tuze insidiantur. Non tam illi te amant, 
quam gloriam tuam nobis invident, et ex subversione tua sibi 
triumphos ὀνειροπολοῦσι. Sed qui hactenus tibi adfuit Deus, 
is porro te invietum reddet adversus illorum τεχνάσματα et 
μεθοδείας πλάνης. Montes aureos pollieentur illi. Sed erede 
mihi earbones sunt, imo candentes prunz;. Quid enim Atta- 
lieze illae conditiones, quarum obtentu miseros ineseant, quid, 
inquam, aliud sunt quam aura, imo ipsius gehennz fumus? 
Sed sus Minervam. Quis enim melius, quam tu, novit, quam 
sit detestanda Antichristi tyrannis, et doctrina, quam vana 
mundi gloria. Deus igitur, sat scio, et corvos deludet hiantes, 
et ineoneussum praestabit fidei tuz robur. Sunt tibi liberi, 
grande onus, opes modiez. Sed in monte Jehovze provide- 
bitur. Is tibi et tuis elypeus erit, et merces magna nimis. 
Hoc opto, hoe oro, hoe spero et quidem zar)? πληροφορικῶς. 
Vale. XSedam, Juli vi, 1609. 

Grzeeas Clementis διαταγὰς videre aveo. Si licet, sitim exple." 

685, 8. Non. Aug.] Ad Seipionem Gentilem Ep. 636, Poly- 
bium ad nundinas properantem paulatim se dimittere. 

— 25. 1v. Id. Aug.] Ad D. Heinsium Ep. 637, de Polybio, 
euris gravissimis, juvene literas tradituro, observationibus 
Seahligeri. 

686, 17. 1v. Kal. Sept.] Ad J. Rutgersium, Lugdunum Data- 
vorum Ep. 638, notas Scaligeri, quas ille misit, gratum se ae- 
cipere, neque impia manu contrectaturum. * Cum Historiam 
Augustam edebam, misit ad me Petrus Faber, curize Tolosanze 
Princeps, librum observationum suarum, quem mihi eleganti 
epistola inseribebat et cum meis Notis edi volebat. Non erat 


1609.] ESHMEPIAAX. 1087 


aecessurum nomini meo parvum decus ex illa dedicatione viri 
tam illustris dignitatis, et quidem Pontificii: sed quia erant 
ille notze indignz, meo judicio, tanti viri fama, editione libelli 
abstinui, et pauca selegi, ut haberem occasionem faciendi 
mentionem Fabri honestissimam." 

Ad Janum Gruterum Ep. 639, tandem ad finem perductam 
Polybii editionem. 

688, 4. literis] Ad G. M. Lingelshemium Ep. 640. ** Poly- 
bium et /Enean mea opera hie editos tibi mitto, vir prz- 
stantissime. Spero fore munus non ingratum ; nisi tamen 
ἀδέσποτοι quidam rumuseuh isthue, ut audio, delati tantum 
apud te valuerunt, ut tuum a me animum abalienarent. 
Dolebo & ita est, et jure optimo sortis mese infelieitatem 
predieabo, qui fortunas meas scelere quorundam e nostris 
amiserim, amicos autem astu aut vanitate τῶν ἑτεροδοξούντων. 
Quis me vivit infelicior? [Protestantes] et Romanenses variis 
artibus ex sequo me infestant, sed isti digniores venia, quos 
in me nihil irritat preeter caussam religionis." 

Ad 6. Camdenum Ep. 641, Polybium et /Enean mittit. 

Ad D. Hoschelium Ep. 642. Polybium mittit οὐ /Enean 
vetustissimum, ut credit, auetorem : respondet de Apollinari, 
cujus Psalterium non indignum judieat, quod juventuti φιλέλ- 
ληνι proponatur, sed quod ad versionem postponendum Flo- 
rent! Christiano, Zanutio et aliis. 

CO. Rittershusio Ep. 643 nuperas nuptias bene cedere cu- 
pit: academiam Altorfiensem in Sealigerum nihil seripsisse 
miratur. 

Seipioni Gentili Ep. 644, instar longioris Epistolze Polybium 
mittens, prolegomenoev prolixitatem excusat. 

— 26. νι. Eid. Sept.] Ad Fr. Lindenbrogium Ep. 645. 
literas ejus longo intervallo aeceptas: Polybium de suis oc- 
cupationibus testimonium dieturum: Calignonios fratres ex 
sedibus suis in Delphinatum hodie profectos. 

Patrieium Junium Ep. 646, accepisse se libros atque Epi- 
stolam adjunetam. 

Gothofredum Jungermannum Ep. 647, tandem sibi redditas 
ejus literas: convalescere eum se eupere: in Harpocratione 
eum versari se gaudere: Notas Loiolitze (Jacobi Grutseri) in 


1088 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1609. 


Epistolam Nysseni se vidisse et ingemuisse. '* Evineerem 
istos nebulones, quiequid pretexant, λατρεύειν τῇ κτίσει παρὰ 
τὸν κτίσαντα." 

691,8. xiv. Kal. Oct.] A. Merie Casaubon ΕΡ. 648. ** Merie, 
Je suis bien aise que tu m'eseris assés diligemment, et je 
serai encores plus, quand tu le feras plus souvent. Pourveu 
que toujours par tes dernieres je puisse cognolstre, que tu 
ayes profite quelque chose despuis les precedentes. "Video te 
jam ineipere themata Latina eomponere, sed non sine gravi- 
bus erroribus. Fae quotidie aliquid addiseas. Exerce memo- 
riam assidue. Si isthie docetur Terentius, volo ut eum librum 
a principio ad finem mandes memorize. Nemo Latine loquetur 
bene, qui Terentium non contriverit. Escris moi si par de la 
on lit Terenee, et qu'est ce que on te lit. Sur tout sols sage ; 
erains Dieu: prie le pour tes pere et mere, et freres et sceurs. 
Honore tes precepteurs, et leur sois obeissant. Garde toi de 
perdre le temps. — Si ita feceris, Deus tuis studiis benedicet. 
Seripsi ad tuum przeceptorem atque hospitem, ne quid tibi 
deesset. Mater te salvere jubet, et vous commende de baiser 
les mains à Madamoiselle Capel en son nom: comme je fais 
aussi." 

694, 1. τοῦ τὴν σφραγῖδα karéxovros| Nicolai Brularti Sillern. 

— τό. Arpennius| Sie plane scriptum: Th. Erpenius. 

698, 26. vii. Kal. Dec.] 'Th. Cantero Ep. 649. Qusestionibus 
nonnullis conjectura respondet. 

Ad Andr. Schottum Ep. 65o, Mirzeum gratiorem advenisse 
qui literas attulerit. ** Quod scribis in eo te esse ut Ciceronem 
juventuti commendes, et vel aversanti eum obtrudas, moriar, 
nisi is mihi longe fuit jueundissimus nuntius: amo enim illum 
seriptorem ἐκπαθῶς, et stultitiam eorum satis demirari nequeo, 
qui Latinam linguam et facundiam ab alio potius sibi putant 
esse quaerendam." De 'Themistio. 

Thom. Erpenium Ep. 651, sollicitum se de ejus valetudine : 
studia Arabiea frigere post ejus discessum: in Bellarmini 
seria se leetione occupari. * Seis quod genus hominum me 
cogat dare operam studiis Theologicis: illi nempe, de quibus 
sepe me eonquerentem audisti. Sed narro tibi: bene meriti 
sunt illi homines de me, atque adeo optime. Exegerunt ut 


! 
| 
| 
| 
| 


16to.] ES$HMEPIAAX. 1089 


Bellarminum suum legerem ; invitum compulerunt : vix adhue 
attigi, et tot monstra horrendorum inveni mendaciorum, ut 
operz non pigeat." 

699, 16. Perronium| Ad R. Thomsonem Ep. 652, alia sibi 
euranda potius quam studia: assidua opera agi ut traducatur 
ad alia castra: * De Polybii commentario si quzeris, ille jacet, 
et zeternum jacebit, dum mihi eum Purpurato (.Perronio) viro 
maximo, assiduze de religione contentiones erunt. [5 est, qui 
omnibus in hoe Regno literatis, ae nominatim τοῖς ἀμφὶ τὴν 
βιβλιοθήκην τοῦ βασίλεως przeest. Non puto majus extare 
hodie ingenium. Cum hoe viro assidue versans propter mu- 
nus meum assidue dimico: ἀλλ᾽ ἴσθι γίγνεσθαι ταῦτα ovk ἀνεὺ 
κελεύσεως ᾿Αγαμέμνονος" (Henrici). 

708, 16. i. Non. Jan.] Ad D. Heinsium Ep. 653, silentio 
se sexti mensis angi : 

Joan. Rutgersium Ep. 654, acceptas binas ejus cum 
Sealigeri notis descriptis ex illius codicibus: a Polybio se 
discessisse, occupatum tum aliis euris, tum recensione Ani- 
madversionum in Suetonium et commentarü in Theophrasti 
Characteres: de Heinsio se solieitum : Puteanos edere col- 
lecta ex Sealigeri scriptis. 

Iterum Ep. 655. 

709, 10. Pr. Eid. Jan.] Ad D. Heinsium Ep. 656, quia 
Vandermylium Venetis Legatum per Lutetiam Lugdunum 
redeuntem sine literis dimitti noluit. 

714, 8. vir. End. Feb.) Ad T. Erpenium Ep. 657, munus se 
ejus χρυσοῦ xpvoórepov accepisse, chartas nempe ad linguam 
Arabicam pertinentes. 

— 23. Pr. Eid. Feb.) Ad J. Buxtorfium Ep. 1042 de 
lingua saneta. 

724, 9. Paulun| Sarpium, Fra Paolo Sarpi, qui concilii 
Tridentini historiam inter alia opuscula seripsit. 

725,1. x. Kal. Ap.) Seipionem Gentilem Ep. 658 monet 
perduetam ad umbilieum fere editionem animadversionum 
Suetonianarum : 

G. Jungermannum Ep. 659, ut valetudini consulat. 

729, 23. νι. Kal. Ap.] Ad Andr. Sehottum Ep. 660 scribit, 


pereurrisse se acceptum librum ejus in M. Tullium: * Sed 


1090 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


noli existimare te nostris desideriis satisfacturum, nisi tuis in 
Ciceronem vigiliis seriam eohortationem adjeceris, qua probos 
adolescentes ad bonam mentem revoces. Vides enim quam 
frigeat hodie, et quam parum vulgi palato sapiat ille admi- 
randus seriptor. 'Te oro, ineumbe in eaussam, gloriosum 
erit tibi, aliis cessantibus occupasse hane palmam. Omnes, 
quibus de meliore luto Titan prsecordia finxit, laudibus te in 
ezlum ferent. Ego eruditorum postremus, amore erga te 
inter primos, tuum triumphantis eurrum sequar πάσαις εὐφη- 
μίαις σε εὐλογήσων." 

G. Uwenum Ep. 661 honore esse auctum Antverpize gaudet. 

730, 21. Angliam] Aeceperat a G. Carew olim Legato apud 
Lutetiam 363, 124 (Burn. MSS.). * [Archiepiscopus] Can- 
tuariensis admodum sollieitus est ut hie omnia, eum veneris, 
parata invenias. Credo te accepisse ex prioribus meis, tibi 
praebendam reservari, quae zedibus, ligno, et tritico quantum 
erit opus, et 8ootis, Turonieis annuis eonstat. Non hie moratur 
ejus eura, sed cum suffraganeis suis egit, ut ultra hzee ex 
eorum collationibus ea summa seu pensio annua reponatur 
tibi, quam illie relinques, eo usque duratura donee ali: pos- 
sessiones ecclesiastieze comparari queant. Denique nostrates 
plurimi adventum tuum valde desiderant. Seis quam hae 
in eaussa non fuerim temerarius, sed lentus et cautus: jam 
mihi videor res eo in statu eollocatas videre, ut de migratione 
te possim tuto hortari. Si fieri commode potest, vellem ut 
eonseio et favente summo illo Rege hoe perficiatur: sed de 
eo tu videris, et statuas pro re nata. FPFae ex te sciam quam 
primum quid sentias. Interea vale et me mutuum ama. 
Londini τῷ Martii 1610 stylo Anglico. 

* ΠῚ] studiosissimus Geor. Carew." 

732, 1. vi. Eid. Ap.] Erpenio Ep. 663 respondet Genevam, 
Venetias, Constantinopolin studiorum ergo ÁArabicorum visuro 
Ep. 662, et volenti Grammatieze Arabieze σύστημα Lebzso im- 
primendum dare, laudatque constantiam ejus: se oecupatum 
vivere, et vexatum καὶ ὑπὸ ὁμοδόξων, kal ὑπὸ ἑτεροδόξων. 

733, 27. vi. Eid.] Dies hie nonnullos Casaubonus male 
numeravit. 

725,16. Hegem] Jacobum Ep. 664. * Rex maxime, et ex 


1610.] ESHMEPIAAZ. 1091 


sermonibus multorum et nonnullorum etiam literis cognovi, 
Majestatem tuam adeo mei memoriam in sublimi fastigio suo, 
et diuturno meo silentio non posulsse, ut nonnullam etiam 
aliquando significationem dederit, si me easus aliquis isthue 
deferret, non ingratam sibi eam rem futuram. Agnoseo etiam 
hie, Rex maxime, divinam illam Majestatis tuze benignitatem 
et omnibus numeris absolutam virtutem, quz etiam apud 
exteras gentes immortale glorize deeus nomini tuo pepererunt. 
Tantum enim Principem tam admirabili doctrina instruetum, 
tanta doctissimorum virorum eopia circumfusum, etiam mel, 
propter nescio quid literarum, dignari meminisse, et rationem 
aliquam habere, χρηστότητος cujusdam prope inauditz mihi 
quidem specimen videtur. Utinam superi faxint, contingat 
aliquando mihi facultas lueulento aliquo testimonio declarandi, 
qua. devotione animi, qua admiratione, tuam ipse Majestatem 
venerer, et tacitus apud me, apud omnes przedieatione assidua 
multos jam annos eolam. Si nihil possum aliud, illud unum 
constanter usurpabo, ut Deum Opt. Max. obseerare pergam, 
quo magis magisque imperium tuum in dies firmet, ae labori- 
bus quos pro ipsius Ecclesia generosissima mente sustines, 
propitius benedieat. Maete animi, Rex sapientissime et θεο- 
duiAécrare ingens et arduum tu quidem certamen certare 
instituisti ; sed majus te operz tuz et omnium czrumnarum 
manet premium. Habes brabeutam Deum ipsum; habes 
speetatores omnes Europs viros bonos, quorum ali palam, 
alii in sinu faustis ominibus tua incepta prosequuntur; cuncti 
ut Ecelesiz;e eaussam semel susceptam ne deseras omnibus 
votis optant. Quo super negotio quia diu multumque propter 
presentem conditionem meam mihi fuit cogitandum, et cum 
multis utriusque [Religionis] hominibus gravissimis agendum, 
optavi perszepe Majestatis tuze sensus omnes propius cogno- 
scere, et quse mihi in mentem veniebant, posse eidem commu- 
nieare.  Feceratque adeo ista eupiditas, ut excurrendi isthuc 
consilium ante aliquot menses inirem. Quod in przesentiarum 
exequi quum non possim, exspeetabo occasionem aliquam, 
siquam forte Dominus mihi fuerit daturus. Atque interim 
pro ea benevolentia, quam erga me non semel, ut audio, 
declarasti, gratias Majestati tuze, 51 minus quas debeo, neque 


1092 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


enim possum, certe quantas possum maximas, et habeo, ago- 
que, et dum ero, habebo, atque agam indesinenter." 

736,17. literarun| Ad D. Heinsium Ep. 665, literis ejus 
nihil sibi jucundius: de Polybio suo et Suetonio: accepisse se 
Horatium ejus et poemata, legisse quze in Nonnum seripserat : 

Joan. Rutgersium Ep. 666, imaginibus Julii Czesaris Sca- 
ligeri et fili Josephi missis muneri nihil sibi gratius: pro 
Baudii oratione grates: Suetonium se missurum: laudare in- 
stitutum opus, quo vitam et obitum Sealigeri suscepit exph- 
candum: Thuanum et Puteanos fratres posse multa suggerere : 

Joan. Meursium Ep. 667, bonorum amicitias debere esse 
seternas: Glossarium ejus μιξοβάρβαρον publieari se cupere : 

Petrum Cunzum Ep. 668, animadversiones ejus ad Nonni 
Dionysiaea cupide se legisse: 

D. Tilenum Ep. 10435, respondens Epistole ejus. * Scito igi- 
tur eos qui tibi narrarunt me vel metu famis, sic enim ais, 
vel ex indignatione adversus [Genevenses] animum in caussa 
religionis mutasse, rem falsissimam et a moribus meis alie- 
nissimam tibi retulisse. Verum quidem est id sedulo egisse 
[Genevenses] ut ego et omnes mei quantum in ipsis foret, 
omnibus nostris fortunis eversi δεινὰ καὶ πέρα δεινῶν experi- 
remur. Sed propterea coepisse me de religione quam [Ge- 
nevenses]| profitentur, deterius sentire, aut loqui, hoe vero 
falsum est, commentitium est, diabolieum est. Laudo quod 
rumuseulos illos non plane contempseris ; et quod amici offieio 
sis funetus, habeo et ago gratiam. Sed potuitne fieri ut :pse 
crederes ? Dices, unde igitur ille de te rumor est ortus et 
qua de caussa? Ego postquam a Deo Opt. Max. in hae 
statione mihi persepe gravi et molesta sum collocatus, vix 
diem liberum habui, et à certaminibus eum diversa de reli- 
gione sentientibus immunem ; quo in agone, qua libertate sim 
semper usus, quo zelo, scit ille, quem nihi latet. Atque ego 
illum ipsum testem possum laudare, nulla mea levitate factum 
quod in hane arenam szepe descenderim : invitus enim semper 
et necessitate quadam coactus eo sum compulsus. Memine- 
ram "Theologiam me non profiteri, et tenuitatem ingenii atque 
eruditionis meze probe noram. Sed nihil agebam ; semper 
enim aliqua nascebatur oceasio, quze me eum przestantissimis 


1610.] ESHMEPIAAZX. 1023 


viris τῶν ἐξ ἐναντίας committeret.———Quum igitur cernerem 
impositam mihi esse necessitatem reddendi rationem fidei 
mez omnino duxi faciendum, ut curis alüs omissis huie me 
studio totum darem, et eum Dei verbo ae veteris eeclesie 
doetrina et nostrorum et adversariorum seripta contenderem. 
Ista fuit caussa, eur inter ezeteros Bellarminum ante menses 
aliquot sumerem legendum.  Versabar in prima ejus parte 
eum nuper ad te seripsi. Tum quidem meum omne studium 
erat, ut quze primo illo tomo de libris canonicis disseruntur, 
de auctoritate veterum interpretum, de humanis traditioni- 
bus, et similibus eapitibus falsa esse rationibus certis demon- 
Strarem: quod quum viri magni ante nos facere instituerint, 
non fuit mihi difficile certissimas eorum rationes novis per- 
sepe argumentis confirmare. Parem facilitatem videor mihi 
esse expertus in doctrina de Romani pontifieis omnipotentia, 
de imaginum eultu, de indulgentiis, et id genus aliis. Ubi 
vero ad ea ventum est, quze de sacramentis hodie disputantur, 
etsi multa oecurrebant non minus e?e£éAeykra, quzedam tamen 
sunt reperta capita, in quibus stare ab adversariis universam 
antiquitatem et quidem mire consentientem videor invenisse ; 
nam illos e nostris, qui demonstrare aggressi sunt eadem 
patres nobiseum sensisse, egregie operam lusisse, et in clara 
luce ezecutisse, ni fallor, possum certissime probare. Atque 
ego demirarer tot viros przstantes et in seriptis patrum 
egregie versatos nihil simile observasse, nisi viderem eo res 
ecclesiarum nostrarum hodie rediisse, ut paucorum placita 
pro lege rata et inviolabili habeamus. Itaque non jam liberum 
est nobis, quid vetus ecclesia erediderit inquirere, sed id 
potius agendum ut seripta patrum vel obtorto collo ad sen- 
tentiam ilorum paucorum trahamus. Ego, mi Tilene, Lu- 
therum et Calvinum summos et admirabiles viros fuisse 
censeo; ἀναμαρτήτους tamen cur fuisse eredam, eaussam non 
video. Sed abeo longius, qui tecum agere institueram. Ut 
igitur verbo expediam, scito ex aecurata veterum lectione non- 
nullos animo meo obortos esse serupulos, de quibus tecum 
posse agere instar putarem regni; doceri enim cupio. Nam 
moveri me consensu totius antique et orthodoxz ecelesiz 
non possum dissimulare. $i non possum optatissimo tuo con- 
VOL. II. 00 


1094 NOTAZE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


gressu frui, quod restat experiar, ut rationes quibus moveor, 
seripto comprehendam, et tibi transmittam. Hoe ego jam 
venerando Molin;eo recepi me facturum et cum ipso commu- 
nieaturum animo eandidissimo et veritatis studiosissimo." 
739, 9. Regis] * Henricus Reginam conjugem jam complu- 
rium liberorum parentem more majorum saecrari eoronarique 
mandat. Res in Dionysio fano tertio Eidus Maias magnifice 
peraeta. Urbem magnificentissime ingredi Reginam de 
more supererat, et appetebat dies pomp:se dieta postridie 
Eidus. Urbis exornandz picturis, statuis, columnis, inscrip- 
tionibus, ceterisque publiez lzetitize signis populus satagebat. 
Deficere tempus artifices querebantur: Rex adeundi exereitus 
desiderio morz omnis impatiens proferri noluit: pridieque 
Eidus hora post meridiem quarta, Lupara (.Lowvre) egressus, 
stipatoribus manere jussis, per urbem aperto undique curru 
vehi ecepit, opera simul et opifieum alacritatem speetaturus. 
Dextra adsidebat Regi Espernonius (le due d'Espernon) in- 
feriore sedili Bellomanovius Lavardinus et Rochalaureus (les 
Mareschauez de Lavardin, et de Roquelaure) sinistra Momba- 
zonius (le duc de Montbason) et Forezus (le Marquis de la 
Foret) : in adversum Regi Plessius Liancerius (dw JPlessis 
Sieur de Liancourt) et Chabotius Mirabellius (de Chabot, Mar- 
quis de Mirabeaw). Notata cirea Regis currum solitudine, 
sicarius patrandz esedi momenta eaptans jam ab Lupara 
sequebatur. Media Ferraria (we de la Feronnerie) forte . 
oceursantibus plaustris hzesit currus. Heu quantum in pau- 
sula diserimen? Oecasione morze siearius per vacuum supe- 
rioris cathedrz latus in Regem colloquio Lavardini aeclinem 
duobus ictibus irruit. Prior haud penetraverat: sed promta 
sceleri manus, simul sensit obstare ferro costam, priusquam | 
Rex doloris vocem ederet repetitum ceonfodit. Vis tanta 
sanguinis ore, vulnere prorupit, ut exanimis illico defecerit. 
Manum armatam aut ferientem viderat ex eomitibus nemo; 
euneti Regem eollabi vident; exiliunt de curru et pereussorem 
prehendi elamitant. Is jam immanitate facinoris obstupuerat, 
oblitus fugze, oblitus ferri quo manifestario prodebatur. Plebe 
ad strepitum cireumfusa eomprehenditur cultrum adhue strin- 
gens ealente cruore stillantem.—-—-Nomen et patriam edere 


1610.] ESHMEPIAAZX. 1095 


jussus, Praneiseum Ravallaeum (Zavo?llac) nominari dicit, 
annos natum triginta duos, patria Engdismensem (4 Aagou- 
lesme) professione magistellum pueris Catholieo Apostolico 
Romano ritu erudiendis: jam decimum quintum in urbe 
diem agere; nulla se aut suos ab Rege injuria lzesos ; venisse 
tamen animo regis interficiendi, fraude diabolica induetum, 
instigatu preterea nullius: Regem abs se vulneratum cultro 
quem de eaupona furto in eum usum abstulerit: antehae 
venisse in urbem Regis ergo non oecidendi verum admonendi 
exeitandique ut bellum hzeretieis indiceret. Ex senatus- 
eonsulto impositus stercorario plaustro pro valvis basilieze 
Marianze (Nostre Dame), nudus in linea subucula, eum aecensa 
tzeda, supplex detestandi parricidii veniam a Deo, Rege, Senatu 
poscere jubetur. Inde in Portuensem plateam (/a Greve) vecto 
dextra eultrum amplexa igne sulphureo comburitur : mamm:se, 
brachia, femora, surze foreipe candenti eoncerpuntur: in eon- 
cerptu plumbum, oleum, cera, sulphur ferventia funduntur. 
Quaeunque transduetus est, plebs carnifieinze avida, probris, 
contumeliis, diris appetitum nisi milites objectis mucronibus 
obstitissent, dilacerasset. Doctoribus preces de more eon- 
cipientibus contraria obstrepentium execratione silentium im- 
positum. Unde oecasione sumta actuarius ad damnatum 
aecessit, hortatusque est ut conseiis indieatis iram populi, 
ultima sibi morientium solatia denegantis, ad miserieordiam 
fleeteret. Ille denuo neminem se habere conscium affirmavit. 
Itaque horse spatium quatuor equis in diversa nitentibus 
distrahitur, ae tandem extineto parrieidali spiritu membra 
quadrifariam secta separantur a truneo. Supererat ex sena- 
tus-econsulto euneta comburi, cineres vento difflandos projiei. 
Populus sibi litatum negavit, faetoque impetu, disturbata 
earnifieina, extorta earnifiei membra diripuere, per varias 
urbis regiones raptavere, horrendis impreeationibus devota 
cremavere : alieubi raptando, tundendo, laniando defuit. quod 
eremaretur." Agaltius, lib. 3. 

738,22. Eid. Mai.| Ad Joan. Meursium Ep. 669 scribit 
glossarium μιξοβάρβαρον e nundinis Franeofurdiensibus alla- 
tum: munus misisse ilustrem Legatum Mvlium: Utenbo- 

002 


1096 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


gardo diseedenti Suetonii sui exemplaria ob id tantum non 
tradita quod extrema manus nondum erat imposita. 

743, 21. vit. Kal. Jun.] Ad Joan. Utenbogardum Ep. 670 
scribit de parrieidio Henriei IV. ** Me ne quid dissimulem 
hzc tanta diversitas a fide veteris ecclesize non parum turbat. 
Ne de aliis dicam : in re sacramentorum a majoribus discessit 
Lutherus, à Luthero Zuinglius, ab utroque Calvinus, a Cal- 
vino qui postea seripserunt. Nam eonstat mihi et certissi- 
mum est doctrinam Calvini de saera eucharistia longe aliam 
esse ab ea qux in libro viri observandi Molinei nostri con- 
tinetur, et quz vulgo in eeelesüs nostris auditur. taque 
Molineum qui oppugnant, Calvinum illi non minus objieiunt, 
quam aliquem e veteribus eeclesie doctoribus. Si sie per- 
gimus, quis tandem erit exitus? Jam quod idem Molineus 
omnes veterum libros sus doetrinee eontrarios respuit ut 
ὑποβολιμαίους, eui mediocriter docto fidem faciet? Falsus illi 
Cyrillus Hierosolymorum Episcopus; falsus Gregorius Nys- 
senus, falsus Ambrosius, falsi omnes: mihi liquet falli ipsum, 
et illa scripta esse verissima, quz ipse pronuntiat ψευδεπί- 
ypada :^ 

Corn. Mylio (Vandermyle) Ep. 671 eommendat Philippum 
filium Jaeobi de Maussae : 

D. Heinsio Ep. 672 eundem commendat; luget Henrici 
casum : 

Is. Chabanzeum Ep. 673 monet. ** Non male nuper eum ad 
te scripsi, operam posul: videor commovisse te, et diligentiam 
tuam exeitasse. Hoe mihi testata est tua Epistola et Latine 
seripta et non invenuste. Gaudeo tibi grata esse mea officia. 
Qui te complector charitate patris, video lubens te mihi 
prastare officium fili. Seit ὁ καρδιογνώστης Θεὸς ὅσου ἐμοὶ 
xápparos ὑπόθεσις γίγνεται ἡ σὴ προκοπή" ἐπιθυμῷ yàp ἐπιθυμίᾳ 
μεγίστῃ καὶ σὲ, καὶ τὸν ἐμὸν ᾿Ιωάννην, καὶ τῇ πρὸς Θεὸν εὐσε- 
βείᾳ, καὶ παντοδαπῇ παιδείᾳ ἐν τοῖς ὁμήλιξι διαπρέπειν" τί γὰρ ἐν 
τοῖς ἀνθρωπίνοις θεοσεβείας σεβασμιώτερον ; τί σοφίας καὶ πολυ- 
μαθείας ποθεινότερον ; οὐχ ὁρᾷς ὅπως εἴτις ἐπὶ τρόπων ἁγνείᾳ, 
φόβῳ κυρίον, καὶ τῶν μαθημάτων γνώσει ἐπίσημος εἴη, τοῦτον καὶ 
οἱ λαοὶ δακτυλοδεικτοῦσι, καὶ ἐρχόμενον ἀνὰ ἄστυ Θεὸν ὡς εἰσο- 


161o.] EOHMEPIAAZ. 1097 


ρύωσι; τὸ δὲ μέγιστον, μισθὸς βέβαιος ἐν οὐρανοῖς ἀπόκειται τοῖς 
εὖ καὶ καλῶς βιωσαμένοις. Sed hsec obiter. Unum est, quod 
te volo, mi Isaaee. Non elam me est, multos isthie multa de 
me garrire, e£ amicos et inimicos. Seis quid intelligam. Volo 
tibi sit persuasum, eum esse me, qui sermonibus imperitorum 
non movear: eonstat mihi faeti mei ratio. Testor Deum 
immortalem nulla me levitate ad has cogitationes impelli. 
Una est, sola est, μονωτάτη, inquam, est veritas cujus studio 
dueor: hoe exitus, volente et faciente Deo, certo probabit: 
res ipsa pudorem incutiet temere garrientibus, hominibus im- 
peritissimis earum rerum de quibus loquuntur. Hoc unum 
peto a te, ut, eum erit oceasio, affirmes tibi satis exploratum 
esse, rà xoikà καὶ κοσμικὰ nihil apud me valere, valere veri- 
tatem, cui det Dominus Jesus litare. | Vale Gryniaci. 

* Vide ut libri, quos peto, et inveniantur in museo, et con- 
tra pluviam muniantur. Epistolas sepositas obsignabis, et 
reddes illi qui veniet quzesitum. — Eze sunt sex." 

744. 29. Kal. Jun.| Ad Cl. Salmasium Ep. 674. seribens 
luget Henricum : 

D. Heimsium Ep. 675 de morte Regis: Suetonium segre 
tandem absolutum ; absolutam editionem operum Sealigeri 
excepta sola przefatione. 

746, 4. Non. Jun.] Ad Cl. Salmasium Ep. 676 scribit incer- 
tum se de se; missurum Suetonium et Scaligeri opuscula, in 
quibus eodem oleo. parentari Regum maximo, et maximo 
doetorum. 

752, 18. Archiepiscopo] Rieardo Daneroft, 363, 20 (Burn. 
MSS.) * Aceepi literas tuas, vir doctissime et ornatissime, 
vicesimo die Junii datas Parisiis duodecimo calendas ejusdem : 
in quibus ad Baronis Baluardi literas, ut, consilium tuum cog- 
noseam, me remittis. Ejus itaque verba visum est Latine red- 
dita hie includere. . Quod ad hoe negotium attinet, puto te ex 
ilis jam pridem intellexisse, qui hae de re tecum per literas 
meo nomine egerunt, optatissimum nobis fore adventum tuum, 
atque adeo jamdiu tibi reservari in ecclesia Cantuariensi 
Prebendam honesto dotatam vectigali. Quin et de aliis jam 
cogitatum esse, et brevi, ut confidimus, provisum fore victus 
tui subsidiis, ut tuse hie conditionis non peeniteat.  Poteris 


1098 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [ 1610. 


pro arbitratu tuo, vel relieta isthic familia, loci explorandi 
eaussa hue transire, vel uxore et liberis una opera deductis, 
Majestatis suse clementiz et benignitati, meszeque fidei te 
tuasque fortunas in totum committere. Si de posteriore 
ratione constitutum erit, petes a D. Edmunds Majestatis suze 
legato triginta minas sterlin meo nomine, quas is quampri- 
mum tibi tradet. Id vero in primis agendum est, ut eam 
exeundi opportunitatem captes, ubi id quam maxime poterit 
tuto et citra discrimen fieri. Secreto rem geri plurimum puto 
interesse, quod tuze prudentize permitto. Tui erit consilii, quid 
potissimum statuas. Ego, si adveneris, operam dabo, ut quam 
de meo erga te animo opinionem susceperis, ne temere dieas 
susceptam. Vale, vir doctissime, et de tuo consilio fae nos 
quamprimum certiores. Tibi tuisque studiis addietissimus 
R. Cantuar.  Lambethe 249 Juni 1610. 

— 24. Legato] Thoma Edmunds milite. 

753. 1. Legatus] Franciseus Maria Mamiani, 367, 48 (Purn. 
MSS.) 

— — Ducis] Franeisei Marize Roborei (della Rovere) post 
quem defectu maseulorum dueatus eamerz pontifieie ad- 
seriptus est. 

— 30. vit. Kal. Aug.] Ad Sam. Naranum Ep. 677 seribit 
Angliam se exuli sibi sedem exspectare. * Nobis longe gratis- 
simum est futurum, quod inter homines videmur vieturi, qui 
aliquam et olim fuisse eeclesiam Dei non plane vituperabilem 
persuasum habent. Quod eur dieam exponerem pluribus, si 
presens teeum loquerer.  Arminium τὸν μακαρίτην eujus ipse 
facis mentionem virum magnum fuisse non dubito: etsi nos- 
trorum pastorum nullum adhue inveni, qui pro infami hzere- 
tico ilum non haberet, ut quibus ὁ κανὼν τῆς ἀληθείας sit 
sententia Calvini, quem ego vehementer suspiciens, eos tamen 
ferre non possum, qui omnes ab eo dissentientes male ode- 
runt, neque item illos, qui, ut probent veteres pios idem eum 
nobis credidisse, seripta ipsorum miserabilem in modum 
torquent, magno eum intelligentium et serio eruditorum 
seandalo." 

755. 23. v. Eid. Aug.] Ad Andr. Scehottum Ep. 678 seribit 


Tullianas ejus questiones aeceptas: ^ Bene meritus es de 


1610.] EOSHMEPIAAX. 1099 


seculo tuo, bene de juventute, bene de Latinis literis, quze 
omne suum decus et veram gloriam videbantur brevi amis- 
surze, nisi extitisset aliquis exquisitze eruditionis vir, qui bonos 
juvenes inopia judicii et culpa doctorum suorum errantes in 
viam rectam reduceret, et in studio eloquentis:e ὀρθοποδεῖν do- 
ceret. Redibit igitur, redibit in pristinum locum Mareus 
Tullius auctore te, et illorum sententia veris rationibus vieta 
explodetur, qui Patrem Roman:z facundie parum idoneum 
Latinitatis auctorem existimabant.—-—— Qui a primis annis 
divinum Marci Tulli ingenium semper suspexerim et ama- 
verim, nune senex aut senectuti proximus ita ejus scripta 
admiror, ita eorum lectione delector, ut nemini hae in parte 
eorum qui Ciceronianos sese diei volunt, sim eoneessurus." 

Joan. Brantio Ep. 679 gratias reddit qui miserit Tullianas 
Schotti Questiones. 

759. 15. 1v. Kal. δορί. Ad Th. Erpenium Ep. 681, seribit 
acceptam Epistolam ejus 680: de Arabieis studiis: in An- 
gliam se sperare profieisei, ad dietam diem reversurum. 

760, 12. Non. Sept.] Joan. Vassanium Ep. 682 monet fra- 
trem ejus Luteti;e se nuper vidisse: de Merula, Bertio, 
Pelagio. 

— 29. vir. Frid. δορί.) Ad D. Heinsium Ep. 683 scriptam 
Genevensi euidam amico tradit: autumni bonam partem in 
Anglia aeturus, rediturus forte per Hollandiam: Ep. 684 
nobilis Germano videndi illius eupido. ** Verbo tibi dicam, in 
eum loeum esse res redactas, ut videantur brevi omnes Galli 
fore maneipia Loiolitarum.  Seio equidem eo ingenio esse 
meos Francos ut ἄνευ σφαδασμοῦ jugum non sint laturi, quin 
tamen admissuri sint, non dubito, urget enim vis major." 

Ad Joan. Caselium Ep. 685 scribit corpus sibi sie satis 
valere, animum euris et zegritudine pessime jacere: Henrieum 
fama sua majorem fuisse. 

761, 12. ur. Eid. Sept.| Ad Cl. Dausqueium Ep. 686 scribit, 
amicorum numerum sibi augeri : zequissimam fuisse ejus quere- 
lam: in notulis in Spartianum quz peecata sunt corrigat. 
* Anno setatis nono quam [linguam] emendate seriberem 
eura optimi parentis educatus, undecimo vix literas noram ; 
afuerat enim domo parens meus propter conditionem tem- 


1100 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


porum et infelieia illa bella qua per annos fere quadraginta 
continuos Regni hujus incolas miris modis et afflixerunt et 
efferarunt; per qu:e etiam faetum est, ut doceri literas iterum 
ceptus ab eodem illo zternum mihi venerando patre per 
varlos easus varia et discrimina rerum jactatus ad annum 
vigesimum prius pervenirem quam vel nomina veterum serip- 
torum nota haberem." Reprehendi se ab illo malle quam 
laudari a multis. 

762, 29. xit. Kal. Oct.] Ad Joan. Lydium Ep. 687 seribit de 
acceptis ejus literis: de Henrici morte. 

763, 4. nuperi Legati] Edvardus Dominus Wotton de Marley 
Aug. 25, 1610. Supremus contrarotulator Hospitii Regn. 
Legatus extra ordinem Lutetiam missus est, commissa potes- 
tate juramentum Regis Christianissimi Ludovici XIII reci- 
piendi quum de renovatione antiquorum foederum, neenon de 
mutua defensione et intercursu commercii exercendis et de- 
praedationibus utrinque eohibendis conventum fuisset inter 
consiliarios Regis Jacobi et Antonium de la Boderie Legatum 
hegis Ludovici. Zymer, T. XVI. p. 704. 

— 5. Legati Capellanus] Benjaminus Charier prs;ebenda- 
rius Cantuarensis. 

— 27. vut. Kal. Oct.] Ad Dionysium Petavium Ep. 1044 
scribit Grzce, de reeuperata epistola quam amiserat; de 
Henrico. 

764, 26. Prid. Kal. Oct.| Joanni à Witten Ep. 688 gratu- 
latur, qui Prineipi Duci Megalopolitano inserviat, quem sine 
adulatione etiam admirari cogitur. 

D. Hoscehelium. Ep. 689 monet Alexiadem se in Memmii 
bibliotheca vidisse, non habere: Angliam exeursurum morbo 
uxoris detineri. 

767,15. Johannem filium] Ep. 690. ** Quam grave mihi fue- 
rit te isthic remansisse, me proficiscente, non facile dixerim, 
et persuadeo ipse mihi στοργῆς illius φυσικῆς vim, quam in me 
experior quotidie vehementissimam, non esse tibi incognitam. 
Nam ut ego subinde ad animum revoco patrem esse me, ita 
tu filium te esse meum nunquam non meminisse debes. Sed 
nosti quid nos diviserit. Etenim quoties subit animum meum 
recordatio eorum quze gesta sunt, toties precibus enixe a Deo 


Mer am 
ne 
Sex 


16t0.] ESHMEPIAAX. 1101 


eontendo, ut sux voluntatis notitiam salutarem tibi inspiret 
et tua consilia atque studia velit fortunare.  Faciet vero 
dubio proeul, si in voluntate ipsius inquirenda diligentem 
operam posueris, et spretis humanis rebus de spe futurz vite 
serio eogitandum tibi esse, in animum induxeris. Dominus 
Jesus tibi adsit, et te sineero veritatis amore inflammet. 
Matris obsequium nolo tibi commendare, ne videar de tua 
erga ipsam pietate dubitasse; scis quam ea res sit mihi cordi. 
Exspeeto tuas literas de omnibus quz putabis mea interesse 
ut sciam.  Salutabis amicos meos omnis generis quorum 
nomina recensere parcam, eum sint illi tibi notissimi. — Vale. 
Samarobrige Ambianorum a. d. vi. Eid. Octob. provima a 
discessu meo die Κυριακῇ." 

774, 28. xiv. Kal. Nov.] Joan. Casaubonum et Is. Chaba- 
neum EÉp.691i. ** Quum in hane urbem heri appulissem, max- 
imis defunctus periculis, nihil habui antiquius, quam ut partem 
malorum quzse passi sumus uxori per literas exponerem, ut 
illa Deo Opt. Max. gratias ageret, et vos omnes hortaretur, 
idem ut faceretis. Quo me aliquis vehementius amabit, eo 
impensius ili gratizte agendze sunt Domino Jesu qui me ser- 
vavit, non solum a presentissimo periculo mortis quam per 
multas horas exspectavi animo constante, sed etiam a pleris- 
que malis quze navigantes pati solent. Denique scitote inte- 
grum νυχθήμερον nos fuisse jactatos ; cujus spatii primze 
quatuor aut quinque horz fuerunt mihi permolestz propter 
nauseam et stomachi dolorem. Reliquum tempus sollieitu- 
dinem habuit de vita, sed doloris nullum fere sensum ; quo 
nomine et me et vos gratias agere Numini gratissimas oportet, 
nam esteri omnes paucis exceptis magnis interim doloribus 
eruciabantur, mihi vero οἱ φθεῖρες magnas molestias prze- 
buerunt, dum jaceo ἐν ταῖς ναυτῶν χαμευνίαις. Et Dominus 
(Charier) qui socius meus, famulum enim non habeo sed érot- 
ρον, de vino Hispanieo et id genus alis sibi prospexerat et 
mihi, sumptu meo: sed mihi illis uti non fuit necesse. [lle 
usus est, qui toto itinere non minore sumptu sibi consuluit 
quam mihi, nam manum operi admovere, si quid forte euran- 
dum sit vel minimum, hoe non est ejus, qui ut nuper scripsi 
ἀκραιφνὴς sit theologus et qui tantum sapiat: est alioqui de 


1102 NOTE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


me non parum solheitus. Sed de eo plura σὺν Θεῷ alas. 
Peto a vobis iterum atque iterum ut pro hoc tanto beneficio 
gratias τῷ ἐπὶ πᾶσιν et habeatis, et supplice animo reddatis. 
Nam etsi plane naufragium non fecimus, navis tamen nostra 
fracta est, et nautzee nostri, quod in extremis periculis faciunt, 
fecerunt, ut sibi difhdentes vocem in ezelum tollerent, et magno 
clamore auxilium a Domino peterent. Ceterum et hane et 
alias itineris totius molestias faeile abstersit mihi eomitas, 
benignitas, et amor erga me tam illustrissimi legati, quam 
uxoris illius heroinze omni laude dignissimse. | Nune Cantua- 
riam cogitamus σὺν τῷ παναρίστῳ Θεῷ" ibi dies paucos sub- 
sistemus, ut puto, deinde Londinum proficiscemur, quo in loeo 
si uxoris et vestras literas invenirem, beatum me przedicarem : 
sum enim de ejus valetudine supra modum sollicitus. "Vos 
51 me amatis, et mea praecepta tanti facitis, date operam, ut 
certior de ea re et aliis omnibus quam primum fiam. Libros 
meos et ehartas omnes vobis esse cure maxim: et spero, et 
cupio, et ut ita sit mando vobis atque przeeipio. Si Dominum 
Thuanum videritis, narrate ilh de libro non tradito, quam 
seitis historiam : illum vero librum ne quis me absente attin- 
gat, nisi lpse jusserit, videte. Bibliothecam tibi, Isaace, eurze 
esse volo, et vide ne te nimis facilem przbeas in deducendis 
eo hominibus, przsertim pluribus simul quod omnino fieri 
non debet. Seribite etiam ad me quomodo uxor absentiam 
meam ferat. Dicite illi me pecuniam Anglieanam, quam faeta 
permutatione dederat Domina Gentilis, quamque me reliquisse 
in museo nuper scripseram, invenisse in parte areulze ubi eam 
ipse reposueram. Amicos meos, qui vobis noti sunt, salutate ; 
eum primis medieos Dominum Guerinum, et Dominum Ar- 
baldum quibus valetudinem τῆς φιλτάτης curse esse pereupio. 
Ego non prius animo quieto ero, quam signifieatum mihi 
fuerit, febris ista recens quem exitum habuerit: memini enim 
tertianz aliquot ἐφόδους illam esse expertam priusquam pro- 
fieiscerer quod me male habet.  Seribite etiam ad me quam 
bene suo officio defungantur Gentilis, Joanna, et Anna: nam 
Paulum jam evasisse doctum ex quo diseessi fere mihi per- 
suasi. Seribite et de Maria, quam ipse discedens non sum 
amplexatus, et czeteros liberos; et de tota domo D. des 


1610.] EOSHMEPIAAZ. 1103 


Bordes (Josie Merceri) neenon an rus uxor iverit; de villico 
quid fecerit, eujus ego improbitatem odi. Postremo sive pub- 
liee sive privatim aeciderit aliquid mea cognitione dignum 
faeite me ut sciam. Orate pro salute, consiliis, et reditu meo, 
ut facio ipse pro vobis omnibus. Valete. Seripsi in celeber- 
rimo Anglorum portu Douvres, quem Doroverniam quidam 
dieunt, postridie adventum meum in hane beatam Insulam qui 
est dies xix. Oct. 1610.  Seripsissem ad Dominum Heraldum 
virum clarissimum, et negotium Lotharingieum nostrum ipsi 
commendassem. Salutate ipsum et uxorem amantissime ver- 
bis meis. Ego priusquam Regem convenero, ad amieos non 
seribam. Iterum valete." 

778, το. Archiepiscopum Cantuariensem| Ep. 1045. * Hlus- 
trissime et reverendissime domine, Quum post longam expec- 
tationem venisset tandem Lutetiam vir nobilissimus et gene- 
rosissimus D. Wotton legatus ad Regerff Christianissimum 
extra ordinem, memor promissionis qua fidem meam apud 
tuam dignitatem obstrinxeram, id statim egi ut in comitatum 
ipsius recipi, et hae occasione uti possem, ad nobilissimum 
hoe Regnum quod perdiu optabam lustrandum. Neque vero 
diffieile mihi fuit a Domino legato quod eupiebam impetrare, 
plus enim multo quam petebam ab ejus humanitate ultro 
mihi est concessum ; adeo quidem ut przdieandis tanti viri 
meritis erga, me nunquam ipse mihi videar posse satisfacere. 
Erat in ejus comitatu Dominus Doctor Charier, eujus etiam 
toto itinere plurima in me extiterunt offieia. Is postquam 
est ventum Cantuariam, Domino legato iter Londinum ab- 
rumpente, in suam me domum deduxit, et veluti injecta manu 
apud se manere tantisper compulit, dum ipse iter isthue in- 
stitueret. Equidem eum hospitis hujusce mei, tum aliorum 
prestantissimorum virorum, quos hie offendi, eximia humani- 
tate ita sum eaptus, et loci ipsius elegantia atque amoenitate 
sie quotidie oblector, ut facile et patrie et meorum etiam 
affectuum desiderium feram. Quoniam tamen a libris abesse 
meis diutius sine gravi studiorum jactura nequeo, est animus, 
Deo Opt. Max. propitio, quod superest hujus itineris quam 
primum eonfieere. Quum preesertim propositi mel sit summa 
serenissimum sapientissimumque Regem quem tot jam annos 


1101 NOTE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


apud me et miror et revereor, salutare, meumque humile obse- 
quium ipsius Majestati offerre; proximum votum meum est 
tuam reverentiam et sublimem dignitatem, illustrissime Do- 
mine, videre posse et przesentem venerari. Quod dabit, spero, 
mihi Dominus Jesus cis dies paucos. Illum toto affectu cordis 
oro, ut te eeclesize suze ἄνοσον kal ἀπήμαντον quam diutissime 
servet, et mihi tuam benevolentiam. Vale, Praesul reverende. 
Tuz illustrissimze dignitatis sincerus cultor ad omne obse- 
quium paratus Is. Casaubonus." Cantuaric a. d. vi. kalend. 
Novemb. stylo veteri 1610. 

779, 4. Saravic | ** Oxford, July 9, 1590, Hadrianus a Sa- 
ravia, D. D. of the University of Leyden, was admitted among 
the Doctors of Divinity, and was incorporated 1n that degree. 
He was born at Hedin in Artois, educated in all kind of 
hnterature in his younger years, especially in several languages, 
whieh made him 50 famous that he was invited to Leyden, 
where he began to profess Divinity 1582; at which time he 
had studied and well considered the controverted points con- 
cerning episcopacy and sacrilege. Soon after he became 
preacher to the French chureh there, where he continued 
about five years, and then went into England, where, after 
he had exercised himself in some petite or pedagogical em- 
ployments (at Southampton) for a time, he was made (1595) 
prebendary of Canterbury, and—— in 1601 he was in- 
stalled eanon of W estminster. When in a time of church 
tumults, Beza gave his reasons to the Chancellour of Scotland 
for the abrogation of episeopaey in that nation partly by 
letters, and more fully in a treatise of a threefold episeopaey 
(whieh he calls divine, humane and satanieal) this Doctor 
Saravia had by the help of D". Joh. Whitgift Arch. of Can- 
terbury such an early diseovery of their intentions, that he 
had almost as soon answered that treatise as it became 
publick, and therein diseovered how Beza's opinion did con- 
tradiet that of Calvin and his adherents, leaving them to 
interfere with themselves in point of episcopacy. He died 
at Canterbury 15 Jan. 1612 aged 82. Whereupon his body 
was buried in the Cathedral Church there near to that of 
Catherine Dalley his first wife (who died 2 Feb. 1605 in the 


1610.] ESHMEPIAAX. 1105 


451} year of her marriage) and soon after had ἃ monument 
put over his grave by Margaret Wits his second wife." 
Wood, F'ast. Ovon. 1. 765. 

729,26. Reginaldi] * Gulielmus Reginaldus, vulgo Raynolds, 
in vieo Pinhoe, alias Pinhawes, haud proeul Exonia in agro 
Devoniensi patre Richardo Raynolds note haud vulgaris 
colono, eum per zetatem liceret ad seholam Wintoniensem 
transmissus et aeademize maturus in Collegium Novum 
cooptatus est, absolutoque dein biennio illo probationis soeius 
evasit anno 1562. Anno 1567 gradu magistral ornatus 
eum fratre Johanne e Collegio Corporis Christi in comitiis 
stetit, hue usque cultui reformato addictissimus. Constat 
tamen ad pontifieios inclinantem Collegii Novi socium exuisse 
anno 1572, atque inde aulam Cervinam aliquamdiu incoluisse, 
demum vero eomposita re sua familiari ad exteros migrasse, 
Romamque tandem contendentem, sententiam pristinam eju- 
rasse; unde Romanz, ecelesiarum ut prse se fert omnium 
matri, reconeiliatus est. Reliquam vitze partem seriptis man- 
davit Pitseus, qui libros hosee (ut alios omittam) eontexuisse, 
et eorum plerosque sub Gulelmi Rossei nomine in lucem 
emisisse perhibet, viz. De Reipubliezee Christianze. in Reges 
impios et hzretieos auctoritate Antwerp. 1592. Lat. Contra 
Whittakerum in defensionem translationis Novi Testamenti 
Rhemis editze Paris. 1583. Angl. De Sacramento Eucharistize 
contra Berengarium et Brueium Seotum. Amfw. 1593. Angl. 
Calvino-Tureismum per modum Dialogi Anfw. 1597. Colon. et 
alibi Lat. Mortuus est Antwerpie 24 Aug. 1594. et ibidem 
in ehoro Biguinarum juxta majus altare ad cornu epistole 
sepultus jacet." Wood, Hist. et Ant. Univ. Oxon. ii. 139. 

— — librun] Nempe * Calvino-Turcismum, 1. e. Calvinis- 
tieze. perfidie cum Mahumetana collationem et dilucidam 
utriusque sectze confutationem." 

— 28. μεσολμανίζουσι] Mahumetanis. 

781, ὃ. decani] Johannis Overal S. T. P. ad decanatum 
proveeti 1602, qui Episcopus Liehfeldensis 1613, Norvicensis 
1618, obiit Norviel 1619. 

— 23. consecrandos| Johannem Spottiswood Archiepisco- 
pum Glaseuensem (Glasgow), Gawinum Hamilton Episcopum 


1106 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


Gallovidiensem. (Galloway), et Andream Lambe Episcopum 
Brechinensem (Zrechin). 

^ From these three the Seottish Bishops derived their 
orders, which line in Seotland terminated in Thomas Sydserf, 
who died Bishop of Orkney 1663." -* They are said to have 
been eonsecrated at London House, 21** October, 1610 
(Casaubonus nova supputatione utitur), by George London, 
Launeelot Ely, and James Bath and Wells." JPerceval, Apo- 
logy for doctrine of. Apostolical succession. 

* Jacobus Dei gratia Anglie Seotize Franceiz et Hibernize 
Rex Fidei Defensor ete. Dilectis nobis reverendis in Christo 
Patribus Georgio Episcopo London. Lanceloto Episcopo 
Elien. Rieardo Episcopo Roffen. et Henrico Episeopo Wi- 
gorn. salutem. 

* Cum nominatio przesentatio et dispositio Archiepisco- 
patus Glaseuensis, Episcopatus Gallovidiensis, et Episcopatus 
Brechinensis in regno nostro Seotie ad nos solum et in 
solidum de Jure eoronz regni nostri Seotize spectet et per- 
tineat ; 

* Cumque sedes Archiepiseopalis et sedes Episcopales prz- 
dietze aliquamdiu vaeaverint et in presenti vacent, Nosque 
dileetos et fideles subditos Regni nostri Scotiz:e. Magistrum 
Johannem Spottiswood ad sedem Archiepiscopalem Glascuens. 
Magistrum Gawinum Hamilton ad sedem Episcopalem Gallo- 
vidien. Magistrum Andream Lambe ad sedem Episcopalem 
Brechinen. regia nostra Auctoritate pariter et Favore nomi- 
naverimus et designaverimus, iisdemque Johanni Spottis- 
woode, Gawino Hamilton, Andrezee Lambe Verbi Dei Minis- 
tris et Coneionatoribus de quorum probitate morum, saera- 
rumque literarum scientia, et Rerum tam Spiritualium quam 
Temporalium administrandorum Prudentia nobis satis constat 
Stylum Titulum et Dignitatem Archiepiseopatus et Episco- 
patuum przdietorum respective dederimus contulerimus et 
eonfirmaverimus eum suis Juribus Privilegus Jurisdietionibus 
et Pertinentiis quibuscunque ; 

** Cumque ex certis justis et legitimis Rationibus et Caussis 
Nos et Animum nostrum in ea parte moventibus magnopere 
eupiamus ut iidem Johannes Spottiswoode, Gawinus Hamilton, 


1610.] ESHMEPIAAXX. 1107 


et Andreas Lambe jam in hoe Regno nostro Anglize commo- 
rantes in Archiepiscopum et Episcopos respective juxta Ritum 
et Formam Eeclesiz:: nostree Anglieanze. ordinentur et conse- 
erentur, vobis igitur hoc Tenore Przesentium significamus, 

* Rogantes et sub fide et dilectione quibus Nobis tenemini 
requirentes quatenus eundem Johannem Spottiswoode in 
Archiepiseopum et eosdem Gawinum Hamilton et Andream 
Lambe in Episcopos, juxta Ritum et Formam Consecrationis 
in Eeelesia nostra Anglicana recepta et usitata ordinare 
auetorizare et eonseerare velitis eum favore; monentes vos 
nihilominus ut in hoe Consecrationis Negotio ita caute et 
prudenter procedatis ut Eecclesi;? in Regno nostro Seotiz 
ejusve Privilegiis et Immunitatibus nullum inde Prajudieium 
generetur. 

* [n eujus rei etc. 

* Teste Rege apud Westmonasterium 15 Die Octobris 
1610." Rymer, XVI. 706. 

782, 4. Vigornmiensem] Henrieum Parry 1610, Glocestrien- 
sem 1607, qui obiit 1616. 

— 5. Londinensem| Georgium Abbot 1609, olim Lich- 
feldensem, qui Archiepiscopus Cantuariensis 1611, obiit 1633. 

— 25. Legatum, Christianissimi Regis) Antonium de la 
Doderie. 

783, t3. Eliensi] Lanceloto Andrews 1609, olim Cicestriensi, 
Vintoniensi 1618, qui obiit 1626. 

— 21. Dunbar| George Home, third son of Alexander 
Home, one of the gentlemen of the bedchamber to James VI. 
* à, man of deep wit, few words, and in his Majesty's service 
no less faithful than fortunate." The most difficult affair he 
compassed without noise.——-In 1605 he was created Earl of 
Dunbar; he was likewise Chancellor of the Exchequer in Eng- 
land. Upon him the King principally depended for restoring 
the episcopal order in Seotland ; and this service he managed 
with so much dexterity as to earry through the Aet for that 
purpose in the parliament held at Perth 9 July, 1606.  Dun- 
bar died at Whitehall 29 Jan. 1611. Douglas' Peerage, I. 453. 
Brewster, note on. .B. Goodman, 1. 19. 

* [t was necessary for [the King] to have some man of 


1108 ΝΟΤΖ IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


great wisdom and judgment to make a yearly visitation of 
Seotland, and to earry with him always two of the King's 
chaplains, who by their grave earriage and preaching might 
prepare the way to episeopal government, which he himself 
resolved to settle at his first going into Scotland, which 
indeed he did at that time to the great contentment of the 
Seottish nation ; and this was the Earl of Dunbar's principal 
employment. Besides no man was so tender of the King's 
prerogative, or any thing that might concern his good, and 
the King ever found him a most honest trusty servant." 
B. Goodman, 1. 21. 

785, 18. decano Vintoniensi] ' Thoma Morton 1609, qui Epi- 
scopus Cestriensis 1615, Liehfeldensis 1618, Dunelmensis 
1632, obiit 1659. 

— 530. Gowri| Quum multi multa de re Gowriana dispu- 
taverint visum est adscribere ex iis que de ea Thuanus 
seripsit. 

* Jacobus forte ad Faleolandiam se quotidiana cervorum 
venatione obleetabat, quum Non. Sextil. (A. D. 1600) mane 
equum eum aulico omni comitatu eonscensurus ut solita ob- 
lectamenta repeteret Alexandrum huvenum (Zwthven) Joan- 
nis Comitis Gaurie (Zarl of Gowry) fratrem germanum 
Pertho, quod alias Joannis Fanum dieitur, eui przerat Gau- 
rius, venientem obvium habuit, qui insolita. salutandi ratione 
capite ad Regis genua demisso ipsum seductum vultu dejecto 
et oeulis perpetuo humi defixis compellat, et vespera proxima 
plebeium hominem ex oppidanis caput pallio velantem sibi in 
solitario loco visum narrat et ad eum verba facientem. Quum 
tremere hominem et inter respondendum animi vagum hallu- 


einari animadvertisset, aucta suspicione pallium rejecisse, et - 


urnam ingentem auri ad os usque plenam sub axilla ejus 
deprehendisse, igitur. eum in urbem secum clam reduxisse, 
vinetumque cum vase conclavi, ad quod nisi per multas fores 
a se obseratas nullus patet aditus inclusisse, nemine facti, ne 
fratre quidem, conscio; et summo mane ad ipsum venisse, ut 
secreti participem faceret; proinde orare ut quam primum 
eo veniat, et fortunse benefiejio utatur. Rex initio laudata 
ejus benevolentia se excusare, nee zequum et honestum esse 


1610.] EOSHMEPIAAZ. 1109 


huie ut se negotio immisceret; solos quippe thesauros in 
terra repertos ad fiseum pertinere. Ad hz»e quum Alexander 
rustico propositum fuisse diceret thesaurum in terram defo- 
dere, Rex retulit longe diversa esse animum defodiendi habu- 
isse, et defossum invenisse: ad extremum quum urgeret index, 
et nimium serupulose rem expendere Regem diceret; interim 
id reseiturum fratrem, aliosque regni proceres, neque oeca- 
sioni defuturos; et in auro repetendo majorem deinceps fore 
difficultatem : heie Rex, adolescentis verba ad animum revo- 
cans, in suspicionem venit, aurum esse peregrinum a Jesuitis 
ad novos in Seotia motus exeitandos illatum: nam idem 
antea ssepius ab iisdem factitatum meminerat. Itaque comi- 
tem Alexandro domum reversuro e domestieis dare consti- 
tuerat, qui hominem et nummorum notam, nam non bene id 
sibi properanti perspectum aiebat Alexander, viseret. Verum 
ille contra protestari, et non nisi periculose secretum alteri, 
antequam Rex ipse coram id videret, eredi posse vociferari : 
ex animo se loqui et singulari quo Regem de se bene meritum 
prosequebatur affectu; petere igitur ne Rex eo venire dedig- 
netur, quoque majore id silentio fiat, exiguo cum famulatu 
inter venandum a comitibus deflectens Perthum ocyus con- 
tendat. Rex Alexandrum semper a puero dilexerat, et inter 
eubicularios adsceiverat. Lt cum Gulielmus parens ejus in 
erimen vocatus olim, dum regnum a proregibus administra- 
retur, capite luisset, Rex postea impern eapax bona paterna 
ipsi fratrique integra restituerat: itaque nihil sinistri de 
utroque suspicatus. Quum tamen absurde pleraque interdum 
ab Alexandro dieta viderentur, ab Edmondo Stuart Leviniz 
(Lenoz) duee, qui sororem Ruvenorum in uxorem duxerat, 
pereontari ecepit, an amentia unquam aut delirio illum cor- 
ripi advertisset ; nam vix sana mente sibl videri; et in gestu 
vultuque si non omnino alienati at certe perturbati animi 
manifesta signa deprehendi. Quum Levinius nihil tale in 
adolescente sibi eompertum responderet, Alexander ex illo 
colloquio in suspicionem adduetus Regem adit enixeque rogat, 
neminem in negotii eonseientiam aseisceret, nee quo esset 
ipsum dueturus euiquam sequendi potestatem faceret. Quum 
vero Rex subvidens se non bene in pecunia numeranda versa- 
VOL. 1I. Pp 


1110 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [ 1610. 


tum diceret, ideoque adesse quempiam oportere, qui ipsius 
partes ea in re subeat; prsfraete a juvene responsum nulli 
ad thesaurum preterquam Regi aditum patefaetum iri; eo 
semel a Rege conspecto, postea quoscunque voluerit advocari 
posse. Visus hie sermo durior Regi suspicionem insidiarum 
fecit. Sed quum jam in itinere esset, alizeque aliis succedentes 
eonjeeturee animi anxium in contrarium raptarent, a priore 
sententia discedere turpe existimabat.  ltaque iter perse- 
quitur, gnaviter insequentibus domesticis, quamvis injussu 
Regis; insederat quippe suis ex festinatione Regis opinio, 
eum ob facinus in Oliphandi (Lord Olifant) domo in Angusia 
(Angus) perpetratum Perthum contendere, ut hominem no- 
centem comprehenderet, et turbas eientem prsesentia sua 
anteverteret: propere et eum secuti sunt Levinius et Marriz 
Comes (ari of Mar) post venationem permutatis equis. 
Alexander ad latus Regis semper hzerebat, et ut equo eal- 
earia adderet instabat, prius fratre per unum et alterum, 
quos secum adduxerat, nuncium monito, Regem in itinere 
esse, et prandium venienti pararet. Tandem Perthum per- 
ventum. Joannes quasi rei ignarus Regi oceurrit, fratri 
palam suecensens, quod se de adventu Regis non in tempore 
monuisset: nam fore ut familiarius quam deceat aeciperetur. 
Dum tarditatem exeusat Gaurius et tenuitatem apparatus in 
non expeetatum Regis adventum rejicit, hora abiit. Interim 
euneta, cireumspicere, et dum Rex eum alloquitur, a proposito 
abludentia plerumque respondere. Alexander eontra, ut raen- 
dacio fides constaret, coram fratre Regis colloquium devi- 
tare, atque orare ut missum se faceret, ne ex eo, quod erat, 
suspicione eonjeetaret. "Tandem ubi Rex assedit, non post 
prima fereula statim, ut in illa aula assolet, nee nisi seeundis - 
mensis remotis, Levinius et Marrius aliique nobiles ad. pran- 
dium invitati; quo videlicet temporius Rex surgeret, illi serius 
Regi prsesto essent. Ipse Joannes non una eum hospitibus 
suls, ut patrize fert consuetudo, assedit, sed ex ecenaeuli eon- 
clavi communi egressus mense Regis, sieuti antea, cogita- 
bundus astitit. Quo nomine illum per jocum Rex increpuit, 
quasi minus comiter convivas suos exceepisset. Postea ubi 
surreeturum eum vidit Alexander, ut fraudis suspicionem 


1610.] EDSHMEPIAAX. 1111 


tolleret, in arcano monet, tempus secreti urgere, verum fratris 
presentiam obstare: proinde Rex eum aliquo amandaret. 
Igitur Rex sumto poculo ad Gaurium conversus, Quanquam 
non dubito, inquit, te moris exterarum nationum in acceipi- 
endis hospitibus probe gnarum esse, tamen Scotus cum sis, 
de recepta inter nos consuetudine, ne domi peregrineris, te 
commonefacere offieii mei esse duxi. Cuando ergo nec mihi 
propinasti, nec convivis tuis ad mensam adsidere dignatus es, 
qua in re non parum in hospitalitatis leges peceasti, en tibi 
propino, idemque poculum hospitibus tuis ut przebeas, meo- 
que nomine genio ut indulgeant jubeas, volo. Ad qu: verba 
digressus eum gaudio Rex, preeunte Alexandro, et Thoma 
Areskino equite ut se sequeretur frustra advocato, per ecena- 
eulum illud commune in quo sui cibum sumebant, transiens 
eoehleam ascendit, et per quatuor conelavia fores semper 
obserante Alexandro ad secretius cubieulum deducitur, ubi 
thesauri promissi eustodem non vinctum, sed pugione arma- 
tum conspieatus, sero se in insidias przecipitasse sensit: nam 
oeclusa subito eubieuli janua Alexander hue usque intectus 
pileum superbe in eaput rejieit, et pugione rapto pectorique 
Regis admoto silere jussit. Tum improperata Gulielmi patris 
innocentis morte se vindicem tam injustze ezedis adesse pro- 
fessus est: eum esse thesaurum quem se illi ostensurum rece- 
perat. Quibus dietis pugionem immittere parantem prohibuit 
eustos Andreas Hendersonus nomine, ex Gaurii famulitio, qui 
heri jussu mane eum Alexandro Falcolandiam profectus fue- 
rat, et primus de Regis adventu nuncium ad ipsum attulerat. 
Tantula ab instanti perieulo mora interjecta ex pavore ani- 
mum colligens Rex, ut erat inermis, nam prz festinatione 
post venationem gladium minime cinxerat, verba contra vim 
parantem adhibet. Perorantem truci vultu intueri primo 
visus Alexander, moxque sive oratione placatus, sive ab Hen- 
dersono, quem adjutorem speraverat, revocatus, retecto capite 
et in pristinam reverentiam compositus religiose pollicetur, se 
Regem, si nullo clamore emisso ae sine strepitu se contineret, 
incolumem dimissurum : tantum expeetaret dum Joannes 
frater ad eolloquendum eum ipso sisteretur. Ita Rege 
Hendersoni eustodize tradito ad fratrem pergit. Digresso 
Pp2 


1112 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1616. 


pereussore Rex jam securior eustodem interrogat, an facti 
conscius et czedis patrandze caussa advocatus fuisset. Neganti 
facile habita fides, quippe cum toto eo tempore quo Alexander 
eum Rege fuerat, non destitisset furentem obsecrare, ne quid 
in Regem gravius admitteret. Itaque cum Rex fidem dedisset, 
se quieturum, donee Gaurius advenisset, custodem rogat, fene- 
stras aperiat, et siquem e nobilibus illac transeuntem videret, 
jussu Regis aecersat. d sedulo ab Hendersono factum. 
Interim Gaurius ut magis falleret, et sceleri sive patrando 
tempus, sive patrato evadendi commoditatem quszereret, per 
appositum hominem eoram nobilibus ad prandium hzerentibus 
renuntiari eurat Regem per posticum abisse. Quo audito 
quisque ad equum diseurrit, et ad sequendum Regem omnes 
facto agmine contendunt: a janitore tamen eonsilii ignaro in 
exitu moniti Regem sibi non visum, et adhue intus esse, 
Gaurio nequiequam contra eum nequam et mendacem appel- 
lante, substiterunt ex iis plerique. Tum Alexander eum fratre 
in areano colloquitur, ab eoque acerbe inerepitus, quod in eo, 
quod jam faetum oportuerat, adhue ecunetaretur, protinus 
quasi in proposito confirmatus nec tam superbo, ut antea, 
quam ad desperationem composito vultu ad Regem redit, ex- 
pansisque brachiis omnem vitze spem przecisam dicit, Regique 
jamjam moriendum esse. Confestimque quasi reum vincturus, 
saneto Dei nomine exsecrandum in morem sepius dejerato, 
periscelidem manibus innectere conatur, sive cunctatione subi- 
turi poenitentie locum daturus, sive ea vecordia fuit, ut in 
tanto scelere juris formam servandam putaret. Ineumbente 
Alexandro, et vineiri Regem oportere clamitante, Rex gene- 
rosum spiritum in tanto discrimine gerens, Mentieris, inquit, 

liber princeps natus sum, liber moriar. Tum ut se ex ejus - 
manibus extriearet, magna vi connixus, dextraque gladio ne 
exereretur apposita gulam sinistra invadit ; et inde eonscientize 
morsu pereussori vires adimente, hine certo perieulo novum 
robur addente, tandem superior evasit: et per fenestram dum 
Levinius et Marrius cum Gaurio eventum anxie opperiente 
equos expeetarent, se prodi vociferatur: vocemque exaudi- 
entes illi, quanquam Gaurius Regis eam esse vocem eum asse- 
veratione pernegaret, hue illue aditum quzerentes discurrunt. 


i610.] ESHMEPIAAS. 1118 


Rex interim post longam eum Alexandro ecolluetationem eum 
eum extra cubiculum pertraxisset, et capite sub axilla presso 
cochlezxe foribus affixisset, ense etiam in suam perniciem stricto 
eonjurati manibus extorto, Joannes Ramiszeus (Féamsagy**) eques 
supervenit, strietoque pugione bis terque eonfossum Alexan- 
drum per eochleze gradus precipitem dedit. Eodem tempore 
Thomas Areskinus, intellecta Regis voce, cum Joanne, qui 
galeam a domesticis sumserat, quasi nocentem aliquem com- 
prehensurus, acriter conflixit, et nisi hero servi przesto fuissent, 
manu in gulam injecta sub pedes missum proculdubio inter- 
fecisset. Verum ab iis disturbatus ad Ramiszei vocem in cubi- 
eulum contendit eum Hugone Heresio (Zerris) et semianimem 
Alexandrum per gradus dejeetum naeti ambo extremis vul- 
neribus confecerunt. os continuo, ubi surrexit, cum septem 
satellitibus armatis propere insequitur Gaurius, et ut erat 
galeatus ae gladium manu utraque vibrans horrendis cum 
dejeramentis ad unum omnes morte perituros proclamat. Ad 
eujus eonspeetum Rex gladium quo rem gereret ubique quz- 
rens intra eubieulum a suis vi retractus est: clausoque ostio 
Areskinus, Heresius eum servo, et Ramiseus eum Gaurio 
manus conserunt: tandemque ipse qui servis animos sua 
pugnaeitate faciebat, ab Heresiano per przecordia transfixus: 
servi multis vulneribus saucii per gradus detrusi sunt.  Levi- 
nius et Marrius frustra per eochleam, quo regem ascendisse 
viderant, aditum quserentes, frustraque vectibus diu per ob- 
stantia viam moliti nee nisi post sesquihoram, jam Rege a 
presenti perieulo liberato et Gaurio conspirationis auctore 
ante ipsius pedes prostrato, in cubiculum penetrare potuerunt. 
Rex iliis adventantibus e vestigio in genua procumbens pro 
tanto perieulo devitato, et insperata de parrieidis vietoria 
Deo gratias prolixe egit. Ad rei famam ingens populi 
ad sedes eoneursus faetus, propiorque seditioni res videbatur, 
eum Rex per fenestram se ostentans, manuque ut quiescerent 


* * John Ramsey, at the house of the Earl of Gowrie he assisted in 
rescuing the King from the traitorous attacks of the Earl created 
Visct, Hadington——- Motto * Hzec dextra vindex principis et patrie. 1620 
Baron Kingston, Earl of Holderness with addition of honor to bear 
the sword of state before the King every Aug. 5———." Brewster, note on 
Goodman, p. 22. 


1114 ΝΟΤΑ͂Σ IN ISAACI ΟΑΒΑΌΒΟΝΙ [1619. 


imperans tumultum compescuit, ac magistratu in conclave 
vocato, rem ut gesta erat exposuit. Interrogatus de 
eonjuratione Andreas Hendersonus respondit se ab initio facti 
ignarum ; ubi in rem ventum est, Alexandro semper verbis 
manibusque restitisse, pugionem vulnus intentaturo eripuisse : 
itaque szepius ab ipso increpitum, quasi ad patrandum facinus 
denegata opera, exitii utrique ea die caussam preebiturus esset. 
Secuta erimine digna animadversio, et eadavera parrieidarum 
ignominiose ad supplicium rapta, bona proseripta sine spe 
grati ze aut restitutionis, et postremo Ruvenorum nomen tan- 
quam infame et detestandze memorke omnino aboletum." 

787,12. Principem| Henricum Wallize Principem. 

— 24. Lamus| Episcopus Brechinensis Andreas Lambe. 

788, 14. seripss] Ad J. Aug. Thuanum Ep. 692 de itinere 
suo: de Rege Jacobo * ut veni, ut vidi, et de rebus diversis 
disserentem audivi, majorem fama sua inveni, et quotidie 
magis magisque invenio." De libro Bellarmàni adversus Bar- 
elatum. * Seripseram has literas eum Legatus Christianissim: 
Regis ad me venit, et dixit serenissimum Regem sibi mandasse 
atque adeo se orasse ut apud augustissimam Reginam veniam 
mihi impetraret manendi in Anglia saltem ad tempus. Scito, 
illustrissime Przeses, nulla mea τέχνῃ hoe esse factum, nulla 
arte: nam equidem mecum de ea re agentibus respondi, me 
in potestate hReginse et esse et semper futurum: itaque illa 
statuet, illa jubebit, ego parebo. Puto equidem si ad Domi- 
num Sully res referatur actum transactum esse negotium. 
Exspeetabo quid divina providentia de me statuerit eui me 
totum permitto. Hodie Rex optimus me jussit suam bene- 
volentiam tibi testari, et se missurum ad te rerum ad se 
pertinentium ὑπομνήματα." 

Ad Joannem Casaubonum Ep. 693. ** Fih vestras post 
meum discessum literas a te accepi: eze quum mihi plaeuis- 
sent. sperabam offieio seribendi te diligenter funeturum ; sed 
falsus sum, et vehementer quidem.  Quzeso te, quid aceidit 
eur offieio deesses tuo? Nam ipse quanto literarum desiderio 
tenear, non nescis; quum presertim matrem tuam reliquerim 
cgrotantem.  Seito igitur mire hie anxium me vivere vestra 
eulpa. Nam Dominus Gentilis quotidie huc ad sororem dat 


NL. WE OX ae———- 


1610.] ES4$HMEPIAAZ. 1115 


literas: itaque erucior animi, et quid dieam nescio. Ego 
apud Regem sum, qui me, si fas dicere, in delieiis habet ; qui 
omnia prolixe pollieetur; qui primum advenienti duplum sti- 
pendium obtulit ejus quod habeo Lutetie, eum certa spe 
fore ut liberalitatem ejus sepe experiar: non enim leviter illi 
eordi sumus, utut homines amiei traducere me apud ejus 
Majestatem sint conati longa historia neque nune narranda. 
Spero ἐν Κυρίῳ fore, ut omnes calumnias vineat integritas 
mea ; sed tu occasionem illis maxime dedisti. Seit Rex, quod 
est, a te factum ; sclebat ὁ μακαρίτης Archiepiscopus in cujus 
obitu parentem alterum amisi: de his, ut spero, alias. "Volo 
legas epistolam ad matrem a me seriptam, ut scias, quo loco 
res sint mes ; interest enim mea ut rei veritatem omnes in- 
telligant, ut de mea fide erga regiam Majestatem constet; 
nam seito meis studiis longe alia parta hie esse praemia quam 
haetenus sim naetus. Adi Dominum Cardinalem Perronium, 
ad quem seripsi; et quze legeris in epistola ad matrem [die] 
ili. Ego hoe unum laboro, ut simplicitas animi mei non sit 
obseura : nam pertinet hoc ad existimationem fidemque meam, 
et preeterea mihi ac liberis meis volo esse consultum. Adi 
etiam ad clarissimum virum Dominum Fabrum, et officiosis- 
sime illum verbis meis saluta. Face pendeant tibi studia ex 
ejus consiliis. Frontoni Duezo significabis nondum me Savi- 
lium vidisse, sed chartam ipsius pridem ad illum esse missam. 
Pietatem erga Deum, studium virtutis et lterarum, fili, tibi 
commendo. Fratres Puteanos, Magnum et alios mihi notos 
saluta. Vale. Londini a. d. xv. Kal. Dec. 1610." 

P. Junium Ep. 694, invisere se illum eupere; a filiis illius 
quatuor salutatum. 

789, 2. Meloinun|] Vide 823, το. ** Andreas Melvinus vir 
maxim: pietatis, singularis zeli, (zelus domus Dei comedit 
eum) omnium linguarum et scientiarum acumine primus, imo 
solus. Athenas et Solymam in Scotiam induxit; pseudo- 
episcopatus et papistarum hostis acerrimus ; ccelebs, castus, 
advocatus a Rege Turri conjicitur: post Dux Buloniz in Gal- 
liam ducit, ubi fortissimus ἄθλητα jam octogenarius moritur 
1622." Simson: Annales. 

* Melvill, Melvyne, or Melvin, in which latter form the 


1116 NOTAE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


family name was generally known, both in Seotland and in 
foreign countries !, at the period when our author flourished." 


| * [n all the interesting correspondence which took place 
between our author and his celebrated uncle, which is in 
Latin, (Melvini Epistole, MS. in Adv. Lib.) the name 15 
uniformly written Melvinus. It may be also remarked, that 
in Fifeshire the name is still vulgarly pronounced * Melvin ;* 
and at an earlier period it was frequently pronounced and 
written * Melin,' * Mellin,' and * Melling.' " 


«'lhe 23 of Apryl 1607 wes St. George day, quhilk wes 
kepit at court with great superstitioun and vanitie : the report 
quhairof comeing to the eares of Mr. Andro Melvill, his spirit 
was irritat and much ineensit within him, as wes Paulis, 
quhen he saw the citie of Athenes full of idolatrie. On quhilk 
oeeasioun he made the verses following : 


[Verses by Mr. Andrew Melvill. | 


(Corrected. by conjecture.) 
* Andreas, Christi divinus Apostolus, est qui 


Nunc Scotis ritus signat Apostolicos : 
Armenijs, (ut fama,) Georgius, Heeresiarcha, 

Nunc Anglis ritus signat Apostaticos. 
Signa Andre ergo insunt, non illa Georgii, 

Undique Apostolicis, nullibi Apostaticis.' 


[ Translated. thus.] 


* Saint Andro, Chrystes Appostle trew 

Does signe the Scotismenes ritis ; 

Saint George, Armenian Heresiarch, 
The Inglischmenes delytis. 

Let Scotismen, thane, hauld fast the faith, 
That is whollie Appostolicke ; 

Howbeit that Ingland keipis the cours 
That is Papistis * Apostaticke.' 


^ Upon the 26 of Appril, being the Sabboth day, betymes 
in the morneing, being foulle, ane of my Lord of Salisberrie 
his men eume to Mr. Andro Melvill, lyand at Boa, two mylis 


* «'l'hat 1s whollie" in the Advocate's MSS. 


1610.] EOGHMEPIAAX. 1117 


from Londoun, in Mr. Somaris house, and verie coarteouselie 
intreatit him, in his lord and maisteris name, to come to the 
Court at Quhythall, to my Lordis ehalmer, at nyne of the 
elocke, quhair my Lord wald talke with him; beseiking him 
to mak no stay, for my Lord wald attend his comeing. 
Thairfor Mr. Andro makis him self readie with diligence, 
thinking it was in freindsehippe, and that, eftir conference, 
my Lord would bid him to dinner. Cuming from his chalmer 
to our lodging, quhair, we noeht being ready, told us, he 
must goe to Court, and would schortly stay to break his fast, 
but, haifing borrowit the horse of his hoiste, he with his men 
postit away to Court. Eftir the custom, Mr. James Melvil 
had said ane word to him, * Tak heid that your biding to 
diner be not a new calling befoir the Counsel ^ Mr. William 
Scot, Mr. Robert Wallace, [and] Mr. James Melvill followit 
on fut, and, taking the first convenient boiteing, com by 
watter to Westminster; quhair a httle eftir elevin of the 
elock, he eome to the hous out of the Palaee to James 
Archesoune's hous, and tauld us how he waittit in a gallerie 
befoir the Erle of Salisberrie's ehalmer since nyne a'elock ; 
and, sieing the Erle and all going to dinner, and he left alone, 
come to dyne with us: And quhill our buird coverit, and the 
meitt put thairon, he utterit to us ane excellent meditatioun 
quhilk he had walking in the gallerie, on the second Psalme, 
joyneing thairwith prayer, quhairby we wer all muche movit, 
aecounting the same in plaee of our Sabboth foirnoone's 
exercise; endit, and sitting doun to dinner, he rehersit his 
St. George's verses, with vehement inveetioun againes the 
eorruptiounes and superstitiounes of England.  Thairfoir, his 
cousine Mr. James sayes to him, * Remember Ovidis verses : 
* $1 saperem, doctas odissem jure sorores 
Numina cultori perniciosa suo !' 
His answer was in the verses following : 
* Sed nunc tanta meo comes est insania morbo, 
Saxa amens refero rursus ad icta pedem." 

* Weill, sayis his cousine, * eit your dinner, and be of good 
courage, for I sall warrand yow ye salbe befoir the Counsel 
for your Verses * Weill, says he, *my heart is full and 
boldenit, and 1 will be glaid to haif ane oecasioun to disbur- 


1118 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


dein it and speik all my mynd plainely to thame for the dis- 
honouring of Chryst and wraik of sua many soulis for their 
doings; be the beiring doun the sinceritie and fridom of the 
Gospel, stoping that healthsome breath of Godis mouth, and 
maintaining of the Papists' corruptiounes and superstiounes.' 
* I warrand yow;' sayis Mr. James, «they know yow will speik 
your mynd friely ; and, thairfoir, hes concludit to make that 
a meines to keip yow from going home to Scotland? He 
answered, * Iff God hes ony thing to doe with me in Seotland 
more, He will bring me home to Seotland again iff he haiff 
any service for me: Giff not, let me glorifie him*quhidder or 
quhairevir I be; and, as I haif said often to yow, cousine, 
I think God hes sume pairt to play with us on this theatre " 
We had not half dyneit quhen one comes to him from Lord 
Salisberrie; to quhom he said, * Sir, I waitted longe upon my 
Lordis dinner, till I waxed verie hungrie, and could not stay 
longer: I pray my Lord to suffir me to tak a lytle of my awin 
dinner! "That messenger wes not weil gone quhill againe 
comes another; soone eftir that Mr. Alexander Hay, the 
Seottish secretar, telling him that the Counsel wes long sett 
attending him. |. At the heiring quhairoff with great motioun 
raysing, he prayit; and, leiving us at dinner (for we wer 
expressly chairgit that we come not within the Palice,) went 
with Mr. Alexander Hay, with great commotioun of mynd. 
This wes sone eftir two of the cloeke. About three, one 
of our men, quhom we sent to attend at the Counsel doore, 
comes to us with tearis, and schew us that he wes earieit 
direct from the Counsel, by watter to the Tour. We followit 
with diligence, yit could not meit with him by the way, 
neither could we git aecesse to him by any meines."— 74e 
Autobiography and. Diary of Mr. James Melvill: Edited from 
Manuscripts by Robert. Pitcairn, Esq., 1. S. A. Scot., for the 
Wodrow Society. Edinb. 1842. 8vo. 

* i611. Mr. Andro Melvill lett out of the Towre. 

« *'The Duke of Bulloigne sent a letter to Mr. Andro Mel- 
vill, dated at Parise, the 30 of Januare, wherin he certified 
him that he had sent unto his Majestie, to obteane his libertie 
out of the Towre that he might come to Sedane.  Libertie 
was granted to him to goe from the Towre to the shippe. 


1610.] ESHMEPIAAZX. 1119 


But beeaus he was sicke when he was to come furth, libertie 
was granted to him to take the frie air for ten dayes, within 
the compasse of ten myles about Londoun; but he must not 
in the meane tyme come neere the kings, queen's or prince's 
court, least his friends sould be mislyked for his caus." "— 77e 
History of the Kirk of Scotland by Mr. Dawid  Calderwood, 
Edited by the. Hev. Thomas Thomson for the Wodrow Society, 
Vol. VII. Edinb. 1845. 8vo. p. 153. 

789, 13. Carew] Apud quem Philippa morbo lethali affecta 
fuerat. 

790, 28. hospite] Overall Decano Paulino. 

792, 23. Legatum]. Antonium de la Boderie. 

293, 1. Qwilegré] Kilegrai, Killegrew. 

— 10. Worenm] 367 (Burn. MSS.) * Sa M* en toutes 
sortes m'a tesmoigné et me tesmoigne touts les jours l'estime, 
qu'il luy plaist faire de moy, et de mes etudes, qui m'auroient 
mis à mon aise, et vous aussy et touts nos enfants, si plustost 
je feusse venu en eeste cour, ou les lettres sont grandement 
prisées, et ce peu de lettres qui est en moy m'apporte plus 
d'honneur que je n'en ay eu en ma vie. Outre ce, les espris 
des seavants sont 8] moderés, que il me semble que je suis en 
paradis, quand je voy ees grands personages se mocquer et 
rejetter plusieurs nouveautés que la saincte et venerable anti- 
quité n'eust peu supporter, quoy que disent ceulx, qui ne la 
usent sinon en courant la poste, et pour s'en mocquer. Chose 
lamentable. Mais je remets ce discours a nostre premiere 
veüe que je souhaitte ete." 

— -—— alios] Thuanum Ep. 697. ** Ego sancte affirmo tibi, 
Preeses amplissime, quoties mentio mihi faeta est de mansione 
in his locis, non aliud respondisse me, nisi hoe unum, in 
potestate Reginz esse me; faeturum quiequid illa jusserit. 
Seriptum igitur ad Reginam super eo negotio, et ita scrip- 
tum, sicut audio, facile ut appareat Regem hoc valde eupere. 
Expeecto responsum illud, ex quo mearum fortunarum pendet 
ratio." 

795,13. pensum] Jussus fuerat legere quae Episcopus Lh- 
ensis contra Bellarminum seripserat, ut quid sibi de ea serip- 
tioné videretur Regi exponere. ^ Ego vero et adfui Domino 


1120 NOTZE IN ISAACI CASAUBONI [1610. 


Eliengi sua legenti Domino Decano hospiti meo doctissimo 
mihique; et postea domum allatas easdem chartas legi ipse, 
et quanta maxima poteram attentione singula expendi. 
Utinam qui in nostra Gallia Theologica tractant D. Eliensem 
vellent imitari." Ad J. Montaeutum Ep. 698. 

796, 21. Regie| Ad Jacobum Montaeutum Episcopum 
Bathoniensem et Wellensem Ep. 696. * Reverendissime Do- 
mine, tandem advenerunt e Gallia literze, et quidem plane 
ex animi mei sententia. Nam sine metu offense imo eum spe 
gratie apud Reginam fit mihi potestas Regi serenissimo ser- 
viendi. Quare inter fidelissimos Regie Majestatis subditos 
et servos me quoque jam lieet numeres. Det mihi Dominus 
Jesus, ut quantum ex ea re gaudii jam ipse capio, tantum 
adsit virium, ut sincerum studium meum Regi primo, deinde 
omnibus bonis, possim probare. Est certe animus non cessare, 
neque labori parcere, ut officio meo ne possim videri defuisse. 
Vide vero, reverendissime Domine, quantum mihi sit fiducize 
in tua benevolentia: ausus enim sum rogare serenissimum 
Regem, ut vel te, vel Domino Laee (Lee) interprete mihi 
uti lieeret apud ipsius Majestatem, siquid mihi ea conventa 
fuerit opus. Nam ubi semel in Museum me abdidero in 
aulam nisi jussus non veniam; neque enim temere tanti 
principis euras ausim interpellare. Nune te oro, ut de meo 
futuro statu, quae intellexeris ex ore serenissimi Regis mihi 
signifies. Cupio enim familiam quam primum aecersere, aut 
saltem bibliothecam, qua vix possum diutius carere. An 
mentio de viatico apud aures Regis Majestatis sit facienda, 
tui judieii facio; nolo enim ulla re esse molestus. Vale et 
festinationem meam boni eonsule. Londmi prid. Kal. De- 
cemb. 1610." 

797, 12. Regem] Ep. 695.. ** Serenissime, potentissime Rex, 
aecepl hodie literas e Gallia jussu Regine ad me seriptas, 
plane quales optabam. Fit enim mihi potestas tuo in regno 
manendi, et serenissimzee Majestati tuze inserviendi; quin hoc 
Regina prudentissima voluit additum, eo me sibi fore in 
posterum aeceptiorem, quo diligentius id operam dedero, ut 
meum humile servitium charo suo fratri, sic enim est serip- 
tum, gratum accidat. Ὁ salve igitur, mi Rex, mi Mzecenas, 


1610.] ESHMEPIAAYX. 1121 


mi Here. Patietur enim, spero, immensa illa clementia boni- 
tasque tua, ut ego jam Majestatem tuam non ut advena et 
peregrinus salutem, sed vero ut αὐτοχθὼν subditus et servus 
domestieus. Et fui certe jam a multis annis tota voluntate 
servus tuus, tuze Majestati devotissimus. Enimvero, Domine, 
quas ego Deo Opt. Max. gratias agam nescio, qui meum 
inenarrabilem luctum ob ezedem nefandam prioris Mzecenatis 
mei, gloriosissimze memoriz Principis, sie dignatus est solari, 
ut spe atque adeo votis meis major felicitas mihi jam obti- 
gerit. Me: nune sunt partes, in eam curam dies noctesque 
incumbere, ut ejus otii quod benefieio Majestatis tuze me 
spero econsecuturum, eidem possim rationem reddere; quod 
quum prestare ae ne eonari quidem potero, quamdiu mea 
carebo bibliotheca, oro supplex Majestatem tuam ut de futuro 
meo statu semel velit statuere. Gestit enim mihi dudum 
animus effectum jampridem opus et longis vigiliüs elaboratum 
primo quidem die publieare, futurum, propitio Numine, tuze 
singularis erga me benignitatis et liberalitatis apud omnes 
Europse nationes, absit verbo invidie, vocalem przceonem. 
Promisit mihi amplissimze dignitatis vir Thomas Laee (.La£e) 
tempora se Majestatis ἔπιε captaturum, ut cum fuerit oppor- 
tunum memoriam mel illi refricet; qua etiam de re eum 
reverendissimo Episcopo Bathoniensi per literas egi. Utinam 
hoc tribuat mihi clementia tua, Domine, ut postquam fuero 
in Muszeum meum abditus, per alterum horum mea desideria 
tue Majestati exponere mihi liceat. Non enim convenit hu- 
militati mez ad tantum Regem aliter quam per interpretem 
aecedere. De aureolo opere przstantissimi viri Episeopi Eli- 
ensis quid mei sit judieii jam ante significavi. Nune in iis 
versamur, quie a serenissima tua Majestate sunt profecta 
laudatione et approbatione omnium non eujusdam censura 
dignissima. Una est generalis quzedam observatio non magis 
mea quam doctissimi viri Decani Paulini de qua melius 
coram, aut si jussus fuero alia Epistola. ^ Veneror supplice 
voto Deum immortalem ut spiritu suo vere ἡγεμονικῷ tuse 
Majestatis consilia semper dirigat, omni suarum maximarum 
benedietionum genere magis magisque indies beet, mihique 
benevolentiam servet, det mereri." 


1122 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI (1610. 


797, 14. 1.968] Scribendum videtur ** Laee" i. e. * Lake." 

* Thomas Lake, Esq. "This gentleman who was born at 
Southampton, was bred a scholar (under Hadrian Saravia) 
and afterwards was taken into the service, in the condition 
of an amanuensis, of sir Frane. Walsingham secretary of 
state, by whom being commended to Qu. Elizabeth he read 
to her French and Latin. A little before her death, she 
made him clerk of her signet; and after her death he was 
chosen by this state into that place to attend K. James l. 
from Barwiek, who afterwards made use of his present ser- 
vice in some French affairs, and confer'd upon him the honour 
of knighthood. After sir Rob. Cecils time the place of 
secretary was joyned in two principals; and not long after 
he was one of them, and so eontinued with honorable esteem 
of all men, until that malice and revenge, two violent passions, 
overruling the weaker sex, concerning his wife and daughter, 
involved him into their quarrel the chief and only eause of 
his ruine." . Wood, Fast. Oxon. 1. 769. 

798, 4. Eid. Dec.] Ad Joan. Rutgersium scribit Ep. 699 de 
se rebusque suis. 

— 26. stipendiwm| | ** James, by the grace of God ete. to 
all Men to whom theis Presents shall come, Greeting. 

* As our Progenitors have heretofore beene carefull to call 
into their Realme Persons of eminent Learning, agreeing in 
Profession of Religion with the Church of England, and here 
to make use of them for the furtheranee of Learning and 
Religion among their People; as namelie, of Paulus Fagius, 
Marten Bucer, Peter Martir, and others; soe have Wee, in 
regard of the singuler Learning of Isaac Casaubon, and of 
his Coneurraneye with Us and the Church of England in 
Profession of Religion, invited him out of Fraunce into this 
our Realme, here to make his aboad, and to be used by Us 
as We shall see eause for the Service of the Church ; and for 
his better Support and Mayntenanee, during the time of his 
aboade here, We are pleased to give unto him, and of our 
especlall Grace eertayne Knowledge and meer Motion have 
given and graunted and by theis Presents, for Us our Heires 
and Suecessors, doe give and graunt unto the saide Isaae 


1610.] EOHMEPIAA. | 1123 


Casaubon a ecertayne Annuitye or Pension of Three Hundred 
Poundes of good and lawfull Money of England by the Y eare, 

* To have hould and yearly to receave the saide Annuitye 
or Pension of Three Hundred Poundes by the Yeare, to the 
said Isaae Casaubon or his Assignes during our Pleasure; 
the same to begynn ymediatelie from the Feast of the Birth 
of our Lord God last past, out of the Treasure of Us our 
Heires and. Suecessors, by the Handes of the Treasurer and 
Chamberleines of Us our Heires and Sueeessors there for 
the tyme being; the same to be paide at the fower usuall 
Tearmes of the Yeare; that is to saie, at the F'eastes, of the 
Annuneiation of the Blessed Virgin Marie, the Nativitye of 
Saint John Baptist, Saint Michaell the Archangell, and the 
Birth of our Lord God, by even Portions : 

* Although expresse mention etc. 

* Witnes our self at Westmynster the nynteenth Daye of 
Januarie 1611. — Per Breve de privato Sigillo." — Zymer, 
End Fd. ». 710. 

8oo, 4. Lifeldensi| V el Lichfeldensi : Ricardo Neyle vel Neile 
1610, olim Roffensi, Dunelmensi 1617, Vintoniensi 1627, Ebo- 
racensi 1632, qui obiit 1640. 

— 18. Vellensem] Jacobum Montagu eundem Bathoni- 
ensem. 
— 19. Laes] Laee, Lake. 

802, 2. mandota|: Ad 'Thuanum Ep. 700 scripsit: ** Quid 
responsum sit a Regina ad petitionem Regis Magnz DBritan- 
nize non te, credo, latet. Manebo hie, volente ejus Majestate, 
quamdiu eadem ipsi manebit sententia. Nam si exoriatur 
occasio, cur mea opera isthie desideretur, simulae augustis- 
simsee Reginz jussu id mihi fuerit significatum, fidem, quam 
discedens dedi, Θεοῦ διδόντος przestabo, et me subditum fide- 
lem veracemque et patrie amantem eivem probabo. Audio 
Reginam jussisse, ut regia liberahtate etiam absens fruar. 
De bibliotheca quid sit tantisper faciendum, vos statuite. 
Ego illam hactenus fide integerrima curavi, neque quum hue 
veni, vel hterulam inde abstuli. Certus sum Isaaeum Chaba- 
neum meum ἀδελφιδοῦν, postquam ego sum profeetus, pari 
fide esse usum. At 1n restituendis tibi libris, quos e biblio- 


1124 NOT/E IN ISAACI CASAUBONI [161:o. 


theca tua habui, memoria me lapsum scio, et quosdam reli- 
quisse inter meos, quos jussi inquiri et tibi reddi. Amo 
equidem libros, ut siquis alius, sed magis fidel et integritatis 
opinionem." 

803, 5. varie) Ad uxorem scripsit 367, 67 (Burn. MSS.). 
* Avant que ayés les presentés, vous aurez, comme je crois, 
resolu ce que voudres faire; et Dieu vous veuille bien con- 
seiller. Cest luy seul auquel git toute mon esperance et toute 
mon attente. Cest Dieu seul a qui j'attribue l'heureux sueeés 
que pour encore j'ay eu par deca, et quoy que certains gazou- 
illent par dela de moy, eroies m'amie que je n'ay autre but 
que de servir Dieu, et d'estre faiet partieipant du merite de 
nostre Seigneur Jesus Christ. JDuquel vous seavés que jay 
tousjours envie de celebrer la nativité avee plus de devotion 
qu'on ne faiet par dela. "Vous verriés icy toute autre chose. 
Et quand sera ce que je pourray discourir de ces pies cogi- 
tations avee vous? Je me prepare pour communier en l'Eglise 
Angloise, si le Seigneur me faict la grace de vivre eneor 
quatre jours, qui sera le jour de Noel. Croiés m'amie que 
touts les jours le desir me croit de profiter en la crainte du 
Seigneur. C'est la nostre vray contentement, et nostre vray 
bien." 

806, 17. Eucharistie]| 363, 1316 (Burn. MSS.) * Isaaco 
Casaubono V. Cl. Jacobus Cappellus S. Multis nominibus 
jueundissimze mihi fuerunt litere tuze, vir przestantissime, 
inprimis quod post molestam tertianse febris vexationem nune 
κομψότερον ἔχειν te audio, tum quod pristinam amieze frontis 
serenitatem in literis tuis recognosco quod etsi nunquam 
desperarim tamen non medioeri appono luero. Quin et de- 
ceptum me gaudeo qui transubstantationem tibi ereditam 
putarim. Sed serio doleo hane injuriam tibi a me faetam, 
et eulpam deprecor. Hoe illud erat inprimis, quod ego Per- 
roni strophis aeceptum fíerebam, quandoquidem vel in hoe 
maxime antiquitatem sibi suffragari tam confidenter quam 
falso gloriantur adversarü. ^ Postremo quod αὐτοσχεδίασμα 
nostrum lectione tua non indignum putaris, quod etiam 
laudas, id amiciti;: tuz tribuere malo, quam merito meo. 
Sed profecto voluptati meze et beneficio tuo colophonem gra- 


——are^w 


1611.] ESHMEPIAAX. 1125